TVP Kultura Piątek, 09.10.2020 08:25 KRONOS - KŁAMSTWO Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Piotr Nowak (prowadzący) W kolejnym odcinku programu "Kronos" profesor Piotr Nowak wraz z zaproszonymi do studia gośćmi poddaje analizie pojęcie kłamstwa. Obok naturalnego zamiłowania do blagi, do kłamstwa popycha nas mieszanina strachu przed światem oraz wyższości wobec tych, którymi się otaczamy. Czy kłamstwo bywa usprawiedliwione? Czy też zawsze jest bezzasadne? Co z kłamstwem chroniącym coś szczególnie cennego? Czy każde kłamstwo jest równie złe? A jeśli nie każde, czy kłamstwo może zrodzić dobro? 09:10 TRZY KOLORY - CZERWONY (TROIS COULEURS: ROUGE) Dramat psychologiczny, 95 min, Szwajcaria/Polska/Francja, 1994 Reżyseria: Krzysztof Kieślowski Scenariusz: Krzysztof Kieślowski, Krzysztof Piesiewicz Zdjęcia: Piotr Sobociński Muzyka: Zbigniew Preisner Aktorzy: Irene Jacob, Jean-Louis Trintignant, Samuel Lebinan, Teco Celio, Marion Stalens, Bernard Escalon, Jean Schlegel Trzecia część mistrzowskiej trylogii Kieślowskiego, nawiązującej do francuskich haseł wolności, równości i braterstwa. Ta część trylogii poświęcona jest braterstwu. "Czerwony" został nagrodzony Cezarem za muzykę. Francuscy krytycy filmowi uznali go za najlepszy film francuski w 1994. Otrzymał również nagrodę krytyków Los Angeles dla najlepszego filmu zagranicznego i nominację do Złotego Globu. Więź, jaka łączy Valentine i sędziego, jest pewnym rodzajem braterstwa. On - cynik i pesymista, pełen gorzkiej mądrości i szorstkiego wdzięku, ona - piękna, dobra, ufna i gotowa kochać - walczą ze sobą, ścierają się, a jednocześnie potrzebują siebie. Ona budzi go do życia, on - o dziwo - zaraża ją wiarą w miłość. Młoda modelka Valentine, jadąc samochodem, potrąciła psa. Zabiera go ze sobą i poszukuje właściciela, którym okazuje się emerytowany sędzia mieszkający w okazałej willi. Chcąc pokonać samotność, zajmuje się podsłuchiwaniem telefonicznych rozmów. Dziewczyna początkowo jest oburzona postępowaniem starego mężczyzny, później znajomość z nim przeradza się w fascynującą przyjaźń. Podczas spotkań sędzia otwiera przed Valentine swą duszę, co powoduje zmianę w jej patrzeniu na świat i analizowaniu rzeczywistości. 11:00 KRÓLOWA BONA - ODC. 7 Serial historyczny, 59 min, Polska, 1980 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Halina Auderska Zdjęcia: Zygmunt Samosiuk Muzyka: Zdzisław Szostak Aktorzy: Aleksandra Śląska, Zdzisław Kozień, Jerzy Zelnik, Bożena Adamek, Piotr Garlicki, Zdzisław Wardejn, Lidia Korsakówna, Jerzy Kamas, Jan Machulski, Piotr Fronczewski, Aleksander Gąssowski, Anna Dymna, Henryk Bista, Marek Kondrat, Bogusław Sochnacki Nad pierwszymi krokami młodej królowej na polskim dworze czuwa Marsupin, agent Ferdynanda i dwórka Katarzyna Holzelin. Pierwsza próba zbliżenia między małżonkami wywołuje u Elżbiety atak epilepsji. Zygmunt, nie mogąc pokonać fizycznego wstrętu do żony, wyjeżdża na Litwę. Na zamku w Gieranonach spotyka młodą wdowę po wojewodzie trockim. Jest zafascynowany urodą i osobowością Barbary Radziwiłłówny. Związek tej pary z niepokojem, a zarazem z nadzieją, obserwują bracia Radziwiłłowie: Rudy i Czarny. 12:10 KRÓLOWA BONA - ODC. 8 Serial historyczny, 57 min, Polska, 1980 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Halina Auderska Zdjęcia: Zygmunt Samosiuk Muzyka: Zdzisław Szostak Aktorzy: Aleksandra Śląska, Zdzisław Kozień, Jerzy Zelnik, Piotr Garlicki, Zdzisław Wardejn, Lidia Korsakówna, Leonard Pietraszak, Jan Machulski, Piotr Fronczewski, Jerzy Kamas, Anna Dymna, Bogusław Sochnacki, Marek Kondrat, Tadeusz Janczar, Bożena Adamek 15 lipca 1545 roku na zamku w Wilnie umiera Elżbieta, żona Zygmunta Augusta. Młody król już niemal jawnie odwiedza Barbarę w zamku Radziwiłłów. W czasie nocnego spotkania, zaskoczony przez braci Barbary, składa obietnicę małżeństwa. 1 kwietnia 1548 roku umiera Zygmunt Stary. Zygmunt August, niepodzielny już władca Rzeczypospolitej, przed wyruszeniem na uroczystości żałobne do Krakowa ogłasza na Litwie swoje zaślubiny z Barbarą Radziwiłłówną. 13:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 24 TRZEBNICA Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Wykonawcy: Tomasz Bednarek (prowadzący) Na północ od Wrocławia rozciągają się Wzgórza Trzebnickie oraz Dolina Baryczy. To dwie sąsiadujące ze sobą krainy, które przyciągają turystów nie tylko bogatą historią i wyjątkowymi zabytkami, ale i unikatową przyrodą. Wzgórza Trzebnickie to miejsce spektakularnych wykopalisk antropologicznych i najbardziej urozmaicona pod względem rzeźby część Wału Trzebnickiego zwanego popularnie Górami Kocimi. Z kolei Dolina Baryczy jest jednym z najcenniejszych miejsc w Polsce pod względem przyrodniczym - przede wszystkim ze względu na żyjące tam gatunki ptaków. Tomek Bednarek rusza w podróż, odkrywając po drodze archeologiczne wykopaliska, średniowieczne klasztory, XIX - wieczne uzdrowisko i piękną przyrodę z unikatowym ptactwem i drzewami. 13:50 STOMP Film animowany, 6 min, Polska, 1984 Reżyseria: Maciej Ćwiek Scenariusz: Maciej Ćwiek Zdjęcia: Krzysztof Szyszka Autor filmu za pomocą symboli przedstawia pojęcia takie jak: ucieczka, wspinaczka, dynamika, ruch. 14:00 VIDEO DISK Film animowany, 3 min, Polska, 1986 Reżyseria: Maciej Ćwiek Scenariusz: Maciej Ćwiek Zdjęcia: Maciej Ćwiek Aktorzy: Wiesław Napierała Posługując się wielopoziomową synchronią obrazu, treści, i dźwięku, autor filmu parodiuje konwencję filmową, by pokazać jej zdewaluowaną semantykę. Parodia nakłada się na pewien aspekt groteski o charakterze naturalistycznym. 14:05 JUBILEUSZ TEATRU WIELKIEGO W POZNANIU Reportaż, 15 min, Polska, 2020 Reportaż z obchodów 110 - lecia Teatru Wielkiego im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu. 14:35 META Film obyczajowy, 64 min, Polska 1971 Reżyseria: Antoni Krauze Scenariusz: Marek Nowakowski Zdjęcia: Edward Kłosiński Muzyka: Zygmunt Konieczny Aktorzy: Asja Łamtiugina, Witold Pyrkosz, Henryk Hunko, Irmina Praszyńska, Czarek Machliński, Zdzisław Kuźniar, Jadwiga Skupnik, Ilona Bartosińska, Andrzej Bielski, Zuzanna Helska, Ireneusz Karamon, Eliasz Kuziemski, Danuta Lewandowska, Ferdynand Matysik, Kazimierz Ostrowicz Czarno - biały film, za który Antoni Krauze otrzymał Nagrodę Specjalną Jury na festiwalu filmowym w Gdyni. Reżyser uczynił bohaterami troje ludzi, którzy wskutek przypadkowego splotu wydarzeń żyją pod jednym dachem. Stworzył znakomite portrety psychologiczne głównych postaci. W świetnych rolach, jako Irena i Kazimierz, wystąpili Asja Łamtiugina i Witold Pyrkosz. Na grze ich dwojga wspiera się cała konstrukcja filmu. W poczekalni dworca kolejowego w jakimś małym miasteczku spotykają się przypadkowo szkolni koledzy. Nie widzieli się wiele lat, każdy z nich wybrał własną życiową drogę. Włodzimierz założył rodzinę, ma żonę i dwoje dzieci i chociaż ledwie wiąże koniec z końcem, stara się żyć godnie i uczciwie. Zawsze był spokojny, wyważony, wśród kolegów uchodził za fajtłapę, nawet nazywali go "Trzy czwarte". Kazimierz Kaczyński to absolutne przeciwieństwo Włodzimierza, lubi imponować, być w centrum uwagi. Zgrywa światowca obytego w towarzystwie, jest stale przy forsie, którą zdobywa kombinując. Nie splamił się uczciwą pracą, woli drobne szwindle i karciane oszustwa, które przynoszą mu niemałe dochody. Okazuje się, że Kazik jest w potrzebie, szuka mety, czyli jakiegoś lokum do pomieszkania. Dobroduszny Włodzimierz zabiera go do siebie, chociaż żyje w bardzo skromnych warunkach. Dzieli pokój z kuchnią wraz z żoną Ireną i dwojgiem małych dzieci, synem Czarkiem i nieco starszą córką Irminą. Irena dość szybko zgadza się na sublokatora skuszona dwoma tysiącami, które gość oferuje. Kazik ma spać w kuchni na łóżku po babci. Nie zniechęcają go złe warunki, wręcz przeciwnie, potrafi się błyskawicznie zadomowić i czuje się mniej skrępowany niż sami gospodarze. Staje się jakby członkiem rodziny, coraz bardziej ingerując w domowe sprawy kolegi. Włodzimierz ma poważne kłopoty. Otrzymał wymówienie z pracy, bo odważył się mówić prawdę i stawić czoło oszustwom. Z fatalną opinią, jaką mu wystawiono w kadrach, nie może znaleźć nowej posady. Codziennie odbywa wędrówki do pośredniaka, ale bez rezultatu. Tymczasem Kazik szasta pieniędzmi, przynosi kwiaty, kupuje prezenty Irenie i dzieciom, zaskarbiając sobie ich sympatię i wdzięczność. Spokojnego i uczciwego Włodzimierza coraz bardziej drażni obecność kolegi kombinatora. On zawsze wiódł uczciwe życie, brzydził się kancierstwem i oszustwami. Unikając sublokatora, oddala się od domu i żony. Dla Kazika to świetna okazja, by zbliżyć się do wciąż atrakcyjnej Ireny. 15:55 ZAKOCHANY ANIOŁ Komedia romantyczna, 96 min, Polska 2005 Reżyseria: Artur Więcek "Baron" Scenariusz: Witold Bereś, Artur Więcek "Baron" Zdjęcia: Piotr Trela Muzyka: Grzegorz Turnau Aktorzy: Krzysztof Globisz, Jerzy Trela, Anna Radwan - Gancarczyk, Janusz Gajos, Kamil Bera, Mieczysław Grąbka, Marta Bizoń, Tomasz Schimscheiner, Paweł Świderski, Dorota Segda, Andrzej Kozak i inni Anioł Giordano pojawił się w Krakowie w 2002 r. , kiedy to powstała pierwsza część filmowej opowieści o jego losach. Niebiański przybysz trafił tam za karę i przez pomyłkę. Za karę, bo w Niebie nie chciał nosić skrzydeł, nie przepadał za myciem, zaniedbywał obowiązki i - co gorsza - lubił też zapalić, wypić i posłuchać dobrego rock and rolla. Dlatego co i raz wymykał się do czyśćca, gdzie spotykał się z samym Elvisem Presleyem. A przez pomyłkę, bo miejscem jego zsyłki miała być Holandia, lecz zamiast "Holland" złośliwy kolega Giordana wystukał na niebiańskim komputerze "Poland". Poetycka, refleksyjno - romantyczna komedia spodobała się zarówno krytykom, jak i widzom, film zebrał sporo nagród. Jego autorzy postanowili więc po trzech latach wrócić do tej historii i pokazać, jak anioł przystosował się do ziemskiego życia i jak radzi sobie wśród ludzi. Wyjątkowy urok i wdzięk tego filmu oraz jego jakże krakowski klimat podkreślają malownicze kadry najpiękniejszego z polskich miast i muzyka Grzegorza Turnaua, a dobro i ciepło, którymi przepojona jest cała opowieść, nieodparcie udzielają się widzom. Giordano żyje sobie w Krakowie jak u Pana Boga za piecem. Opiekuje się Karolem, 10 - letnim synem swojej zmarłej przyjaciółki Hanki, przyjaźni się z kloszardem Szajbuskiem i bez nadmiernego wysiłku spełnia - zgodnie ze swoją misją - przynajmniej jeden dobry uczynek dziennie. Choć na zesłaniu, nadal może też liczyć na opiekę i pomoc niebiańskich zwierzchników. Co miesiąc spada mu z nieba portfel z wypłatą, wciąż potrafi chodzić po wodzie, a magiczny płyn w aerozolu zastępuje mu wszelkie narzędzia, jeśli przypadkowo coś się w domu zepsuje. Niestety, cięcia budżetowe dotykają także najwyższe kręgi. W ramach ograniczania wydatków archanioł Rafael postanawia całkowicie uczłowieczyć Giordana i zakończyć jegosponsorowanie. Wkrótce Anioł ze zdziwieniem stwierdza, że nikt w Niebie nie odbiera już jego telefonów, magiczny płyn się skończył, a próba spaceru po wodzie kończy się gwałtownym chlupnięciem. Co gorsza, Giordano odkrywa swoją męską tożsamość, co wprawia go w prawdziwe przerażenie i powoduje załamanie nerwowe. Nieszczęśnik trafia do szpitala psychiatrycznego w stolicy, skąd pośpiesznie wyciąga go Szajbusek z pomocą swego warszawskiego kolegi, Lupina, i ponownie sprowadza do Krakowa. Tam oddaje go w ręce młodej pani psycholog, Romy, licząc, że ona znajdzie jakąś radę na rozterki i smutki przyjaciela. Giordano zakochuje się w Romie, o czym upewnia go lektura rozmaitych poradników na ten temat. Ich autorzy wyjaśniają, na czym polega ten niezwykły stan, doradzają też, jak wyznać ukochanej miłość, zorganizować pierwszą randkę itp. Kłopot jednak w tym, że Roma przeżyła właśnie zawód miłosny i nie kwapi się z wchodzeniem w nowy związek, tym bardziej że etyka zawodowa zabrania jej romansowania z pacjentami. Na szczęście, anielscy zwierzchnicy jeszcze raz przychodzą Giordanowi z pomocą. 20:05 WIECZÓR KINOMANA - OSTATNI SEANS FILMOWY (THE LAST PICTURE SHOW) Dramat obyczajowy, 121 min, USA, 1971 Reżyseria: Peter Bogdanovich Scenariusz: Lary Mcmurtry, Peter Bogdanovich Zdjęcia: Robert Surtees Aktorzy: Timothy Bottoms, Jeff Bridges, Ben Johnson, Cybil Shepherd Dwa Złote Globy - za reżyserię i dla najlepszej aktorki Cybill Shepherd. Oscary za drugoplanowe role zdobyli Cloris Leachman i Ben Johnson. Nominacje Akademia przyznała za najlepszy film, reżyserię, scenariusz, zdjęcia oraz dla aktorów: Ellen Burstyn i Jeffa Bridgesa. Dzieło Bogdanovicha to opowieść o niespełnionych marzeniach, rozczarowaniach i problemach związanych z wkraczaniem w wiek dojrzały. Bohaterami są młodzi przyjaciele, przeżywający pierwsze namiętności, niepokoje, borykający się z wieloma problemami. Akcja rozgrywa się na początku lat 50. w niewielkim teksaskim miasteczku, które zmienia się wraz z nadejściem ery telewizji. Zmieniają się ludzie, ogarnięci telewizyjną gorączką, zmienia się ich dotychczasowy styl życia. Obsypany nagrodami, bardzo głośny film stał się wydarzeniem artystycznym i komercyjnym, przeszedł do historii światowego kina. Urodzony w Nowym Jorku reżyser ma europejskie korzenie: jego rodzice wyemigrowali w 1928 roku z Jugosławii. Zasłynął m.in. jako twórca komedii "No i co, doktorku?", dramatu "Papierowy księżyc" oraz zrealizowanego w 1990 roku filmu "Texasville", opowiadającego o dalszych losach bohaterów "Ostatniego seansu filmowego". Rok 1951. Niewielka ponura mieścina Anarene w stanie Teksas leży przy trasie przelotowej, którą codziennie przemierzają wielkie ciężarówki. Przy tej głównej ulicy skupia się całe towarzyskie życie miasteczka, tu znajdują się sklepy, bar, sala bilardowa i jedyne kino Sama (Ben Johnson), podupadające w związku z rosnącą popularnością telewizji. Sonny (Timothy Bottoms) i Duane (Jeff Bridges) są przyjaciółmi ze szkolnych lat. Łączy ich wspólna pasja - filmy z Johnem Wayne'em i Spencerem Tracym. Wolny czas poświęcają również na grę w piłkę i uwodzenie dziewczyn. Sonny ma sympatię, jednak zrywa z nią i zostaje kochankiem dużo starszej od siebie Ruth (Cloris Leachman), żony trenera. Duane spotyka się z miejscową pięknością Jacy Farrow (Cybill Shepherd), która romansuje także z innymi chłopakami z miasteczka. Dziewczyna marzy o zamążpójściu i dostatnim życiu u boku bogatego Bobby'ego Sheene'a. W końcu zrywa z Duanem. Niebawem przyjaźń dawnych druhów zostaje wystawiona na próbę i ich drogi się rozchodzą. 22:20 TEGO SIĘ NIE WYTNIE Talk-show, 75 min, Polska, 2020 Reżyseria: Konrad Smuga Scenariusz: Mariusz Cieślik Wykonawcy: Mariusz Cieślik (prowadzący), Justyna Melonowska (prowadząca), Łukasz Adamski (prowadzący) Program prowadzi Mariusz Cieślik, a towarzyszyć mu będzie para komentatorów: dr Justyna Melonowska oraz Łukasz Adamski. Gośćmiu odcinka będą Magdalena Zawadzka oraz Piotr Domalewski. 00:55 TERAZ ANIMACJE! - DZIEŃ ELEKTRYKA (ELEKTRIKA DIENA / ELECTRICIAN’S DAY) Film animowany, 8 min, Łotwa, 2018 Reżyseria: Vladimir Leschiov Scenariusz: Vladimir Leschiov Krótki film animowany. W wyniku wypadku podczas prac naprawczych w pobliżu szpitala psychiatrycznego elektryk traci przytomność i trafia za mur. (opis festiwalowy) 01:55 KINO NOCNE - DAMA Z SZANGHAJU (THE LADY FROM SHANGHAI) Dramat kryminalny, 84 min, USA 1948 Reżyseria: Orson Welles Scenariusz na podstawie powieści Sherwooda Kinga "If I Die Before I Wake" i reżyseria: Orson Welles Zdjęcia: Charles Lawton Jr Muzyka: Heinz Roemheld Występują: Rita Hayworth, Orson Welles, Everett Sloane, Glenn Anders, Ted De Corsia, Erskine Sanford, Gus Schilling, Carl Frank i inni "Jedyny ratunek przed głupotą to się zestarzeć, chyba że przyjdzie śmierć, zanim człowiek się ocknie" - taką sentencją młody irlandzki marynarz Michael O'Hara, prowadzący dość awanturniczy tryb życia, opatruje swą opowieść o przygodzie z piękną kobietą, która omal nie doprowadziła go do zguby. Elsa Bannister jest żoną słynnego adwokata z San Francisco, Arthura Bannistera. Podczas przechadzki w parku zostaje napadnięta przez grupę chuliganów. Michael O'Hara, który przypadkiem znalazł się na miejscu, staje w jej obronie. Nazajutrz mąż Elsy odwiedza go, by mu podziękować za uratowanie żony i zaprasza go na przejażdżkę jachtem i piknik. Wśród gości Bannistera jest też jego wspólnik, George Grisby. Podczas pikniku składa on Michaelowi dziwną ofertę: proponuje mu 5 tys. dolarów w zamian za sfingowanie jego zabójstwa, chciałby bowiem zniknąć bez śladu i zacząć nowe życie. Zgodnie z kalifornijskim prawem przyznanie się Michaela do winy nie pociągnie za sobą odpowiedzialności karnej z braku ciała ofiary. Marynarz, zakochany w Elsie, która stale zapewnia go o swojej miłości i wdzięczności, przystaje na propozycję, ma bowiem nadzieję, że otrzymane pieniądze pozwolą mu uciec z nią. Tymczasem Grisby, zgodnie z umową, wyjeżdża do San Francisco. Ale wkrótce przychodzi stamtąd wiadomość, że naprawdę został zamordowany. Michael trafia do więzienia, czeka na proces, w trakcie którego ma go bronić Bannister. Marynarz uświadamia sobie jednak, że padł ofiarą podłej intrygi i w trakcie rozprawy podejmuje próbę ucieczki. "Dama z Szanghaju" była jednym z najgłośniejszych filmów amerykańskich lat 40. Rozgłos zapewniło filmowi nazwisko reżysera, "cudownego dziecka Hollywoodu", oraz odtwórczyni głównej roli, żony Wellesa, Rity Hayworth, uchodzącej wówczas, po filmach "Anioły nad Broadwayem" i"Gilda", za symbol kobiecej urody i seksu. Przygotowania do realizacji "Damy z Szanghaju" zbiegły się z krokami rozwodowymi skłóconej pary małżonków. Jak chce legenda, Welles, budując postać bohaterki filmu, chciał zemścić się na żonie i pozbawić ją popularności. Stworzył portret kobiety okrutnej, bezlitosnej i wyrachowanej, niemającej w sobie nic romantycznego. Rozjaśniona na platynowo Rita Hayworth powiększyła galerię kobiet fatalnych, amoralnych, spiskujących przeciwko mężczyźnie z samego upodobania do ryzykownej gry. Dzieło zemsty się powiodło: kariera Rity mimo sukcesu gwałtownie się załamała. Gwiazda straciła dotychczasową sympatię widzów. 04:25 CZWORO DO PARY (THE ONE I LOVE) Thriller, 87 min, USA 2014 Reżyseria: Charlie McDowell Scenariusz: Justin Lader Aktorzy: Mark Duplass, Elisabeth Moss, Ted Danson Ethan i Sophie przeżywają kryzys małżeński. Kiedyś bardzo się kochali, dziś ich związek jest zagrożony, dlatego postanawiają skorzystać z pomocy specjalisty. Regularne seanse terapeutyczne nie przynoszą jednak efektów. W tej sytuacji terapeuta propnuje im tygodniową kurację w odosobnieniu, w położonej na odludziu ogromnej posiadłości. Próbująca ratować swoje małżeństwo para, przyjmuje wyzwanie mając nadzieję, że tym razem terapia przyniesie skutek. Kiedy jednak Ethan i Sophie przekroczą bramy rezydencji, w ich życiu zaczynają się dziać zagadkowe rzeczy, które jeszcze bardziej komplikują ich sytuację. Od tej pory już nic nie jest takie, na jakie wygląda. Na samym początku pobytu dochodzi do niezrozumiałych zdarzeń. Sophie odwiedza domek gościnny, gdzie pojawia się również Ethan. Po raz pierwszy od długiego czasu, małżonkowie przeżywają miłosne uniesienie. Kiedy jednak Sophie wraca do rezydencji, zastaje tam śpiącego męża. Przebudzony Ethan zupełnie nie pamięta zdarzenia, a żona przyjmuje to najpierw za głupi żart. Ale kolejnej nocy sytuacja się powtarza. Tym razem jednak to Sophie nawiedza przebywającego w domku gościnnym Ethana i spędza z nim upojną noc. Nazajutrz rano żona przysięga zdumionemu mężowi, że spała sama w rezydencji. Czy zatem Sophie i Ethan mają sobowtórów? Kim naprawdę są nawiedzający ich tajemniczy kobieta i mężczyzna?