TVP Historia Sobota, 19.09.2020 Zmiany z dnia 16.09.2020 w stosunku do raportu z dnia 02.09.2020 (zmodyfikowano opis: Omówienie) 07:05 FILMOTEKA MAŁOPOLSKA - LABIRYNTY ŻACZKA Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2017 Autor: A. Pacuła Reżyseria: Marian Curzydło, Stanisław Andrzej Pacuła, Wojciech Szumowski, Wojciech Szumowski Scenariusz: Stanisław Andrzej Pacuła, Marian Curzydło, Wojciech Szumowski Opowieść dokumentalna o ludziach, którzy, gdziekolwiek i kimkolwiek są w hierarchii społecznej, ekonomicznej, naukowej czy artystycznej, mówią o sobie - jestem z Żaczka Żaczek do roku 1981 był drugim domem dla pokoleń, czymś więcej, niż tylko akademikiem. Był planetą społeczną, zamieszkiwaną - legalnie i nielegalnie - przez blisko dwutysięczną wspólnotę, rządzącą się podług praw studenckiego braterstwa, samorządu i kodu kulturowego kolektywu, przekazywanego z pokolenia na pokolenie. Był też Żaczek Arkadią i bramą na drodze do dojrzałości: osobowej i społecznej, miejscem wymiany idei i wartości oraz koleżeńskiej pomocy. Był miejscem odkrywania talentów artystycznych i intelektualnych i przestrzenią nieustannej karnawalizacji rzeczywistości, zwłaszcza PRL - u, czego przejawem najwyższej próby była kultura studencka. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 12:30 PLANETY - MARS. ODC. 2/5 (THE PLANETS) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Stephen Cooter W drugim odcinku Mars. Mars, nasz sąsiad, to jałowy, pustynny świat. Jego powierzchnię pokrywają rdzawe skały i piach. Lecz tuż pod powierzchnią znajdują się ślady minionego życia planety. Cztery miliardy lat temu to był całkiem inny świat. Atmosfera była wystarczająco gęsta, że mogły istnieć morza i rzeki. A są to warunki konieczne do powstania życia. Lecz dzisiaj tamtego świata już nie ma. Rzeki wyschły. Oceany wyparowały. Tymczasem Ziemia, widoczna w zimną marsjańską noc, tętni życiem. Lecz gdy te planety powstały, były identyczne. Ponad cztery i pół miliarda lat temu chmura pyłu i gazów zapada się i tworzy zalążek Słońca. Krążące w przestrzeni resztki pyłu grawitacja zbija w większe formacje. Powstaje osiem nowych światów. Wśród nich nasz sąsiad Mars i nasza planeta Ziemia. Oba bogate w takie substancje jak węgiel, żelazo i co najważniejsze wodę. Lecz mimo podobieństw w trakcie powstawania, losy tych planet będą odmienne. (dodano pozycję programową) 14:00 TU WSZYSTKO JEST POLSKĄ - ODC. 3 OŁTARZ I TRON Dysk./wywiad/debata, 23 min, Polska, 2020 Reżyseria: Wojciech Kursa Scenariusz: Paweł Nowakowski Wykonawcy: Piotr Legutko (prowadzący) Przez pryzmat Wawelu pokazujemy ciągłość naszej historii i znaczenie, jakie to miejsce odegrało w dziejach narodu i państwa polskiego. Widok z Wawelu na Wisłę jest urzekający. Ale spojrzenie z tego samego miejsca na Skałkę przywodzi historyczne napięcie konfliktu króla Bolesława z biskupem Stanisławem. Sporu, o którym niewiele wiemy, a bez którego nie jesteśmy w stanie zrozumieć wielowiekowego kształtowania się relacji władzy, Kościoła i społeczeństwa w Polsce. Co właściwie wiemy o sporze Bolesława Śmiałego z biskupem Stanisławem? Rozmowy na ten temat z zaproszonymi gośćmi prowadzi Piotr Legutko. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 14:35 SPÓR O HISTORIĘ - BITWA NIEMEŃSKA Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2019 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (pProwadzący) Zwycięska Bitwa Warszawska, stoczona w sierpniu 1920 roku, nie zakończyła wojny Rzeczypospolitej z Rosją Sowiecką. Sowieci szykowali się do nowej ofensywy. Na początku września 1920 roku resztki rozbitych dywizji Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego obsadziły linię Niemna i twierdzę w Grodnie. Na front przybywały posiłki. Tym razem Tuchaczewski nie chciał powtórzyć błędu, jaki popełnił kilka tygodni temu i nie zamierzał atakować Warszawy od wschodu. Planował uderzyćna Lublin, wyjść na tyły wojsk polskich, zaangażowanych w potyczki w Galicji, przerwać linie komunikacyjne, rozproszyć oddziały polskie, a następnie wspólnie z siłami Frontu Południowo - Zachodniego ruszyć na Warszawę. 19 września 1920 roku Józef Piłsudski wydał rozkaz do bitwy nad Niemnem. Początek bitwy wyznaczono na 20 września 1920 roku. Główne uderzenie wojsk polskich rozpoczęło się 23 września pod Grodnem i Wołkowyskiem. 25 września polska grupa skrzydłowa wyszła na północ od Lidy, na głębokie tyły wojsk sowieckich. Bitwa niemeńska zakończyła się z końcem września, a do połowy października 1920 roku prowadzono pościg w kierunku Dyneburga, Mińska i Słucka. 18 października wstrzymane zostały działania na froncie. Trwający od lutego 1918 roku sowiecki marsz na zachód został powstrzymany na blisko dwadzieścia lat. (dodano pozycję programową) 15:15 MARIAN NA WOJNIE. ANIMOWANA HISTORIA MARIANA WALENTYNOWICZA Film animowany, 10 min, Polska, 2019 Reżyseria: Agata Mianowska Scenariusz: Wojciech Kalwat Wykonawcy: Zbigniew Zamachowski Koziołek Matołek i małpka Fiki - Miki, zwierzaki wymyślone przez Kornela Makuszyńskiego, to najbardziej znane postaci, które wyszły spod ołówka Mariana Walentynowicza. Ale już niewiele osób wie, że ten sam rysownik służył także jako korespondent wojenny w 1. Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka. To, co widział, nie tylko opisywał, lecz także szkicował i malował. Pozostawione przez niego rysunki, dokumentujące szlak bojowy dywizji gen. Maczka, stały się inspiracją do stworzenia animowanej miniatury o wojennych losach samego Walentynowicza. 12 - minutowa animacja, utrzymana w tradycyjnej, wysmakowanej stylistyce, odbiegającej od współczesnych masowych produkcji, w przystępny i pogodny sposób przybliża najważniejsze wydarzenia z dziejów 1. Dywizji Pancernej. Film jest znakomitą pomocą edukacyjną dla nauczycieli pracujących z dziećmi i młodzieżą w wieku 10 - 14 lat i stanowi interesujący punkt wyjścia do rozmowy np. o historii Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Jego walory plastyczne, a także mistrzowska interpretacja Zbigniewa Zamachowskiego, narratora filmu, sprawią, że także dorośli towarzyszący młodszym widzom, będą mieli wiele radości z oglądania. (dodano pozycję programową) 17:25 ZAMOJSKI FESTIWAL FILMOWY "SPOTKANIA Z HISTORIĄ" - KONCERT ŁUKASZA JEMIOŁY Magazyn, 43 min, Polska, 2020 Scenariusz: Magda Kołodziejczyk Wykonawcy: Anna Popek (prowadząca) Gala finałowa 8. Zamojskiego Festiwalu Filmowego 2020. Uroczystość wręczenia nagród, podsumowania i zakończenia festiwalu. Gala podzielona będzie na dwie części - rozdanie nagród oraz koncert Łukasza Jemioły z zespołem. Rozdanie nagród odbędzie się w czasie współczesnym, zaś koncert będzie stanowił swoiste przeniesienie się w czasie do 1926 r. (dodano pozycję programową) 22:35 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - AGATHA CHRISTIE - NIEZWYKŁA KRÓLOWA ZBRODNI (AGATHA CHRISTIE: L'ETRANGE REINE DU CRIME) Film dokumentalny, 102 min, Francja, 2017 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel Bohaterami francuskiej serii "Historia w postaciach zapisana" są najczęściej monarchowie i władczynie. Tym razem jednak cały odcinek został poświęcony królowej zbrodni, czyli znanej pisarce, podpisującej się pseudonimem Agatha Christie. Jej niezwykle bujna wyobraźnia, podsycana już od wczesnej młodości przez rodziców, znalazła ujście w twórczości literackiej. Agatha Christie jest autorką wielu powieści kryminalnych, tłumaczonych na różne języki i wydawanych w milionach egzemplarzy na całym świecie. Kim była ta niezwykła pisarka? Jak wyglądało jej życie osobiste? Jakie miała podejście do siebie samej i do swojej twórczości? Odpowiedź na te pytania znajdziemy w filmie, prezentującym osobowość tej enigmatycznej mistrzyni tajemnic. "Historia w postaciach zapisana" (tytuł francuski: Secrets d'Histoire) to cykl filmów historycznych realizowanych i emitowanych przez francuską telewizję publiczną. Seria oparta na archiwaliach, fragmentach biograficznych filmów fabularnych i wypowiedziach ekspertów, przybliża losy najbardziej charakterystycznych postaci historii europejskiej. Gospodarzem programu jest Stephane Bern, znany yzmatyczny francuski prezenter.