TVP Kultura Niedziela, 30.08.2020 07:00 LITURGIA PRAWOSŁAWNA Z KAPLICY ŚW. GRZEGORZA PERADZE W WARSZAWIE Sprawozdanie, 80 min, Polska, 2020 Autor: Katarzyna Popławska Św. Grzegorz Peradze był Gruzinem, który wraz z wieloma innymi białogwardzistami uciekającymi przed rewolucją sowiecką, pozostał w Polsce. Został profesorem Uniwersytetu Warszawskiego na wydziale teologii prawosławnej. Jako duchowny cieszył się wielkim zaufaniem i szacunkiem w Kościele. To on doprowadził do autokefalii (niezależności) Kościoła prawosławnego w Polsce. Prowadził wykłady także na paryskiej Sorbonie. Parafia św. Grzegorza Peradze założona i prowadzona przez ks. dr. Henryka Paprockiego jest prawosławną parafią polskojęzyczną. 08:25 ALTERNATYWY 4 - ODC. 9/9 - UPADEK Serial komediowy, 77 min, Polska 1983 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Janusz Płoński, Maciej Rybiński Zdjęcia: Wojciech Jastrzębowski Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Wojciech Pokora, Bronisław Pawlik, Kazimierz Kaczor, Bożena Dykiel, Bolesław Płotnicki, Jerzy Kryszak, Zdzisław Rychter, Ryszard Pietruski, Roman Wilhelmi, Gustaw Lutkiewicz Bawiący w mieszkaniu Winnickiego Anioł odbiera telefon i dzięki temu dowiaduje się, że wkrótce przyjedzie do Warszawy światowa delegacja burmistrzów dzielnic. Prominent ma wytypować blok, który goście odwiedzą. Korzystając z okazji, Stanisław Anioł bez wahania wskazuje "swój" blok przy Alternatywy 4. Dla lokatorów jest to jedyna szansa, aby zaszkodzić znienawidzonemu gospodarzowi domu. Delegacja zastaje ruderę, przygotowaną na wzór pijackiej meliny - lokatorzy udają żebraków, pijaków, degeneratów, nożowników. Goście uciekają w popłochu, Anioł zostaje zwolniony. Nowym dozorcą zostaje Cichocki, który dzięki temu otrzymuje wreszcie wymarzony przydział na mieszkanie. 09:55 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 55 DOLINA PAŁACÓW I OGRODÓW KOTLINY JELENIOGÓRSKIEJ Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Agata Winnicka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tym razem Tomasz Bednarek odwiedza Dolinę Pałaców i Ogrodów. To najgęściej zabudowane arystokratycznymi posiadłościami miejsce w Europie. W tej malowniczej krainie z panoramą na Karkonosze zakochali się w XIX wieku arystokraci, członkowie rodziny królewskiej, a nawet sam król Prus Fryderyk Wilhelm III. Owocem tego uczucia jest ponad 30 zamków, pałaców i ogrodów leżących na terenie Kotliny Jeleniogórskiej. 11 z nich wpisano na listę Pomników Historii. Są wśród nich m.in. Pałac Paulinum w Jeleniej Górze oraz pałace w Łomicy, Wojanowie, Mysłakowicach oraz Bukowcu. Nie tracąc czasu na pokonywanie sporych odległości, w Dolinie Pałaców i Ogrodów można zwiedzić budowle różnych stylów - od gotyckich przez romańskie po klasycystyczne, otulone gęstymi lasami, wielkimi ogrodami albo parkami krajobrazowymi. 200 lat temu był to jeden z najmodniejszych terenów inwestycyjnych na kontynencie. Dziś wiele rezydencji przeżywa drugą młodość - odrestaurowano je bardzo starannie, dochowując wierności szczegółom. Dzięki temu po wybitnych architektach, którzy wznieśli je na przestrzeni epok, zachowały się oryginalne wystroje, układy przestrzenne i rozległe parki bądź ogrody. A wszystko to na tle przepięknej panoramy Karkonoszy. 12:40 ANIMAMA - ANIELSKIE TRĄBY (ANGEL’S TRUMPET / INGLITROMPET) Film animowany, 2 min, Estonia, 2019 Reżyseria: Martinus Klemet Scenariusz: Martinus Klemet Pięknie zrealizowany krótki film animowany o możliwej przyszłości kolibrów. Inspiracją dla reżysera była egzotyczna roślina brugmansja. Jedną z jej odmian, potocznie nazywaną anielskimi trąbami, może zapylić jedynie koliber - tylko ten ptak o bardzo długim dziobie jest w stanie dosięgnąć wnętrza pąka i wypić kwiatowy nektar. Do takiej symbiozy pomiędzy ptakiem a rośliną doprowadziły miliony lat ewolucji. Jaki jest więc kolejny etap ewolucji kolibrów? (źródło: etiudaandanima.pl) 13:20 AUGUST ZAMOYSKI. POWRÓT Reportaż, 14 min, Polska, 2019 Reżyseria: Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska W 2019 roku do Polski trafiło ponad 90 rzeźb Augusta Zamoyskiego, jednego z najwybitniejszych polskich artystów XX wieku. W pierwszych dniach grudnia 2019 Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie otworzyło wystawę, która po raz pierwszy na tak szeroką skalę prezentuje sylwetkę i dorobek artystyczny niesamowitego człowieka. Dwa piętra instytucji wypełniły się nie tylko monumentalnymi rzeźbami, znalazły się tu również filmy, zdjęcia, listy, szkice, narzędzia. Na szczególną uwagę zasługuje pierwszy pokaz autorskiego filmu Zamoyskiego rejestrującego słynne miny Witkacego czy Artura Rubinsteina. Wystawa ta będzie prawdopodobnie jedną z najgłośniejszych wystaw w Warszawie pierwszej połowy 2020 roku, a może i najważniejszym wydarzeniem kulturalnym w skali kraju. Jak podaje muzeum: Koncepcja wystawy "August Zamoyski. Myśleć w kamieniu" nawiązuje do długoletniej tradycji wystawienniczej Muzeum Literatury, gdzie prezentowane projekt wiążą w sobie słowo i obraz, a tym samym kontynuują zaproponowaną przez pierwszego dyrektora Muzeum Literatury, Adama Mauersbergera, formułę wystawy eseju. Wystawa Augusta Zamoyskiego nie jest więc klasyczną monografią artysty, ale próbą prezentacji jego twórczości z jednoczesną jej interpretacją. Reportaż rejestruje zarówno przygotowania do tego ogromnego przedsięwzięcia (ustawianie rzeźb, odpakowywanie ich, ostatnie porządki), jak również stanowi przewodnik po otwartej wystawie. 15:25 JOYCE DIDONATO SINGS IN WAR AND PEACE: HARMONY THROUGH MUSIC (JOYCE DIDONATO SINGS IN WAR AND PEACE: HARMONY THROUGH MUSIC) Koncert, 100 min, Niemcy, 2017 Wykonawcy: Joyce Didonato, Maxim Emelyanychev, Il Pomo D'Oro Jak pośród chaosu odnaleźć spokój? To najważniejsze pytanie, jakie zadaje sobie Joyce DiDonato w swoim dziele "War & Peace - Harmony through music". Prezentując repertuar barokowych arii, artystka zastanawia się nad przenikającymi się światami konfliktów, pokoju i wyzwaniami, jakie stwarzają ludzkości. Wraz ze wspaniałą orkiestrą Il Pomo d ' Oro pod batutą Maxima Emelyanycheva tworzy pełną dramatyzmu atmosferę. 17:15 NIEDZIELA Z... ROLAMI IRENY KWIATKOWSKIEJ Dysk./wywiad/debata, 40 min, Polska, 2019 Scenariusz: Katarzyna Jurkowska Wykonawcy: Agnieszka Szydłowska (prowadząca) Z gośćmi "Niedzieli z rolami Ireny Kwiatkowskiej" rozmawiać będziemy m.in. o fenomenie jej aktorstwa, perfekcjonizmie zawodowym, kabarecie i estradzie lat 50. , 60. i 70. , najważniejszych kreacjach aktorskich, a także o Pani Irenie jako mistrzyni, koleżance i ciotce. 17:55 NIEDZIELA Z...ROLAMI IRENY KWIATKOWSKIEJ - WOJNA DOMOWA - ODC. 9/15 - DZIEŃ MATKI Serial komediowy, 38 min, Polska 1965 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Maria Zientarowa Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Irena Kwiatkowska, Kazimierz Rudzki, Krzysztof Musiał, Alina Janowska, Jarema Stępowski, Anna Jaraczówna, Andrzej Szczepkowski, Elżbieta Góralczyk, Mieczysław Czechowicz, Jan Kobuszewski, Marian Kociniak, Jerzy Bielenia, Andrzej Stockinger, Roman Kosiarkiewicz W niedzielę wypada Dzień Matki. Pan Jankowski i Paweł chcą uczcić panią Zofię. Mają precyzyjny plan: śniadanie, kąpiel z olejkiem, spacer, obiad w restauracji, odpoczynek po obiedzie, kino. Przygotowanie śniadania - i to bez sukcesu - trwa bardzo długo, w dodatku pęka rura. Woda zalewa sufit w mieszkaniu Kamieńskich. Ponadto pani Irena nie ma czym zmyć maseczki, nałożonej jej przez Anulę w prezencie na "zastępczy" Dzień Ciotki. Przychodzą trzej hudraulicy, którzy demolują całą kuchnię i łazienkę, po czym przerywają pracę, by spożyć śniadanie i solidnie popić je piwem. Państwo Kamińscy ewakuują się z domu, a pani Zofia zabiera się do sprzątania. O obiedzie i kinie ma ma już mowy. 18:50 NIEDZIELA Z...ROLAMI IRENY KWIATKOWSKIEJ - KABARET STARSZYCH PANÓW - "NIEZNANI SPRAWCY" - WIECZÓR 12 Kameralne i studyjne (widowisko), 67 min, Polska, 1962 Reżyseria: Jeremi Przybora Scenariusz: Jeremi Przybora Aktorzy: Jerzy Wasowski, Jeremi Przybora, Irena Kwiatkowska, Wiesław Michnikowski, Kalina Jędrusik, Barbara Krafftówna, Wiesław Gołas, Mieczysław Czechowicz, Zdzisław Leśniak, Czesław Roszkowski, Elżbieta Bojanowicz, Krystyna Cierniak, Edward Dziewoński Starsi Panowie postanawiają wyjaśnić tajemniczą sprawę podrzucenia im przez nieznanych sprawców hrabiny Tyłbaczewskiej. Goszczenie hrabiny jest dość uciążliwe nie tylko ze względu na jej wygórowane wymagania, ale takż dlatego, że ciągnie za nią korowód oryginalnych adoratorów. W dodatku hrabina pojawia sie zawsze wtedy, gdy któryś ze Starszych Panów jest zakochany. 22:35 DOKUMENT.PL - SOLIDARNOŚĆ WEDŁUG KOBIET Film dokumentalny, 103 min, Polska, 2014 Reżyseria: Marta Dzido, Piotr Śliwowski Scenariusz: Marta Dzido Zdjęcia: Michał Wiśniowski, Magdalena Mosiewicz, Piotr Śliwowski Muzyka: Maria Holka Pełnometrażowy film dokumentalny "Solidarność według kobiet" przedstawia historię kilkunastu odważnych Polek, których mądrość, determinacja i zaangażowanie w opozycję lat 80. wpłynęły na zmianę realiów politycznych w Polsce. Dwie płaszczyzny filmu spaja postać współreżyserki i narratorki - Marty Dzido. Urodzona w 1981 roku symboliczna córka "Solidarności" próbuje odzyskać dla kobiet miejsce w narracji historycznej. Miały przed sobą najlepsze lata życia. Dwudziestoparo - , trzydziestolatki, które zamiast tak zwanej małej stabilizacji i względnego spokoju wybrały bunt. Próbowano niszczyć ich małżeństwa. Straszono, że jak nie pójdą na współpracę z bezpieką, ich dzieci trafią do domu dziecka albo spotka je nieszczęśliwy wypadek. Proponowano wyjazd z kraju w zamian za zaprzestanie działalności szkodzącej systemowi. Nie przestały. Kiedy w sierpniową sobotę 1980 roku zadowoleni z podwyżki robotnicy zakończyli strajk i chcieli wyjść ze Stoczni Gdańskiej, zamknęły bramy, tym samym rozpoczynając strajk solidarnościowy. Gdyby nie inicjatywa tych kilku zdeterminowanych kobiet, być może nie byłoby w naszej historii Sierpnia '80. W stanie wojennym, kiedy mężczyzn pozamykano w więzieniach, kobiety przejęły ich role. Wydawały niezależną prasę, uruchomiły radiostację. Nie zależało im na byciu we władzach Związku, nie dbały o to, by pełnić określone funkcje. Najważniejsza była praca i jej efekt. Kiedy Radio Solidarność nadawało nielegalną audycję, mrugały światła w oknach całego miasta, na znak tego, że ludzie słuchają. Podziemny Tygodnik Mazowsze rozchodził się w nakładzie kilkudziesięciu tysięcy egzemplarzy. Niektórzy mówili o nich: Damska Grupa Operacyjna. Siłę dawała im wiara w sens rewolucji, nadzieja na zmianę, poczucie bycia razem. Miały w perspektywie uwolnienie Polski od Związku Radzieckiego. Celem były wolność i demokracja. Zabrakło ich przy Okrągłym Stole. Dały o sobie zapomnieć, kiedy ich koledzy obejmowali najważniejsze stanowiska we władzach wolnej Polski. Polityka to nie dla mnie - myślały. Walczą do dziś, ale w inny sposób niż wówczas. Henryka pomaga rodzinom w popegeerowskich wioskach. Joanna pisze felietony, w których krytykuje kapitalizm mechanizmy, rządzące współczesną ekonomią. Barbara uczy młode kobiety, jak być przywódczyniami. Ewa do dziś jest aktywną działaczką NSZZ Solidarność. Barbara twierdzi, że w wolnej Polsce, o którą walczyła, wciąż nie ma wolnych kobiet. Jadwiga dziwi się: jaka wolna Polska? Henryka na pytanie: gdzie jest dziś solidarność? odpowiada: u mnie w domu! Joanna podsumowuje: Solidarności nie da się powtórzyć, ale świadomość, że inny świat jest możliwy, pozwala zachować nadzieję. 00:35 JONI MITCHELL. FESTIWAL NA WYSPIE WIGHT (JONI MITCHELL LIVE AT THE ISLE OF WIGHT) Koncert, 56 min, Wielka Brytania, 1970 Reżyseria: Murray Lerner Wykonawcy: Ioni Mitchell Koncert Joni Mitchell podczas legendarnej już edycji festiwalu Isle of Wight z 1970 roku. Mając przed sobą setki tysięcy fanów, artystka zaśpiewała swoje największe przeboje, m.in. "Big Yellow Taxi", "Woodstock", "Both Sides Now". 01:35 BILET NA WEEKEND - TAKSÓWKARZ (TAXI DRIVER) Dramat, 109 min, USA 1976 Reżyseria: Martin Scorsese Scenariusz: Paul Schrader Zdjęcia: Michael Chapman Muzyka: Bernard Herrmann Występują: Robert De Niro, Cybill Shepherd, Jodie Foster, Peter Boyle, Leonard Harris, Harvey Keitel, Martin Scorsese, Steven Prince, Diahnne Abbot, Frank Adu, Gino Ardito i inni Złota Palma na festiwalu w Cannes w 1976 roku. Zdobywcę nagrody, jeszcze mało znanego wówczas Martina Scorsese, canneńscy krytycy zauważyli już dwa lata wcześniej. Bardzo wysoko ocenili prezentowany na pokazach towarzyszących festiwalowi jego film "Ulice nędzy". Główną rolę zagrał w nim wschodzący gwiazdor hollywoodzkiego kina, Robert De Niro, któremu również wróżono wielką karierę. Zanim zachwycił w "Taksówkarzu" w 1974 roku, stworzył oscarową kreację w "Ojcu chrzestnym II". "Taksówkarz" Martina Scorsese to swoista nowojorska kronika, pełna wnikliwych obserwacji obyczajowych, sytuacji i ludzi składających się na nocne życie miasta i tworzących jego specyficzny klimat. Film ukazuje stopniową degradację psychiczną tytułowego bohatera, egzystującego w świecie bez jakichkolwiek wartości, które mogłyby stać się jego życiową podporą. Samotny bohater decyduje się na własną rękę walczyć ze złem i naprawiać świat. Skupuje broń i zakłada w swoim mieszkaniu podręczny arsenał. Na przemoc i gwałt postanawia odpowiadać tym samym. Bohaterem jest były komandos, Travis Bickle (Robert De Niro), który wraca po demobilizacji z Wietnamu. Niezrównoważony psychicznie mężczyzna przyjmuje posadę taksówkarza na nocną zmianę. Pragnie uciec przed dręczącą go bezsennością wywołaną koszmarnymi wspomnieniami z wojny. Ale nocne życie Nowego Jorku tylko pogłębia frustracje i nienawiść bohatera do otaczającego go świata. Travis nie potrafi nawiązać przyjacielskich kontaktów z kolegami z pracy, nadal wiedzie żywot samotnika. Wolny czas spędza na oglądaniu filmów pornograficznych i pisaniu pamiętników. Pewnego dnia jego uwagę zwraca Betsy (Cybill Shepherd), która pracuje w biurze prowadzącym kampanię wyborczą. Udaje mu się z nią umówić na randkę. Szczera rozmowa podczas lunchu bardzo zbliża do siebie tak różne osoby. Ale już następne spotkanie kończy ich znajomość. Travis zabiera Betsy na seans pornograficzny, czym zraża do siebie dziewczynę, która ucieka przed nim. Rozterki sercowe pogłębiają frustracje bohatera. Skumulowaną w sobie nienawiść do świata wyładowuje zabijając złodzieja w supermarkecie. Travis poznaje nieletnią prostytutkę Iris (rola ta utorowała 14-letniej Jodie Foster drogę do wielkiej kariery), z którą już wcześniej się zetknął jako nocny taksówkarz. Próbuje nakłonić nastolatkę, która uciekła z domu, do powrotu do rodziców i kontynuowania nauki w szkole. Potem wraca do Iris jeszcze raz, by wymierzyć sprawiedliwość sutenerowi i innym ludziom odpowiedzialnym za jej tragedię. Jest przekonany, że został powołany do ważnej misji. Postanawia więc nie tylko oczyścić Nowy Jork z szumowin, ale planuje również zamach na kandydata na burmistrza. 03:35 ERA MUZYKI DANCE (ERA OF DANCE: THE STORY OF SOVIET TECHNO REVOLUTION) Film dokumentalny, 64 min, Rosja, 2017 Reżyseria: Viktors Buda Film opowiada o narodzinach muzyki techno w ZSRR. Ten gatunek dotarł tam z dość niespodziewanego miejsca. Kto by pomyślał, że w latach 80. , stolicą techno w Europie Wschodniej była Ryga. To stamtąd pochodzi jeden z filmowych bohaterów. Indulis Bilzens, bo o nim mowa, jest jednym z największych animatorów kultury, który odegrał kluczową rolę w rozwoju rave'u po zachodniej stronie muru berlińśkiego. Ten sukces udało mu się przenieść także do państw bloku wschodniego. Przez długi czas pozostawał jednak mało znaną postacią. "Era of Dance" nie tylko opowiada zapomniane przez świat historie o rewolucji techno, ale także oddaje hołd Bilzensowi, bez którego nic nie doszłoby do skutku. 04:45 KINO NOCNE - ŚLIMAKI Film dokumentalny, 28 min, Polska, 2015 Reżyseria: Grzegorz Szczepaniak Scenariusz: Grzegorz Szczepaniak Zdjęcia: Daniel Wawrzyniak, Marek Kozakiewicz Muzyka: Mikołaj Majkusiak Andrzej wraz z kolegą postanawia założyć park hodowlany dla ślimaków. Mimo braku doświadczenia wierzy w sukces przedsięwzięcia. Z pomocą przychodzi mu Grzegorz Skalmowski z Pasłęka, polski guru tej dziedziny, zwany Ślimaczanym Królem, który udziela cennych porad. Trwają przygotowania do rozpoczęcia hodowli. W przerwach w pracy mężczyźni prowadzą rozmowy o życiu i śmierci, miłości i przyjaźni, które stają się kwintesencją filmu, ślimak zaś urasta do roli symbolu odradzania się i życia wiecznego.