TVP Historia Piątek, 02.10.2020 Zmiany z dnia 01.10.2020 w stosunku do raportu z dnia 16.09.2020 (zmodyfikowano opis: Omówienie) 07:10 PRZYRODNIK NA TROPIE - ODC. 1 - BIELIK Reportaż, 23 min, Polska, 2019 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Łukasz Bożycki Wykonawcy: Łukasz Bożycki (prowadzący) Program przyrodniczy, w którym prowadzący - Łukasz Bożycki - porusza różne aspekty życia zwierząt w kontekście ich wzajemnych powiązań i oddziaływań. Młody biolog, uznany międzynarodowy fotograf przyrody, podpatruje z kamerą w naturalnym środowisku wybrane gatunki rodzimej fauny. Swoje spostrzeżenia oprawia lekkim i przystępnym komentarzem. Projekt znakomicie propaguje wiedzę o polskiej przyrodzie, uzupełniając ją o zupełnie nieznane, zaskakujące często wątki relacji między zwierzętami. Wszystko, co nas otacza, jest ze sobą powiązane. Współpracuje lub się zwalcza, poluje lub ostrzega się wzajemnie przed zagrożeniem. Przyroda, szczególnie ta dzika, to sieć powiązań, co wyjaśnia i odkrywa przed widzami przyrodnik Łukasz Bożycki. Rozpoczyna przyrodnicze opowieści od bielika, pierwowzoru polskiego godła narodowego. Bielik odgrywa ważną rolę w środowisku, jako drapieżnik szczytowy wybiera na swoje ofiary zwierzęta osłabione np. przez choroby. Bieliki, nieświadomie, poprzez budowanie większej liczby gniazd niż same potrzebują, tworzą środowisko przyjazne innym ptakom drapieżnym: na przykład puszczyki mszarne są wręcz uzależnione od obcych gniazd, ponieważ, jako sowy, nie budują własnych. Współpraca bielików z innymi zwierzętami, żywiącymi się padliną, zapewnia nieustający obieg pierwiastków w przyrodzie. (dodano pozycję programową) 07:40 UKRYTE SKARBY - POLE, KTÓRE RODZI GARNKI... Reportaż, 19 min, Polska, 2016 Autor: Elżbieta Ruman Wykonawcy: Patrycja Hurlak (prowadzący) W tym odcinku zapraszamy do Nochowa, o którym najstarsza wzmianka pochodzi z 1292 r. , a w roku 1416, jak opisuje Jan Długosz, przebywał tu król Władysław Jagiełło. Król przybył do wsi ze specjalnym posłańcem księcia Austrii - Ernesta, aby udowodnić wątpiącemu kuzynowi, że w Nochowie ziemia sama rodzi garnki. Poznamy też legendę o przeniesionym kościele i inne tajemnice tego pięknego miejsca. (dodano pozycję programową) 10:00 KOLEBKA SOLIDARNOŚCI - OD TORPEDO LEGERHAUS DO MUZEUM Film dokumentalny, 5 min, Polska, 2020 Reżyseria: Wojciech Roman Krasucki Scenariusz: Jarosław Żurawiński Historia budynku Sali BHP 1889 - 2019. (dodano pozycję programową) 19:30 ZAGINIONE SKARBY - AUTOPORTRET ANNIBALE CARRACCIEGO Film animowany, 6 min, Polska, 2017 Reżyseria: Beata Szuszwedyk - Sadurska Scenariusz: Beata Szuszwedyk - Sadurska Zdjęcia: Sławomir Frank Cykl programów poświęconych kradzieżom dzieł sztuki. Autoportret Annibale Carracciego został zakupiony przez Stanisława Augusta Poniatowskiego od Stanisława Kostki Potockiego. Obraz zaginął w czasie II wojny światowej. Losy kolekcji Pałacu Błękitnego Krasińskich, zostają wplecione w tło nakreślonej historii zinstytucjonalizowanej grabieży dzieł sztuki podczas okupacji. (dodano pozycję programową) 19:35 ŚLADAMI STRZELCÓW KONNYCH Film dokumentalny, 10 min, Polska, 2020 Reżyseria: Mateusz Bobek Scenariusz: Mateusz Bobek Zdjęcia: Jan Gajewski, Bartosz Młynarski, Max Pawlikowski Pawlikowski W okolicach Kocka i Woli Gułowskiej, gdzie miała miejsca ostatnia bitwa polskiego września 1939 toku, wciąż żywa jest pamięć o żołnierzach, którzy tutaj kończyli swoje walki. To opowieść o bojach 3. Pułku Strzelców Konnych, który tu zakończył kampanię, znacząc swój szlak grobami poległych żołnierzy. Wśród wielu oddziałów polskiego września, jakie poszły pod rozkazami gen. Franciszka Kleeberga do zwycięskiej bitwy pod Wolą Gułowską był Pułk 3. Strzelców Konnych. Pamięć o bitwie i kleeberczykach jest tu wciąż żywa. Trzy dni walki w Woli Gułowskiej przyniosły zwycięstwo. Pokazały, że polski żołnierz walczy także o honor. Jednak całkowite wyczerpanie zasobów amunicji, środków medycznych i żywności skłoniło dowódcę do decyzji o kapitulacji przed pobitym przeciwnikiem. Jednak kawaleria chciała się bić, nadal upatrując swą szansę w mobilności i prędkości przemieszczania się, jaką dają konie. Strzelcy konni ruszyli dalej ku swemu przeznaczeniu. Kiedy wchodzili do wsi Kalinowy Dół, był już 6 października 1939 roku... (zmodyfikowano opis: Omówienie) 20:00 EKSPERTYZA - ŚMIERĆ STANISŁAWA PYJASA Reportaż, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Kamiński, Piotr Litka Scenariusz: Piotr Litka Wykonawcy: Dr Tomasz Kupiec Wiodącym wątkiem opowieści będzie do tej pory nieznana opinii publicznej ekspertyza wykonana przez krakowskich specjalistów, dotycząca upadku Pyjasa ze schodów w kamienicy przy ulicy Szewskiej 7 w Krakowie. Także: próba rekonstrukcji wydarzeń, które doprowadziły do śmierci Stanisława Pyjasa. Czy ktoś się do niej przyczynił, czy też był to nieszczęśliwy wypadek? (dodano pozycję programową) 20:35 TEATR HISTORII - ZMIERZCH BOGÓW Dysk./wywiad/debata, 15 min, Polska, 2020 Scenariusz: Paweł Krzemiński Wykonawcy: Mikołaj Mirowski (prowadzący) W cyklu "Teatr Historii" łączącym publicystykę ze sztuką spod znaku Melpomeny i Klio, tym razem we wprowadzeniu do spektaklu "Zmierzch bogów" - inspirowanego filmem Luchino Viscontiego - w reżyserii Grzegorza Wiśniewskiego, gośćmi dr. Mikołaja Mirowskiego (Muzeum Historii Polski) będą Krzysztof Zanussi (reżyser filmowy i teatralny) i Rafał Węgrzyniak (historyk teatru). Dyskusja dotyczyć będzie m.in. przełomu politycznego i obyczajowego w Niemczech początku lat 30. , po dojściu do władzy Adolfa Hitlera. (dodano pozycję programową) 20:50 ZMIERZCH BOGÓW Teatr, 87 min, Polska, 2011 Autor: Luchino Visconti, Nicola Badalucco, Enrico Medioli Reżyseria: Grzegorz Wiśniewski Aktorzy: Mariusz Bonaszewski, Mirosław Baka, Dorota Kolak, Krzysztof Gordon, Marta Jankowska, Piotr Domalewski, Michał Kowalski, Krzysztof Rybiński, Maciej Szemiel, Jarosław Tyrański Grzegorz Wiśniewski przygotował prapremierę polską adaptacji scenariusza jednego z najważniejszych filmów w historii kina. "Zmierzch bogów" to kameralna, mrocznie perwersyjna opowieść o upadku wielkiego niemieckiego rodu von Essenbecków w momencie narodzin faszyzmu, w międzywojennych Niemczech. Teatralna adaptacja tej historii łącząca klaustrofobiczną historię zmierzchu mieszczańskiej rodziny z brutalnością i krwawą żądzą władzy zawartą w szekspirowskim "Makbecie" jest próbą zadania ponadczasowych pytań: o człowieczeństwo, władzę, rodzinę. Za reżyserię przedstawienia Grzegorz Wiśniewski otrzymał w 2010 roku prestiżową Nagrodę im. Konrada Swinarskiego dla najlepszego reżysera sezonu. W spektaklu występują znakomici aktorzy Teatru Wybrzeże, m. in. Dorota Kolak, Mirosław Baka, Krzysztof Gordon oraz gościnne Mariusz Bonaszewski. (dodano pozycję programową) 22:25 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - EKSPORT TERRORU Magazyn, 29 min, Polska, 2019 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Wykonawcy: Andrzej Mietkowski (prowadzący) W tym odcinku: Krwawe porachunki we własnych szeregach towarzyszyły instalowaniu władzy sowieckiej w Europie Środkowej i Wschodniej. Tajne grupy powoływane w komunistycznych resortach bezpieczeństwa tropiły urojone spiski i zdrady rzekomych renegatów na szczytach partii. A sfingowane procesy nierzadko prowadziły ich prosto pod mur. Tak Kreml terroryzował podbite narody. W Archiwum Zimnej Wojny unikatowe nagrania archiwalne z stalinowskich sal sądowych, rewelacje wysokiej rangi uciekiniera z peerelowskiej bezpieki, analizy ekspertów - Antoniego Dudka, Filipa Musiała, Andrzeja Paczkowskiego. (dodano pozycję programową) 23:35 WIELKIE MITY HISTORII - WOJSKOWY GENIUSZ HITLERA. ODC 1/4 (HISTORY UNCOVERED) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Reżyseria: Cdric Condom, Bernard Georges, Christiane Ratiney Mity, które funkcjonują przez długie lata bardzo trudno obalić. Historia XX. wieku nie jest wyjątkiem od tej reguły. Zdarza się, że popularne do dziś przekonania przyjmujemy często za prawdy ewangeliczne. Dlatego uważamy, że zrzucenie bomby na Hiroszimę spowodowało kapitulację Japonii, że plan Marshalla uratował powojenną Europę, że Adolf Hitler był geniuszem wojskowym lub że Mao Zedong był złem koniecznym w modernizacji Chin. Oczywiście twierdzenia te zawierają odrobinę prawdy, ale są zbyt ogólne, by można było je uznać w całości za prawdziwe. Seria, dzięki badaniom powszechnie funkcjonujących mitów, powraca do najważniejszych momentów XX. wieku z nowym spojrzeniem i dokładniejszą interpretacją.