TVP Kultura Czwartek, 17.09.2020 08:30 CO MÓWIĄ LEKARZE Dramat, 24 min, Polska, 2009 Reżyseria: Michał Wnuk Scenariusz: Michał Wnuk Zdjęcia: Michał Popiel-Machnicki, Michał Bielawski Aktorzy: Agnieszka Glińska, Dominika Ostałowska, Tomasz Borkowski, Karolina Stefańska Dr Glik, anestezjolog, przystępuje do stwierdzania zgonu osiemnastoletniej samobójczyni i podjęcia decyzji o pobraniu jej organów do przeszczepu. Dochodzi jednak do spotkania z matką dziewczyny, która nie ufa lekarzom. Film powstał w ramach projektu "30 minut". 08:55 ZAGINIONE SKARBY - ZEGARY Z JĘDRZEJOWA Film animowany, 4 min, Polska, 2020 Reżyseria: Beata Szuszwedyk - Sadurska Scenariusz: Beata Szuszwedyk - Sadurska Muzyka: Michał Izydorczyk Wykonawcy: Kacper Kaliszewski Cykl programów poświęconych kradzieżom dzieł sztuki. Odcinek przedstawia historię kradzieży "Zegarów z Jędrzejowa" - dziewięciu cennych zabytków Muzeum Zegarów im. Przypkowskich w Jędrzejowie. Jeden z nich należał do kolekcji siedemdziesięciu zegarów króla Jana Kazimierza. Muzealna kolekcja stanowi największy zbiór zegarów słonecznych w Europie. 09:05 DO ZOBACZENIA, CHŁOPCY (AU REVOIR LES ENFANTS) Dramat, 100 min, Francja/Niemcy, 1987 Reżyseria: Louis Malle Scenariusz: Louis Malle Zdjęcia: Renato Berta Muzyka: Camille Saint-Saens Aktorzy: Philippe Morier-Genoud, Francois Berleand, Peter Fitz, Francine Racette, Francois Negret Obsypany nagrodami (Złoty Lew na MFF w Wenecji w 1987 r. i aż 7 Cezarów w 1988 r.: dla najlepszego filmu francuskiego, za reżyserię, scenariusz oryginalny, zdjęcia, scenografię, dźwięk i montaż) obraz Louisa Malle'a "Do zobaczenia, chłopcy" jest kolejnym w jego dorobku powrotem do ulubionej tematyki problemów wieku dojrzewania. Wcześniej Malle poświęcił im takie filmy, jak "Zazie w metrze", "Szmery w sercu", "Lacombe Lucien" czy "Pretty Baby". Po raz drugi też reżyser podjął problem życia pod okupacją niemiecką, zdrady i kolaboracji. Jesienią 1943 r. pani Quentin wysyła swoich synów: starszego Francois i młodszego Juliena do internatu prowadzonego przez zakonników w małym prowincjonalnym miasteczku. W internacie jest biednie i głodno, chłopcy wyczekują paczek z domu, niektórzy angażują się w czarnorynkowe spekulacje organizowane przez Josepha, 19-letniego kalekiego sierotę, pomocnika w kuchni. Julien szybko nawiązuje kontakt z Jeanem Bonnetem, do którego początkowo odczuwał antypatię. Zastanawia go jednak tajemnica, jaka okrywa pochodzenie chłopca, darzonego przez przełożonego internatu, ojca Jeana, specjalnymi względami. Z czasem Julien odkrywa, że mały Bonnet jest Żydem ukrywanym w internacie przez ojca Jeana. Z początkiem stycznia 1944 r. Joseph zostaje przyłapany na kradzieży i ojciec Jean wyrzuca go z klasztornego internatu. W kilka tygodni później chłopcy dowiadują się, że Joseph zapisał się do faszystowskiej policji. Z zemsty ujawnia Niemcom, że ojciec Jean ukrywa w klasztorze trzech żydowskich chłopców. Gestapo przeprowadza akcję poszukiwawczą. "Do zobaczenia, chłopcy" jest filmem chyba najgłębiej związanym z biografią reżysera, autora m.in. takich obrazów, jak "Windą na szafot", "Życie prywatne", "Kochankowie", "Viva Maria", "Życie złodzieja", "Atlantic City" czy "Skaza". Gdy był 11-letnim chłopcem, matka oddała go do przyklasztornego internatu w miasteczku Provins niedaleko Paryża. Zdjęcia kręcono w tym samym klasztorze, z ogromną precyzją odtworzono też szczegóły ubioru, rytuał codziennego życia wychowanków. Osią akcji uczyniono oparty początkowo na nieustannym konflikcie, a potem urastający do głębokiej przyjaźni związek duchowy między dwoma chłopcami: 11- letnim żywym i inteligentnym Julienem, odciętym od uwielbianej matki, i nieco starszym od niego Jeanem, skrytym, zastraszonym Żydem, w pełni świadomym wiszącego nad nim stale niebezpieczeństwa. Julien szybko odkrywa tajemnicę swego kolegi i poczucie, że przypadkowo stał się "panem" czyjegoś losu, gwałtownie przyśpiesza jego dojrzewanie. Malle wirtuozersko kreśli portrety obu chłopców, ich uczucia i przeżycia, nie roztkliwiając się przy tym nad losem żadnego z nich. Przy okazji też, jak pisał Oskar Sobański w "Filmie", maluje gorzki obraz tchórzliwej, służalczej Francji kolaborantów. Ten bardzo osobisty, jakby nieco staromodny film, zrealizowany w hołdzie tym, którym nie dane było przeżyć hitlerowskiej okupacji, opatrzył reżyser tytułem dość eufemistycznym. Nie wynika to bynajmniej z obawy przed nazywaniem rzeczy po imieniu, ale ma uświadamiać monstrualność wojny narzuconej dzieciństwu, które dopiero poznaje znaczenie, jakie można nadać słowom, "do zobaczenia" i zaczyna rozumieć, co znaczy "już nigdy". 11:00 DOM - ODC. 13/25 - COŚ SIĘ KOŃCZY, COŚ SIĘ ZACZYNA Serial obyczajowy, 78 min, Polska 1996 Reżyseria: Jan Łomnicki Scenariusz: Jerzy Janicki, Andrzej Mularczyk Muzyka: Waldemar Kazanecki Zdjęcia: Bogusław Lambach Aktorzy: Tomasz Borkowy, Halina Rowicka, Tomasz Mędrzak, Jan Englert, Bożena Dykiel, Zbigniew Buczkowski, Wirgiliusz Gryń, Leonard Andrzejewski, Helena Kowalczykowa, Jerzy Bończak i inni Jest rok 1968. W domu przy Złotej nowe porządki zaprowadza prymitywny dozorca Prokop. Zaszczuty przez niego doktor Kazanowicz wyskakuje przez okno. Podczas demonstracji po zdjęciu z afisza "Dziadów" do aresztu trafiają Gosia i Mietek, lecz zostają wypuszczeni przez Gienka Popiołka, kierującego akcją milicji. Łukasz Zbrożny, usunięty z uczelni za działalność polityczną, tego samego dnia dowiaduje się, że został ojcem. 12:30 PIĘKNY BYŁ POGRZEB, LUDZIE PŁAKALI Dramat, 49 min, Polska, 1967 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Zbigniew Chmielewski, Kazimierz Kowalski Zdjęcia: Kazimierz Wawrzyniak Muzyka: Adam Walaciński Aktorzy: Janusz Sykutera, Edmund Fetting, Barbara Ludwiżanka, Hanna Stankówna, Wanda Łuczycka, Aleksander Dzwonkowski, Kazimierz Gawęda, Stanisław Marian Kamiński, Krystyna Kołodziejczyk, Władysław Lasoń, Janusz Mazanek, Iwona Słoczyńska Władek przyjeżdża do miasteczka, gdzie niegdyś żył, uczył i pracował, by wyświetlić okoliczności dramatu, w którym uczestniczył. Mieszkał wówczas na stancji u prof. Marcinkowskiego, który traktował go jak własnego syna. A jednak chłopak dostał się do więzienia - ktoś podrzucił mu drogie, importowane narzędzia pomiarowe, które zginęły z fabryki. Krok po kroku rozplątuje intrygę. Okazało się, że to profesor chcąc wydać za Władka swoją nieślubną córkę sprowokował to nieszczęście. Zmarł otoczony szacunkiem, a pamięć o nim i kult profesora są jedynym sensem życia wdowy. Władek odjeżdża, rezygnując z procesu rewizyjnego, zostawiając za sobą świat małych podłości i wielkich pozorów. 13:30 ROK 2020 - ODC. 14 Film dokumentalny, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Kasior Krzysztof Scenariusz: Zasępa Grzegorz W tym odcinku nowej serii programu "Rok 2020" pojedziemy na spotkanie z reżyserem filmów animowanych Mariuszem Wilczyńskim oraz z wybitnym muzykiem Stanisławem Soyką. Mariusz Wilczyński opowie o swoim najnowszym filmie, a także o tym, jak zaczął swoją przygodę z animacją. W tym odcinku wracamy również do aktorki Teresy Lipowskiej, która po przerwie wróciła na plan serialu "M jak miłość". 13:55 TRZECI PUNKT WIDZENIA Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2020 Scenariusz: Dariusz Gawin, Dariusz Karłowicz, Marek Cichocki Wykonawcy: Dariusz Gawin (prowadzący), Marek Cichocki (prowadzący), Dariusz Karłowicz (prowadzący) W kolejnym wydaniu: 1. THE PROMYS Awantura wokół pomysłów BBC dotyczących zmian w repertuarze brytyjskiego festiwalu o 125 - letniej tradycji. Do czego prowadzi progresywna nadgorliwość? Czy ten wzniosły idealizm nie oznacza "historycznej lobotomii"? 2. ODSZKODOWANIA Rozważania na temat proponowanych w USA rozwiązań kwestii odszkodowań materialnych za niewolnictwo. Czy istotnie problem niesprawiedliwości, nierówności i rasizmu da się załatwić w ten sposób? 3. ANDRZEJ WALICKI Pożegnanie prof. Andrzeja Walickiego, wybitnego filozofa i historyka idei, jednego z największych myślicieli powojennej Polski. Uczonego o niełatwej recepcji, ale niezwykle inspirującego intelektualnie. 14:35 POGRABEK Film obyczajowy, 72 min, Polska 1992 Scenariusz i reżyseria: Jan Jakub Kolski Zdjęcia: Piotr Lenar Aktorzy: Mariusz Saniternik, Grażyna Błęcka - Kolska, Franciszek Pieczka, Elżbieta Dębska, Tadeusz Szymków, Lech Gwit, Ewa Kamas i inni Drugi film fabularny w dorobku Jana Jakuba Kolskiego, jednego z najoryginalniejszych polskich reżyserów współczesnych. "Pograbek" był zarazem pierwszym dokonaniem Kolskiego, które przyniosło mu niemal jednogłośne uznanie krytyki. Autor wykreował w nim bowiem swój własny, niepowtarzalny świat, który odegra tak wielką rolę w jego późniejszych filmach. Świat ten należy umiejscowić gdzieś na pograniczu surowej wiejskiej rzeczywistości i baśni, pełnej metafor i symboli. Niby sporo w nim znajomych, swojskich, często naturalistycznie ukazanych realiów, a jednak widza nie opuszcza wrażenie jakiejś bezczasowości, umowności właściwej przypowieściom i parabolom. "Pograbek" stanowi doskonały przykład tej poetyki. Jest to bowiem poruszająca opowieść o mocy miłości, której za tworzywo posłużył dramatyczny epizod z życia dwojga wiejskich "odmieńców". Są nimi tytułowy Pograbek - ociężały umysłowo mężczyzna, żyjący z pochówku koni i ludzi, oraz kulawa dziewczyna zwana "Kuśtyczką". Mimo biedy i wielu krzywd, wyrządzonych przez los, ich związek jest udany. Swoje szczęście Pograbek wyraża najpełniej, mówiąc o dymie unoszącym się z komina i witającym powracającego po pracy gospodarza. Na więcej nie pozwala mu ubogi język. Do pełni szczęścia brakuje obojgu tylko dziecka. Podejrzewając bezpłodność partnera, Kuśtyczka zaczyna mozolnie ciułać pieniądze, by kupić niemowlę od ciężarnej a płochej sąsiadki. Ta jednak w ostatniej chwili wycofuje się z "transakcji". Wówczas Pograbek zdobywa się na wielkie upokorzenie i ofiarę. Proponuje swej kobiecie zapłodnienie przez innego mężczynę. Będzie nim kowal Materka - znany miejscowy Casanova, a zarazem sprawdzony "reproduktor". Jednak chwilowe w intencjach zejście się Kuśtyczki z Materką przedłuża się. Wreszcie pewnego dnia wracającego do domu Pograbka nie wita już dym z komina. Jednym z największych walorów filmu jest gra aktorów, zwłaszcza kulejącej i pobrzydzonej Grażyny Błęckiej - Kolskiej, "najpiękniejszego w całej wsi" Tadeusza Szymkowa oraz Tadeusza Saniternika, oszczędnymi środkami ukazującego przejmujący dramat swego bohatera. Urody dodaje filmowi także wyjątkowo "czułe" sportretowanie przyrody jako tła dla działań postaci. 16:00 CUDZE SZCZĘŚCIE Film obyczajowy, 88 min, Polska/Niemcy 1997 Reżyseria: Mirosław Bork Scenariusz: Mirosław Bork, Hans - Werner Honert Zdjęcia: Grzegorz Kędzierski Muzyka: Marek Kuczyński Aktorzy: Danuta Stenka, Susanne Luning, Maciej Robakiewicz, Oliver Stritzel, Jan Machulski, Piotr Fronczewski, Paweł Krucz, Grzegorz Ruda, Piotr Dejmek, Dorota Kolak, Zofia Merle, Małgorzata Rożniatowska, Ewa Telega - Domalik, Marcin Troński, Halina Winiarska, Grażyna Wolszczak i inni "Historia przedstawiona w"Cudzym szczęściu"jest prawdziwym dramatem dla jego niemieckich i polskich bohaterów. Dopiero na takiej podstawie można podjąć próbę powiedzenia czegoś więcej: jak widzimy świat, co czujemy w sytuacjach ekstremalnych, jak odnosimy się do naszych sąsiadów w godzinie najwyższej próby. "Cudze szczęście" to opowieść o prawdziwych miłościach i zranionych sercach - mam nadzieję, że wystarczająco odległa od klisz i stereotypów w ukazywaniu wzajemnych, polsko - niemieckich uprzedzeń. We wszystkim, co robię, staram się uciekać od dydaktyzmu i braku emocji. Kiedy usłyszałem tę historię, choć w żadnym razie nie lekceważyłem jej psychologicznego wymiaru, byłem absolutnie przekonany, że stanowi ona znakomity materiał na fascynujący dramat ludzkich postaw, z silnie zaakcentowanym tłem obyczajowym" - mówił w jednym z wywiadów reżyser Mirosław Bork. Akcja filmu toczy się współcześnie. Mieszkający w Gdańsku Anna i Paweł Kowalscy świętują właśnie ósme urodziny swego syna Tomka. Dostawszy w prezencie upragniony rower chłopiec wyrusza do miasta na przejażdżkę i ulega poważnemu wypadkowi. Jego życie jest zagrożone. Pomóc może tylko błyskawiczna transfuzja krwi. Paweł nie waha się ani chwili, chce oddać krew synowi. Niestety, dwukrotne badania mówią jednoznacznie - Tomek nie jest jego dzieckiem. Zaszokowany mężczyzna zaczyna podejrzewać żonę o zdradę. Anna zaklina się, że nie miała żadnych pozamałżeńskich stosunków seksualnych. Chcąc przekonać męża, sama poddaje się badaniom. Ich wynik potwierdza jej najgorsze przypuszczenia. Również ona nie jest matką Tomka. Gdzie więc znajduje się prawdziwe dziecko Kowalskich? Anna rozpoczyna prywatne śledztwo. Odkrywa, że ich syn przebywa prawdopodobnie w Dreźnie, wychowywany przez niemieckie małżeństwo Horsta i Marię Schneiderów. Pod koniec lat osiemdziesiątych przebywali oni w Gdańsku i wówczas urodził się im wcześniak. Dokładnie w tym samym dniu, co Kowalskim. Personel szpitala musiał więc przez pomyłkę zamienić dzieci. Zdobywszy adres Schneiderów, Anna wyrusza do Drezna. Niemcy przyjmują jednak jej rewelacje nieufnie, wręcz wrogo. Maria oskarża męża o romans z Polką. Anna zostaje narażona na nieprzyjemności, z groźbą aresztowania włącznie. Zrezygnowana wraca do kraju. Oboje z Pawłem postanawiają zapomnieć o całym incydencie i żyć jak dawniej. Tymczasem małżeństwo Schneiderów przechodzi kryzys. W celu wyjaśnienia wszelkich wątpliwości Maria i Horst decydują się na badania. Diagnoza nie pozostawia wątpliwości - mały Oskar nie jest ich synem. Schneiderowie postanawiają odwiedzić Kowalskich i ostatecznie rozwiązać wspólny, jakże delikatny problem. Na wieść o tym Paweł i Anna razem z dzieckiem uciekają do domku dziadków nad jeziorem. Nagroda UNDA na MFF Telewizyjnych w Monte Carlo (1999), nagroda za muzykę dla Marka Kuczyńskiego na FPFF w Gdańsku - Gdyni (1998), nominacja do "Orła" dla Danuty Stenki za najlepszą rolę kobiecą (1998). 18:00 URSZULA BROLL - REPORTAŻ Z WYSTAWY Reportaż, 15 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Reportaż z wystawy "Urszula Broll. Atman znaczy oddech". Retrospektywa malarstwa Urszuli Broll w Muzeum Rzeźby w Królikarni to opowieść o trwającym wiele dekad życiu oraz twórczości niezwykłej i niesłusznie zapomnianej artystki. (http: //www.krolikarnia.mnw.art.pl) 18:55 DUMA I UPRZEDZENIE - ODC. 6/6 (PRIDE AND PREJUDICE, EP. 6) Serial kostiumowy, 50 min, Wielka Brytania 1995 Reżyseria: Simon Langton Scenariusz na podstawie powieści Jane Austen: Andrew Davies Aktorzy: Colin Firth, Jennifer Ehle, Alison Steadman, Benjamin Whitrow, Susannah Harker, Crispin Bonham - Carter, Anna Chancellor i inni Elizabeth dowiaduje się, że Darcy uratował honor jej rodziny, nakłaniając Wickhama do poślubienia Lydii, najmłodszej z panien Bennet. Postanawia podziękować dumnemu młodzieńcowi, niepomna jego wcześniejszego, wyniosłego zachowania. Darcy zapewnia dziewczynę o swoich uczuciach, a i ona przyznaje, że przystojny szlachcic nie jest jej obojętny. Gdy Darcy ponawia oświadczyny, Elizabeth przyjmuje je z radością. Szczęście uśmiecha się także do jej starszej siostry Jane. Charles Bingley ponownie ją odwiedza i wyznaje jej miłość. Rodzina Bennetów sposobi się do podwójnego wesela. 20:00 TEGO SIĘ NIE WYTNIE - 1 Talk-show, 75 min, Polska, 2020 Reżyseria: Konrad Smuga Scenariusz: Mariusz Cieślik Wykonawcy: Mariusz Cieślik (prowadzący), Justyna Melonowska (prowadząca), Łukasz Adamski (prowadzący) "Tego się nie wytnie" to talk show, jakiego nie było w polskiej telewizji od wielu lat. Goście z najwyższej półki, najważniejsze wydarzenia kulturalne, kontrowersyjne tematy i co tydzień występy gwiazd. Do tego przegląd aktualnych wydarzeń. Nie zabraknie muzyki, filmu, teatru, literatury i satyry. Rozrywka na poziomie i ciekawe opinie. Krótko mówiąc: pełna kultura! Program poprowadzi Mariusz Cieślik, a towarzyszyć mu będzie para komentatorów: dr Justyna Melonowska oraz Łukasz Adamski. 23:45 BLUE WILD ANGEL. JIMI HENDRIX NA WYSPIE WIGHT (BLUE WILD ANGEL. JIMI HENDRIX AT THE ISLE OF WIGHT) Koncert, 89 min, USA, 1970 Reżyseria: Murray Lerner Wykonawcy: Jimi Hendrix Wyjątkowy koncert legendarnego muzyka Jimiego Hendrixa w nowej wersji nagrodzonego Oscarem reżysera Murraya Lernera. Był to jeden z ostatnich koncertów artysty, w którym zabrzmiały utwory: "Purple Haze", "Foxy Lady", "Freedom" i "All Along The Watchtower". 01:45 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - UCZTA BABETTE (BABETTE'S FEAST) (BABETTES GAESTEBUD) Film obyczajowy, 102 min, Dania 1987 Scenariusz na podstawie opowiadania Karen Blixen i reżyseria: Gabriel Axel Zdjęcia: Henning Kristiansen Muzyka: Per Norgaard Wykonawcy: Ghita Norby Aktorzy: Asta Esper Hagen Andersen, Stephane Audran, Bodil Kjer, Hanne Stensgaard, Brigitte Federspiel, Vibeke Hastrup, Jean - Philippe Lafont, Jarl Kulle, Bibi Anderson i inni W małej duńskiej osadzie nadmorskiej upływa życie dwóch sióstr, Filippy i Martine - w spokojnej, pobożnej atmosferze, której ton nadaje ich ojciec, miejscowy pastor. Zasady ascetycznej religijności pod pozorami tolerancji i dobroci narzuca on w sposób bezwzględny córkom i wszystkim pozostałym członkom kongregacji. Siostry otarły się w młodości o szansę poznania miłości i wielkiego świata (Martine kochała przystojnego oficera, Filippa - słynnego śpiewaka), ale obie odrzuciły ją w imię ojcowskich nauk. Nawet po jego śmierci obie żyją w cieniu jego postaci i kontynuują tradycję organizowania w swoim domu zebrań kongregacji. Pewnego dnia pojawia się w ich domu Babette, uciekinierka z Francji. Polecona jako doskonała kucharka, zostaje u obu kobiet na służbie. Po kilkunastu latach wspólnego życia siostry dowiadują się, że Babette wygrała 10 tys. franków na loterii. Są pewne, że teraz kobieta je opuści i wróci do ojczyzny. Zgadzają się na jej prośbę zorganizować uroczystą kolację z okazji stulecia urodzin śp. pastora, uważając ten gest za pożegnanie. Rozpoczynają się długie przygotowania Babette do uczty, które obserwuje cała wioska. "Uczta Babette" to druga, po nakręconym w 1985 r. "Pożegnaniu z Afryką", ekranizacja prozy Karen Blixen. Autorka ta pisała także pod pseudonimem Isaac Dienesen i pod takim nazwiskiem ukazała się "Uczta Babette". Obie książki okazały się świetnym materiałem na kinowe adaptacje: "Pożegnanie" nagrodzono aż 7 Oscarami, "Ucztę" - jednym dla najlepszego filmu zagranicznego. Jak powiedział o swym dziele reżyser Gabriel Axel, "jest to film o przypadkach przeznaczenia, o życiu, miłości i sztuce, wydobywający z człowieka to, co najlepsze". To także opowieść o zderzeniu dwóch kultur, dwóch odmiennych mentalności: skromnych, mało wymagających, nawykłych do wyrzekania się wszelkich ziemskich przyjemności mieszkańców osady nad Morzem Północnym i Francuzki przybyłej z wielkiego świata, wyrafinowanej i spontanicznej. Film ten, choć pozornie mało widowiskowy, rozgrywający się w surowym zimnym krajobrazie, ma jednak urok flamandzkich płócien, bajkowy, trochę nierzeczywisty nastrój, jest pełen nostalgii i prostoty. 05:00 TAMA Film dokumentalny, 22 min, Polska, 2018 Reżyseria: Natalia Koniarz Scenariusz: Natalia Koniarz Zdjęcia: Stanisław Cuske Ojciec i syn w podróży. Spotykają się, żeby spędzić trochę wspólnego czasu, po tym jak wcześniej zerwali ze sobą kontakt. Nie jest to jednak beztroski weekend w chatce w Bieszczadach. Pijany ojciec pyta retorycznie: A co, ty myślałeś, że będzie lekko?. Budowanie tytułowej tamy na górskim potoku można odczytywać w kategoriach walki ze słabościami, wspólnego wysiłku skierowanego przeciw uprzedzeniom i wzajemnym pretensjom. W powstałym w ten sposób basenie można znaleźć oczyszczenie oraz (chwilowe) ukojenie. (źródło: filmpolski.pl)