TVP Kultura Sobota, 08.08.2020 09:40 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 93 ŻYWE MUZEUM PIERNIKA W TORUNIU Magazyn, 21 min, Polska, 2018 Reżyseria: Agnieszka Grabarska Scenariusz: Agnieszka Grabarska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Kolejnym miejscem na szlaku podróży po Polsce jest Toruń, jedno z najstarszych polskich miast. Jest położony nad Wisłą, wzdłuż której rozciągają się urokliwe Bulwary Filadelfijskie. Na pierwszym miejscu skojarzeń turystów z Toruniem pozostaje Mikołaj Kopernik. Wychowany w Toruniu astronom, dorastał wśród typowych, niezmiennie kultowych wypieków kulinarnych tego miasta - pierników. Tradycja wypieku ciastek z miodem i przyprawami sięga tu drugiej połowy XIV wieku - pierwsze wzmianki o toruńskich piernikach pochodzą z około 1380 roku. Ich spopularyzowaniu sprzyjało położenie miasta - żyzna Ziemia Chełmińska i Kujawy zapewniały stały dopływ dobrej mąki, a wysoko rozwinięta hodowla pszczół dostarczała duże ilości dobrej jakości składnika. O korzenne przyprawy było łatwo z racji położenia na szlaku handlowym łączącym Lwów z Gdańskiem. Do wyrobu pierników ściągano przyprawy z całego świata, a gotowe wypieki wędrowały w drugą stronę, docierając w wiele zakątków globu. Dziś kultowe toruńskie specjały sławi Żywe Muzeum Piernika - miejsce, do którego dociera się prawie z zamkniętymi oczami, bo już z daleka czuć wabiący zapach wypiekanych tutaj smakołyków. Można się tu przenieść się w czasie i zostać czeladnikiem cukierniczej manufaktury. Żywe Muzeum Piernika w 2017 roku zostało nagrodzone w konkursie na najlepszy Produkt Turystyczny Certyfikat Polskiej Organizacji Turystycznej. 11:55 SŁOWNIK FILOZOFICZNY BRONISŁAWA WILDSTEINA Dysk./wywiad/debata, 5 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Mariusz Cieślik (prowadzący) T jak TOTALITARYZM to temat dziewiątego odcinka "Słownika filozoficznego Bronisława Wildsteina". Podstawą do cyklu krótkich rozmów na tematy z pogranicza nauk filozoficznych i społecznych jest nowa książka Wildsteina "Bunt i afirmacja. Esej o naszych czasach" - rodzaj summy jego eseistycznych i filozoficznych rozważań. 12:05 DOKUMENT TYGODNIA - KASETA: DOKUMENTALNA SKŁADANKA (CASSETTE: A DOCUMENTARY MIXTAPE) Film dokumentalny, 87 min, Niemcy/USA, 2016 Reżyseria: Zack Taylor Scenariusz: Georg Petzold, Zack Taylor Zdjęcia: Zack Taylor Aktorzy: Damien Jurado, Ian Mackaye, Thurston Moore, Lou Ottens Narodziła się w 1963 roku w Holandii. Do jej ojcostwa rościli sobie prawa również Japończycy. Niemniej jednak to Lou Ottens z zespołem inżynierów z Philipsa opracował system nagrywania i pierwszą kasetę magnetofonową. Do tej pory muzyki można było słuchać z radia lub drogich płyt winylowych. Łatwe do przenoszenia i obsługi magnetofony i kasety wywołały prawdziwą rewolucję w muzyce. Stała się ona mobilna, demokratyczna - każdy mógł stworzyć swoją własną składankę albo nagrać nocną audycję w radiu, czujnie trzymając palec na przycisku rec. Dziś kaseta magnetofonowa skończyła już 50 lat i wydawałoby się, że przeszła na zasłużoną emeryturę, stopniowo wypierana przez płytę CD, mp3 i inne nośniki danych. Ale nawet w cyfrowych czasach nie brak jej wigoru. Film jest klasycznym dokumentalnym obrazem, w którym między anegdotami Ottensa, weteranów rocka, m.in. Henry ’ego Collinsa (Black Flag) i Thurstona Moore’a (Sonic Youth) oraz entuzjastycznymi wypowiedziami współczesnych fanów pobrzmiewają ciepłe dźwięki starych taśm. To jednocześnie sentymentalna podróż do krainy muzycznej młodości, pierwszych mixtape ’ów, entuzjazmu nagrywania wszystkiego dookoła, kreatywności składania własnych list. Sentymentalna nie tylko dla twórców i muzyków, ale dla całych pokoleń słuchaczy, którzy dorzucili się do powstania filmu na platformie Kickstarter. Film Zacka Taylora to jednak przede wszystkim osobista składanka różnych emocjonalnych wypowiedzi, którymi reżyser tak jak kiedyś twórcy mixtape ’ów dzieli się z nami. (Against Gravity) 14:25 BO OSZALAŁEM DLA NIEJ Komedia, 98 min, Polska 1980 Reżyseria: Sylwester Chęciński Scenariusz: Jerzy Stefan Stawiński Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Piotr Figiel Aktorzy: Zdzisław Wardejn, Gabriela Kownacka, Ignacy Gogolewski, Witold Pyrkosz, Wiesław Drzewicz, Małgorzata Zajączkowska, Alicja Jachiewicz, Witold Skaruch i inni Adaptacja opowiadania Jerzego Stefana Stawińskiego pod tym samym tytułem. Główna postać filmu to Roman Kolatowski - skromny, prowincjonalny buchalter o aktorskich skłonnościach, marzący o stolicy, Teatrze Wielkim i pracy z Hanuszkiewiczem. Podczas występu w amatorskim teatrze zwraca na niego uwagę szef zaopatrzenia zakładów odzieżowych. Jego zdaniem uzdolnienia aktorskie Kolatowskiego znakomicie się przydadzą do pracy zaopatrzeniowca. I rzeczywiście. Pan Roman jest znakomity. Wyczuwając nastroje dostawców, raz zjednuje ich uśmiechem, raz jest bliski płaczu. Swój kunszt wspiera ofiarowywanymi "po kosztach własnych" najmodniejszymi garniturami. W efekcie do zakładów zaczyna płynąć strumień podszewek, guzików i innych niezbędnych artykułów. Niepostrzeżenie świat przemienia się w oczach Kolatowskiego w wielką teatralną scenę. W domu przykładny mąż i ojciec, w pracy szybko z zahukanego urzędnika przedzierzga się w ustosunkowanego fachmana, bywalca stołecznych restauracji i hoteli. Od tego już tylko krok do wykorzystania aktorskich umiejętności do podbojów miłosnych. Po pierwszych sukcesach Kolatowski wpada w pułapkę. Poderwawszy atrakcyjną blondynkę, zakochuje się w niej bez pamięci. Osadzony we współczesnych realiach film Chęcińskiego balansuje na granicy między satyryczną komedią a dramatem psychologicznym. Kpiąc z wynaturzeń i absurdów rzeczywistości, jest również poruszającą opowieścią o tęsknocie za czymś wielkim, szlachetnym i prawdziwym. 16:10 KOŁO PIÓRA Magazyn, 10 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marcin Kube Wykonawcy: Mariusz Cieślik (prowadzący) Mariusz Cieślik poleca 5 książek wartych przeczytania. To: "Pandemia. COVID - 19 trzęsie światem" Słavoja Żiżka; "Czas wolny w PR" Wojciecha Przylipiaka; "U nas każdy jest prorokiem" Bartosza Panka; "Kto chce jeść mięso, musi umieć zabić" Łukasza Stachniaka; "Krótkie wywiady z paskudnymi ludźmi" Davida Fostera Wallace’a Ponadto Mariusz Cieślik rozmawia z Januszem Dziano, współautorem książki "Ech, panie Wiech". 16:25 RETRO KINO - WYPADEK (ACCIDENT) Dramat kryminalny, 101 min, Wielka Brytania, 1967 Reżyseria: Joseph Losey Scenariusz: Harold Pinter Zdjęcia: Gerry Fisher Muzyka: John Dankworth Aktorzy: Dirk Bogarde, Stanley Baker, Jacqueline Sassard, Michael York, Vivien Merchant William, student uniwersytetu, ginie w wypadku samochodowym tuż przed domem swojego profesora, Stephena. Narzeczonej Williama Annie, studentce z Austrii, udaje się przeżyć wypadek. Stephen udziela jej pomocy, podejrzewając jednocześnie, że to ona spowodowała kraksę, prowadząc auto. Jednak Stephen nie zdradza się ze swoimi podejrzeniami przed policją. Zaprezentowane zostają sceny z niedalekiej przeszłości i staje się jasne, że pod konwencjonalną maską główni bohaterowie ukrywają swoje pasje, pierwotne instynkty, antagonizmy oraz rozpacz, które zostaną uwolnione poprzez oczyszczającą obecność Anny. 19:40 Z PRZYTUPEM - POLKA Kameralne i studyjne (widowisko), 14 min, Polska, 2019 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Scenariusz: Grzegorz Jankowski Wykonawcy: Piotr Piszczatowski (prowadzący) Polka to jeden z najbardziej powszechnych tańców towarzyskich w Polsce, który charakteryzuje się energicznym tempem. Jest wiele odmian polki. W tym odcinku Jadwiga Kula - Romanek opowie o rzeszowskiej "polce w lewo", a zagra kapela Młoda Harta. Cykl dziesięciu odcinków poświęconych polskim tańcom tradycyjnym. Zobaczymy potańcówki, na których do tańca przygrywają muzykanci z różnych części Polski. Prowadzący program Piotr Piszczatowski oraz zaproszeni goście nauczą widzów podstawowych kroków tradycyjnych polskich tańców, takich jak kujawiak, śląski trojak, polka galopka z Suwalskiego, wielkopolski wiwat, kurpiowski powolniak, oberek, mazurek (w wersji z Radomskiego) oraz krakowiak i polka w lewo z Rzeszowskiego. 20:05 BILET NA WEEKEND - WEST SIDE STORY (WEST SIDE STORY) Film muzyczny, 147 min, USA 1961 Reżyseria: Robert Wise Występują: Natalie Wood, Richard Beymer, George Chaliris, Rita Moreno, Russ Tamblin, Tucker Smith, David Winters, Tony Mordente, Simon Oakland 80 - latek Robert Wise, wieloletni prezydent Amerykańskiej Akademii Filmowej, niemal całe życie poświęcił kinu. Zaczynał jako goniec w jednej z wytwórni filmowych. Potem pracował jako szef montażu przy filmie "Obywatel Kane" Orsona Wellesa. W 1944 r. debiutował jako reżyser. W jego dorobku są filmy wszystkich gatunków: science fiction - "Dzień w którym ziemia zamarła", demaskatorskie dramaty zza kulis boksu - "Zmowa" i "Między linami ringu", adaptacje sztuk teatralnych - "Dwoje na huśtawce". Sławę jednak zawdzięcza musicalowi. "West Side Story" z muzyką Leonarda Bernsteina i choreografią Jerome'a Robbinsa powstał w 1957 r. i został wystawiony w sławnym teatrze Wintergarden na Brodwayu. Cieszył się ogromnym powodzeniem - na scenie utrzymał się 6 lat. W 1961 r. wytwórnia filmowa współpracująca z "United Artists" zakupiła prawa do sfilmowania musicalu. Współpraca reżyserska Roberta Wise'a z choreografem J. Robbinsem dała rezultat rewelacyjny. Wersja filmowa nie tylko dorównała teatralnemu oryginałowi, ale nawet zdystansowała go pod względem efektu artystycznego. Musical amerykański dusił się w kosztownych dekoracjach i odcinał od wszelkich związków z rzeczywistością. "West Side Story" ożył, co sprawiło wyprowadzenie sztuki w plener. Akurat na zachodnim wybrzeżu Manhattanu, przy 68 Ulicy, w sercu tytułowego West Side'u, wyburzono rozległy teren pod budowę Lincoln Center. Filmowcy uzyskali prawo objęcia na parę tygodni w posiadanie kilku pustych domów, które zaadaptowano dla potrzeb filmu. W tym naturalnym środowisku rozgrywał się w rytm muzyki dramat współczesnych "Romea i Julii". Skłócone klany Montecchich i Capulettich ze średniowiecznej Werony zastąpione zostały przez młodzieżowe gangi białych Jets i portorykańskich Sharks. Romeo nazywa się Tony i nie jest w bandzie postacią pierwszoplanową. Szefuje jej gwałtowny i brutalny Riff. Tony wyróżnia się opanowaniem i ogładą. Na sobotnim balu spotyka Marię. Młodzi się pokochają, zanim Tony zorientuje się, że Maria pochodzi z wrogiego portorykańskiego klanu, a jej bratem jest Bernardo, szef znienawidzonych Sharks. Dalej wszystko rozwija się zgodnie z tragicznym fatum. Jerome Robbins, wielki tancerz i choreograf amerykański, jest wraz z George ' em Balanchinem - twórcą nowoczesnego baletu amerykańskiego, a także wielkim inscenizatorem musicali. "West Side Story" uchodzi za jego największe dzieło. Na film spadł deszcz Oscarów. Było ich aż 10: za reżyserię, scenografię, kostiumy, montaż, zdjęcia, muzykę, dźwięk, role drugoplanowe i za najlepszy film 1962 roku. Najwybitniejsze role zagrali w filmie George Chaliris jako Bernardo, znakomity tancerz, przez kilka lat podpora baletu amerykańskiego i Russ Tamblyn, który wcielił się w gwałtownego i bezwzględnego Riffa. 22:40 SŁOWNIK FILOZOFICZNY BRONISŁAWA WILDSTEINA Dysk./wywiad/debata, 5 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Mariusz Cieślik (prowadzący) T jak TOTALITARYZM to temat dziewiątego odcinka "Słownika filozoficznego Bronisława Wildsteina". Podstawą do cyklu krótkich rozmów na tematy z pogranicza nauk filozoficznych i społecznych jest nowa książka Wildsteina "Bunt i afirmacja. Esej o naszych czasach" - rodzaj summy jego eseistycznych i filozoficznych rozważań. 22:50 JAROCIN - KONCERT NA 40 - LECIE ZESPOŁU DŻEM Koncert, 90 min, Polska, 2019 Reżyseria: Bolesław Pawica Scenariusz: Bolesław Pawica, Mariusz Woźniczka Wykonawcy: Dżem Koncert na jubileusz czterdziestolecia zespołu Dżem, który odbył się 14 lipca 2019 w ramach Festiwalu w Jarocinie. Dżem świętuje w tym roku jubileusz czterdziestolecia działalności. W lipcu przypada też 25. rocznica śmierci legendarnego wokalisty Dżemu Ryszarda Riedla, który wielokrotnie występował jarocińskim festiwalu. W programie: "Poznałem go po czarnym kapeluszu", "Gorszy dzień", "Wokół sami lunatycy", "Do kołyski", "Ćma barowa", "Magazyn mód", "Cała w trawie", "Naiwne pytania", "Czerwony jak cegła", "Harley mój", "Wehikuł czasu to byłby cud", "Partyzant", "Whisky". 00:30 MOCNE KINO - TANIEC RZECZYWISTOŚCI (LA DANZA DE LA REALIDAD) Dramat biograficzny, fantasy, 127 min, Francja, 2013 Reżyseria: Alejandro Jodorowsky Scenariusz: Alejandro Jodorowsky Zdjęcia: Jean - Marie Dreujou Muzyka: Adn Jodorowsky Aktorzy: Adn Jodorowsky, Alejandro Jodorowsky, Jeremias Herskovits, Brontis Jodorowsky, Axel Jodorowsky Wielki powrót do kina Alejandro Jodorowsky'ego: reżysera, scenarzysty komiksowego, duchowego guru, terapeuty i Szalonego Kapelusznika. Taniec rzeczywistości jest autobiograficzną opowieścią o dorastaniu w Chile, ale trudno odróżnić tu fakty od konfabulacji. Jest to również psychodrama, w której syn reżysera, wcielający się w rolę swojego dziadka, szuka źródeł rodzinnych traum i próbuje je zneutralizować. To także popis wyobraźni Jodorowsky'ego, która z surrealistyczną dezynwolturą miesza musical, horror, melodramat i bajkę. Na wpół mityczną krainę dzieciństwa zamieszkują barwne i karykaturalne postacie: śpiewające kadłubki, nadzy mistycy, smutne karlice, fajtłapowaci rewolucjoniści i jeszcze mniej rozgarnięci tyrani. Kolejne fantastyczne epizody, następujące po sobie z ekstatyczną szybkością i bez żadnego narracyjnego rygoru, to przypowieści, dzięki którym młody bohater uczy się, jak pokonać wewnętrzny mrok, i nawiązuje kontakt ze swoim dorosłym ja. (Piotr Mirski, źródło: nowehoryzonty.pl) 04:30 FABRYKA HITÓW - ŚWIAT JEST WASZ (SOUNDBREAKING: THE WORLD IS YOURS) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Jeff Dupre, Maro Chermayeff Seria ośmiu odcinków prezentująca ewolucję muzyki, odkąd zaczęto ją nagrywać. W każdym odcinku zgłębiane są różne tajniki towarzyszące rejestrowaniu utworów, które tłumaczą uznani producenci muzyczni i pionierzy tej branży. Seria jest także bogata w wypowiedzi i archiwalia światowej sławy artystów. Odcinek "Świat jest wasz" (The World is Yours) przybliża zjawisko samplingu i powstanie na jego podstawie zupełnie nowych gatunków muzycznych. 05:20 LUNA Etiuda filmowa, 35 min, Polska, 2015 Reżyseria: Filip Gieldon Scenariusz: Filip Gieldon Zdjęcia: Michał Łuka Muzyka: Paweł Jabłoński Aktorzy: Anna Próchniak, Magdalena Malina, Wojciech Zieliński, Jacek Beler, Marek Ślosarski Luna bierze udział w nielegalnych walkach. Jej przeciwnikami są mężczyźni. Czy w ten sposób chce uciec od swojej przeszłości? (mlodziifilm.pl)