TVP Historia Niedziela, 16.08.2020 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 16 SIERPNIA Felieton, 2 min, Polska, 2008 Autor: Janusz Weychert 1943 - wybuchło powstanie w getcie białostockim; 1944 - zginął w Powstaniu Warszawskim Tadeusz Gajcy; 1980 - trwał trzeci dzień polskiego Sierpnia; 2002 - rozpoczęła ostatnia pielgrzymka Jana Pawła II do ojczyzny; 09:10 JANOSIK - ODC. 9/13 - POBÓR Serial przygodowy, 44 min, Polska 1973 Reżyseria: Jerzy Passendorfer Scenariusz: Tadeusz Kwiatkowski Zdjęcia: Stefan Pindelski Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Marek Perepeczko, Ewa Lemańska, Czesław Jaroszyński, Marian Kociniak, Mieczysław Czechowicz, Bogusz Bilewski, Witold Pyrkosz, Jerzy Cnota, Janusz Kłosiński, Janusz Bukowski, Lech Ordon, Cezary Julski Pobór do armii austriackiej obejmuje wprawdzie synów wszystkich chłopów, ale w praktyce trafiają tam tylko ci z biednych rodzin. Bogaci górale mogą bowiem dzięki łapówkom uchronić swych synów od służby w cesarskich szeregach. Ale i na tę niesprawiedliwość Janosik znajduje sposób: porywa pachołków szlacheckich i wymienia ich za biedaków powołanych do wojska. 10:00 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - MIELONE NA SZPADZIE Magazyn, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Jarosław Frankowski, Sławomir Orman Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) Tym razem Karol Okrasa wyruszy nad Wisłę, aby opowiedzieć o ciekawym sposobie przyrządzania mięsa. Jak głoszą legendy ponoć nasi przodkowie podczas wypraw wojennych przyrządzali sobie strawę opiekając nad ogniem kawałki mięsiwa nabite na szable czy szpadę. Musi być w tym ziarno prawdy, skoro tak popularne dziś nad Wisłą kebaby to nic innego niż opiekane mięso, nabite na stalowy rożen. I właśnie podróżując po krajach Orientu często można się natknąć na szaszłyki, kebaby, kofty przyrządzane z mielonego mięsa, korzennie i ostro doprawione, podawane z zimnymi sosami. A jak przyrządzić mielonego na szpadzie nad Wisłą? To zadanie dla naszego kucharza. Zobaczymy więc opiekane na drewnianych szpadkach mielone z jagnięciny z sosem miętowym, mielone wieprzowo - wołowe z bakaliami w sosie orzechowym oraz coś dla wegetarian, czyli mielone z ciecierzycy na szpadkach z duszoną cytrusową kapustą. 10:35 DROGA WODNA NIESTRZEŻONA Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2016 Reżyseria: Andrzej Turkowski, Łukasz Korwin Film dokumentalny jest próbą odkrycia tajemnicy rzekomego skoku Lecha Wałęsy przez stoczniowy płot w sierpniu 1980 r. , który stał się głównym elementem mitu założycielskiego Wałęsy - człowieka przez jednych uważanego za bohatera Solidarności, przez innych za zdrajcę tysiąclecia. Przy różnych okazjach Wałęsa sam podawał sprzeczne wersje opowieści o okolicznościach i miejscu słynnego skoku przez płot. Autorzy filmu zebrali szereg relacji świadków i znawców tematu. Jerzy Kozłowski - pseudonim Kolega - tajny współpracownik Służby Bezpieczeństwa w Stoczni Gdańskiej jest jedyną osobą, która podobno widziała Wałęsę przeskakującego przez płot. Dla samego Lecha Wałęsy legendarny skok jest trudnym do wytłumaczenia epizodem. Może z tego wynikać, że późniejszy prezydent Polski był sterowany przez tajne służby i został wprowadzony do stoczni w krytycznym momencie. Ostatnio sprawa skoku przez płot nabrała niezwykłego znaczenia i stała się częścią oskarżenia Lecha Wałęsy o agenturalność. Być może na naszych oczach wielki mit Lecha Wałęsy chwieje się pod ciosami coraz poważniejszych, udokumentowanych faktów, opinii i komentarzy. W filmie biorą udział: Andrzej Bulc, Anna Walentynowicz, Jerzy Borowczak, Henryk Lenarciak, Lech Wałęsa, prof. dr hab. Sławomir Cenckiewicz, Krzysztof Wyszkowski, Klemens Niech, Henryk Jagielski, Jerzy Kozłowski, prof. Paweł Bożyk, ks. prałat Henryk Jankowski, Kazimierz Szołoch. 11:35 WISŁA OD ŹRÓDŁA DO UJŚCIA - ODC. 2. OD UJŚCIA DUNAJCA DO UJŚCIA NARWI Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2013 Reżyseria: Paolo Volponi Obraz Wisły - od źródła do ujścia. Autorzy pokazują jej wyjątkowe wartości jako strategicznego zasobu naturalnego Polski i Europy. Film składa się z trzech odcinków podzielonych zgodnie z charakterystyką geograficzną rzeki: 1) Wisła Górna, 2) Wisła Środkowa, 3) Wisła Dolna. 12:40 WE WŁADANIU MONSUNÓW - POWÓDŹ ODC. 2/5 (LANDS OF THE MONSOON) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2014 Część 2. Powódź Egzotyka, przyroda i kultura południowej Azji zostały ukształtowane przez jedno z największych zjawisk na ziemi: wiatry monsunowe. Przemierzają one ten rozległy region, zamieniając suszę w potop. Życie ludzi i zwierząt zdominowane jest przez to szalejące zjawisko pogodowe. Od północnych wybrzeży Australii po najwyższe szczyty Himalajów, pustynie północnych Indii, do bujnych lasów równikowych Borneo - uczestniczymy we wspaniałej podróży przez ziemie monsunu. Po drodze poznajemy różnorodne smaki i kolory niezwykłej przyrody oraz kultur w różnych regionach. Dowiadujemy się, w jaki sposób mieszkańcy tych terenów radzą sobie z burzliwą pogodą. Film to fascynująca historia relacji między naturą a ludźmi, którzy żyją przez tysiące lat w cieniu monsunu. 14:20 WOJOWNICY CZASU - POLSKIE TERMOPILE, CZYLI WĘGRÓW 1863 Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2018 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Krzysztof Krzyżanowski, Grzegorz Gajewski Muzyka: Krzysztof Ridan Kolejny polski zryw powstańczy przeciwko rosyjskiemu zaborcy, jaki miał miejsce w styczniu 1863 roku, kosztował wiele ofiar. Do powstańczych partii garnęła się młodzież ze wszystkich stanów. I to ona wykrwawiła się najbardziej. Film opowiada historię bitwy pod Węgrowem, w której jedna z większych powstańczych partii zebranych na wschodnim Mazowszu stawiła czoła rosyjskim korpusom. Dzisiejsi rekonstruktorzy odtwarzają ją od kilku lat nieopodal pomnika upamiętniającego tragedię. 14:50 PAN WOŁODYJOWSKI CZ. II Film historyczny, przygodowy, 77 min, Polska 1968 Reżyseria: Jerzy Hoffman Scenariusz: Jerzy Hoffman, Jerzy Lutowski Zdjęcia: Jerzy Lipman Muzyka: Andrzej Markowski Aktorzy: Tadeusz Łomnicki, Magdalena Zawadzka, Mieczysław Pawlikowski, Barbara Brylska, Jan Nowicki, Tadeusz Schmidt, Daniel Olbrychski, Bogusz Bilewski, Mariusz Dmochowski, Andrzej Szczepkowski, Leonard Andrzejewski, Irena Karel, Władysław Hańcza, Marek Perepeczko, Witold Skaruch, Gustaw Lutkiewicz i inni Dalszy ciąg przygód pana Michała Wołodyjowskiego. Basię Wołodyjowską porywa zakochany w niej Tatar Azja, syn Tuhaj - Beja. Basia rani go i ucieka, udaje jej się wrócić do Chreptiowa. Wściekły Azja napada na Raszków, zabija dziedzica Nowowiejskiego, a jego córkę - swą dawną miłość - oddaje własnym żołnierzom. Młody Nowowiejski krwawo mści się za śmierć ojca i hańbę siostry. Kiedy Turcy ruszają na Kamieniec Podolski, Wołodyjowski i Ketling wysadzają twierdzę, aby nie oddać jej wrogom. 16:10 PIOSENKĄ PRZEZ HISTORIĘ - CUD NAD WISŁĄ Teledysk, 9 min, Polska, 2018 Reżyseria: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Michał Jarosiński, Adam Fręśko Wykonawcy: Jakub Sienkiewicz, Tomasz Grochowalski, Piotr Łojek, Leon Paduch, Aleksander Korecki, Jacek Wąsowski Włodzimierz Lenin zadecydował o rozpoczęciu wojny z Polską, która po stu dwudziestu trzech latach zaborów odzyskała niepodległość, już w listopadzie 1918 roku. Do pierwszego starcia doszło w lutym kolejnego roku. Walki trwały do października. Bolszewicy zgodzili się na pokojowe rokowania, by wzmocnić swoje wojska walczące na innych frontach. Starcie z Polakami chcieli odroczyć o kilka miesięcy. Było ono jednak nieuniknione. Pomiędzy Rzeczpospolitą a bolszewicką Rosją, nieuznawaną z resztą na arenie międzynarodowej, nie została wytyczona granica państwowa. Kwestią sporną były ziemie pomiędzy wschodnią granicą Kongresówki a granicą Rzeczpospolitej Obojga Narodów sprzed rozbiorów. Ponadto bolszewicy planowali ideologiczną ekspansję na Zachód. 4 lipca 1920 roku ruszyła ofensywa dowodzona przez Michaiła Tuchaczewskiego, której celem było zdobycie Warszawy. Armia Czerwona postępowała szybko i trzynastego sierpnia przypuściła szturm na stolicę Polski. Decydująca bitwa rozegrała się na przedpolach miasta. Po początkowych sukcesach Rosjan Polacy przegrupowali siły. 15 sierpnia odzyskali Radzymin i utracone wcześniej pozycje. Polskie oddziały zdobyły także sztab czwartej armii rosyjskiej w Ciechanowie, przejęły radiostację i uniemożliwiły Sowietom łączność z dowództwem. 16 sierpnia Józef Piłsudski wyprowadził kontruderzenie znad rzeki Wieprz, które przełamało obronę radziecką w okolicy Kocka i Cycowa. Dzięki temu Polacy zaatakowali tyły wojsk rosyjskich nacierających na Warszawę. Tuchaczewski musiał wycofać się nad Niemen. 19 sierpnia rozpoczął się pościg za umykającymi oddziałami rosyjskimi. Bitwa Warszawska uznana została za jedną z przełomowych w historii świata. Powstrzymała ekspansję komunistów na Europę zachodnią i zadecydowała o zachowaniu przez Polskę niepodległości. W Bitwie Warszawskiej zginęło 4, 5 tysiąca polskich żołnierzy, 22 tysiące zostało rannych. 16:30 GIGANCI HISTORII - ODC. 1 BITWA WARSZAWSKA Teleturniej, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Edyta Gładys Wykonawcy: Przemysław Babiarz (prowadzący) Tematem odcinka jest Bitwa Warszawska. Powstrzymała inwazję bolszewików na Europę, a Polsce zagwarantowała niedawno odzyskaną Niepodległość. Dlaczego Bitwa Warszawska nazywana była Cudem nad Wisłą? Jak udało się powstrzymać bolszewików? Jak przebiegała bitwa? "Giganci historii" to teleturniej dedykowany miłośnikom historii. Każdy odcinek to jeden temat i jeden zwycięzca, ten, który zna najlepsze odpowiedzi na pytania przygotowywane przez ekspertów, dziennikarzy i konkurentów. Teleturniej, w którym liczy się wyłącznie wiedza historyczna, znajomość realiów epoki, niuansów, ciekawostek, faktów. Dla zawodników to rywalizacja, dla widzów pełna emocji lekcja historii. Na zwycięzcę teleturnieju czeka tytuł Giganta historii i nagroda 20 tys. PLN. 17:20 JOANNA GRYZIK. ŚLĄSKI KOPCIUSZEK Reportaż, 25 min, Polska, 2020 Scenariusz: Anna Popek Zdjęcia: Jakub Jedras, Sławomir Chudowski Wykonawcy: Anna Popek (prowadząca), Marcin Luzer W 2020 roku, w Mauzoleum rodu Schaffgothów, w Kopicach na Dolnym Śląsku została ponownie złożona w rodzinnym grobowcu hrabina Joanna von Schaffgotsch z domu Gryczik von Schomberg - Godula i jej mąż Hans Ulrych. Joanna, która zmarła równo 110 lat temu, spoczęła w mauzoleum rodzinnym w Kopicach. W 1945 roku grobowiec został splądrowany, a zwłoki jej i jej męża porzucone w okolicznym parku. Dzięki staraniom lokalnej społeczności, wolontariuszy, osób pragnących zachować pamięć o tej niezwykłej postaci w 2020 roku odbył się ponowny, uroczysty pochówek. Mauzoleum w Kopicach odrestaurowano dzięki pomocy MKiDN. Uroczystości odbyły się 20 czerwca 2020 roku w Kopicach. Wzięli w nich udział m.in. potomkowie Schaffgotschów, którzy w prostej linii są spadkobiercami piastów śląskich linii legnicko - brzeskiej. To doskonały moment, by opowiedzieć o niezwykłym życiu niezwykłej kobiety jaką była Joanna Gryczik - uboga sierota, która została hrabiną. Historia, która wydarzyła się naprawdę, wydaje się być bajką. Historia w której siła dobra odmieniła życie biednej, małej, osieroconej dziewczynki, przekształcając je w pasmo zaszczytów, splendorów bogactwa i osobistego szczęścia. Czy to możliwe? Tak. Historia ta wydarzyła się w XIX wieku na Górnym Śląsku. Być może splot tak wielu nieprawdopodobnych i korzystnych zdarzeń mógł zaistnieć po to, by szerzyć dobro i aby pokazywać, że życie można przeżyć pięknie i z pożytkiem dla innych. Do dzisiaj na Górnym Śląsku funkcjonują, ufundowane jeszcze przez Joannę szkoły, szpitale i zakłady. Materialne ślady jej aktywnego życia widoczne są w wielu miejscach od Bytomia, przez Rudę Śląską, Chebzie, Zabrze po Gliwice. Ta kobieta zmieniła nie tylko los wielu ludzi, ale także oblicze przemysłowe Górnego Śląska. Historia Śląskiego Kopciuszka, jak nazywano hrabinę Joannę Gryzik von Schomberk - Godula Schaffgotsch, jest historią niezwykłego awansu społecznego ubogiej półsieroty, pochodzącej z gminu, na tle XIX - wiecznego procesu uprzemysławiania Górnego Śląska. Joanna pomnożyła odziedziczony majątek, rozwinęła osady robotnicze, m.in. Rudę Śląską, Chebzie, Orzegów na Górnym Śląsku, dbając o równy rozwój swoich licznych zakładów, jak i o edukację i zabezpieczenie socjalne, pracujących w nich robotników. Wspaniałe dzieła, które pozostawiła po sobie i które możemy oglądać do dziś, wypływały zarówno z jej charakteru, jak i ze sposobu, w jaki została wychowana. 17:50 NA KŁOPOTY... BEDNARSKI - ODC. 1/7 - KURIER Z ANKARY Serial sensacyjny, 60 min, Polska 1986 Reżyseria: Paweł Pitera Scenariusz: Wojciech Jędrkiewicz, Marek Bahdaj Muzyka: Henryk Kuźniak Aktorzy: Stefan Friedmann, Krystyna Feldman, Wiktor Sadecki, Marta Żak, Stanisław Michalski, Grażyna Barszczewska i inni Akcja serialu rozgrywa się w międzywojennym Gdańsku, a jego bohaterem jest prywatny detektyw Bednarski. Bednarski to mężczyzna bardzo przeciętny - ani szczegónie przystojny, ani bardzo sprytny. Wiele rzeczy mu nie wychodzi i właściwie można powiedzieć o nim, że jest życiowym nieudacznikiem. A jednak udaje mu się rozwiązać nawet najbardziej zawiłe zagadki, przy tym jest niezywkle sympatyczny i ma duże poczucie humoru. W postać Bednarskiego znakomicie wcielił się Stefan Friedmann, od lat obsadzany w rolach komediowych, ale widzowie częściej myślą o nim jako autorze i wykonawcy tekstów kabaretowych niż aktorze. Jemu to jednak nie przeszkadza - "Robię to, w czym się dobrze czuję. Moją zasadą jest żart dla żartu i humor dla sztuki". W tajemniczych okolicznościach zamordowany zostaje polski dyplomata Janicki. Zaangażowany przez polskie władze oraz żonę dyplomaty detektyw Bednarski wpada na trop afery przemytniczej. Okazuje się, że z Ankary przemycane są do Gdańska narkotyki. Bednarski wyjaśnia zagadkę kolejnych morderstw związanych z tą sprawą. Dowiaduje się także, że gangiem kieruje Janicka, żona zamordowanego dyplomaty. Postępuje jak dżentelmen i pozwala jej wybrać - aresztowanie albo... 19:05 MUSIELI ZWYCIĘŻYĆ Film dokumentalny, 42 min, Polska, 2000 Autor: Alina Czerniakowska Reżyseria: Alina Czerniakowska 1920 rok, walka z bolszewikami. Kto był autorem tego zwycięstwa? Czy był cud nad Wisłą? Norman Davies mówi, że to był cud mobilizacji społecznej, a autorem i przywódcą był Józef Piłsudski. Polsce udało się obronić Europę, ale ta sama Europa w 20 lat później oddała Polskę najgorszemu wrogowi - Rosji sowieckiej na blisko pół wieku. Konsekwencje tego odczuwamy do dzisiaj. 20:10 HISTORIA SZKOCKICH KLANÓW - BRATOBÓJCZA WOJNA ODC. 2/3 (RISE OF THE CLANS) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Rachel Bell Zdjęcia: Carlo D'Alessandro Wykonawcy: Hannah Young, Darren Mitchell, Neil Oliver Dawne szkockie klany to owiani legendą, jedni z najsłynniejszych wojowników w historii. To dzikie plemiona ukształtowane przez surowe i niedostępne góry i doliny Szkocji. W tej fascynującej serii widzowie będą mogli poznać opowieści o bohaterstwie i niegodziwości kultowych postaci Szkocji: Roberta Bruce ’ a czy Mary, królowej Szkotów. Widzowie dowiedzą się, jak zjednoczone klany pokonały największą potęgę militarną Europy, by zdobyć niepodległość Szkocji i jak wykorzystały swoje wpływy, aby obalić władców i zmienić bieg historii. To prawdziwa szkocka gra o tron: epicka walka o władzę, opowiedziana z punktu widzenia zwaśnionych klanów. Odc. 2 Bratobójcza wojna Neil Oliver przedstawia historię klanu Stewart, który stał się królewską dynastią Szkocji. 21:10 BITWA WARSZAWSKA - ODC. 4 Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tadeusz Łysiak, Maciej Pawlicki, Jarosław Rybicki Scenariusz: Maciej Pawlicki, Tomasz Łysiak Wykonawcy: Tomasz Łysiak Bitwa, która zmieniła losy świata. Postawiła tamę bolszewickiemu najazdowi, którego celem - według planów Lenina i Trockiego "po trupie pańskiej Polski" - miała być cała Europa. A potem cały świat. Podobnie jak inne najważniejsze bitwy w dziejach powszechnych, winna zajmować odpowiednie miejsce w świadomości nie tylko Polaków, ale także całego świata - stojąc obok Maratonu, Wiednia czy Lepanto w gronie najdonioślejszych wydarzeń w dziejach świata. 21:40 BŁĘKITNA ARMIA 1917 - 1919 Film dokumentalny, 67 min, Polska, 2017 Reżyseria: Leszek Wiśniewski Scenariusz: Jan Tarczyński Zdjęcia: Adam Fręśko Muzyka: Rafał Rozmus Film dokumentalny fabularyzowany o Błękitnej Armii utworzonej we Francji. Film dotyczy lat 1917 - 1919, od powstania do powitania Armii w Polsce. Film przedstawia zapomniany fragment polskiej historii: utworzenie, organizację, wyszkolenie i wyposażenie, a także użycie bojowe w czasie I wojny światowej oddziałów Armii Polskiej, utworzonej we Francji dekretem prezydenta Republiki Raymonda Poincare z 4 czerwca 1917 roku, dzięki staraniom Komitetu Narodowego Polskiego. Dowódcą tej armii, zwanej od koloru żołnierskich mundurów Błękitną Armią, Komitet Narodowy Polski mianował gen. bryg / dyw. Józefa Hallera, przedwojennego instruktora scoutingu i towarzystwa Sokół we Lwowie, a później dowódcę 2. Brygady Legionów Polskich oraz 2. Korpusu Polskiego w zbolszewizowanej Rosji. Błękitna Armia, licząca ok. 70 tysięcy żołnierzy i wyposażona w nowoczesne uzbrojenie oraz sprzęt bojowy (w tym ponad 1000 pojazdów mechanicznych, 120 najnowocześniejszych czołgów lekkich Renault 17 FT, a także 90 samolotów) zapisała bohaterską kartę w walce z Niemcami (i ich sprzymierzeńcami) na ziemi francuskiej (m.in. w Szampanii i w rejonie Wogezów), a po przejeździe transportami kolejowymi do Polski w kwietniu czerwcu 1919 roku, broniąc Ojczyzny przed inwazją bolszewickiej Rosji. Oddziały Błękitnej Armii, wcielone w skład Wojska Polskiego, decydowały o wyzwoleniu Lwowa i Borysławsko - Drohobyckiego Zagłębia Naftowego z rąk ukraińskich. 23:00 ZNACHOR Film obyczajowy, 100 min, Polska, 1937 Autor: Tadeusz Dołęga Mostowicz Reżyseria: Michał Waszyński Scenariusz: Anatol Stern Aktorzy: Kazimierz Junosza Stępowski, Elżbieta Barszczewska, Marian Wyrzykowski, Witold Zacharewicz, Wojciech Brydziński, Wanda Jarszewska, Józef Węgrzyn, Mieczysława Ćwiklińska, Romuald Gierasieński, Stefan Hnydziński, Stanisław Grolicki, Julian Krzewiński, Jacek Woszczerowicz, Tadeusz Fijewski Opuszczony przez żonę Beatę i siedmioletnią córeczkę Marysię, znany chirurg, profesor Wilczur, trafia do podrzędnego szynku, gdzie zostaje ograbiony i pobity, na skutek czego traci pamięć. Po kilkunastu latach włóczęgi zamieszkuje na wsi u młynarza; zyskuje sławę jako znakomity znachor. Leśniczy Jan, dla którego Beata opuściła męża, ginie przywalony drzewem. Beata musi sama zarabiać na życie i wychowywać córkę, w końcu umiera. Marysia gra na pianinie w prowincjonalnym kinie. Kocha z wzajemnością Leszka, lecz jego bogaci rodzice nie zgadzają się na ich ślub. Oboje młodzi zostają ciężko ranni w wypadku motocyklowym. Życie Marysi ratuje znachor, który kradnie potrzebne do operacji narzędzia chirurgiczne. Grozi mu za to kara więzienia, lecz interwencja wdzięcznych pacjentów sprawia, że nie zostaje ukarany. Pewnego dnia towarzyszy Marysi na cmentarz, na grób zmarłej matki i tu nagle odzyskuje pamięć. Profesor Wilczur wraca do pracy w szpitalu, a Marysia wychodzi za mąż za ukochanego Leszka. 00:50 POLSKIE 100 LAT - POWRÓT DO EUROPY Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Ewa Sochacka - Kraśko Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Kazimierz Kaczor, Tomasz Marzecki Powrot do Europy. Rozwiązanie ZSRR, Układu Warszawskiego i Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej w 1991 roku spowodowało, że jeden biegun polityki światowej przestał istnieć. W nowej sytuacji geopolitycznej określono członkostwo w NATO i strukturach europejskich jako cele strategiczne dla Polski. Sojusz Północnoatlantycki przyjął Polskę, Czechy i Węgry do swojego grona w marcu 1999 roku. Warunki członkostwa w Unii Europejskiej określał traktat akcesyjny z kwietnia 2003 roku. W referendum, które odbyło się w dniach 7 i 8 czerwca 2003 roku, za przystąpieniem do Unii głosowało 77, 5 procent Polaków. 1 maja 2004 roku Polska została członkiem Unii Europejskiej. Cykl filmów dokumentalnych opowiadających o najważniejszych wydarzeniach i postaciach w historii Polski od przełomu XIX i XX wieku po rok 2004. To kanon wiedzy historycznej pokazujący źródła tożsamości Polaków oraz wydarzenia i procesy, które kształtowały postawy patriotyczne i obywatelskie. Nie są to kroniki lat, ale eseje, dotyczące konkretnych problemów, np. "Gospodarka II Rzeczypospolitej" czy "Emigracja polityczna 1957 - 89, inne odcinki są relacjami o przełomowych momentach naszej historii np.:"Grudzień 1970","Polskie lato 1980". Scenariusze poszczególnych odcinków są wynikiem pracy zespołu najwybitniejszych polskich historyków. Niezwykłe często nigdy niepublikowane wcześniej archiwalne filmy i dokumenty pozwalają nie tylko zrozumieć, ale też poczuć klimat minionych 100 lat. 01:25 ZAPOMNIANY GENERAŁ TADEUSZ JORDAN ROZWADOWSKI Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2011 Reżyseria: Piotr Boruszkowski Scenariusz: Piotr Boruszkowski Zdjęcia: Michał Jarosiński Film dokumentalny przypominający postać i historię jednego z najbardziej niezwykłych i niestety zapomnianych polskich generałów Tadeusza Jordana Rozwadowskiego. Pochodził z rodziny o długich tradycjach patriotycznych. Jego przodkowie walczyli u boku Króla Jana III Sobieskiego pod Wiedniem w Powstaniach Kościuszkowskim, Listopadowym i Styczniowym. Tadeusz Rozwadowski studiował w Wojskowej Akademii Technicznej w Wiedniu. Szybko ujawnił się jego talent stratega i konstruktora. Jego wynalazki to bardzo skuteczny przyrząd celowniczy oraz granato - szrapnel, którego podczas I wojny światowej używały armie niemiecka i austriacka. Za zasługi na polach bitewnych został odznaczony przez cesarza Wilhelma II Krzyżem Żelaznym I klasy. Już w 1916 roku nawiązał współpracę z Tymczasową Radą Stanu. Został pierwszym szefem Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. O niezwykłej roli generała Rozwadowskiego w walce o niepodległość Polski oraz jego udziale w budowaniu II Rzeczpospolitej opowiada autorom filmu prof. Wojciech Roszkowski oraz biograf generała dr Mariusz Patelski. Unikatowe są wypowiedzi pani Kazimiery Rozwadowskiej, ostatniej już z żyjących i pamiętających generała Rozwadowskiego. Film przedstawia fakty z biografii generała Rozwadowskiego oraz tło historyczne wybuchu I wojny światowej i odzyskania przez Polskę niepodległości, nie tylko w formie wypowiedzi historyków i świadków, ale także inscenizacji przypominających widzom atmosferę tamtych czasów. W rolę generała Rozwadowskiego wcielił się Tomasz Marzecki.