TVP Historia Sobota, 03.10.2020 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 3 PAŹDZIERNIKA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1935 - zdał maturę Bohumil Hrabal; 1944 - "odprawa" przedstawicieli PKWN u Stalina - żądano od nich reformy rolnej i aresztowań wśród "obszarników"; 1996 - Nobel dla Wisławy Szymborskiej; 07:05 NA PIĘTRACH BABIEJ GÓRY Film dokumentalny, 41 min, Polska, 2005 Reżyseria: Krzysztof Riege Scenariusz: Krzysztof Riege Zdjęcia: Marek Maruszewski, Ryszard Riege, Tomasz Urbaniec Aktorzy: Łukasz Simlat, Arkadiusz Głogowski Film wchodzi w skład "Filmoteki polskich Parków Narodowych" - cyklu dofinansowanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Twórcy dokumentu przedstawiają uwarunkowania przyrodnicze, geologiczne i społeczne Babiogórskiego Parku Narodowego. Podczas wędrówki dwóch strażników przyrody przez park starszy sprawdza wiedzę młodszego kolegi. W filmie występuje wielu naukowców i pracowników parku. 07:55 ZAGINIONE SKARBY - ZAGINIONY RĘKOPIS "MAZURKA DĄBROWSKIEGO" Film animowany, 7 min, Polska, 2017 Reżyseria: Beata Szuszwedyk - Sadurska Scenariusz: Beata Szuszwedyk - Sadurska Zdjęcia: Sławomir Frank Cykl programów poświęconych kradzieżom dzieł sztuki Zaginiony rękopis Mazurka Dąbrowskiego. Jakie były wojenne losy rękopisu Pieśni Legionów sporządzonego dłonią Józefa Wybickiego? Dwie historyczne wersje, które weryfikują powojenne poszukiwania Jana Nowaka Jeziorańskiego i Radia Wolna Europa. 08:40 ZMIENNICY - ODC. 9/15 - PODRÓŻ SENTYMENTALNA Serial komediowy, obyczajowy, 64 min, Polska, 1986 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Jacek Janczarski Zdjęcia: Wojciech Jastrzębowski Muzyka: Przemysław Gintrowski Aktorzy: Mieczysław Hryniewicz, Ewa Błaszczyk, Marcel Szytenchelm, Krystian Tomczak, Józef Pieracki, Mieczysław Czechowicz, Krzysztof Zaleski, Anna Gronostaj, Jerzy Przybylski, Tomasz Dedek, Bronisław Pawlik Kasia i Jacek jadą na cały dzień do Pomiechówka, gdzie chłopak mieszka na stałe. Randka nie udaje się, gdyż pan Mastalerz przystępuje do remontu zrujnowanego pałacyku, w którym mieszka Jacek - po obiekcie bez przerwy kręcą się murarze. Za to oboje pomagają Ksaweremu Radziwiłłowi w odnalezieniu zakopanego w parku rodzinnnego skarbu. Tymczasem Marian Koniuszko szaleje jako taksówkarz. Rozbija latarnie, dewastuje wóz, ucieka przed milicją. Idzie też do łóżka z prostytutką Mariolą. Nie wie, że jest ona w ciąży, a jej opiekun fotografuje ich oboje - zdjęcie ma być dowodem w sprawie o ustalenie ojcostwa. 09:55 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - WSZYSTKO Z GRYKI Magazyn, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Jarosław Frankowski, Sławomir Orman Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) W kolejnej wyprawie kulinarnej Karol Okrasa zaprasza widzów na opowieść o gryce. Szczególnie na Lubelszczyźnie do dziś często jest uprawiana i chętnie stosowana w kuchni, występuje w wielu potrawach regionalnych. Gryka występuje zwyczaj pod postacią kaszy palonej lub niepalonej, rzadziej jako mąka. Wystarczy tylko wspomnieć o pirogu biłgorajskim czy pierogach z gryczanym farszem. Oczywiście kasza gryczana często jest podawana też w innych rejonach naszego kraju na przykład na Podlasiu czy na Warmii. Gryka zaczęła być uprawiana w Polsce od XV wieku, często zwana była też hreczką lub tatarką. A co dziś można wyczarować z gryki? Tym właśnie zajmie się nasz kucharz w programie. Będą mazurskie farszynki serowe z kaszą gryczaną, leśnymi grzybami oraz pochodzące z kuchni podkarpackiej hreczanyki, ale nie mięsne tylko rybne, z sosem majonezowym. 11:40 SZTUKA FRANCJI - 3/3 ŚWIAT NOWOCZESNY (THE ART OF FRANCE EP. 3 - THIS IS THE MODERN WORLD) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Tim Kirby, Basil Comely, Tim Dunn Trzyodcinkowy miniserial dokumentalny poświęcony sztuce Francji. Andrew Graham Dixon przybliża nam historię i dziedzictwo francuskiej kultury. W trzecim odcinku poznajemy dzieła impresjonistów - Claude ' a Moneta, Edgara Degasa, Auguste ' a Renoira, historię malarstwa Henriego de Toulouse - Lautreca. Przyglądamy się pracom postimpresjonisty Georges ' a Seurata, kubisty Pabla Picassa, fowisty Henriego Matisse ' a czy dadaisty Marcela Duchampa, autora koncepcji "ready made" i słynnego pisuaru z 1917 roku. 13:40 POLSKIE 100 LAT - POLSKIE PAŃSTW PODZIEMNE. ASPEKTY CYWILNE Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Ewa Sochacka - Krasko Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Kazimierz Kaczor, Tomasz Marzecki W grudniu 1942 roku utworzono Kierownictwo Walki Cywilnej z takimi wydziałami jak: sądowy, sabotażowo - dywersyjny, informacji radiowej czy rejestracji zbrodni hitlerowskich. W 1943 roku połączono je z Kierownictwem Walki Konspiracyjnej i powstało Kierownictwo Walki Podziemnej. Działało także Biuro Ziem Nowych przygotowujące plany przejęcia po wojnie Prus Wschodnich, Pomorza Zachodniego i Śląska Opolskiego. Od początku 1944 roku działała Rada Jedności Narodowej, pełniąc funkcję polskiego podziemnego parlamentu. W marcu 1945 roku Sowieci aresztowali 16 przywódców Polski Podziemnej. W Moskwie urządzili słynny proces szesnastu, w wyniku którego Stanisław Jankowski, Stanisław Jasiukiewicz i Leopold Okulicki nie wyszli już z więzienia. Zmarli lub zostali zamordowani. 14:15 TU WSZYSTKO JEST POLSKĄ - ODC. 5 BRAMY KRÓLESTWA Dysk./wywiad/debata, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Wojciech Kursa Scenariusz: Paweł Nowakowski Wykonawcy: Piotr Legutko (prowadzący) Przez pryzmat Wawelu pokażemy ciągłość naszej historii i znaczenie, jakie to miejsce odegrało w dziejach narodu i państwa polskiego. Wawel jako symbol niepodległości i trwania polskości mimo naszej trudnej historii. Gdy rosła siła Rzeczypospolitej, trzeba było patrzeć coraz szerzej i dalej. Horyzont przesuwał się tak, że do jego dobrej obserwacji konieczne okazało się przebywanie poza dostojnym wzgórzem wawelskim. Do coraz większego domu wiodły bramy, z których w XVII wieku aż trzy - południowa, wschodnia i północna - wymagały stałej dbałości. Spoglądanie w przestrzeń i oczekiwanie zwycięstwa nie odbywało się bez patrzenia ku niebu. Pytanie: Jeśli Bóg z nami, któż przeciwko nam? brzmiało triumfalnie w chwilach zwycięstw, było jednak przestrogą, by nie tracić tej życzliwości ufnym tylko we własne siły. 14:45 SPÓR O HISTORIĘ - MONACHIUM 1938/1939 Dysk./wywiad/debata, 28 min, Polska, 2019 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller(Prowadzący) Monachium 1938/1939.12 września 1938 roku Hitler zapowiedział, że Niemcy nie będą dłużej godziły się na to, by tereny zamieszkałe przez Niemców należały do Czechosłowacji. Wielka Brytania i Francja natychmiast zaczęły naciskać na władze Czechosłowacji, by zgodziły się na przekazanie Niemcom terenów, na których ludność niemiecka stanowiła większość mieszkańców. Francja, z którą Czechosłowacja związana była sojuszem, dała do zrozumienia, że nie wypełni zobowiązań w przypadku niemieckiej agresji. 29 września 1938 roku w Monachium spotkali się przywódcy Wielkiej Brytanii, Francji, Niemiec i Włoch: Neville Chamberlain, Edouard Daladier, Adolf Hitler i Benito Mussolini. Przedstawicieli Czechosłowacji nie zaproszono. Zawarto sprzeczny z prawem międzynarodowym układ, na mocy którego przyłączono do Niemiec prawie 40 procent czeskiego terytorium. Układ datowany na 29 września, podpisano już po północy, 30 września. Brytyjska polityka appeasementu, czyli ustępstw wobec Niemiec osiągnęła punkt szczytowy. Praga milcząco zaakceptowała decyzję swoich sojuszników. Niecały rok później Warszawa wybrała wojnę zamiast ustępstw. 15:30 BIBLIA - JÓZEF, CZ. 1 (THE BIBLE - JOSEPH, P. 1,) Serial religijny, 45 min, Niemcy/Włochy/Francja/USA, 1996 Reżyseria: Roger Young Aktorzy: Paul Mercurio, Ben Kingsley, Martin London, Ann Warren Lesley Józef - ukochany syn Jakuba, sprzedany przez zawistnych braci kupcom wędrującym do Egiptu. Potifar, wysoki urzędnik faraona, kupuje Józefa, a przekonawszy się o jego rzetelności i uzdolnieniach, obi z niego zarządcę swoich dóbr. Józef przepowiedziawszy siedem lat tłustych i siedem lat chudych, zostaje wysokim urzędnikiem faraona. Gromadzi zboże na lata głodu. Gdy przychodzi susza, Egipt ma wystarczające zapasy żywności. 17:50 PRZYGODY PANA MICHAŁA - ODC. 5/13 - MĄŻ BASI Serial historyczno-przygodowy, 27 min, Polska, 1969 Reżyseria: Paweł Komorowski Scenariusz: Jerzy Lutowski Zdjęcia: Andrzej Gronau Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Tadeusz Łomnicki, Magdalena Zawadzka, Mieczysław Pawlikowski, Andrzej Łapicki, Barbara Brylska, Bogusz Bilewski, Tadeusz Schmidt, Andrzej Jurczak, Antoni Lewek Wołodyjowski dowiaduje się, dlaczego Krzysia zdecydowała się pójść do klasztoru. Postanawia zemścić się na Ketlingu i wyzywa go na pojedynek. Zamiast do walki dochodzi jednak do pojednania. Michał oddaje rękę Krzysi Ketlingowi, a sam przyjmuje oświadczyny Basi. 18:35 PRZYGODY PANA MICHAŁA - ODC. 6/13 - KOMENDANT STANICY Serial historyczno - przygodowy, 26 min, Polska, 1969 Reżyseria: Paweł Komorowski Scenariusz: Jerzy Lutowski Zdjęcia: Andrzej Gronau Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Tadeusz Łomnicki, Magdalena Zawadzka, Mieczysław Pawlikowski, Andrzej Łapicki, Barbara Brylska, Bogusz Bilewski, Tadeusz Schmidt, Andrzej Jurczak, Antoni Lewek Pan Michał zostaje komendantem stanicy w Chreptiowie, niedaleko granicy mołdawskiej. Udaje się tam pierwszy. Nieco później oddział jego żołnierzy ma przywieźć Basię. W drodze żołnierze i Basia natykają się na wojska tatarskie, uciekające z pola bitwy pod stanicą. Podczas potyczki, jaka się wywiązuje, Basię ponosi koń, który wpada wraz z nią do głębokiego jaru. Pierwszy na miejsce wypadku dociera jeden z podkomendnych pana Michała, zakochany w pani Wołodyjowskiej młody Tatar Azja. 19:00 GIGANCI HISTORII - ODC. 8 BITWA POD KŁUSZYNEM Teleturniej, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Edyta Gładys Wykonawcy: Przemysław Babiarz (prowadzący) Tematem tego odcinka jest Bitwa pod Kłuszynem, w której ledwie trzy tysiące polskiej husarii pod wodzą hetmana Stanisława Żółkiewskiego pokonało 30 - tysięczną armię rosyjską, a polski król został osadzony na carskim tronie. 21:10 DYNASTIA TUDORÓW - ODC. 8 (TUDORS, THE, EP. 8) Serial historyczny, 51 min, Irlandia/Kanada/USA, 2007 Autor: Michael Hirst Reżyseria: Alison Maclean Aktorzy: Jonathan Rhys Meyers, Henry Cavill, Natalie Dormer, Nick Dunning Papież Klemens VII wysyła do Anglii swego emisariusza, kardynała Campeggio, który z jego ramienia ma przewodniczyć obradom sądu kościelnego. Sprawa dotyczy rozwodu króla Henryka VIII z Katarzyną Aragońską. W obawie o swoją pozycję na dworze, zdesperowany Wolsey błaga królową Katarzynę, by zgodziła się na unieważnienie małżeństwa, ale ona ostatecznie odmawia. Wolsey ma coraz więcej wrogów na dworze. Również Anna Boleyn jest mu nieprzychylna, intryguje przeciwko Wolseyowi, próbując zasiać wątpliwości w umyśle króla. 22:25 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - GENIALNY LEONARDO DA VINCI (LEONARD DE VINCI, LE GENIE SANS FRONTIRES) Film dokumentalny, 131 min, Francja, 2019 Reżyseria: Xavier Lefebvre, Benjamin Lehrer Scenariusz: Vincent Mottez Wykonawcy: Marek Ciuniel, Stphane Bern Leonardo da Vinci to symboliczna postać Renesansu. Wirtuoz, malarz i inżynier, wizjoner, ale także architekt, botanik, anatom, matematyk. Obraz starego naukowca z brodą, proroka niemal, sprawi, że zapomnimy, że był przede wszystkim porywającym, młodym mężczyzną o słonecznym uroku, człowiekiem z krwi i kości, ze swoimi radościami i smutkami. Prześledzimy losy Leonarda da Vinci - od jego młodości we Florencji, do późniejszych lat w majestatycznych zamkach nad Loarą, w towarzystwie przyjaciela, króla Francji Franciszka I Walezjusza. 00:50 MONACHIUM (MUNICH) Dramat sensacyjny, 159 min, USA, 2005 Reżyseria: Steven Spielberg Aktorzy: Eric Bana, Daniel Craig, Ciarn Hinds, Mathieu Kassovitz Film przywołuje dramatyczną historię masakry jedenastu izraelskich sportowców podczas olimpiady w Monachium w 1972 roku. Ludzie ci zostali wzięci jako zakładnicy przez palestyńską organizację terrorystyczną Czarny Wrzesień. Avner (Eric Bana) jest agentem wywiadu izraelskiego obarczonym misją poprowadzenia tajnego oddziału mającego za zadanie wytropić i zabić Palestyńczyków podejrzanych o zorganizowanie i przeprowadzenie ataku. Opowieść skupia się na osobistych rozterkach, jakie ten akt przemocy wzbudził w zespole i w sumieniu człowieka, który nimi dowodził.