TVP Historia Sobota, 08.08.2020 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 8 SIERPNIA Felieton, 2 min, Polska, 2008 Autor: Janusz Weychert 1588 - klęska Wielkiej Armady; 1919 - Charles Godefroy przeleciał pod Łukiem Tryumfalnym w Paryżu; 1944 - zginął Juliusz Kaden - Bandrowski; 1963 - napad stulecia w Anglii; 08:25 OŁÓWKIEM I WĘGLEM Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2019 Wawel. Kaplica Zygmuntowska. Piękno i bogactwo wystroju obiektu. Opowiada o nim bohater filmu, Antoni Chrzanowski. Demonstrowane są wykonane rysunki, a zestawienie narysowanych ołówkiem detali, w porównaniu z oglądanymi we wnętrzu Kaplicy, budzą podziw i zdumienie precyzją wykonania. O pracy nad wykonaniem dokumentacji opowiada syn bohatera filmu. Antoni Chrzanowski wspomina swoją drogę artysty. Pokazane rysunki i akwarele, które mają już charakter dokumentacji historycznej, zderzone są z aktualnym wyglądem przedstawianych obiektów architektonicznych. O twórczości Antoniego Chrzanowskiego opowiada przyjaciel i uczeń Antoniego Chrzanowskiego, profesor na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej Jan Kurek. Elementem, który łączy współczesność z historią, jest uroczystość otwarcia wystawy prac z okazji 90 - lecia urodzin jubilata w 1998 roku. 09:00 JANOSIK - ODC. 6/13 - WOREK TALARÓW Serial przygodowy, 44 min, Polska, 1973 Reżyseria: Jerzy Passendorfer Scenariusz: Tadeusz Kwiatkowski Zdjęcia: Stefan Pindelski Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Marek Perepeczko, Ewa Lemańska, Czesław Jaroszyński, Marian Kociniak, Mieczysław Czechowicz, Bogusz Bilewski, Witold Pyrkosz, Jerzy Cnota, Janusz Kłosiński, Janusz Bukowski, Lech Ordon, Cezary Julski Hrabia i murgrabia, stwierdziwszy, że zamkowa kasa jest pusta, nakładają na wieś nowe podatki. Zrozpaczeni chłopi błagają Janosika o pomoc. Janosik przeznacza część zbójeckich talarów na pomoc dla wsi. Wysyła do wsi dwóch zbójników z workiem talarów przeznaczonych na opłacenie kontrybucji. Po drodze między zbójnikami dochodzi jednak do bójki: jeden zabija drugiego i zamierza uciec z pieniędzmi. Niestety, zostaje schwytany przez murgrabiego, który odbiera mu talary i wysyła do wsi z workiem kamieni zamiast pieniędzy. O całym wydarzeniu dowiaduje się Jonosik. 09:50 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - KWIATY CZARNEGO BZU Magazyn, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Jarosław Frankowski, Sławomir Orman Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) W tym odcinku Karol Okrasa wyrusa na zbiór kwiatów czarnego bzu. Na początku czerwca te krzewy obsypane są białymi kwiatami, których zapach jest niezwykle charakterystyczny. Służą do wyrobu syropów, nalewek, napojów oraz aromatyzowania ciast i deserów. Czarny bez to ciekawa kulinarnie roślina, bo w kuchni wykorzystujemy zarówno kwiaty zbierane wiosną, jak i owoce dostępne jesienią. Wyroby z kwiatów czarnego bzu są też bardzo popularne w Skandynawii. W programie Karol pokaże, jak zrywać duże, białe kwiatostany zwane baldachami, jak przyrządzać z nich syropy, a także jak wykorzystać do przygotowania niezwykłych potraw. Wśród dań świetnego kucharza nie zabraknie potrawy z kurcząt, które jeszcze sto lat temu uchodziły za typowy wiosenny przysmak. A dziś, gdy mięso kurczaka nam spowszedniało, nie pamiętamy już, że dla naszych przodków były sezonowym rarytasem. Jakie okażą się dania przygotowane z dodatkiem kwiatów czarnego bzu? 10:25 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - KAZACHSTAN. SERCE AZJI ŚRODKOWEJ. (FLAVORS) Film dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos W kolejnym odcinku serii podróż do Kazachstanu. Stepy i góry Kazachstanu tworzą ciekawy i zróżnicowany krajobraz. Jego bogata i długa historia sięga czasów wielkiego Jedwabnego Szlaku. Kraj między Ałtajem a brzegami Wołgi tworzą liczne i różnorodne narodowości. Mieszkańcy tego ogromnego kraju chętnie podejmują podróżnych, odrywając przed nimi jego sekrety. 11:30 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O DZIKU: CENA NIEZALEŻNOŚCI Dokument fabularyzowany, 52 min, Polska, 2007 Reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Scenariusz: Bożena Walencik, Jan Walencik Zdjęcia: Jan Walencik Wykonawcy: Krzysztof Gosztyła, Tadeusz Karolak, Michał Górczyński, Marta Maślanka, Polska Orkiestra Radiowa, Klaudiusz Baran W tym odcinku opowieść o dziku. Dzik urodzony w rezerwacie, żyjący w wielkim stadzie kuzynów, wybiera życie w pojedynkę - w wolnej puszczy. Odchodzi z rodzinnej ostoi, ale okazuje się, że za niezależność płaci wysoką cenę. Spoufalony z ludźmi jest o krok od śmierci. W końcu wraca do domu. Niepotrzebnie. 12:35 WIELKIE WIDOWISKA NATURY. - WIELKA UCZTA ODC. 6/6 (NATURE’S GREAT EVENTS. THE GREAT FEAST.) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2009 Narracja: David Attenborough W rozległych obszarach Oceanu Spokojnego u wybrzeży Ameryki Północnej co roku dochodzi do prawdziwej eksplozji życia. A wszystko za sprawą miliardów małych organizmów, które służą za pożywienie rybom. Te z kolei padają ofiarą większych drapieżników. Największe z nich wieloryby humbaki potrafią zjeść tonę śledzi dziennie. Ów kulinarny festiwal, w którym uczestniczy ogromna liczba przedstawicieli morskiej fauny, to następne wielkie widowisko natury zarejestrowane kamerą telewizji BBC. Morza wzdłuż wybrzeży Alaski i Kolumbii Brytyjskiej słusznie uchodzą za największe zbiorowiska żywych organizmów na ziemi. Jednak w styczniu trudno w to uwierzyć. Mała ilość słońca i niska temperatura nie ułatwiają zdobywania pożywienia i wychowywania młodych. Jeszcze wiele miesięcy musi upłynąć, by nastąpił czas wielkiego ucztowania. Przy minus piętnastu stopniach Celsjusza uchatki grzywiaste skupiają się jak najbliżej siebie, by zachować tyle ciepła, ile tylko możliwe. Ławice ryb, którymi się żywią, spędzają zimę ukryte głęboko w wodzie, toteż niełatwo na nie polować. Tymczasem pięć tysięcy kilometrów stąd, u wybrzeży Hawajów, wieloryby humbaki szykują się już do wielkiej wędrówki. Instynkt niezawodnie podpowiada im, że w chwili, gdy dotrą do Alaski i Kolumbii Brytyjskiej, tamtejsze wody będą tak pełne pożywienia, że zwabią zwierzęta z całego Pacyfiku. Zarówno podczas pobytu w ciepłych wodach Hawajów, jak i podczas trzymiesięcznej peregrynacji na północ dorosłe humbaki nic nie jedzą. Ich post trwa w sumie około pół roku. W tym czasie młody humbak dostaje od samicy około czterystu litrów mleka dziennie. Nic dziwnego, że dorosłe wieloryby po przybyciu do celu podróży są niezwykle głodne i wychudzone. Na szczęście u wybrzeży Alaski nadchodzi marzec. Słońce świeci mocniej i dłużej. Ciepło dociera coraz głębiej do warstw bogatych w związki mineralne, aktywizując znajdujące się nich związki fosforu i azotu. Dzięki temu w wodzie pojawia się fitoplankton - organizmy samożywne wielkości drobiny kurzu, których ilość rośnie niemal w oczach. Wzrastająca temperatura morza sprawia, że ku przybrzeżnym płyciznom kierują się liczące setki milionów ryb ławice pacyficznych śledzi, dla których nadszedł właśnie czas rozmnażania. To z kolei prawdziwa gratka dla wygłodniałych uchatek. Jednak szybko pojawia się poważna konkurencja, miliony migrujących ptaków, dla których śledzie to również przysmak. Tymczasem rozwój fitoplanktonu szybko postępuje. Całe pasy morza pokrywają się zielonym osadem. W maju fitoplanktonu jest już tak dużo, że nawet laik przestaje się dziwić, skąd wzięło się określenie zakwit morza. Rozwijają się też prymitywne organizmy zwierzęce, tzw. zooplankton, skądinąd żerujący na swym roślinnym odpowiedniku. Rosnąca ilość fitoplanktonu zwabia coraz liczniejsze zastępy śledzi. Te z kolei przyciągają ptaki, delfiny i uchatki. Uchatki zaś przyciągają większe drapieżniki, np. orki. Wielkie ucztowanie zaczyna się w najlepsze. Jego ukoronowaniem staje się przybycie potężnych humbaków. Instynkt ich nie zawiódł. Jedzenia jest w bród. Przez kilkanaście tygodni na pewno zdołają powrócić do zwykłej masy ciała i zapewnić sobie energetyczne zapasy na kolejny półroczny post. 13:30 POLSKIE 100 LAT - EMIGRACJA 1957 - 1989 Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2020 Reżyseria: Jan Czarlewski Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Kazimierz Kaczor, Tomasz Marzecki Emigracja polska w latach 1957 - 1989 w istocie była emigracją polityczną. Nawet ewidentne motywy ekonomiczne wyjazdu z kraju były przede wszystkim radykalną odmową życia w ustroju komunistycznym i państwie PRL. Głównymi ośrodkami polskiej emigracji politycznej były przede wszystkim: Anglia, Stany Zjednoczone i Francja. W Londynie nadal urzędował Polski Rząd na uchodźctwie, w Nowym Jorku i Chicago rósł w siłę Kongres Polonii Amerykańskiej, próbując wpływać na amerykańską politykę wobec Związku Sowieckiego i Europy środkowo - wschodniej. W Paryżu zaś Instytut Literacki Jerzego Giedroycia wydawał miesięcznik Kultura, Zeszyty Historyczne i książki, które kształtowały niezależną myśl polityczną na emigracji i powoli przenikały do "zniewolonego kraju". W wyniku antysemickiej nagonki w marcu 68 roku zorganizowanej przez władze PRL, w ramach wewnętrznych, partyjnych porachunkach, opuściło Polskę lub zmuszonych zostało do wyjazdu ok. 15 tysięcy w przeważającej mierze polskich Żydów. Część z nich podjęła się działalności emigracyjnej na rzecz wolnej i demokratycznej Polski. Po ogłoszeniu stanu wojennego w grudniu 1981 roku, dynamiczne działania podjęły rozproszone środowiska emigracji solidarnościowej, które mobilizowały i organizowały polityczne, związkowe, logistyczne i finansowe wsparcie dla podziemnej "Solidarności" i "społeczeństwa obywatelskiego", które pomimo "stanu wojennego" i represyjnej peerelowskiej stabilizacji nie wyparło się marzenia o suwerennej, niepodległej Rzeczpospolitej. Środowiska te zwracały również uwagę międzynarodowej opinii na represje i rozwój wydarzeń w kraju. Dzięki powszechnie słuchanym w Polsce rozgłośniach: przede wszystkim Radia Wolna Europa, ale również Głosu Ameryki, BBC czy Radia France Internationale, w których zatrudnieni byli przedstawiciele emigracji politycznej, wolna myśl i wiarygodna informacja szeroko trafiała do polskich słuchaczy w kraju, walnie osłabiając monopol informacyjny władzy komunistycznej i w ten sposób przyczyniając się do odzyskania przez Polskę niepodległości. 14:00 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 13 PIĘKNO WYKUTE W STALI Film dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Jak trudne było wykuwanie dawnych przedmiotów w stali? Radosław Kotarski wciela się w rolę kowala (miecznika), który używa tradycyjnych metod rzemieślniczych, aby stworzyć własny miecz. Poznaje również trud pracy dawnych rzemieślników i sprawdza, co z ich fachu pozostało do dzisiaj. Poza tym wyjaśnia, jakie słowa i stwierdzenia zawdzięczamy kowalom. Czy uda mu się wykuć miecz? Odpowiedź na to pytanie w najnowszych "Podróżach z historią". 15:40 SPÓR O HISTORIĘ - POWSTANIE WARSZAWSKIE. ŻYCIE CODZIENNE Dysk./wywiad/debata, 31 min, Polska, 2019 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (prowadzący) Powstanie Warszawskie. cz. 2 Życie codzienne. 1 sierpnia 1944 roku, o godzinie siedemnastej, w Warszawie żołnierze Armii Krajowej chwycili za broń. Rozpoczęło się powstanie. Miało trwać kilka dni, a trwało 63 dni. W ten czas zmagań militarnych narastały trudności życia codziennego mieszkańców stolicy. Było to życie na granicy życia i śmierci. Odwaga i strach. Miłość i nienawiść. Męstwo żołnierzy i męstwo mieszkańców. Wybuch powstania zostaje przyjęty przez mieszkańców z entuzjazmem. Z czasem jednak początkowa euforia ustępuje miejsca pretensjom. Jak wyglądały pierwsze dni powstania? Jak wyglądało życia codzienne, skąd żywność czy były sklepy, a jeśli tak, to skąd miały towar? Co jedzono? Skąd brano wodę? Oświetlenie, czy był prąd? Alkohol. Czy był, co pito, skąd brano? Dzieci i niemowlęta, lekarze, chorzy, porody. Życie religijne: jak wyglądało? Chrzty, śluby, pogrzeby. Rola kapelanów i zakonów. Rozrywka: teatry [np. teatrzyk kukiełkowy dla dzieci], kina, prasa, orkiestry. Śluby powstańcze. Goście: prof. Maciej Kledzik emerytowany prof. Uniwersytetu Warmińsko - Mazurskiego w Olsztynie Agnieszka Cubała, autorka książek na temat Powstania Warszawskiego dr Karol Mazur, Muzeum Powstania Warszawskiego. 16:20 KAWA, HERBATA I KAKAO. HISTORIA W FILIŻANCE (TEA, COFFEE AND CHOCKOLATE HISTORY IN A CUP / THE, CAFE OU CHOCOLAT - L'HISTOIRE DANS NOS TASSES) Film dokumentalny, 50 min, Francja, 2019 Reżyseria: Jeanne Lefevre Film dokumentalny o obyczajach związanych z piciem kawy, herbaty i czekolady wraz z odrobiną wiedzy historycznej i geograficznej na ten temat. Herbata, kawa czy gorąca czekolada? To jest powszechne pytanie, gdy szykujemy śniadanie. Ten zwyczaj konsumpcyjny ma zaledwie trzy stulecia. W tym dokumencie prześledzimy historię tych napojów. Dowiemy się, z jakich roślin po odpowiedniej obróbce, napoje te są przyrządzane. Gdzie były i są uprawiane? Prześledzimy też ich rolę w rozwoju Europy i przyzwyczajeń jej społeczeństwa. Poznamy historię od odkrycia trzech roślin, aż do ich przygotowywania, przechodząc przez ich eksploatację, która jest pośrednio opowieścią o historii niewolnictwa, industrializacji i globalizacji. 17:15 MARZYCIELE - SPÓŁDZIELCA WOJCIECHOWSKI Dysk./wywiad/debata, 21 min, Polska, 2019 Reżyseria: Sylwester Szefer Scenariusz: Sylwester Szefer Zdjęcia: Wojciech Kursa Muzyka: Krzysztof Suchodolski Wykonawcy: Piotr Legutko (prowadzący), Paweł Nowakowski Stanisław Wojciechowski (1869 - 1953) był ministrem spraw wewnętrznych w pierwszym rządzie II RP. Kilka dni po zabójstwie Gabriela Narutowicza w grudniu 1922 roku został wybrany przez Zgromadzenie Narodowe na kolejnego Prezydenta RP. Jego kadencja została przerwana zamachem majowym w 1926 roku. Z Piłsudskim, z którym przyjaźnił się od młodości, m.in. redagowali razem socjalistyczną gazetę Robotnik, poróżniła go wizja zarządzania Polską. Po dymisji, Wojciechowski poświęcił się działalności spółdzielczej w Społem, był także profesorem SGGW i WSH. W 1937 roku był współzałożycielem Stronnictwa Pracy. Jego hasłem było: Praca ponad kapitałem. W programie rozmowa o kryzysie przesilenia w tworzącym się państwie, a także o idei rozwoju społeczeństwa obywatelskiego przez ruch spółdzielczy. Zdjęcia plenerowe do odcinka nagrano m. in. w Pałacu Belwederskim w Warszawie (przed pałacem i w Sali Pompejańskiej) oraz na Moście Poniatowskiego. 18:00 KOLUMBOWIE - ODC. 3/5 - A JEŚLI BĘDZIE WIOSNA... Serial wojenny, 61 min, Polska 1970 Reżyseria: Janusz Morgenstern Scenariusz: Roman Bratny Zdjęcia: Tadeusz Wieżan Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Jan Englert, Władysław Kowalski, Jerzy Matałowski, Marek Perepeczko, Antonina Gordon - Górecka, Piotr Pawłowski, Stefan Friedmann, Edward Wichura, Czesław Roszkowski, Tomasz Lengren, Alicja Jachiewicz, Bolesław Idziak, Józef Fryźlewicz, Halina Golanko, Janusz Zaorski i inni Gestapo wpada na ślad tajnej radiostacji zainstalowanej w mieszkaniu "Jerzego". Wszyscy obsługujący ją młodzi konspiratorzy zostają aresztowani. "Jerzy" dzięki przytomnie odegranej roli nieświadomego gospodarza domu, cudem wychodzi z opresji. Ściąga jednak na siebie podejrzenie o współpracę z Niemcami. Grozi mu nawet wyrok śmierci za zdradę. Tylko najwierniejsi przyjaciele nie wierzą w jego kolaborację. Dzięki ich staraniom sprawa zostaje szczęśliwie wyjaśniona, a domniemany "zdrajca" zrehabilitowany. 19:15 ŻOŁNIERZE GENERAŁA MACZKA Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2020 Reżyseria: Rafał Geremek Scenariusz: Rafał Geremek Film dokumentalny przybliżającyprawdziwe historie żołnierzy podległych generałowi Stanisławowi Maczkowi w czasach drugiej wojny światowej. 20:20 HIROSZIMA - UKRYTA PRAWDA (HIROSHIMA - THE REAL HISTORY) Film dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2015 Bomba atomowa zrzucona na Hiroszimę była początkiem nowej ery. Jej detonacja nie tylko zabiła ponad 100 000 osób, ale równocześnie oznaczała ostatni rozdział drugiej wojny światowej, jak i początek ery nuklearnej. Konflikty zbrojne, polityka międzynarodowa i bezpieczeństwo całej ludzkości już nigdy po tym nie były takie same. Poprzez szczegółowy opis wydarzeń przed, w trakcie i po zrzuceniu bomby, film ten ujawnia fascynującą historię jednego z decydujących momentów XX wieku i ujawnia dalekosiężne konsekwencje wybuchu, zarówno w samej Hiroszimie, jak i dla całego świata. Film przedstawia kluczowe momenty, najważniejsze miejsca, jak również graczy związanych z tym wydarzeniem. Prowadzi nas przez gabinety najpotężniejszych przywódców świata z obydwu stron barykady - aliantów i Japończyków. Widzimy samoloty wysłane na fatalną misję, a wreszcie zdewastowane ulice Hiroszimy kilka godzin po ataku. 21:05 ROK 1920. KALENDARIUM - ODC. 32 Felieton, 4 min, Polska, 2020 Scenariusz: Bartłomiej Grudnik, Agnieszka Krótka - Żmijewska Wykonawcy: Grzegorz Szponder Celem cyklu jest opowiedzenie dramatycznej historii roku 1920. Daty od 3.08 do 08.08.1920. Doniesienia z frontu, ze sztabu generalnego. Odezwa Rady Obrony Państwa do Ludów Świata w sprawie najazdu bolszewickiego na Polskę. Rząd wydał 6 sierpnia odezwę do mieszkańców stolicy, wzywając do walki z bolszewikami. Prasa opisywała bohaterską obronę Łomży, porównując ją do Lwowa. Na łamach gazet cytowano tekst Winstona Churchilla, ówczesnego brytyjskiego ministra wojny, który bez ogródek pisał o szansach Polski i jej pozycji na arenie międzynarodowej. 21:45 RODZINA POŁANIECKICH - ODC. 7/7 POWRÓT Serial obyczajowy, 78 min, Polska 1978 Reżyseria: Jan Rybkowski Scenariusz: Bożena Hlebowicz, Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Marek Nowicki Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Anna Nehrebecka, Andrzej May, Andrzej Chrzanowski, Teresa Lipowska, Jan Englert, Czesław Wołłejko, Bronisław Pawlik, Ewa Żukowska, Ewa Szykulska, Anna Milewska, Andrzej Seweryn, Leonard Pietraszak, Alicja Jachiewicz, Lucjan Fogiel i inni Nieszczęsny poeta Ignacy Zawiłowski, który usiłował targnąć się na swoje życie, nie zginął od kuli rewolwerowej, jest ranny. Kopowski, który uwodził jego narzeczoną, zostaje przyłapany w niedwuznacznej sytuacji z panią Osowską. Zdradzony mąż wyzywa go na pojedynek. Maszko ucieka przed wierzycielami, pozostawiając w Warszawie piękną żonę. Połaniecki nie zamierza jednak wykorzystać okazji, nie chce kontynuować przygody sprzed miesięcy. Marynia rodzi syna. Uszczęśliwiony Stach kupuje na licytacji Krzemień i ofiarowuje go żonie. Rodzina Połanieckich wraca do majątku, na ziemię przodków. 23:10 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - HENRYK IV, KRÓL NAWARRY I FRANCJI (HENRY IV) Film dokumentalny, 89 min, Francja, 2013 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel, Stephan Bern (prowadzący) Bohaterem kolejnego odcinka francuskiej serii, poświęconej sekretom historii, jest francuski król Henryk IV. Podobno, za życia prowadził politykę budowania swego wizerunku, dbał o to, by przedstawiano go wyłącznie w dobrym świetle, co mu się w dużej części udało, bo do historii przeszedł jako sprawiedliwy władca, dbający o swoich poddanych. To właśnie ten protestancki król jest autorem powiedzenia "Paryż wart jest mszy!" - dla zdobycia władzy potrafił zmienić wiarę. Za życia jednak wzbudzał wiele kontrowersji - nie wszyscy darzyli go sympatią, był obiektem... 25 prób zamachu. Niestety, ostatnia próba okazała się udana; 14 maja 1610 roku król Henryk IV został zasztyletowany. Zabójcą był Franois Ravaillac. Okoliczności tej zbrodni nie udało się nigdy wyjaśnić. Historia w postaciach zapisana (tytuł francuski: "Secrets d ' Histoire") to seria programów historycznych, realizowanych i emitowanych przez francuską telewizję publiczną. Gospodarzem programu jest znany dziennikarz - Stephane Bern, którego przodkowie pochodzą z Polski. Każdy z odcinków przedstawia losy wybranej postaci historycznej oraz prezentuje skarby kultury - miejsca i zabytki stanowiące część europejskiego dziedzictwa. 00:50 OPERACJA SAMUM Film sensacyjno - przygodowy, 88 min, Polska 1999 Reżyseria: Władysław Pasikowski Scenariusz: Maciej Dutkiewicz, Robert Brutter Zdjęcia: Paweł Edelman Muzyka: Goran Bregovic Aktorzy: Marek Kondrat, Bogusław Linda, Olaf Lubaszenko, Anna Korcz, Radosław Pazura, Turgul Cetiner, Tadeusz Huk, Gustaw Holoubek, Jerzy Skolimowski, Hakan Akin i inni "Operacja Samum" to filmowa wariacja Władysława Pasikowskiego na temat autentycznych, choć bardzo zagadkowych wydarzeń. Chodzi o ujawnioną przez "Washington Post" brawurową akcję polskiego wywiadu w Iraku, tuż przed wybuchem wojny w Zatoce Perskiej. CIA miała wówczas poprosić nasze służby specjalne o pomoc w wywiezieniu amerykańskich szpiegów, którzy namierzeni przez iracki wywiad znaleźli się w bardzo niebezpiecznym położeniu. Bezprecedensowa misja polskiego wywiadu zakończyła się sukcesem, lecz jej okoliczności i personalia uczestników utajniono. I gdyby nie wścibstwo amerykańskich żurnalistów, "Operacja Samum" zapewne nigdy by nie powstała. Tym bardziej że niechętnym okiem na zamiary filmowców patrzył też Gromosław Czempiński, szef polskiego wywiadu podczas irackiej akcji, który - jak sam powiedział - długo i skutecznie blokował przyznanie pieniędzy na projekt Pasikowskiego. Zmienił jednak zdanie pod wpływem narastającej w mediach krytyki służb specjalnych i w rezultacie został merytorycznym konsultantem filmu, co oczywiście nie znaczy, że doszło do jakiegokolwiek naruszenia tajemnicy państwowej. Główną rolę w "Operacji..." gra Marek Kondrat. On to nakłonił Władysława Pasikowskiego, by po raz pierwszy zrealizował film na podstawie cudzego scenariusza. Tekst Dutkiewicza i Bruttera tak bardzo przypadł aktorowi do gustu, że zdecydował się zostać współproducentem filmu. "Irackie" sceny plenerowe powstały w Turcji. Muzykę do "Operacji..." napisał sam Goran Bregovic. Wybucha wojna w Zatoce Perskiej. Józef Mayer, chory na serce były as polskiego wywiadu, na wieść o uwięzieniu syna, inżyniera, w Iraku, postanawia przypomnieć sobie dawne, dobre czasy i na własną rękę rusza chłopakowi z odsieczą. Doskonale wie, że może liczyć wyłącznie na siebie i stare, wielokrotnie sprawdzone metody. Samozwańczą misję Mayera po cichu wykorzystują dawni przełożeni, którzy chcą go użyć jako przynęty dla służb bezpieczeństwa Saddama Husajna. Były agent miałby odwrócić uwagę tamtejszej tajnej policji od równoległej, niezwykle ważnej akcji polskiego wywiadu, polegającej na wywiezieniu z Iraku amerykańskich szpiegów. Zadanie to zostaje powierzone agentom Brońskiemu i Kosińskiemu. Czy chcąc osiągnąć swój cel zdecydują się poświęcić życie Mayera? 02:20 RZEŹ WOLI Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2017 Reżyseria: Rafał Geremek Scenariusz: Rafał Geremek Cały film jest ułożony w formie aktu oskarżenia. Zbrodnie popełnione przez Niemców na Woli nie miały początkowo na celu całkowitej eksterminacji ludności dzielnicy, lecz stanowiły raczej akty doraźnego odwetu za wybuch powstania. Wola była skazana na brutalne uderzenie ze strony Niemców; przez tę dzielnicę przechodziła jedna z najważniejszych arterii komunikacyjnych miasta. Walczące na Woli oddziały niemieckie nagminnie wykorzystywały polskich cywilów, w tym kobiety i dzieci, w charakterze "żywych tarcz", osłaniających natarcia piechoty lub czołgów. Głównym sprawcą Rzezi Woli był Heinz Reinefarth. O tych wszystkich działaniach wojsk niemieckich na terenie Woli opowiedzą świadkowie tamtych tragicznych wydarzeń.