TVP Kultura Wtorek, 06.10.2020 09:30 JUTRO BĘDZIE NIEBO Film obyczajowy, 74 min, Polska 2001 Scenariusz i reżyseria: Jarosław Marszewski Zdjęcia: Wojciech Todorow Muzyka: Jerzy Mazzoll Aktorzy: Krzysztof Pieczyński, Aleksandra Hamkało, Henryk Talar, Ryszard Ronczewski, Janusz Chabior, Rostislav Kuba Jednym z głównych impulsów stworzenia scenariusza byli aktorzy - "to jest napisane specjalne dla nich, dla obdarzonych naturalnymi, wielkimi talentami Krzysztofa Pieczyńskiego i Oli Hamkało", przyznał reżyser. Pierwszy fabularny film Jarosława Marszewskiego zdobył już kilka nagród - w 2001 r. na FPFF w Gdyni Krzysztof Pieczyński otrzymał nagrodę za pierwszoplanową rolę męską, w Koszalinie na KSF "Młodzi i Film" obraz wyróżniono nagrodą dziennikarzy, w bieżącym roku młody reżyser dostał nagrodę za debiut na MFF w Setubal w Portugalii. Wrocławianin Jarosław Marszewski studiował w słynnej praskiej Akademii Filmowej FAMU i w szkole katowickiej, reżyserował filmy krótkometrażowe, reklamy, teledyski, dokumenty i widowiska telewizyjne, asystował przy filmach m. in. Wiesława Saniewskiego i Marka Piestraka. "Jutro będzie niebo" sam reżyser określił jako "metafizyczne road movie". Kręcony w pięknych plenerach Kotliny Kłodzkiej, w okolicach Sobótki i Dzierżoniowa, szybko (w dwa tygodnie) i tanio (budżet ok. 1, 5 mln zł), rodzimy "film drogi" rzeczywiście nawiązuje do tego gatunku, chociaż chodzi tu raczej o "wędrówkę duszy od samotności ku wolności". Jak zauważył Krzysztof Pieczyński, film przypomina klimatem czeskie kino lub dobre polskie filmy z lat 60. To bardzo intymna, subtelna i kameralna opowieść o 40 - letnim "chłopaku", który poznał 12 - letnią "kobietę". On to drobny przemytnik z polsko - czesko - niemieckiego pogranicza. Kiedyś miał żonę, córkę, własny sklep i mieszkanie, ale firma splajtowała, stracił dom i rodzinę, zadłużył się i wciąż nie jest w stanie spłacić starych długów. Ona, uciekinierka z pozbawionego miłości domu, wskazuje zagubionemu w życiu mężczyźnie inną drogę. Niezwykłą dziewczynkę, która "ma moc przekonywania wszystkich do wszystkiego", zagrała 12 - letnia Ola Hamkało, odtwórczyni głównej roli w filmie Marka Piestraka "Odlotowe wakacje". Dziewczynka wędruje środkiem szosy, krętej i prawie pustej. Szuka psa. Mężczyzna wiozący skrzynki wódki tanio zakupionej po czeskiej stronie spieszy się, by jak najszybciej towar sprzedać z zyskiem w Niemczech i jeszcze dziś oddać kolejną ratę długu sprzed lat. Chwila nieuwagi - i potrącony pies zostaje martwy na środku drogi. Dziewczynka spokojnie, lecz stanowczo domaga się, żeby psa godnie pochować w miejscu przez nią wskazanym. Przemierzają szmat drogi, mężczyzna stopniowo traci cierpliwość. Zostawia małą na przystanku PKS, załatwia własne sprawy. Otrzymane od niemieckiego handlowca banknoty ukrywa w fotelu kierowcy. Wraca po dziwną pasażerkę, znów szukają miejsca pochówku, które - jak twierdzi dziewczynka - zadowoli jej psa. Właściwie, prostuje właścicielka, pies tylko "trochę był mój, trochę bardziej swój, a najbardziej niczyj". Między mężczyzną i dzieckiem zawiązuje się szczególna więź. Oboje należą do gatunku "najbardziej niczyich", ale dziewczynka wydaje się dużo bardziej zaradna życiowo. To ona ratuje z opresji kierowcę, gdy policjant z patrolu zadaje zbyt dużo trudnych pytań, ona wciąż sprytnie wymyka się obławie, mimo trwającej akcji poszukiwania "uprowadzonej". Wreszcie, po pogrzebaniu psa, podróżnicy się rozstają. Wkrótce mężczyzna odkrywa, że zniknęły pieniądze ze schowka. Rozpoczyna poszukiwanie uciekinierki, nie przeczuwając, jakie niespodzianki jeszcze mu zgotuje. 11:00 KRÓLOWA BONA - ODC. 1 Serial historyczny, 53 min, Polska 1980 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Halina Auderska Zdjęcia: Zygmunt Samosiuk Muzyka: Zdzisław Szostak Aktorzy: Aleksandra Śląska, Zdzisław Kozień, Jerzy Zelnik, Piotr Garlicki, Zdzisław Wardejn, Lidia Korsakówna, Piotr Fronczewski, Jerzy Kamas, Leonard Pietraszak, Jan Machulski, Andrzej Szczepkowski, Eugenia Herman, Olgierd Łukaszewicz, Henryk Bista, Włodzimierz Boruński, Halina Rowicka, Monika Sołubianka, Renata Fireman - Kryńska, Józef Duriasz, Anna Dymna, Jerzy Trela, Marek Kondrat i inni "Królowa Bona" to rozpisany na odcinki wielki fresk historyczny, przedstawiający dzieje I Rzeczypospolitej w pierwszej połowie XVI wieku. Był to czas dynamicznego wzrostu znaczenia i potęgi Polski na arenie międzynarodowej. Siła polityczna, gospodarcza i militarna państwa Jagiellonów szła w parze z rozwojem kulturalnym. Wiek XVI to przecież szczyt polskiego renesansu, określanego częstokroć mianem "złotego wieku". Tworzą wtedy Jan Kochanowski, Mikołaj Sęp - Szarzyński, Łukasz Górnicki, Andrzej Frycz - Modrzewski, Mikołaj Kopernik, ks. Piotr Skarga. Ojczyzną ówczesnych mód kulturalnych i obyczajowych są Włochy - kolebka renesansu, kraj uznawany za spadkobiercę tradycji greckiego i rzymskiego antyku. Bona Sforza d'Aragona (1494 - 1557) wywodziła się z jednego ze znamienitszych rodów włoskich. Jako córka tytularnego księcia Mediolanu i Bari wyrosła w atmosferze wielkiej polityki, rywalizacji rodów o poszczególne księstwa, przemyślnych forteli i intryg dworskich. Odebrała niezwykle staranne wykształcenie. Biegle władała hiszpańskim i klasyczną łaciną, której znajomość wywołała ponoć podziw profesorów Akademii Krakowskiej. Królową Polski została w 1518 roku. Szybko zyskała duży wpływ na swojego męża Zygmunta Starego. Była postacią kontrowersyjną. Miała zagorzałych zwolenników i zaciekłych wrogów. Pierwsi cenili ją za mądrość, przenikliwość i dalekowzroczność w sprawach politycznych. Drudzy zarzucali jej zuchwałość, despotyzm, żądzę władzy i mieszanie się do polityki. Serial Janusza Majewskiego ukazuje ją jako kobietę twardą, rozsądną władczynię, która wszakże nie zdołała osiągnąć zamierzonych celów. Akcja zaczyna się w chwili, gdy Bona przybywa do Polski. Już kilka tygodni po koronacji okazuje się, że nie będzie "malowaną" królową. Pełna werwy, południowego temperamentu i inicjatywy stara się wywierać wpływ na życie polityczne swej nowej ojczyzny. Naczelnym celem jej działań jest walka z Habsburgami - odwiecznymi wrogami Sforzów, a przy tym głównymi konkurentami Jagiellonów w Europie. Nowa królowa pragnie też dać mężowi następcę tronu, który umocniłby ciągłość dynastii. Pierwszym dzieckiem jest jednak dziewczynka. Otrzymuje imię babki Izabelli. Gdy kilka miesięcy później Zygmunt Stary wyrusza na wojnę z Krzyżakami, młoda królowa oczekuje już kolejnego dziecka. Bona ma nadzieję, że tym razem będzie to upragniony dziedzic polskiej korony. 12:05 KRÓLOWA BONA - ODC. 2 Serial historyczny, 51 min, Polska 1980 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Halina Auderska Zdjęcia: Zygmunt Samosiuk Muzyka: Zdzisław Szostak Aktorzy: Aleksandra Śląska, Zdzisław Kozień, Jerzy Zelnik, Piotr Garlicki, Zdzisław Wardejn, Lidia Korsakówna, Piotr Fronczewski, Jerzy Kamas, Leonard Pietraszak, Jan Machulski, Andrzej Szczepkowski, Eugenia Herman, Olgierd Łukaszewicz, Henryk Bista, Włodzimierz Boruński, Halina Rowicka, Monika Sołubianka, Renata Fireman - Kryńska, Józef Duriasz, Anna Dymna, Jerzy Trela, Marek Kondrat i inni Zygmunt Stary, powróciwszy z nierozstrzygniętej wojny z Krzyżakami, zastaje już upragnionego syna - Zygmunta Augusta. Dwa lata później królowa uzyskuje zgodę Tajnej Rady Wielkiego Księstwa Litewskiego na wyniesienie królewicza na litewski tron wielkoksiążęcy. W 1524 roku dwór wawelski okrywa się żałobą po śmierci księżnej Izabelli Sforza. Cesarz Karol V, nie uznając praw spadkowych polskiej królowej, zajmuje jej dziedziczne królestwo Bari i Rossano. Bona ponosi więc w walce z Habsburgami pierwszą klęskę. Aby powetować straty, próbuje przyłączyć piastowską dzielnicę Mazowsze do Korony. W tym celu chce wydać córkę Zygmunta z pierwszego małżeństwa, Jadwigę, za księcia mazowieckiego Janusza. 13:05 DZIADEK Film dokumentalny, 17 min, Polska, 2017 Reżyseria: Andrzej Święch Scenariusz: Andrzej Święch Zdjęcia: Andrzej Święch Film "Dziadek" to intymny portret człowieka, który zmaga się z wyzwaniami starości, a czyni to z oddaniem i pogodą ducha. Skupiając się na zwyczajności dnia codziennego, film oferuje inspirację, humor i wgląd w determinację człowieka, który nigdy nie powinien się poddawać. (Opis dystrybutora.) 14:55 TATARAK Dramat obyczajowy, 36 min, Polska, 1966 Autor: Jarosław Iwaszkiewicz Scenariusz i reżyseria: Andrzej Szafiański Zdjęcia: Sergiusz Sprudin Aktorzy: Zofia Rysiówna, Józef Łotysz, Mieczysław Milecki, Monika Dzieniszewicz Film zrealizowany na podstawie opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza "Tatarak". Akcja rozgrywa się w pięknych plenerach małego miasteczka. Starsza już kobieta, ale wciąż wytworna i elegancka, mieszka tu ze swym mężem, który jest lekarzem. W domu panuje ciężka atmosfera, małżonkowie żyją przeszłością, pogrążeni w smutku po stracie swego dziecka. Spotkanie Marty z młodym i pełnym życia Bogusiem i następujące potem dramatyczne wydarzenia odmieniają ją całkowicie. Tragiczna śmierć młodego człowieka podczas ich wspólnej kąpieli w jeziorze wywołują w kobiecie uczucia i reakcje, jakich sama się nie spodziewała. 15:50 TRZY KOLORY - NIEBIESKI (TROIS COULEURS: BLEU) Dramat psychologiczny, 94 min, Szwajcaria/Polska/Francja, 1993 Reżyseria: Krzysztof Kieślowski Scenariusz: Krzysztof Kieślowski, Krzysztof Piesiewicz Zdjęcia: Sławomir Idziak Muzyka: Zbigniew Preisner Aktorzy: Juliette Binoche, Benoit Regent, Florence Pernel, Charlotte Very, Philippe Volter, Claude Duneton "Złoty Lew", nagroda za zdjęcia oraz nagroda OCIC na MFF w Wenecji w 1993 r. Cezary 1994 w kategoriach: pierwszoplanowa rola kobieca, montaż, dźwięk. Nagroda Stowarzyszenia Krytyków Filmowych w Los Angeles w 1993 r. za muzykę. "Złota Kaczka" czasopisma "Film" oraz szereg innych nagród. Pierwsza część mistrzowskiej trylogii Kieślowskiego, nawiązującej do francuskich haseł wolności, równości i braterstwa. "Niebieski" to refleksja na temat wolności. Bohaterka próbuje bowiem uwolnić się od cierpienia, od wspomnień, znaleźć rację bytu w pustce, którą wybrała, zbudować sobie nową rzeczywistość, niezależną od przymusów, hierarchii wartości, nawet uczuć. W wypadku samochodowym Julia traci pięcioletnią córeczkę i męża, wybitnego kompozytora. Chce popełnić samobójstwo, lecz brakuje jej odwagi. Spędza noc z młodym muzykiem Olivierem, aby zabić swą miłość do męża. Postanawia odrzucić wszystko, co ma jakikolwiek związek z dotychczasowym życiem. Nie potrafi jednak uniknąć bliższych kontaktów z ludźmi. Zaprzyjaźnia się z prostytutką Sandrine, ponieważ czuje, że jest jej potrzebna. próbuje walczyć o Julię, lecz bezskutecznie. Moment przełomowy następuje, gdy Julia przypadkowo odkrywa, że jej mąż miał kochankę, która jest w ciąży... 17:50 KRONOS - KŁAMSTWO Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Piotr Nowak (prowadzący) W kolejnym odcinku programu "Kronos" profesor Piotr Nowak wraz z zaproszonymi do studia gośćmi poddaje analizie pojęcie kłamstwa. Obok naturalnego zamiłowania do blagi, do kłamstwa popycha nas mieszanina strachu przed światem oraz wyższości wobec tych, którymi się otaczamy. Czy kłamstwo bywa usprawiedliwione? Czy też zawsze jest bezzasadne? Co z kłamstwem chroniącym coś szczególnie cennego? Czy każde kłamstwo jest równie złe? A jeśli nie każde, czy kłamstwo może zrodzić dobro? 18:55 HOWARDS END - ODC. 2 (EP. 1) Serial obyczajowy, 54 min, Wielka Brytania/USA, 2017 Reżyseria: Hettie Macdonald Aktorzy: Matthew Macfadyen, Hayley Atwell, Philippa Coulthard odc. 2. Ruth Wilcox umiera. Ku zaskoczeniu jej rodziny, w ostatnim liście wyraża pragnienie, żeby jej dom rodzinny - Howards End trafił do Margaret Schlegel. List zostaje spalony. Margaret i Helen próbują wspomóc ubogiego urzędnika Leonarda Basta. Za radą Henry`go Wilcoxa sugerują mu, żeby porzucił dotychczasową posadę. Henry Wilcox adoruje Margaret Schlegel. 20:00 NORWESKI BALET NARODOWY - UPIORY (NORWEGIAN NATIONAL BALLET - GHOSTS) Artystyczne/estradowe (widowisko), 74 min, Francja, 2017 Reżyseria: Marit Moum Aune Balet "Ghosts" Ciny Espejord na motywach sztuki "Upiory" Henryka Ibsena w wykonaniu Norweskiego Baletu Narodowego z Oslo. 00:10 MŁODA POLSKA - WE WSI GADAJĄ Etiuda filmowa, 12 min, Polska, 2018 Reżyseria: Grzegorz Paprzycki Scenariusz: Grzegorz Paprzycki Zdjęcia: Aleksander Krzystyniak Aktorzy: Sebastian Wesołowski, Ricardo Styrkacz, Arkadiusz Bazak Metaforyczna historia. Dwóch romskich chłopców słyszy plotki o mieszkającym samotnie w lesie staruszku, który dorobił się fortuny, będąc w Afryce. Postanawiają sprawdzić, ile jest w tym prawdy. Jeden z nich przeczuwa, że wyprawa może skończyć się nieszczęściem. (źródło: filmpolski.pl) 00:35 PANORAMA KINA POLSKIEGO - REZERWAT Film obyczajowy, 100 min, Polska, 2007 Reżyseria: Łukasz Palkowski Scenariusz: Łukasz Palkowski, Marcin Kwaśny Zdjęcia: Paweł Sobczyk Muzyka: Sebastian Krajewski Aktorzy: Marcin Wilczyński, Sonia Bohosiewicz, Grześ Palkowski, Artur Dziurman, Tomasz Karolak Słodko - gorzka opowieść o mieszkańcach stołecznej Pragi. Ta historia została pokazana z punktu wiedzenia lokatorów pewnej kamienicy. Fotograf Marcin Wilczyński (Marcin Kwaśny), po rozstaniu z dziewczyną, musi szukać nowego lokum. Wkrótce wprowadza się do starej, zniszczonej kamienicy na Pradze, gdzie wynajmuje mieszkanie. Właściciel budynku (Krzysztof Janczar) zleca mu wykonanie serii zdjęć ilustrujących fatalny stan posesji. Fotografując sąsiadów i miejsca wokół kamienicy, Marcin przekonuje się, jak bardzo inny jest świat, do którego trafił zrządzeniem losu. Wszystko zaczyna go tu fascynować i ciekawić. W bliższym poznaniu sąsiadów, zrozumieniu ich mentalności i nawiązaniu z nimi przyjaźni, pomoże mu nastoletni rudzielec Grzesiek, który na razie go prześladuje i uprzykrza mu życie. Uciekając przed rozgniewanym Marcinem, chłopak wpada pod samochód i trafia do szpitala. Tu Marcin spotyka matkę nastolatka i poznaje o nim smutną prawdę. Do kamienicy wprowadza się także fryzjerka Hanka B. (Sonia Bohosiewicz), którą fotograf jest zauroczony. Przez to naraża się jednak mieszkającemu u niej porywczemu kryminaliście Ryśkowi (Tomasz Karolak). Ostatecznie dzięki Marcinowi Hanka pozna swoją wartość i poczuje się naprawdę piękną kobietą. To tylko początek całej serii wydarzeń, które kompletnie odmienią dotychczasowe życie Marcina. 02:20 KINO NOCNE - NOSTALGIA (NOSTALGIA) Dramat psychologiczny, 125 min, ZSRR/Włochy, 1983 Reżyseria: Andriej Tarkowski Scenariusz: Tonino Guerra, Andriej Andriej Aktorzy: Oleg Yankovsky, Erland Josephson, Domiziana Giordano, Patrizia Terreno Rosyjski poeta Gortchakov, razem z przewodnikiem I tłumaczem, podróżuje przez Włochy, by prześledzić i poznać życie także rosyjskiego kompozytora żyjącego w XVIII wieku. W pewnym starożytnym mieście spotyka chorego Domenico, który parę lat wcześniej uwięził swoją własną rodzinę w stodole, by chronić ich przed złem tego świata. Tłumaczka próbuje przekonać Rosjanina, że to wszystko bujda i nieprawda. Ten jednak dostrzega w opowieści mężczyzny prawdę. Poeta zaczyna zagłębiać się w umysł psychopaty.