TVP Kultura Piątek, 11.09.2020 08:25 TEATR NA TEN CZAS - DOROTA SEGDA Felieton, 5 min, Polska, 2020 "Teatr na ten czas" to cykl, w którym aktorzy, reżyserzy, krytycy i ludzie związani ze sceną opowiadają o przełomowych spektaklach, kreacjach aktorskich, pomysłach reżyserskich. Gościem odcinka będzie aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna Dorota Segda. 08:35 KOŁO PIÓRA Magazyn, 9 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marcin Kube Wykonawcy: Mariusz Cieślik (prowadzący) W każdym programie Mariusz Cieślik poleca 5 książek wartych przeczytania. Tym razem omawiane książki to: "Lekarz wojenny" Davida Notta "Hejter" Jarosława Jakubowskiego "Kot" Anny Arno "Droga" Jarosława Iwaszkiewicza "Alef" Jorge Luisa Borgesa Oprócz tego w programie rozmowa z poetą Tadeuszem Dąbrowskim. 08:50 ZBRODNIA I KARA Film animowany, 28 min, Polska, 2000 Reżyseria: Piotr Dumała Scenariusz: Piotr Dumała Wykonawcy: Leszek Możdżer Film animowany "Zbrodnia i Kara" w reżyserii Piotra Dumały powstał na motywach powieści Fiodora Dostojewskiego. Młody mężczyzna mieszkający na poddaszu starej kamienicy morduje dwie stare kobiety. Świadkiem tego czynu był prawdopodobnie mężczyzna w cylindrze. Morderca powraca do swojej izdebki i tam przeżywa halucynacyjne lęki i wyrzuty sumienia. Krąży wokół miejsca zbrodni..... Film Piotra Dumały pokazywany był na wielu festiwalach. Nagrodzono go m.in. na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Animowanych w Ottawie oraz na MFF Animowanych w Espinho (nagroda dla najlepszego filmu). 11:00 DOM - ODC. 9/25 - PO OBU STRONACH MURU Serial obyczajowy, 97 min, Polska 1982 Reżyseria: Jan Łomnicki Scenariusz: Jerzy Janicki i Andrzej Mularczyk Muzyka: Waldemar Kazanecki Zdjęcia: Bogusław Lambach Aktorzy: Tomasz Borkowy, Jolanta Żółkowska, Wacław Kowalski, Tadeusz Janczar, Bożena Dykiel, Anna Ciepielewska, Stanisław Zaczyk, Joanna Szczepkowska, Wirgiliusz Gryń, Jan Englert, Henryk Bista, Hanna Lachman, Józef Nowak, Barbara Sołtysik, Barbara Rachwalska, Ewa Błaszczyk, Mirosław Konarowski i inni Siostra Wiktora, Jadźka, przynosi z więzienia wiadomość, że Łukasz i Wiktor sądzą, iż siedzą z "poręki" Andrzeja. To niesłuszne oskarżenie załamuje go. W przetrwaniu trudnych chwil pomaga mu zakochana w nim Ewa. Doktor Kazanowicz, nie mogąc dłużej patrzeć na męki swojego psa, strzela do niego. Milicja udowadnia, iż z tego pistoletu został zastrzelony były kapo obozu koncentracyjnego Erwin Szulc. Lokatorzy kamienicy przy ul. Złotej organizują obronę doktora. Mecenas, były więzień obozu, odnosi sukces i Kazanowicz może wrócić do domu. W FSO sporym echem odbijają się wydarzenia czerwca 1956 w Poznaniu. 12:50 ESTERHAZY (ESTERHAZY) Film animowany, 23 min, Polska/Niemcy, 2009 Reżyseria: Izabela Plucińska Scenariusz: Izabela Plucińska, Anna Jadowska Zdjęcia: Izabela Plucińska, Bernatette Paassen Muzyka: Max Knoth Wykonawcy: Maria Peszek, Wiktor Zborowski, Maciej Stuhr, Piotr Dzięcielski, Bogdan Łazuka, Robert Więckiewicz, Roma Gąsiorowska, Borys Szyc, Krzysztof Kowalewski, Zbigniew Zamachowski, Jolanta Fraszyńska, Mateusz Grabowski, Dominik Bąk, Hanna Piaseczna, Anna Kutkowska Projekt jest adaptacją znanej w Niemczech książki dla dzieci pt. "Esterhazy" autorstwa Irene Dische oraz Hanza Magnusa Ernensbergera. Pod przygodami malutkiego, krótkowzrocznego królika z wiedeńskiego rodu Esterhazy, który z pokolenia na pokolenia staje się coraz mniejszy, ma odnaleźć wielką żonę oraz króliczy raj (zieloną trawę między wschodnią i zachodnią częścią pilnie strzeżonego muru berlińskiego), ukryty jest dramat podzielonej Europy i poszukiwanie wolności. Historia dla dzieci naznaczona jest piętnem historii prawdziwej (króliczy raj pomiędzy częścią wschodnią, a zachodnią muru berlińskiego na prawdę istniał). 13:25 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 141 SUPRAŚL Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Paulina Józefina Moczyńska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Supraśl liczy cztery i pół tysiąca mieszkańców. Leży w samym sercu Puszczy Knyszyńskiej, ma status uzdrowiska i zadziwia liczbą zabytków. Zwiedzanie dobrze jest rozpocząć tam, gdzie miasteczko wzięło swój początek - w okolicach klasztoru. Został on zbudowany w miejscu, w którym wedle legendy zatrzymał się drewniany krzyż z relikwiami. Puszczając go po rzece, mnisi świętego Bazylego prosili Bożą Opatrzność, by zatrzymał się w miejscu najbardziej dogodnym do budowy monasteru. Powstały zabudowania klasztorne i drewniana cerkiew, potem murowana. W 1501roku zaczęto budować cerkiew obronną pw. Zwiastowania Najświętszej Marii Panny. Początkowo Supraśl rozwijał się jako maleńka osada przyklasztorna. Z początkiem XIX wieku zaczęło się to zmieniać. Gdy po powstaniu listopadowym nałożono wysokie cła na wywóz towarów z Królestwa Polskiego do Rosji, Supraśl, leżący w Cesarstwie Rosyjskim, stał się atrakcyjny dla fabrykantów. Przyczyniło się to do ożywienia miasteczka, które w połowie XIX wieku liczyło już ponad 3 tysiące mieszkańców, utrzymujących się głównie z włókiennictwa. Pozostałością z tamtych czasów jest m.in. pałac Buchholtzów oraz domy tkaczy. Miasto jest jednym z najmłodszych uzdrowisk w Polsce i drugim, obok Augustowa, usytuowanym na Podlasiu. Wyjątkowy mikroklimat i usytuowanie miasteczka w centrum puszczy sprawiają, że przyjeżdżają tu ludzie z całej Polski, by pooddychać krystalicznie czystym powietrzem. Warto też odwiedzić Kruszyniany. W tej niewielkiej wsi znajduje się najstarszy na terenach Polski, do dziś zachowany meczet tatarski. 13:50 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 102 JEZIORO ŚNIARDWY Magazyn, 21 min, Polska, 2018 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Michał Piedziewicz Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Śniardwy, największe jezioro w Polsce, ma powierzchnię ponad jedenastu tysięcy hektarów i niemal sto kilometrów linii brzegowej. Jest szerokie na trzynaście kilometrów, długie na dwadzieścia dwa i jednocześnie płytkie - średnia głębokość nie przekracza tu siedmiu metrów, a strefa sitowia wzdłuż płycizn przy brzegu, sięga niekiedy niemal dwustu metrów. Połączone z innymi jeziorami kanałami lub wąskimi przesmykami, Śniardwy są częścią Krainy Wielkich Jezior Mazurskich. W szczycie sezonu w przesmyku Przeczka panuje ruch nie mniejszy niż na ulicach wielkich miast. Wpływa się tu na Śniardwy w drodze z Giżycka i Mikołajek albo od południa z Rucianego - Nidy. Największe polskie jezioro kusi nie tylko żeglarzy, lecz jest również wyzwaniem dla piechurów i rowerzystów. W Okartowie można wsiąść na rower, by mazurskie morze poznać od strony lądu. Okolica to również raj dla miłośników zwierząt. Położona w Puszczy Piskiej i oczywiście nad Śniardwami stacja badawcza Polskiej Akademii Nauk specjalizuje się w hodowli konika polskiego, czyli prymitywnej rasy wywodzącej się od dzikich tarpanów. Stacja w Popielnie działa od lat pięćdziesiątych XX wieku. W zabytkowym spichlerzu mieści się jej muzeum, a tuż obok stajnie. 14:25 CENA STRACHU (LA SALAIRE DE LA PEUR / THE WAGES OF FEAR) Thriller, 146 min, Francja, 1953 Reżyseria: Georges Clouzot Henri Aktorzy: Yves Montand, Charles Vanel, Folco Lulli, Peter Van Eyck, Vera Clouzot, William Tubbs, Dario Moreno, Jo Dest W nadmorskiej mieścinie Las Piedras (Ameryka Południowa) wegetuje w skrajnej nędzy grupa Europejczyków. Łączy ich brak pieniędzy i niemożność powrotu do cywilizacji. Pewnego dnia pojawia się szansa: w oddalonej o czterysta mil górskiej kopalni ropy naftowej wybucha pożar. Trzeba tam dostarczyć nitroglicerynę. Szanse powodzenia akcji są znikome, mimo to ochotników nie brakuje. W drogę wyruszają dwie ciężarówki. Załogą pierwszej są Francuzi: życiowy bankrut i oszust Jo oraz paryski cwaniak Mario, drugą prowadzą Włoch Luigi i tajemniczy Niemiec Bimba. Podróż ma trwać kilka dni, każdy obrót koła może spowodować wstrząs i eksplozję. "Cena strachu" to jeden z najsłynniejszych powojennych filmów europejskich, nieprzerwany "suspens" trzymający w napięciu aż do samego końca, nagrodzony Złotą Palmą na festiwalu w Cannes i Złotym Niedźwiedziem (nagroda publiczności) na festiwalu w Berlinie Zachodnim w 1953 r. 17:05 HORROR W WESOŁYCH BAGNISKACH Komedia obyczajowa, 82 min, Polska, 1995 Autor: Michał Choromański Reżyseria: Andrzej Barański Scenariusz: Andrzej Barański Zdjęcia: Dariusz Kuc Aktorzy: Joanna Szczepkowska, Jan Frycz, Krzysztof Kowalewski, Krystyna Feldman, Roman Kłosowski, Alosza Awdiejew, Grzegorz Damięcki, Nina Andrycz Ekranizacja powieści Michała Choromańskiego "Horror w Wesołych Bagniskach", będącej pastiszem powieści gotyckiej, której akcja rozgrywa się w latach dwudziestych. Po raz pierwszy "Horror" opublikowany został w roku 1934, jako powieść w odcinkach zamieszczana w jednej z gazet, w formie książkowej wydany został dopiero niedawno. Scenariusz filmu powstał jeszcze przed wydaniem książki. Akcja filmu rozgrywa się w roku 1923, w dworku Wesołe Bagniska na Kresach wschodnich. Dworek zamieszkują stara pani dziedziczka i dziedzic - mąż jej nieżyjącej córki. Z Biarritz przyjeżdża przyjaciel dziedzica, Jerzy Wawicki. Jego wizyta przywołuje wspomnienia sprzed kilku lat, kiedy w Wesołych Bagniskach stacjonowali czerwonoarmiści. Ich komisarz zalecał się do żony Apolinarego, Agnieszki, ona zaś romansowała z Wawickim. Ten jednak wydawał się niespecjalnie zainteresowany nie tylko nią, ale kobietami w ogóle. Wkrótce wyjechał, a po jego wyjeździe Agnieszka powiesiła się. Podobnie zresztą jak adorujący ją czerwony komisarz. Teraz Apolinary i dziedziczka obwiniają Wawickiego o śmierć Agnieszki. Korzystając z jego obecności w dworku planują krwawą zemstę, ale pijany Apolinary zabija kogoś innego. Do udziału w swoim filmie Andrzej Barański zaprosił aktorów, z którymi już wcześniej współpracował. Do zespołu dołączyła tylko Nina Andrycz i jest to jej powrót do kina po latach. Niemal od początku swej kariery Andrzej Barański uważany był za reżysera chętnie portretującego codzienne życie, zwłaszcza na prowincji. Jego sposób narracji nasycony był delikatnym, dobrodusznym humorem i łagodnym sentymentalizmem. Styl ten osiągnął apogeum w "Dwóch księżycach". Następny film Barańskiego, "Horror w Wesołych Bagniskach" dowodzi twórczego rozwoju reżysera, świadomego, że pewną formułę kina już wyczerpał. Adaptacja zapomnianej powieści Choromańskiego to "thriller w stylu retro", w którym autor "Niech cię odleci mara" ujawnia nowe oblicze swojego talentu. Tym razem prezentuje się widzowi jako wytrawny humorysta, biegle żonglujący konwencjami, zgrabnie balansujący między drwiną a filozoficzną refleksją. Zaletą filmu jest także doborowa obsada aktorska. Joanna Szczepkowska, Krystyna Feldman, Jan Frycz, Roman Kłosowski, Nina Andrycz, Krzysztof Kowalewski, Alosza Awdiejew dają prawdziwy koncert gry, celowo naznaczonej teatralną manierą. Zmysłową urodę tytułowych Wesołych Bagnisk i osadzonego wśród nich dworku znakomicie podkreślają zdjęcia Dariusza Kuca i scenograficzna perfekcja Andrzeja Przedworskiego i Albiny Barańskiej. Właściwie cała akcja filmu rozgrywa się na wolnym powietrzu, jeżeli są jakieś wnętrza, to amfilady. "Ponieważ to horror, trzeba było stworzyć odpowiedni nastrój. Filmowaliśmy"długimi" obiektywami, by"sprasować"obraz. (...) Na użytek filmu należało również wykreować niezwykły pejzaż, który jak to bywa w obrazach tego rodzaju, budowałby napięcie, motywowałby postępowanie bohaterów" - w jednym z wywiadów mówił Andrzej Barański. 18:50 DUMA I UPRZEDZENIE - ODC. 2/6 (PRIDE AND PREJUDICE, EP. 2) Serial kostiumowy, 53 min, Wielka Brytania 1995 Scenariusz na podstawie powieści Jane Austen: Andrew Davies Reżyseria: Simon Langton Aktorzy: Colin Firth, Jennifer Ehle, Alison Steadman, Benjamin Whitrow, Susannah Harker, Crispin Bonham - Carter, Anna Chancellor, Julia Sawalha, David Bamber i inni Podczas gdy Charles Bingley, bogaty sąsiad pani Bennett, wdowy i matki pięciu dorosłych córek, kocha się w najstarszej z panien - Jane, jego równie zamożnemu przyjacielowi, Fitzwilliamowi Darcy'emu, wpada w oko inna z sióstr - Elizabeth. Dziewczynę odstręcza jednak duma i wyniosłość przystojnego panicza. W niechęci do Darcy'ego podtrzymuje ją młody oficer George Wickham ze stacjonującego w pobliskiej miejscowości pułku piechoty. Zauroczony śliczną Elizabeth pozbywa się rywala, opowiadając dziewczynie plotki o Darcym. Tymczasem William Collins, daleki krewny Bennetów, który po śmierci ojca dziewcząt ma przejąć cały ich rodzinny majątek, nie chce pozostawiać kuzynek bez środków do życia. By jak najmniej odczuły swą finansową degradację, postanawia poślubić jedną z nich. Nie wiedząc o staraniach Darcy'ego i Wickhama, również on rusza w konkury do Elizabeth. 21:20 WIECZÓR KINOMANA - WYBUCH (BLOW OUT) Thriller polityczny, 103 min, USA, 1981 Reżyseria: Brian De Palma Scenariusz: Bill Mesce Jr, Brian De Palma Muzyka: Pino Donaggio Aktorzy: Maurice Copeland, John Mcmartin, Deborah Everton, John Patrick Mcnamara, Curt May, Peter Boyden, John Travolta, Nancy Allen John Travolta gra Jacka Terry'ego, dźwiękowca wywórni filmowej produkującej niskobudżetowe horrory, który podczas nagrywania dźwięków do kolejnego filmu jest świadkiem śmiertelnego wypadku samochodowego kandydata na prezydenta George'a McRyana. Przesłuchując nagrania z tej tragicznej nocy, Jack odkrywa, iż przyczyną kraksy nie było zwykłe rozerwanie opony (blow out), lecz jej przestrzelenie. Gubernator McRyan został zamordowany. W próbach ujawnienia spisku Jackowi pomaga Sally Bedina (Nancy Allen), uratowana przez niego z tonącego samochodu McRyana. Jednakże morderca zaczyna zacierać ślady. 23:25 GOMORRA S.II - ODC. 14 (GOMORRA S. 1 - 3) Serial kryminalny, 57 min, Włochy/Niemcy, 2014 Reżyseria: Roberto Saviano Jeden z przywódców kamorry trafia do więzienia. Rozpoczyna się walka o przejęcie władzy w mafii. 00:30 TERAZ ANIMACJE! - MGNIENIA OKA (AUGENBLICKE / A BLINK OF AN EYE) Film animowany, 3 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Kiana Naghshineh Scenariusz: Kiana Naghshineh Krótki film animowany. Ciemna ulica, stukot obcasów i cień kobiety rzucony na drogę. Nagle pojawia się coś jeszcze - cień mężczyzny, który nie zwiastuje niczego dobrego. Czy kobiecie uda się przed nim obronić? Ten animowany thriller to rejestracja zbrodni z perspektywy ofiary i jej oprawcy. Ujęcia pokazujące punkt widzenia kobiety i mężczyzny zmieniają się tak szybko jak mrugnięcie okiem. Całą sytuację obserwują ludzie w oknach, ale dla nich dramat rozgrywający się na ulicy również jest tylko mrugnięciem. Film zdobył nagrody i wyróżnienia na europejskich festiwalach filmów animowanych, m.in. w Krakowie i Lublanie. [opis festiwalowy] 00:35 TERAZ ANIMACJE! - FIGURY NIEMOŻLIWE I INNE HISTORIE II Film animowany, 14 min, Polska, 2016 Reżyseria: Marta Pajek Scenariusz: Marta Pajek Bohaterką drugiej części tryptyku jest kobieta, która w codziennej bieganinie potyka się i przewraca. Kiedy wstaje, odkrywa że dom w którym mieszka, ma nieoczekiwane właściwości - zbudowany jest z paradoksów, wypełniony iluzjami i pokryty wzorami. (filmpolski.pl) 00:55 KINO NOCNE - DZIAŁA NAVARONY (THE GUNS OF NAVARONE) Dramat wojenny, 150 min, Wielka Brytania/USA 1961 Reżyseria: J. Lee Thompson Scenariusz na podstawie powieści Alistaira MacLeana: Carl Foreman Zdjęcia: Oswald Morris Muzyka: Dimitri Tiomkin Występują: Gregory Peck, David Niven, Anthony Quinn, Stanley Baker, Anthony Quayle, James Darren, Irene Papas, Gia Scala, James Robertson Justice i inni "Działa Navarony" były jednym z największych przebojów kasowych lat 60. Scenariusz, będący adaptacją powieści Alistaira MacLeana, wyszedł spod ręki Carla Foremana, wcześniej autora scenariuszy do takich głośnych dzieł, jak "Pokłosie wojny", "Most na rzece Kwai" czy "W samo południe", który tak wspominał swoją pracę: < 'W "Działach Navarony" zamierzałem dać studium spustoszeń, jakie czyni wojna w człowieku, w sferze ludzkich doznań i przeżyć. Interesującą mnie problematykę usiłowałem wpisać w przygodowe ramy fabuły powieści MacLeana >. Ostatecznie aspekt widowiskowy wziął górę nad duchowym i moralnym i powstało bardzo sprawne, efektowne i trzymające w napięciu kino przygodowe. Praca nad filmem trwała zresztą niemal trzy lata. Plenery kręcono na greckich wyspach, w zdjęciach uczestniczyły jednostki greckiej marynarki. Akcja filmu - fikcyjna, choć osnuta wokół autentycznych wydarzeń - rozgrywa się w 1943 r. na wyspach greckich leżących nieopodal wybrzeży Turcji. Alianci zostali wyparci z wysp na Morzu Egejskim, zajmują tylko Kretę i niedużą wysepkę Kheros leżącą w odległości zaledwie kilku mil od Turcji. Zajęcie Kheros przez Niemców ma przyśpieszyć wciągnięcie do wojny neutralnej dotąd Turcji. Nieduży garnizon aliancki na Kheros skazany jest na zagładę, podobnie jak mieszkająca na wyspie ludność cywilna. Jedyną szansę ratunku stanowi ewakuacja drogą morską. Ale przejścia przez cieśninę między wyspą Navarona a sąsiednią Maidos strzegą zainstalowane przez Niemców na Navaronie potężne działa. Trzeba je zniszczyć w ciągu tygodnia, przed planowanym rajdem niszczycieli. Do agentów Intelligence Service zgłasza się major Franklin, gotów zorganizować złożoną z Anglików i Greków grupę komandosów, która dokonałaby tego trudnego zadania. Do grupy zostają zwerbowani: kapitan Mallory - w cywilu słynny alpinista, grecki pułkownik Andrea Stawrou, kapral Miller - specjalista od materiałów wybuchowych, telegrafista Brown i Grek Pappadimos. Franklin obejmuje dowództwo. Podczas burzy grupa ląduje szczęśliwie na południowym, niestrzeżonym cyplu wyspy. Wkrótce jednak Franklin ulega wypadkowi i łamie nogę. Rozkazy przejmuje Mallory. Zwiadowcy badają wyspę i nawiązują kontakt z partyzantami, w których oddziale są teraz także dwie kobiety: Maria i Anna. Dziwnym zbiegiem okoliczności Niemcy dowiadują się o miejscu przebywania oddziału i komandosi dostają się w ręce gestapo. Wszystko wskazuje na to, że w ich grupie działa szpieg. 03:30 MATNIA (CUL - DE - SAC) Komediodramat, 105 min, Wielka Brytania, 1966 Reżyseria: Roman Polański Scenariusz: Roman Polański, Gerard Brach Zdjęcia: Gilbert Taylor Aktorzy: Donald Pleasence, Francoise Dorleac, Lionel Stander, Jack Macgowran, Iain Quarrier, Geoffrey Summer Film nagrodzony Złotym Niedźwiedziem na MFF w Berlinie Zachodnim w 1966 roku. Scenariusz "Matni" napisał Roman Polański (razem z Gerardem Brachem) jeszcze w roku 1963, ale nie udało mu się zainteresować nim producentów francuskich. Dopiero po sukcesach, które odniosły "Najpiękniejsze oszustwa świata" i "Wstręt", Polański powrócił do dawnego projektu. Nakręcił film, który większość angielskiej i francuskiej prasy filmowej oceniła bardzo wysoko. W północnej Anglii, w stojącym na odludziu zamku mieszka małżeństwo - młoda żona Teresa i dużo od niej starszy mąż George. Zaskakują ich dwaj gangsterzy i między czworgiem ludzi rozpoczyna się rozgrywka, której celem jest zdominowanie przeciwnika. Jej przebiego zostaje doprowadzony do absurdu. Jeden z napastników zostaje ranny i umiera, a gdy do zamku przychodzą w odwiedziny goście, drugi musi udawać portiera. W końcu Teresa opuszcza męża z jednym ze swych przyjaciół, a on zabija drugiego przestępcę.