TVP Historia Czwartek, 27.08.2020 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 27 SIERPNIA Felieton, 2 min, Polska, 2008 Autor: Janusz Weychert 1953 - odbyła się premiera filmu "Rzymskie wakacje"; 1965 - zmarł Le Corbusier, słynny francuski artchitekt; 1977 - ukazała się pierwsza książka Niezależnej Oficyny Wydawniczej; 1980 - czternasty dzień polskiego Sierpnia; 07:20 1920. WOJNA I MIŁOŚĆ - ODC. 13/13 - BIAŁY FORTEPIAN Serial wojenny, historyczny, 43 min, Polska, 2010 Reżyseria: Maciej Migas Scenariusz: Janusz Petelski, Robert Miękus Zdjęcia: Marek Traskowski Muzyka: Zygmunt Konieczny Aktorzy: Jakub Wesołowski, Wojciech Zieliński, Tomasz Borkowski, Karolina Chapko, Monika Kwiatkowska, Katarzyna Maciąg, Lesław Żurek, Karolina Nolbrzak, Michał Żurawski, Danuta Stenka, Marek Bukowski, Eryk Lubos, Mirosław Baka, Piotr Gąsowski, Krzysztof Globisz Szwadron z Władkiem, Bronkiem, Józefem, Teofilem i Zosią wkracza do Dąbrówki. Są przerażeni tym, co zobaczyli po krótkim okresie okupacji sowieckiej. Teofil i Zosia znajdują swoją matkę, ale ona nie rozpoznaje dzieci. Szwadron rusza w drogę w kierunku pobliskiego miasteczka, z którego w panice ewakuują się bolszewicy. W opuszczonej siedzibie Czeka Aleksander znajduje ciało swego ojca. Jest zrozpaczony, musi jednak uciekać, widać już bowiem polskich kawalerzystów. Zosia i Bronek pierwsi dopadają Aleksandra, ale nie rozpoznają go. Zosia jednym cięciem szabli powala go na ziemię. Aleksander ginie. Szwadron od jednego z jeńców dowiaduje się o pozycji oddziału Tkaczenki i przygotowuje plan uderzenia. Podczas ataku Bronek zostaje ranny, a Józef ginie. 08:05 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - KRYZYS ATOMOWY Magazyn, 29 min, Polska, 2019 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Wykonawcy: Andrzej Mietkowski (prowadzący) Kryzys atomowy. 13 dni, które mogły wstrząsnąć światem. W 1962 roku świat stanął na krawędzi wojny atomowej. Z jednej strony ryzyko agresji sowieckiej, uderzenia rakietowego z Kuby, z drugiej strony pokerowa zagrywka prezydenta Stanów Zjednoczonych. Czy to był blef? Czy John Kennedy miał wtedy asa w rękawie? Castro i Chruszczow podjęli bardzo niebezpieczną rozgrywkę. Kennedy musiał zareagować. Każdą rakietę wystrzeloną z Kuby uznamy za sowiecki atak na USA. Pentagon brał pod uwagę plan zbombardowania ośrodków rakietowych i inwazji. Gośćmi Andrzeja Mietkowskiego są: dr Przemysław Gasztold - Seń, historyk IPN, autor m.in. pracy "Zabójcze układy. Służby PRL i międzynarodowy terroryzm", dr hab. Paweł Kowal, politolog, historyk, ekspert do spraw polityki międzynarodowej oraz Andrzej Krzeczunowicz, dziennikarz, dyplomata, w Wolnej Europie od 1964 roku. Kiedy zaczął się kryzys kubański? W jaki sposób zareagował na niego prezydent Kennedy? Na ile rolę odegrała w tym psychologia i umiejętność przywództwa? Jaki był zamysł sowiecki? Co Rosja chciała osiągnąć, ustawiając na Kubie rakiety? Jak konflikty militarne i polityczne wpłynęły na decyzje Chruszczowa? Jakie popełnił błędy? Jaką rolę w całym tym kryzysie odegrał pułkownik GRU Oleg Pieńkowski? Czy ryzyko globalnej konfrontacji było realne? Dlaczego wygranym całej sytuacji okazał się Kennedy? Co było konsekwencją kryzysu kubańskiego? W programie znalazły się wypowiedzi archiwalne prezydenta Kennedy’ego, Adlaia Stevensona, stałego przedstawiciela USA w Radzie Bezpieczeństwa ONZ, A. Rossa Johnsona, dyrektora Radia Wolna Europa w latach 1998 - 2004, oraz materiały amerykańskie. 08:35 TWARZE SOLIDARNOŚCI - ANDRZEJ KOŁODZIEJ Dysk./wywiad/debata, 14 min, Polska, 2020 Scenariusz: Tadeusz Płużański Cykliczny program historyczny, poświęcony przypadającej w tym roku 40. rocznicy powstania wielkiego, niemal 10 - milionowego ruchu społecznego: NSZZ Solidarność. Chcemy przybliżyć przede wszystkim tematykę strajków lipca/sierpnia 1980 roku, które doprowadziły do podpisania umów między protestującymi a komunistyczną władzą. Prócz znanych bohaterów tamtych wydarzeń, takich jak Andrzej Gwiazda czy Andrzej Rozpłochowski, przedstawiamy zapomnianych współtwórców naszej wolności - tytułowe Twarze Solidarności. Andrzej Kołodziej - Wolne Związki Zawodowe, strajk Stocznia Gdynia. 08:55 HISTORIA POLSKI - PRASKI SIERPIEŃ WOJSKA POLSKIEGO Film dokumentalny, 25 min, Polska, 1995 Reżyseria: Alina Mrowińska Armia Polska brała udział w zdławieniu praskiej wiosny w 1968 roku. Wydarzenie to należy do najbardziej haniebnych w historii powojennej Europy. Pod płaszczykiem rzekomego prawa armie państw europejskich pacyfikowały jedno z państw, którego władze wcale nie zapraszały intruzów. Film opowiada jak doszło do interwencji w Czechosłowacji w 1968 roku oraz o udziale w niej Ludowego Wojska Polskiego. 09:50 "SENSACJE XX WIEKU" - ASTROLOG (ASTROLOG) Dokument fabularyzowany, 44 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Krzysztof Pieczyński, Marek Kalita, Robert Wabich, Tomasz Schimscheiner, Mirosław Neinert, Tomasz Dedek W kolejnym odcinku "Sensacji XX wieku" dramatyczne losy niemieckiego astrologa Wilhelma Wulffa, uwolnionego z obozu koncentracyjnego, który został następnie doradcą Reichsführera SS Heinricha Himmlera. Powszechnie znane zainteresowanie hitlerowców astrologią i okultyzmem przejawiało się na różnych polach - od poszukiwań antycznych artefaktów po stawianie horoskopów. W swoich działaniach i podejmowanych decyzjach najwyżsi rangą ludzie Hitlera często mieli kierować się tym, co było pisane im w gwiazdach. Ten fakt postanowił wykorzystać Wilhelm Wulff, który wspólnie z masażystą Felixem Kerstenem, ryzykując życie, wykorzystywał słabość nazistowskich przywódców do prowadzenia własnej gry, umiejętnie kierując postępowaniem Himmlera i podejmowanymi przez niego decyzjami. Dzięki temu mógł uratować tysiące więźniów obozów koncentracyjnych. W tym odcinku wystąpili m.in.: Krzysztof Pieczyński (w roli Wulffa) i Marek Kalita (jako Himmler). 10:45 PIŁSUDSKI BRONISŁAW ZESŁANIEC, ETNOGRAF, BOHATER Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2016 Reżyseria: Waldemar Czechowski Film o starszym bracie marszałka Piłsudskiego, Bronisławie. Urodził się 21 października 1866 roku w Zułowie na Litwie. Za udział w zamachu na cara zesłany na 15 lat katorgi na wyspę śmierci Sachalin. 12:10 TRZECIA GRANICA - ODC. 4 - W MATNI (.) Serial przygodowy, 51 min, Polska/Węgry 1975 Reżyseria: Lech Lorentowicz Scenariusz: Adam Bahdaj Zdjęcia: Sandor Kocsis Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Andrzej Wasilewicz, Borys Marynowski, Nora Kaldi, Grzegorz Warchoł, Marek Walczewski, Andrzej Szalawski, Gustaw Lutkiewicz, Zygmunt Zintel, Ilona Kuśmierska, Ryszard Kotys, Jacek Domański, Marek Dowmunt i inni Po kolejnej akcji Andrzej wraca do Zakopanego z zamiarem pozostania tu na dłużej. Niemcy jednak wpadają na jego ślad. Bukowianowi udaje się uciec z płonącego domu, ale w rękach gestapo zostają jego matka i siostra. Niemcy grożą powieszeniem siostry, jeśli matka nie wskaże miejsca, w którym ukrywa się Andrzej. 14:10 TAJEMNICE WŁOSKICH MIAST - NEAPOL (ITALY’S INVISIBLE CITIES) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Harvey Lilley Wykonawcy: Alexander Armstrong, Michael Scott Historyk dr Michael Scott odkrywa skarby trzech słynnych włoskich miast - Neapolu, Wenecji i Florencji. Dzięki zastosowaniu najnowocześniejszych technologii, w tym skanowania 3D o ultrawysokiej rozdzielczości, a także dzięki zdjęciom lotniczym i grafice komputerowej zobaczymy nieznane i ukryte przestrzenie tych niezwykłych miast. Innowacyjne podwodne skanowanie Zatoki Neapolitańskiej ujawnia zatopiony świat dawnego kurortu, który zatonął podczas starożytnego trzęsienia ziemi. W Wenecji zespół bada, co kryje się pod jej wspaniałymi pałacami. We Florencji nowoczesne skanowanie 3D wielkiej katedry Il Duomo, jak ją nazywają Włosi, ukazuje piękno i wyrafinowanie pionierskiej inżynierii stojącej za największą na świecie ceglaną kopułą - śmiały wyczyn kreatywnego umysłu, który zdefiniował Renesans. 17:25 TWARZE SOLIDARNOŚCI - ADAM OBERC Dysk./wywiad/debata, 14 min, Polska, 2020 Scenariusz: Tadeusz Płużański Cykliczny program historyczny, poświęcony przypadającej w tym roku 40. rocznicy powstania wielkiego, niemal 10 - milionowego ruchu społecznego: NSZZ Solidarność. Chcemy przybliżyć przede wszystkim tematykę strajków lipca/sierpnia 1980 roku, które doprowadziły do podpisania umów między protestującymi a komunistyczną władzą. Prócz znanych bohaterów tamtych wydarzeń, takich jak Andrzej Gwiazda czy Andrzej Rozpłochowski, przedstawiamy zapomnianych współtwórców naszej wolności - tytułowe Twarze Solidarności. Krosno, Fabryka Amortyzatorów Polmo, strajk 26 - 30 sierpnia. 17:45 HISTORIA POLSKI - DZIECKO WOLNOŚCI Film dokumentalny, 29 min, Polska, 2006 Reżyseria: Tadeusz Śmiarowski Scenariusz: Tadeusz Śmiarowski Dokument "Dziecko wolności" Tadeusza Śmiarowskiego to opowieść o losach rodziny Marzeny i Wiesława Kęcików . On był jednym z założycieli "Solidarności" wiejskiej. W ich domu przy ulicy Gimnastycznej 18 w Warszawie spotykała się opozycja, odbywały się rewizje, zatrzymywano ludzi. Kiedy zaczął się stan wojenny, odbywały się właśnie imieniny gospodarza. Internowano obecnych, a dwojgiem dzieci - 6-letnią córką i 7-letnim synkiem - zaopiekowała się zaprzyjaźniona Belgijka. Państwo Kęcikowie trafili do jednej celi w Jaworzu i tam podjęli decyzję o poczęciu dziecka, mając nadzieję, że będzie dorastało w wolnej już Polsce. Dziś 24-letni Janek jest zaangażowany w działalność inicjatywy Wolna Białoruś. Uważa, że w ten sposób spłaca dług wobec pokolenia rodziców. Ale jeszcze ciekawsze jest, co stało się z dwójką starszego rodzeństwa Janka - i o tym m.in. opowie film.. 18:45 GDAŃSK '39 - ODC. 3 - KOŃ TROJAŃSKI Serial historyczny, obyczajowy, 54 min, Polska, 1989 Reżyseria: Zbigniew Kuźmiński Scenariusz: Kazimierz Radowicz Zdjęcia: Tomasz Tarasin Muzyka: Piotr Hertel Aktorzy: Krzysztof Ibisz, Ewa Skibińska, Aleksander Bednarz, Edmund Fetting, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Gordon Na Westerplatte przychodzi wiadomość, że w wypadku wojny tamtejszy oddział będzie się musiał bronić dłużej niż zakładano. Wywołuje to wzburzenie majora Sucharskiego. Helma zaręcza się z Zygmuntem. Ślub ma się odbyć 2 września. Prześladowane ludności polskiej w Gdańsku nasila się. Nawet głośne śpiewaniepo polsku może być niebezpieczne. Gorontzek donosi Maternie o planach ataku na Pocztę Polską, zaś w siedzibie Ligi Narodów gauleiter Forster oświadcza, że Hitler nie pragnie wojny. Tymczasem w Pszczółkach, gdzie pracuje Józef Paterek, dochodzi do kolejnej niemieckiej prowokacji. Hitlerowcy bezprawnie kontrolują pasażerów pociągu, co wywołuje zdecydowaną interwencję miejscowego personelu. Jednak w nazistowskiej prasie winą za zajście obarcza się Polaków. W placówce celnej w Dołach hitlerowcy niespodziewanie zakazują wstępu polskim celnikom. Świadkiem tego wydarzenia jest Zygmunt. Mimo ciągłych niemieckich prowokacji, politycy hitlerowscy zapewniają gdzie mogą, że ich "fuhrer" nie myśli o wojnie. Tymczasem do Zatoki Gdańskiej wpływa pancernik Schleswig - Holstein. 20:55 WOJNA WIETNAMSKA - DEJA VU. LATA 1858 - 1961 ODC. 1/10 (THE VIETNAM WAR) Film dokumentalny, 56 min, USA, 2017 Reżyseria: Ken Burns, Lynn Novick Scenariusz: Geoffrey Ward Wykonawcy: Maciej Gudowski "Wojna wietnamska" to wciągająca, kompleksowa opowieść o wojnie w Wietnamie. Jej autorzy, Ken Burns i Lynn Novick, w nowatorski sposób przedstawili tę epicką historię. W serialu znalazły się relacje ponad sześćdziesięciu świadków: Amerykanów walczących na wojnie, przeciwników udziału Stanów Zjednoczonych w tym konflikcie oraz wietnamskich kombatantów i cywili z obu stron barykady. Tworzony przez 10 lat serial doskonale ukazuje samą wojnę, ale i chaotyczną epokę, w której się toczyła. Scenariusze serii to dzieło Geoffreya C. Warda. Produkcją zajęli się: Sarah Botstein, Ken Burns i Lynn Novick. W filmach znalazły się rzadko pokazywane, zrekonstruowane cyfrowo, materiały archiwalne z całego świata, zdjęcia najbardziej znanych fotografów XX wieku, historyczne relacje telewizyjne, najbardziej poruszające materiały z prywatnych kolekcji, dotychczas niepublikowane nagrania dźwiękowe z rozmowami osób z administracji prezydentów Kennedy’ego, Johnsona i Nixona oraz ponad osiemdziesiąt legendarnych przebojów najpopularniejszych artystów tamtych czasów. Muzykę do filmu skomponowali Trent Reznor i Atticus Ross, zdobywcy Oskara za ścieżkę dźwiękową do filmu "Social Networks" oraz muzycy z organizacji Silk Road, przy udziale wiolonczelisty Yo - Yo Ma. 00:15 "SENSACJE XX WIEKU" - ASTROLOG (ASTROLOG) Dokument fabularyzowany, 44 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Krzysztof Pieczyński, Marek Kalita, Robert Wabich, Tomasz Schimscheiner, Mirosław Neinert, Tomasz Dedek W kolejnym odcinku "Sensacji XX wieku" dramatyczne losy niemieckiego astrologa Wilhelma Wulffa, uwolnionego z obozu koncentracyjnego, który został następnie doradcą Reichsführera SS Heinricha Himmlera. Powszechnie znane zainteresowanie hitlerowców astrologią i okultyzmem przejawiało się na różnych polach - od poszukiwań antycznych artefaktów po stawianie horoskopów. W swoich działaniach i podejmowanych decyzjach najwyżsi rangą ludzie Hitlera często mieli kierować się tym, co było pisane im w gwiazdach. Ten fakt postanowił wykorzystać Wilhelm Wulff, który wspólnie z masażystą Felixem Kerstenem, ryzykując życie, wykorzystywał słabość nazistowskich przywódców do prowadzenia własnej gry, umiejętnie kierując postępowaniem Himmlera i podejmowanymi przez niego decyzjami. Dzięki temu mógł uratować tysiące więźniów obozów koncentracyjnych. W tym odcinku wystąpili m.in.: Krzysztof Pieczyński (w roli Wulffa) i Marek Kalita (jako Himmler). 01:05 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ZDARZYŁO SIĘ W PUSZCZY BIAŁEJ Magazyn, 22 min, Polska, 2018 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Geograficznie rzecz ujmując, osią naszej dzisiejszej opowieści jest linia kolejowa biegnąca od Warszawy ku wschodniej granicy, w interesujących nas czasach powstania styczniowego, zwana koleją warszawsko - petersburską. Wiosną 1863 r. płynęły tędy transporty wojskowe potrzebne do walki ze zbuntowanymi Polakami. Powstańczy rząd narodowy polecił pułkownikowi Ignacemu Mystkowskiemu, dowódcy ponad tysiącosobowego zgrupowania operującego w Puszczy Białej zablokowanie tej linii. Pierwsza próba podjęta 13 maja 1863 r. pod Kietlanką skończyła się powstańczą klęską. W szturmie na pociąg poległ płk Mystkowski i 40 jego podkomendnych. Dowództwo przejął Karol Frycze, odskakując w głąb puszczy na tzw. uroczysko Bykowce, ale 10 dni później i tam wytropili go Rosjanie. Dla nas prawdziwym wyzwaniem na prawie dwa lata stało się poszukiwanie miejsca tego zdarzenia i mogił poległych. 01:30 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - DALEKO NA WSCHODZIE CZ. 2 Magazyn, 24 min, Polska, 1991 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Druga część programu o wydarzeniach na Dalekim Wschodzie w 1945 roku. Bogusław Wołoszański próbuje odpowiedzić na pytanie, czy przystąpienie ZSRR do wojny na Dalekim Wschodzie przeważyło szalę zwyciestwa i zmusiło Japonię do kapitulacji. Wojna na Pacyfiku, przygotowania ZSRR do wojny, walki oraz kapitulacja Japonii ilustrowana jest fragmentami archiwalnych materiałów filmowych. 02:00 POWSTANIE WARSZAWSKIE DZIEŃ PO DNIU - ODC. 27 Reportaż, 6 min, Polska, 2017 Scenariusz: Bartłomiej Grudnik Bohater odcinka: Józef Wiłkomirski.