TVP Kultura Piątek, 14.08.2020 08:25 TEATR NA TEN CZAS - JAROSŁAW GAJEWSKI Felieton, 5 min, Polska, 2020 "Teatr na ten czas" to cykl, w którym aktorzy, reżyserzy, krytycy i ludzie związani ze sceną opowiadają o przełomowych spektaklach, kreacjach aktorskich, pomysłach reżyserskich. Gościem odcinka będzie Jarosław Gajewski, aktor teatralny i filmowy, profesor sztuk teatralnych, który opowie o "Sprawie Stawrogina", sztuce na podstawie "Biesów" Fiodora Dostojewskiego w reżyserii Krzysztofa Zaleskiego. 08:35 KOŁO PIÓRA Magazyn, 10 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marcin Kube Wykonawcy: Mariusz Cieślik (prowadzący) Aktorzy: Mariusz Ostrowski Cykliczny magazyn literacki. Książki polecane w programie to: - "Ja, inkwizytor. Przeklęte przeznaczenie" Jacka Piekary - "Kapitan X" Tomasza Różyckiego - "Bezmatek" Miry Marcinów - "Pojęcia podstawowe" Petra Krala - biografia Kazimierza Wierzyńskiego "Wierzyński. Sens ponad klęską" Wojciecha Wencla Prowadzący przypomina też sylwetkę Stanisława Rembeka, wybitnego autora, kompletnie dziś zapomnianego. Jego książki "W polu" i "Nagan" to najlepsza literatura związana z wojną polsko - bolszewicką. Uważał tak m. in. Czesław Miłosz. 08:50 CO MÓWIĄ LEKARZE Film obyczajowy, 24 min, Polska, 2009 Reżyseria: Michał Wnuk Scenariusz: Michał Wnuk Zdjęcia: Michał Popiel-Machnicki, Michał Bielawski Aktorzy: Agnieszka Glińska, Dominika Ostałowska, Tomasz Borkowski, Karolina Stefańska Dr Glik, anestezjolog, przystępuje do stwierdzania zgonu osiemnastoletniej samobójczyni i podjęcia decyzji o pobraniu jej organów do przeszczepu. Dochodzi jednak do spotkania z matką dziewczyny, która nie ufa lekarzom. Film powstał w ramach projektu "30 minut". 09:30 SZNUR (ROPE) Thriller, 77 min, USA, 1948 Reżyseria: Alfred Hitchcock Scenariusz: Ben Hecht Zdjęcia: William V. Skall Muzyka: David Buttolph Aktorzy: James Stewart, John Dall, Farley Granger, Cedric Hardwicke, Constance Collier Brandon Shaw (Dall) i Phillip Morgan (Granger) chcą stworzyć dzieło sztuki. Dyscyplina, jaką wybierają, jest nieco oryginalna. To morderstwo. Ciało ofiary ukrywają w kufrze, na którym następnie ustawione są przekąski dla gości niezwykłego przyjęcia. Gości, wśród których znajdą się m.in. ojciec, ciotka i narzeczona zamordowanego oraz szkolny wychowawca "artystów" (Stewart). 11:00 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 20/24 Serial sensacyjno-historyczny, 55 min, Polska, 1991 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Zdjęcia: Antoni Wojtowicz Aktorzy: Olaf Lubaszenko, Cezary Pazura, Janusz Bukowski, Miłogost Reczek, Piotr Grabowski, Witold Dębicki, Piotr Konieczyński, Marta Klubowicz Różycka, Stanisław Jaskułka, Zbigniew Buczkowski, Marian Glinka, Dariusz Jakubowski, Jan Monczka, Mirosław Kowalczyk Admirał Canaris żąda informacji o stanie floty polskiej i rozmieszczeniu wojska na Oksywiu. Radca Voraczek dostarcza Relkemu listę potencjalnych informatorów. Wybór pada na kolejarza Mamela, który ma znajomego w Sztabie Marynarki. Obserwacja kolejarza prowadzona przez Niemców pozwala ustalić Relkemu i Voraczkowi, że w ich siatce nastąpił przeciek. Mamel regularnie odwiedza mieszkanie Ewy Leber pracującej w sztabie niemieckiego dowództwa. Kolejarz jest niewątpliwie łącznikiem między Ewą a polskim wywiadem, któremu dziewczyna dostarcza informacji z dowództwa. Voraczek oraz jego agenci aresztują Ewę i przygotowują zasadzkę na kolejarza. Zatrzymany przez Niemców Mamel zgadza się z nimi współpracować. Ma nadal udawać łącznika Ewy, aresztowanej w sekrecie. Czarek dostaje od niej kartkę z prośbą o szybkie spotkanie, ale brak na kartce umówionych znaków wzbudza jego nieufność. Jedzie do Królewca, lecz pójście do mieszkania Ewy zleca bagażowemu, który chętnie zarobi parę marek. Sam w przebraniu obserwuje, jak agenci Voraczka wyprowadzają jego posłańca od Ewy. Podwójny agent "Hubert" informuje Czarka, że Mamel pracuje dla Niemców i jest przez ich agentów pilnie strzeżony. By go zatrzymać, Polacy organizują misterną akcję, która kończy się powodzeniem. Z Berlina nadchodzi wiadomość, że aresztowany Georg otrzymał wyrok dożywocia, natomiast Benita i Renata - obywatelki niemieckie - karę śmierci. 12:05 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 21/24 Serial sensacyjno-historyczny, 59 min, Polska, 1991 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Zdjęcia: Antoni Wojtowicz Aktorzy: Cezary Pazura, Janusz Bukowski, Olaf Lubaszenko, Piotr Krukowski, Maciej Dobaniewicz, Maria Probosz, Andrzej Staszczyk, January Brunow, Maciej Orłoś, Maciej Robakiewicz, Andrzej Konic, Gustaw Lutkiewicz, Tomasz Budyta, Bohdana Majda Rok 1937. W Świnoujściu Niemcy planują budowę ośrodka do badań nad nową bronią rakietową. Materiałów dostarcza bytomska huta, a odpowiedzialnością za terminowe wykonanie konstrukcji stalowych wysyłanych do Swinemunde zostaje obarczony inspektor Kriegsmarine Alex Radisch. Macket, informator Czarka, przekazuje mu wiadomości o działalności Radischa. Czarek postanawia zdobyć dokumenty dotyczące nowej broni. Na jego polecenie agentka Hilda bez trudu uwodzi Aleksa i spędza z nim noc. Niebawem Polacy mają zdjęcia kompromitujące Radischa oraz fotokopie tajnych dokumentów z jego teczki. Zawierają one wykaz fabryk na Penemunde. Z informacji, jakie zdobył Czarek, wynika że przodkowie Radischa pochodzili z Wielkopolski, on sam Polaków darzy sympatią, a w Szamotułach mieszka jego kuzyn Robert Walter. Czarek odnajduje Roberta i proponuje mu pracę dla polskiego wywiadu, co wiązałoby się z wyjazdem do Berlina i nawiązaniem kontaktu z Aleksem. Zdjęciami szantażuje Radischa, który też przystaje na współpracę. Dwaj kuzyni działają w Berlinie bardzo sprawnie. Wkrótce wywiadowi polskiemu wiadomo, że Swinemunde jest tylko zapleczem dla tajnego ośrodka badań, jaki powstaje w głębi wyspy, w Penemunde. Ma nim kierować dr Riedel, naukowiec z instytutu prof. Wanderaw Jenie. Czarek odnajduje swojego kolegę Rajmunda, który robił doktorat u prof. Wandera, i prosi go o nawiązanie kontaktów ze znajomymi niemieckimi naukowcami. 13:10 KLATKI Film animowany, 7 min, Polska, 1967 Reżyseria: Mirosław Kijowicz Scenariusz: Mirosław Kijowicz, Hanna Jagoszewska Zdjęcia: Jan Tkaczyk Przewrotna opowieść o więźniu i strażniku, o trudnej do uchwycenia granicy pomiędzy wolnością a niewolą. Mirosław Kijowicz z ogromną konsekwencją powracał w swoich prostych filmach do jednego tematu: stosunku jednostki wobec systemu. Czasem jest to beztroski uczestnik manifestacji politycznej ("Sztandar"), czasem niewolnik we władzy pana ("Młyn"), innym znów razem kukła, w którą życie tchnął jej twórca ("Wiklinowy kosz"). Należące do tego nurtu "Klatki" zdobyły najwięcej nagród na międzynarodowych festiwalach zapewne ze względu na przejrzystość układu między ofiarą i katem, w tym przypadku więźniem i strażnikiem. O wielkości filmu decydowała jednak pointa, ukazująca iluzoryczność każdej władzy. Czy ten, komu wydaje się, że ją posiada, jest naprawdę wolny? 13:30 ELVIS I DZIEWCZYNA Z WIEDNIA (ELVIS AND THE GIRL FROM VIENNA) Film dokumentalny, 55 min, Austria, 2017 Reżyseria: Kurt Langbein W 1956 roku rozpoczęto prace nad filmem "Love Me Tender", w którym występował Elvis Presley. O gwiazdora dbał wówczas agent "Pułkownik" Tom Parker oraz sekretarka, Trude Forsher z Wiednia, którą zatrudnił. Syn tytułowej "dziewczyny z Wiednia" zabiera nas w podróż, podczas której opowiada o relacji matki z Elvisem Presleyem i prezentuje liczne, niepublikowane wcześniej, materiały archiwalne. 14:30 DZIKA MUZYKA - DZIKA MUZYKA - W KRAINIE WIWATÓW Magazyn, 24 min, Polska, 2016 Reżyseria: Zuzanna Solakiewicz Wykonawcy: Antoni Beksiak (prowadzący) Biskupizna to mikroregion leżący w Wielkopolsce. Jest wyjątkowy, ponieważ spora część jego mieszkańców nie przestała być emocjonalnie związana z tradycjami swojego regionu umieją tańczyć i śpiewać miejscowe melodie, uczą się grać na tradycyjnych instrumentach, pielęgnują swoje stroje regionalne. To jedno z niewielu miejsc w Polsce, gdzie można faktycznie obcować z dawną tradycyjną muzyką. Dlatego warszawskie stowarzyszenie Dom Tańca, od kilku lat organizuje tam letnie tabory, czyli tygodniowe warsztaty dla miłośników muzyki tradycyjnej, gdzie mogą się jej uczyć i przy niej bawić. W tym odcinku odwiedzimy Tabor Wielkopolski w Starej Krobi. Ten odcinek prowadzi Antoni Beksiak. 15:05 KRAMARZ Film obyczajowy, 91 min, Polska 1990 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Barański Zdjęcia: Dariusz Kuc Muzyka: Henryk Kuźniak Aktorzy: Roman Kłosowski, Bożena Adamek, Artur Barciś, Bogusz Bilewski, Zbigniew Buczkowski, Stanisława Celińska, Jerzy Cnota, Władysław Dewoyno, Bożena Dykiel, Antoni Jurasz, Grzegorz Heromiński, Ryszard Kotys, Paweł Królikowski, Agnieszka Krukówna, Piotr Krukowski, Edward Kusztal, Włodzimierz Kwaskowski, Gustaw Lutkiewicz, Włodzimierz Maciudziński i inni Niemal od początku swej kariery Andrzej Barański uważany jest za reżysera chętnie portretującego codzienne życie, zwłaszcza na prowincji. Jego bohaterowie to z reguły "zwykli zjadacze chleba", pochłonięci banalnymi, acz często dolegliwymi troskami, mało zwracający uwagę na wielkie przemiany społeczne i dziejowe burze. Sposób narracji w filmach Barańskiego nasycony jest zwykle delikatnym, dobrodusznym humorem i łagodnym sentymentalizmem. Reżyser konsekwentnie uprawia własną filozofię kina. Jej naczelną zasadą jest prawo do indywidualnej interpretacji świata, na którą wpływ mają przede wszystkim własne doświadczenia i przemyślenia. Twórczość autora "Tabu" od lat fascynuje krytyków swą osobnością i nietypowością. Jeden z nich tak o tym pisał: "Manifestowana w filmach Barańskiego zgoda na los i brak pretensji do świata jest na naszym gruncie czymś niebywałym - choć podobne nastawienie nie dziwiłoby w filmie skandynawskim czy chińskim. Barański ukazuje Polskę z całkowitym pominięciem romantycznych klisz, tak właśnie jakby ukazywał Skandynawię czy Chiny. Patrzy na świat trochę jak gość z Księżyca lub jak archeolog, zafascynowany materialnymi szczegółami życia." Scenariusz "Kramarza" powstał na podstawie pamiętnika Edwarda Kozieła pt. "Wspomnienia wędrownego kramarza". "Pierwsze wydanie ukazało się dwadzieścia lat temu i już wtedy ten pamiętnik zwrócił moją uwagę. Poprzednie utwory opisujące kramarstwo pełne były barwnych epizodów i wyrazistych postaci. U Kozieła wszystko było ściszone. Był prawdziwym kramarzem, nie wodewilowym czy operetkowym, ale takim, który całe swoje życie spędzał w drodze, nocując gdzie się da, wędrując na rowerze od wsi do wsi. Są ludzie, którzy obracają milionami, i tacy, którzy prowadzą interesy na niewielką skalę, ale dla nich to zajęcie jest wszystkim, całym życiem. Taki właśnie jest Kozieł i taki jest bohater mojego filmu. Nie chciałem realizować filmu biograficznego, zmieniłem więc nazwisko głównej postaci, ale wszystkie etapy życiorysu filmowego Chruścika zgadzają się z biografią Kozieła, poza oczywiście współczesną sekwencją, którą dokomponowałem jako zakończenie kramarzowej wędrówki" - mówił o swych źródłach inspiracji Andrzej Barański. Akcja filmu rozpoczyna się w momencie, gdy kramarz Chruścik, stojąc przed sądem, opowiada koleje swojego życia. Nie było ono lekkie. Od dzieciństwa musiał ciężko pracować. Marzył o własnym domu, więc harował i oszczędzał, oszczędzał, oszczędzał... Kiedy prawie już uskładał potrzebną sumę, nastąpiła wymiana pieniędzy, która go zrujnowała. Nie poddał się jednak. Jako akwizytor katolickiego pisemka i hodowca świn w dzierżawionej stodole dochrapał się znacznej sumy. I wówczas fortuna znów zadrwiła z Chruścika, zostawiając go bez grosza. Nieprzebrane pokłady optymizmu, którymi zawsze rozporządzał, nie pozwoliły wszakże pechowcowi upaść na duchu. Po raz trzeci zaczął wszystko od początku, tym razem jako kramarz. Jednak złośliwy los najwyraźniej postanowił nie dać mu spokoju. 16:50 ARTYSTA (ARTIST, THE) Komedia romantyczna, 96 min, Francja/Belgia 2011 Scenariusz i reżyseria: Michel Hazanavicius Zdjęcia: Guillaume Schiffman Muzyka: Ludovic Bource Aktorzy: Jean Dujardin, Berenice Bejo, John Goodman, James Cromwell, Missi Pyle, Penelope Ann Miller, Malcolm McDowell, Joel Murray Niezwykły film będący hołdem złożonym filmowej tradycji i jej twórcom, a do tego gwarantujący znakomitą rozrywkę. Czarno - biały obraz, po mistrzowsku wystylizowany na produkcje z czasów kina niemego, zyskał ogromne uznanie widzów, ale i krytyki, czego dowodem może być aż 5 Oscarów z 10 nominacji (najlepszy film, reżyser, aktor pierwszoplanowy Jean Dujardin, muzyka i kostiumy), 3 Złote Globy oraz Złota Palma w Cannes, a także 7 nagród BAFTA z 12 nominacji, 6 Cezarów i wiele innych wyróżnień. Akcja została osadzona w drugiej połowie lat 20. ubiegłego wieku. Jest rok 1927. Świat stoi u progu epoki filmu dźwiękowego, który wkrótce całkowicie wyprze kino nieme. Tytułowy artysta to niekwestionowany gwiazdor właśnie kina niemego. George Valentin jeszcze nie zdaje sobie sprawy, że kończą się lata jego świetności i niebawem ona sam pójdzie w zapomnienie. Tymczasem jednak upaja się sławą w otoczeniu tłumu wiernych wielbicieli, całkowicie pewny swej pozycji w świecie filmowym. Nie inaczej jest po premierze jego najnowszego filmu. Otoczony zagorzałymi fanami artysta odbiera oznaki uwielbienia i z lubością pozuje do zdjęć na ulicy przed kinem, gdzie właśnie odbył się premierowy pokaz. W zamieszaniu przypadkowo wpada na niego młoda kobieta, Peppy Miller, która akurat podnosiła wytrąconą z ręki torebkę. Valentin z humorem podchodzi do tego incydentu i daje się sfotografować z nieznajomą, kiedy ona całuje go w policzek. Nazajutrz Peppy dostrzega siebie na okładce znanego magazynu filmowego Variety, a pod fotką podpis: kim jest ta dziewczyna? Zdjęcie gwiazdora z całującą go panienką wzbudza sensację, nikt nie pisze o jego najnowszym filmie, media całą uwagę skupiają na pięknej nieznajomej. Tymczasem marząca o karierze artystycznej Peppy Miller przyjeżdża do wytwórni filmowej, by wziąć udział w castingu. Spotyka Valentina, który ją rozpoznaje i trochę jakby od niechcenia pomaga wejść do show - biznesu uroczej Peppy Miller. Przy okazji daje jej radę, że musi się czymś odróżniać od innych aktorek, żeby zwrócono na nią uwagę. Kariera Peppy rozwija się w szalonym tempie. Wschodząca gwiazda obdarza George ' a uczuciem, a on odwzajenia jej zainteresowanie. Rozwój ich romansu hamuje nowy wynalazek, który na dobre wkracza w świat kinematografii. Szef studia filmowego Al Zimmer ogłasza koniec produkcji niemych filmów. Prawdziwą furorę robi dźwięk, który teraz staje się oczkiem w głowie potentatów filmowych. George przestaje się liczyć w branży, zostaje zepchnięty na dalszy plan. Jeszcze się łudzi, że wrócą dawne czasy i znowu będzie na ustach wszystkich. Ale wielbiciele odchodzą, po paru miesiącach już nikt nie pamięta George’a Valentina. Za to Peppy staje się hollywoodzką gwiazdą numer jeden, ma wokół siebie tłumy adoratorów. Przegrany i załamany George zostaje sam ze swymi frustracjami i prywatną kolekcją swoich filmów, które ogląda w samotności. Pewnego razu w domu Valentina wybucha pożar, ratuje go jego wierny pies. Przebywającego w szpitalu aktora odwiedza niespodziewanie Peppy. 18:45 SERIALOWA NOSTALGIA - RODZINA LEŚNIEWSKICH - ODC. 3/7 - DEMOSTENES Serial obyczajowy, 25 min, Polska, 1978 Reżyseria: Janusz Łęski Scenariusz: Janusz Łęski, Krystyna Bogler Aktorzy: Krzysztof Kowalewski, Krystyna Sienkiewicz, Barbara Kraftówna, Tadeusz Kwinta Jeden z bliźniaków, Pawełek, ma kłopoty z poprawnym artykułowaniem głoski "r". Pozostali członkowie rodziny starają się pomóc siedmiolatkowi pozbyć się uciążliwej wady wymowy. Sam Bąbel też podejmuje przeróżne próby - heroiczne i zabawne. 19:15 SERIALOWA NOSTALGIA - RODZINA LEŚNIEWSKICH - ODC. 4/7 - AGATA Serial obyczajowy, 26 min, Polska, 1978 Reżyseria: Janusz Łęski Scenariusz: Janusz Łęski, Krystyna Bogler Aktorzy: Krzysztof Kowalewski, Krystyna Sienkiewicz, Barbara Kraftówna, Tadeusz Kwinta Czternastoletni Leszek zaczyna zachowywać się dziwnie. Nie bierze udziału w życiu rodzinnym, zaniedbuje ulubione zajęcia modelarskie, ciągle chodzi zamyślony. Kłóci się z przyjacielem Krzyśkiem, dochodzi nawet do bójki. Rodzice są zaniepokojeni, ale rodzeństwo szybko rozszyfrowuje tajemnicę - Leszek jest zakochany. Obiektem jego westchnień jest rudowłosa sąsiadka, Agata. 20:00 KULTURALNE 007 - OŚMIORNICZKA (OCTOPUSSY) Film sensacyjny, 125 min, Wielka Brytania 1983 Reżyseria: John Glen Scenariusz: George MacDonald Fraser, Richard Maibaum, Michael G. Wilson Aktorzy: Roger Moore, Maud Adams, Louis Jourdan, Kristina Wayborn, Kabir Bedi, Steven Berkoff, David Meyer, Anthony Meyer, Desmond Llewelyn, Robert Brown, Lois Maxwell i inni Szósty film o przygodach brytyjskiego superagenta 007 Jamesa Bonda, w którym główną rolę zagrał Roger Moore, i drugi w reżyserii Johna Glena. Znawcy tematu uważają "Ośmiorniczkę" za jedną z najlepszych "bondowskich" produkcji, którą można oglądać bez końca i to z zapartym tchem. W 1983 roku film znalazł się w Wielkiej Brytanii na liście rekordzistów kasowych. Publiczność po raz kolejny oszalała na punkcie Bonda, a większość krytyków podzieliła ten aplauz, choć znaleźli się też malkontenci. Tak naprawdę przez lata w schemacie "bondowskiej" serii niewiele się zmieniało. Spektakularne sceny otwierające film i równie widowiskowa sekwencja końcowa, w której Bond wychodzi cało nawet z największych opałów. Bohater jest niezwyciężony, supermęski i czarujący, otoczony pięknymi kobietami, które omdlewają w jego ramionach. Do każdego filmu są specjalnie pisane przebojowe piosenki. Tym razem utwór "All Time High" wykonuje Rita Coolidge. W Berlinie Wschodnim ginie agent 009. Przed śmiercią udaje mu się dostarczyć do brytyjskiej ambasady bezcenny klejnot, pochodzący z carskiej kolekcji. Okazuje się jednak, że diamentowe jajko jest tylko zręcznie wykonanym falsyfikatem. Wezwany superagent James Bond ma zająć się rozwikłaniem zagadki. Minister jest przekonany, że w sprawę są zamieszani Rosjanie, którzy przygotowują kolejną tajną akcję. Okazuje się, że oryginał jajka ma być wystawiony na sprzedaż w londyńskim domu aukcyjnym Sotheby, gdzie oczywiście pojawia się Bond. Na kupnie klejnotu najbardziej zależy niejakiemu Kamalowi. Ale dlaczego? Właśnie to zamierza wyjaśnić superagent, który podąża za księciem do Delhi. Okazuje się, że Kamal prowadzi podejrzane interesy z rosyjskim generałem Orłowem (Steven Berkoff), obaj zajmują się przemytem diamentów. W ich ciemne sprawki jest również uwikłana piękna i tajemnicza "Ośmiorniczka" (Maud Adams). Tymczasem Bond odkrywa, że Orłow w rzeczywistości planuje jądrową eksplozję w amerykańskiej bazie sił powietrznych. 22:15 DZIEDZINIEC KULTURY NCK - MISTRZOWIE YASSU Koncert, 58 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Wojtek Mazolewski Trio Koncert Wojtka Mazolewskiego, który wraz z towarzyszącym mu kwintetem opowie o swojej muzycznej fascynacji Krzysztofem Komedą, mistrzem twórców nawiązujących do yassu - mieszanki jazzu, punk rocka i folku. 23:25 GOMORRA S.I - ODC. 10 (GOMORRA S. 1 - 3) Serial kryminalny, 43 min, Włochy/Niemcy, 2014 Reżyseria: Roberto Saviano Daniele dowiaduje się z telewizji, że jego dziewczyna została brutalnie zamordowana. Przerażony dzwoni do brata, który jest kierowcą Contego. Massimo postanawia powiedzieć całą prawdę swojemu szefowi. Conte obiecuje wziąć Daniele pod swoją opiekę. Jadą na spotkanie z ukrywającym się chłopakiem. 00:30 KINO NOCNE - PAN KLEIN (MONSIEUR KLEIN) Dramat wojenny, 118 min, Francja/Włochy 1976 Reżyseria: Joseph Losey Scenariusz: Franco Solinas, Fernando Morandi Aktorzy: Alain Delon, Jeanne Moreau, Suzanne Flon, Michel Lonsdale, Juliet Berto, Francine Berge, Jean Bouise, Louis Seigner i inni Okupacja hitlerowska stanowiła przez długie lata temat bardzo niewygodny dla francuskiego kina, poruszany rzadko i niezbyt chętnie, albo dość jednostronnie, ze względu na ugodową politykę rządu w Vichy i sprzyjającą mu, oportunistyczną postawę przynajmniej części społeczeństwa. Oczywiście, nie brak i tu utworów wybitnych, rzetelnych historycznie, by wymienić tylko "Luciena Lacombe’a", "Sekcję specjalną" "Milczenie morza" czy "Śpiewamy pod okupacją". Do tej serii znakomitych filmów podejmujących tematykę okupacyjną należy również "Pan Klein", pierwszy film wybitnego reżysera amerykańskiego Josepha Loseya nakręcony po jego osiedleniu się we Francji. Reżyserowi, który największe sukcesy odniósł w Wielkiej Brytanii, gdzie schronił się przed oskarżeniami słynnej komisji senatora McCarthy’ego, dopomógł w realizacji tego projektu Alain Delon odtwarzający w filmie tytułową rolę. Krytycy do dziś uznają zgodnie ten występ za jeden z najlepszych w karierze gwiazdora, choć nie doczekał się on za niego żadnej nagrody. Samemu filmowi przyznano natomiast Cezary dla najlepszego obrazu 1977 r. , za reżyserię i scenografię. Paryż, 1942 r. Robert Klein, bogaty przedstawiciel francuskiej burżuazji, antykwariusz handlujący dziełami sztuki, wykorzystuje okupację niemiecką do zbijania fortuny. Wykupuje bowiem od Żydów, wyzbywających się majątku przed ucieczką z kraju, obrazy słynnych malarzy po śmiesznie niskich cenach. Pewnego dnia do jego mieszkania zostaje dostarczona gazeta wydawana przez i dla Żydów, pomimo że Klein nie jest Żydem. Próbując wyjaśnić pomyłkę, zwraca na siebie uwagę policji, ale dowiaduje się, że istnieje inny Robert Klein, prawdopodobnie Żyd, który niedawno zaginął. Kontynuując poszukiwania, trafia do jego mieszkanka, spotyka też jego dawną kochankę, która nieoczekiwanie traktuje go jak powracającego ukochanego. Co gorsza, wszelkie ślady w tajemniczy sposób wskazują na niego, co powoduje jego narastający niepokój i przekonanie, że padł ofiarą nieznanego mściciela. To, co na początku uważał za żart w złym guście, zaczyna teraz zagrażać nie tylko jego pozycji społecznej i przywilejom, ale nawet życiu. Nękany przez policję antykwariusz prosi swego adwokata Pierre’a o zdobycie dokumentów potwierdzających jego aryjskość. Działa coraz bardziej gorączkowo, popada w obsesję, przechodzi kryzys osobowości. Kiedy wreszcie udaje mu się wpaść na trop drugiego Kleina i umówić z nim na spotkanie, tamten zostaje aresztowany. To samo spotyka też antykwariusza. 02:35 DOM SARY Horror, 64 min, Polska 1985 Scenariusz i reżyseria: Zygmunt Lech Zdjęcia: Jacek Prosiński Muzyka: Jerzy Matula Aktorzy: Hanna Balińska, Eugeniusz Kujawski, Zdzisław Kuźniar, Mirosław Krawczyk, Danuta Balicka "Dom Sary" powstał na motywach opowiadania Stefana Grabińskiego, międzywojennego pisarza uznawanego za pioniera polskiej literatury fantastycznej. Bohaterką utworu Grabińskiego jest piękna i ponętna kobieta, która w rzeczywistości okazuje się groźnym monstrum czyhającym na ciała swych kochanków. Sekunduje jej diaboliczny kamerdyner - łowca dusz uśmierconych przez swą towarzyszkę nieszczęśników. Opowiadanie Grabińskiego nawiązuje do biblijnej historii o Tobiaszu, Sarze i Asmodeuszu. Szczególnie dotyczy to postaci Tobiasza, który, dzięki m. in. wstrzemięźliwości seksualnej zyskał siłę ducha zdolną przeciwstawić się wszelkim pokusom Złego. Odpowiednikiem Tobiasza w filmie Lecha jest Doktor. To właśnie on staje do walki z Sarą. Bardziej jednak niż ze zmysłową kobietą - demonem musi zmagać się z samym sobą. Sara bowiem przeraża go, ale i fascynuje. Być może warto za chwilę rozkoszy w jej ramionach zapłacić najwyższą cenę? Film Zygmunta Lecha powstał jako część cyklu telewizyjnego pt. "Opowieści niesamowite". Niepisanym prawem produkcji tego rodzaju jest mnogość efektów specjalnych, często szokujących makabrą. "Dom Sary" nie mógł pozostać od nich wolny. Nad rozpadem, a następnie zanikiem ciał ofiar głównej bohaterki pracowano kilkanaście miesięcy. Pożądany efekt osiągnięto dzięki specjalnemu urządzeniu, zbudowanemu m. in. z baniek do mleka i systemu rurek ze sprężonym, gorącym powietrzem. Mechanizm ten powodował, że kukła imitująca ofiarę Sary roztapiała się na galaretowatą substancję, a potem wyparowywała. Równie pieczołowicie pracowano nad maskami, przeobrażającymi urodziwą kobietę w odrażającego potwora. Ale nie makabryczne sceny są tym, co w filmie Lecha najciekawsze. Ważniejsze wydaje się jego przesłanie, pesymistycznie dowodzące, że zło, nawet zwyciężone za cenę cierpień i wyrzeczeń, zawsze powraca. 03:45 ARGENTYNA, ARGENTYNA (ZONDA: FOLCLORE ARGENTINO) Film dokumentalny, 84 min, Argentyna, 2015 Reżyseria: Carlos Saura Carlos Saura zabiera widzów do serca argentyńskiej muzyki. Twórca staje z kamerą w miejscu, gdzie przecinają się szlaki przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Tradycyjne ludowe melodie mieszają się z popularną muzyką, a artyści zastanawiają się, jaka jest przyszłość tej sztuki. W "Argentynie" pojawiają się najważniejsze zespoły i artyści tamtejszej sceny. Ich taniec, śpiew i debaty stają się dla twórcy fascynującym spektaklem. Bohaterowie poruszają się pośród luster, które pozwalają przyjrzeć się, jak dopracowane i przemyślane są ich ruchy. Tu nie ma przypadkowego gestu ani fałszywej nutki. Wrażliwość reżysera pozwala mu wydobyć z argentyńskiej kultury jej esencję: żywiołowość, dynamikę, emocjonalność, gorącą krew, a także erotyzm i magnetyzm. To doskonała alternatywa dla tych, którzy znudzeni są banalnością i powtarzalnością programów w rodzaju "Taniec z gwiazdami". Z "Argentyny" o tytułowym kraju widzowie dowiedzą się więcej niż z najlepszego przewodnika. Saura dowodzi, że tylko przez zagłębienie się w kulturę, która ukształtowała naród, można ten naród poznać.