TVP3 Sobota, 15.08.2020 06:30 CZYTANIE PUSZCZY - ODC. 5 PROCES ŻYCIA Reportaż, 23 min, Polska, 2014 Autor: Beata Hyży Czołpińska Zdjęcia: Krzysztof Więckowski Bohaterem kolejnego odcinka jest dr Marcin Fabjański - filozof, nauczyciel medytacji, pisarz, felietonista "Coachingu" i "Dużego Formatu". Twórca Szkoły Filozofii Dostrojenia do Procesu Życia. 08:15 ABECADŁO ASTRONOMII - 7/20 - NEPTUN I URAN Magazyn, 8 min, Polska, 2020 Autor: Piotr Majewski Zdjęcia: Adam Rubaszewski W naszej podróży przez Układ Słoneczny przemierzyliśmy już spory dystans i właśnie docieramy do dwóch ostatnich planet: Urana i Neptuna. Są to zarazem pierwsze planety, których nie znaliśmy od zarania dziejów, bowiem praktycznie są niedostrzegalne gołym okiem. Trzeba było je odkryć za pomocą teleskopów, a dziś odkryjemy ich tajemnice widzom ABECADŁA ASTRONOMII. 09:00 ZWYCZAJNY BOHATER (KS.IGNACY SKORUPKA) Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2005 Zdjęcia: Tomasz Smyk Bohaterem filmu jest ks. Ignacy Skorupka, urodzony w 1893 roku, obrońca stolicy. Głęboko religijny, żarliwy patriota, rozpoczął naukę w seminarium, konsekwentnie realizując zamiar zostania kapłanem. W 1916 roku rozpoczyna pracę duszpasterską pod Moskwą, potem koło Homla, opiekując się polskimi uchodźcami w Guberni Czernichowskiej. W roku 1918 udaje mu się wyjechać z Rosji bolszewickiej, następnie pracuje w Łodzi, później Ojrzanowie, wreszcie zostaje powołany do Kurii Warszawskiej: jest kapelanem sierocińca. Szczególny wymiar miał udział ks. Ignacego Skorupki w wojnie polsko - bolszewickiej. 31 lipca 1920 r. uzyskał nominację na kapelana wojskowego. W sierpniu jego batalion wyruszył na front. W bitwie pod Ossowem wykazał się bezprzykładnym osobistym bohaterstwem, zginął na polu walki, a obraz uduchowionego sługi bożego odprawiającego żolnierzy do walki na zawsze pozostanie w pamięci narodowej. Jego ofiara nie poszla na marne. Bitwa pod Ossowem i Radzyminem odsunęła od Europy groźbę czerwonej inwazji. W filmie pokazano miejsca związane z życiem ks. Ignacego Skorupki, relacje z jego pogrzebu. Historycy wypowiadają się o roli tej szczególnej postaci w naszych dziejach. 09:50 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII - KANAŁ AUGUSTOWSKI Felieton, 5 min, Polska, 2015 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz W odcinku mowa będzie o Kanale Augustowskim. Przy jego budowie pracowało dziennie ok. 7 tysięcy robotników różnej narodowości. Jego główny inżynier początkowo nie miał pojęcia o sztuce projektowania kanałów, uczył się jej z książek i sam tworzył potrzebne mapy. Ostatecznie zbudował prawdziwie arcydzieło. Katarzyna Sanocka zabiera widzów w podróż po Kanale Augustowskim - nieoceniony zabytek kultury technicznej. Ten 100 - kilometrowy malowniczy szlak wodny łączy dorzecza Wisły i Niemna. Na jego trasie znajduje się jedyne w Polsce rzeczne przejście graniczne. Można więc przepłynąć kajakiem aż na Białoruś. O historii budowy kanału oraz o walorach przyrodniczych i turystycznych Katarzyna Sanocka rozmawia m.in. z Krzysztofem Czarnieckim, kierownikiem Nadzoru Wodnego w Augustowie i Romanem Rogozińskim, starszym specjalistą d.s. edukacji leśnej. 12:35 WADOWICKIE SPOTKANIA ZE ŚWIĘTYM JANEM PAWŁEM II - ELENI Film dokumentalny, 13 min, Polska, 2020 Reżyseria: Grzegorz Sadurski Scenariusz: Małgorzata Castro W tym odcinku cyklu swoje spotkania ze Świętym wspomina piosenkarka Eleni. 13:15 ŚWIĘTE BUKIETY Reportaż, 13 min, Polska, 2014 Bohaterem reportażu jest Łukasz Łuczaj - dr biologii, przyrodnik, ekolog. Przed laty opuścił Warszawę i zamieszkał z żoną Angielką i dziećmi na wsi w okolicach Krosna. Gospodaruje na siedemnastohektarowym zboczu góry, które dostarcza mu nasion i sadzonek dzikich gatunków roślin. Jest najlepszym w Polsce specjalistą od łąk kwietnych. Dr Łuczaj prowadzi pierwsze w Polsce badania nad roślinami święconymi w kościołach. Zorganizował akcję fotograficznej dokumentacji bukietów przygotowywanych w związku ze świętem Matki Boskiej Zielnej i założył Bank zdjęć bukietów zielnych święconych w kościołach. Razem ze współpracownikami udokumentował kilka tysięcy bukietów z terenu całych Karpat (od Beskidu Śląskiego po Bieszczady), Niziny Sandomierskiej, Lubelszczyzny, Mazowsza i Podlasia. Polska to ostatni kraj w Europie, w którym tradycja święcenia bukietów na Święto Matki Boskiej Zielnej ciągle jest żywa. Jej wartością jest połączenie modlitwy, piękna, wiedzy o przyrodzie, a także wiedzy o właściwościach leczniczych roślin. Ważne, by przetrwała jak najdłużej - tak Łukasz Łuczaj tłumaczy swoje zainteresowania. Łuczaj ubolewa, że wiedza na temat polnych roślin, umiejętność ich rozpoznawania i znajomość tradycyjnych nazw są coraz rzadsze. Grozi nam botaniczny analfabetyzm. Nadzieją napawa jednak fakt, że zwyczaj tworzenia bukietów jest ciągle podtrzymywany, i to nie tylko tam, gdzie ludzie mają kontakt z naturą. Odradza się też na peryferiach dużych miast, staje się modny. To pozytywna tendencja, choć święto Matki Boskiej Zielnej coraz częściej jest traktowane jak garden show, okazja do popisania się tym, co uprawiane jest w ogrodzie. 14:25 BYĆ DLA POLSKI, BYĆ DLA POLAKÓW Film dokumentalny, 29 min, Polska, 1992 Scenariusz: Alina Czerniakowska Zdjęcia: Zbigniew Napiórkowski Nowe spojrzenie na postać Józefa Piłsudskiego - człowieka, który całe życie i wszystkie swoje umiejętności poświęcił Polsce. Film przedstawia Marszałka walczącego o Polskę i jej miejsce w Europie i na świecie z przeciwnikami jego koncepcji politycznych w kraju i z sąsiednimi państwami. W programie wykorzystano liczne materiały archiwalne. 15:40 PRZEWODNICZKA W DRODZE Reportaż, 23 min, Polska, 2015 Ukazanie początków i rozwóju kultu Matki Bożej w Kościele, starochrześcijańskiej tradycji, wyrażającej przekonanie o wniebowzięciu, ujętego ostatecznie w dogmacie wiary katolickiej, jak też formy obchodów liturgicznej uroczystości Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kościołach tradycji zachodniej i wschodniej. Jednym z wątków są charakterystyczne dla pobożności ludowej w Polsce formy obchodów tej uroczystości, nazywanej Uroczystością Matki Bożej Zielnej. Na pamiątkę podania głoszącego, że Apostołowie zamiast ciała Maryi znaleźli kwiaty, poświęca się kwiaty, zioła i kłosy zbóż. Lud wierzy, że zioła poświęcone w tym dniu, za pośrednictwem Maryi, otrzymują moc leczniczą i chronią od chorób i zarazy. Rolnicy tego dnia dziękują Bogu za plony ziemi i ziarno, które zebrali z pól. 16:15 TAJEMNICE JASNOGÓRSKIEGO WIZERUNKU Reportaż, 22 min, Polska, 2005 Scenariusz: Zdzisław Sowiński Zdjęcia: Krzysztof Jędrecki Wykonawcy: O. Wojciech Kurpik, Melchior Królik Po raz pierwszy Telewizja Polska uzyskała zgodę na realizację zdjęć z przygotowań i zabiegów konserwacyjnych oryginału cudownego obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej. O dziejach obrazu i jego niezwykłych losach opowiadają najbardziej kompetentne osoby: paulin ojciec Melchior Królik i konserwator profesor Wojciech Kurpik. Również po raz pierwszy mamy okazję ujrzenia rentgenogramu obrazu, który przybliża tajemnice związane z jego przeszłością. Obraz ten przez wieki był okaleczany. Jego niezwykła moc trwa niezmiennie i jest czczony przez wszystkie pokolenia Polaków. "Czarna Madonna" słynie z wielu łask i cudów. Przed jej oblicze przybywają tysiące pielgrzymów z kraju i zagranicy. 17:15 TERYTORIALSI - ODC. 16 (1/2020) Magazyn, 12 min, Polska, 2020 Autor: Edyta Strub, Monika Kwasigroch W tym odcinku przedstawiona będzie 12. Wielkopolska Brygada WOT podczas przygotowań żołnierzy OT do Święta Wojska Polskiego. W programie także: upamiętnianie i troska o groby bohaterów Powstania Warszawskiego i aktualności dotyczące działań WOT. 23:00 BITWA WARSZAWSKA 1920 Film dokumentalny, 53 min, Polska, 1993 Reżyseria: Zbigniew Wawer Scenariusz: Zbigniew Wawer Film przedstawia genezę, przebieg i konsekwencje bitwy, która w sierpniu 1920 roku zaważyła na losach wojny polsko - sowieckiej i zadecydowała o utrzymaniu niepodległości Państwa Polskiego. 24:00 MUSIELI ZWYCIĘŻYĆ Film dokumentalny, 42 min, Polska, 2000 Autor: Alina Czerniakowska Reżyseria: Alina Czerniakowska 1920 rok, walka z bolszewikami. Kto był autorem tego zwycięstwa? Czy był cud nad Wisłą? Norman Davies mówi, że to był cud mobilizacji społecznej, a autorem i przywódcą był Jóżef Piłsudski. Polsce udało się obronić Europę, ale ta sama Europa w 20 lat później oddała Polskę najgorszemu wrogowi - Rosji sowieckiej na blisko pół wieku. Konsekwencje tego odczuwamy do dzisiaj. 01:25 JESTEM MARYLKA Reportaż, 11 min, Polska, 2014 We wsi Bieniec pod Łodzią mieszka pani Marylka. Kobieta ma prawie 70 lat. Pamięta jeszcze, jak mama kąpała ją w specjalnym wywarze z ziół. Na wsiach wierzono, że niektóre zioła pomagają w rozwoju dziecka. Pani Marylka jest prostą kobietą, ale jak mało kto zna się na przyrodzie. Wie, gdzie rośnie krwawnik, skrzyp, dziewanna, macierzanka, które zioło jest dobre na ból brzucha, które nadaje się do pielęgnacji włosów. Czasami, w poszukiwaniu mniej znanych roślin zapuszcza się w głąb lasu albo wzdłuż rzeki Warty. Potem przygotowuje z różnych roślin i kwiatów bukiety. Reportaż jest próbą uchwycenia dawnego obrzędu zielnego, który już prawie zanika na wsiach. W malutkiej wsi Bieniec jeszcze żyją kobiety, które niczym czarodziejki dbają o swoje rytuały: wcześnie rano wychodzą na łąki szukać ziół i kwiatów, szykują bukiety, zakładają stroje ludowe, suszą zioła nad ogniskiem, by uchronić domostwa od klęsk żywiołowych. Przez pryzmat pani Marylki i jej koleżanek opowiadamy, jak wyglądają przygotowania do święta Matki Boskiej Zielnej. Co jest w tym szczególnego, co takie przygotowania dają mieszkańcom, co zachwyciło królową Bonę, jak tę tradycję widzi nowe pokolenie wnuczków pani Marylki? 01:40 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - OPERACJA EMIL Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki To była jedna z trudniejszych akcji wydobywczych, w jakich zdarzyło nam się uczestniczyć. 12 lutego 1944 r. rumuński pilot latający w służbie niemieckiej nie zdołał zwolnić ćwiczebnej betonowej bomby i wyprowadzić samolotu Ju - 87. Przy 700 kilometrach na godzinę wbił się w pola Krościenka Wyżnego. Niemcom nie udało się wówczas wydobyć maszyny. Dopiero dziesiątki lat później udało się to prywatnemu Muzeum Pól Bitewnych Podkarpacia z Krosna. 05:00 OPOWIEŚCI GOŁDAPSKIEGO LASU Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2008 Reżyseria: Tomasz Orlicz Scenariusz: Tomasz Orlicz, Tomasz Piotrowski Od 6 stycznia do 16 lipca 1982 roku w byłym ośrodku Radiokomitetu przetrzymywano 750 kobiet: działaczek związkowych, dziennikarek, aktorek, pracownic struktur Solidarności i wiele przypadkowych osób. Ośrodka pilnowało 60 żołnierzy WP, 12 klawiszy i 8 pracowników SB. Przez kilka miesięcy kobiety nie opuszczały pawilonów. Utrudniano im kontakty z rodzinami; a prasa reżimowa donosiła o luksusowych warunkach, w jakich izolowano żeńską ekstremę Solidarności. Opowieści i zwierzenia kilkunastu z tych kobiet oraz księdza stanowią trzon dokumentalnego zapisu.