TVP Kultura Sobota, 10.10.2020 07:00 W POLSKĘ IDZIEMY... CZYLI JUBILEUSZ WIESŁAWA GOŁASA CZ. 1 Artystyczne/estradowe (widowisko), 53 min, Polska, 2001 Reżyseria: Krzysztof Jaślar Scenariusz: Wojciech Młynarski Wykonawcy: Bogdan Łazuka, Wojciech Młynarski, Ryszard Rynkowski Aktorzy: Wiesław Gołas, Wiesław Michnikowski, Barbara Krafftówna, Agnieszka Kotulanka, Magdalena Zawadzka, Janusz Gajos, Franciszek Pieczka, Jan Kobuszewski, Andrzej Łapicki, Grażyna Braszczewska Koncert jubileuszowy przygotowany z okazji 45 - lecia pracy zawodowej Wiesława Gołasa - aktora wszechstronnego, znakomicie sprawdzającego się zarówno w rolach komediowych, by wspomnieć choćby Tomka Czereśniaka z "Czterech pancernych i psa," czy Roberta z "Żony dla Australijczyka", jak i dramatycznych, m.in. tytułowy ogniomistrz Kaleń. Po mistrzowsku również interpretował piosenki śpiewane w Dudku czy Kabarecie Starszych Panów. Wylansowane przez niego w latach 60. przeboje, jak "W Polskę idziemy", "Tupot białych mew", "W co się bawić", czy "Upiorny twist" należą do klasyki gatunku. Uroczysty wieczór uświetnili swoją obecnością przyjaciele, koledzy oraz partnerzy sceniczni i filmowi jubilata: Wojciech Młynarski, Wiesław Michnikowski, Barbara Krafftówna, Bohdan Łazuka, Magdalena Zawadzka, Ryszard Rynkowski, Janusz Gajos, Franciszek Pieczka i inni. Wiesław Gołas urodził się 4 kwietnia 1930 roku. Spokojne dzieciństwo przerwała wojna. Jako członek Szarych Szeregów, a potem AK przemierzał na rowerze świętokrzyskie lasy z rozkazami dla ukrywającego się tam wojska. Już w gimnazjum marzył o aktorstwie. W 1950 roku rozpoczął studia w warszawskiej PWST. Doskonalił wrodzony talent pod okiem m.in. profesora Aleksandra Bardiniego i Aleksandra Zelwerowicza. Jego kolegami z roku byli Franciszek Pieczka i Mieczysław Czechowicz. Wraz z przyjaciółmi założył studencki kabaret Koń. Po dyplomie w 1954 roku wyjechał do Jeleniej Góry, gdzie występował w Teatrze Miejskim. Wkrótce otrzymał pierwsze propozycje ról filmowych, początkowo epizodycznych. W 1957 roku zagrał główną rolę w "Szkicach węglem" Antoniego Bohdziewicza. Popis kunsztu aktorskiego dał w filmie "Ogniomistrz Kaleń" (1961) kreując tytułową postać. Jego rzemiosło docenili zarówno widzowie, jak i krytycy. W całej swojej karierze zagrał w ponad 120 filmach, współpracując ze znanymi reżyserami. Wystąpił m.in. w "Domu bez okien" Stanisława Jędryki, "Mężu swojej żony", "Brunecie wieczorową porą" Stanisława Barei, "Upale" Kazimierza Kutza, "Chudym i innych" Henryka Kluby, "Jak być kochaną" Wojciecha Jerzego Hasa, "Szabli od komendanta" Jana Jakuba Kolskiego i wielu innych. Grał w wielu produkcjach telewizyjnych. W każdej nawet najmniejszej kreacji objawiał swój nieprzeciętny talent. "Jest aktorem wybitnym, obdarzonym siłą, ekspresją wewnętrznym magnetyzmem, jakąś tajemniczą charyzmą, charakteryzującą tylko największych" - pisali recenzenci. Stworzył wiele interesujących postaci scenicznych, sam najbardziej ceni rolę Papkina w "Zemście" Aleksandra Fredry. W uzasadnieniu wyjaśnia: "Papkin jest liryczny i zadziorny, żartuje, śmieje się, płacze, umiera rzekomo otruty. Jest w nim wszystko z naszego zawodu". Wiesław Gołas cieszy się zarówno uznaniem krytyki, sympatią publiczności, jak i szacunkiem kolegów z branży. Bez względu na repertuar zachwyca, wzrusza, skłania do refleksji. "Kreowany na komika jest w gruncie rzeczy o wiele głębszym człowiekiem teatru niż wskazuje to, co dane mu było zagrać" - mówi Gustaw Holoubek. Podziela tym samym dość powszechny pogląd, że zdolności aktorskie Wiesława Gołasa nie w pełni zostały wykorzystane. Obecnie świętujący jubileusz artysta jest na emeryturze, choć nadal uczestniczy w życiu kulturalnym stolicy. 08:30 OD UCHA DO UCHA - JONASZ I MORZE (ZEEZUCHT / JONAS AND THE SEA) Film animowany, 11 min, Niderlandy (Holandia), 2015 Reżyseria: Marlies Van Der Wel Scenariusz: Marlies Van Der Wel, Ruben Picavet Film animowany. Jonasz marzy o tym, żeby zamieszkać na morzu, lecz nikt go nie rozumie, bo przecież jest to niemożliwe. A może jednak? (opis festiwalowy) 08:45 OD UCHA DO UCHA - KAPELUSZ (O CHAPEU / THE HAT) Film animowany, 4 min, Portugalia, 2017 Reżyseria: Alexandra Allen Scenariusz: Alexandra Allen Krótki film animowany. Dzień sprzątacza ulic zmienia się, gdy znajduje on magiczny kapelusz. 08:50 OD UCHA DO UCHA - LIS I PTASZEK (LE RENARD ET L'OISELLE / THE FOX AND THE BIRD) Film animowany, 12 min, Szwajcaria, 2019 Reżyseria: Fred Guillaume, Sam Guillaume Scenariusz: Sam Guillaume, Fred Guillaume Krótki film animowany. Samotny lis postanawia zostać ojcem świeżo wyklutego pisklęcia. Ze skrzyżowania ich dróg powstaje rodzina, którą są do momentu, aż los nie przypomni bohaterom, jakie życie jest im przeznaczone. (źródło: wff.pl) 09:00 OD UCHA DO UCHA - BUDZIK (AWAKER) Film animowany, 9 min, Czechy, 2017 Reżyseria: Filip Diviak Scenariusz: Filip Diviak Film animowany. Starszy mężczyzna zajmuje się budzeniem ludzi. Pewnego dnia dostaje w prezencie lśniący dzwonek... (źródło: wff.pl) 09:20 OD UCHA DO UCHA - PODRÓŻ ZA JEDEN UŚMIECH - ODC. 1/7 - PECHOWY DZIEŃ Serial przygodowy dla młodych widzów, 26 min, Polska 1971 Reżyseria: Stanisław Jędryka Scenariusz: Adam Bahdaj Zdjęcia: Stanisław Loth Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Henryk Gołębiewski, Filip Łobodziński, Jolanta Zykun, Jan Machulski, Alina Janowska, Jerzy Cnota, Janusz Kłosiński, Bogusław Sochnacki, Henryk Bąk Serial według popularnej, wielokrotnie wznawianej powieści dla dzieci pióra Adama Bahdaja. Dwaj główni bohaterowie: sprytny i wesoły Poldek oraz Duduś, niezaradny życiowo i przemądrzały elegancik, wybierają się na wakacje nad Bałtyk. Wyruszają z Krakowa, nawet nie przeczuwając, że przez całą drogę na każdym kroku będzie ich prześladował potworny pech. Na początek chłopcy zapominają zabrać ze sobą z domu bilety na pociąg. 09:50 OD UCHA DO UCHA - PODRÓŻ ZA JEDEN UŚMIECH - ODC. 2/7 - HOTEL POD GWIAZDAMI Serial przygodowy dla młodych widzów, 29 min, Polska 1972 Reżyseria: Stanisław Jędryka Scenariusz wg własnej powieści: Adam Bahdaj Występują: Filip Łobodziński, Henryk Gołębiewski, Alina Janowska, Jolanta Bohdal, Jadwiga Chojnacka, Joanna Duchnowska, Jerzy Cnota, Marian Cybulski i inni W swej wędrówce z Krakowa nad morze Leopold i Duduś dołączają do dzieci z kolonii. Małym podróżnikom grunt pali się pod nogami. Ukradkiem opuszczają kolonię i następną noc spędzają pod gołym niebem, w "hotelu pod gwiazdami". 10:35 SERIALOWA NOSTALGIA - DROGA - ODC. 4/6 - PASAŻER Z NOŻEM W KIESZENI Serial obyczajowy, 52 min, Polska, 1973 Reżyseria: Sylwester Chęciński Scenariusz: Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Andrzej Ramlau, Jacek Stachlewski Muzyka: Jerzy Derfel Aktorzy: Teresa Szmigielówna, Bronisław Pawlik, Mieczysław Hryniewicz, Beata Torchalska, Wanda Ostrowska, Jolanta Lothe, Wirgiliusz Gryń, Paweł Braun, Andrzej Gazdeczka Marian Szyguła zatrzymuje się na chwilę, by zabrać do swego wozu młodego autostopowicza. Chłopak jest zbiegiem z domu poprawczego. Twierdzi, że znalazł się tam przypadkiem, niesłusznie posądzony o kradzież. Marianek postanawia wyjaśnić sprawę. W rezultacie zostaje kuratorem chłopca. 11:40 URODZENI ARTYŚCI - BEATA I KAROLINA LEGIERSKIE Reportaż, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Wykonawcy: Emilia Komarnicka - Klynstra (prowadząca), Redbad Klynstra - Komarnicki (prowadząca) Para popularnych aktorów Emilia Komarnicka - Klynstra i Redbad Klynstra - Komarnicki ponownie rusza w Polskę. Tym razem gospodarze programu odwiedzają ludzi, którzy w uprawianych dziedzinach wykazują się najwyższym profesjonalizmem i miłością do zawodu. Bohaterkami tego odcinka są kobiety z trzech pokoleń koronczarek: matka, córka i wnuczka, Beata, Karolina i Laura Legierskie. 12:15 CZERWONA DUSZA (THE RED SOUL) Film dokumentalny, 59 min, Niderlandy (Holandia), 2017 Reżyseria: Jessica Gorter Zdjęcia: Sander Nsc Snoep Czy Stalin był wielkim przywódcą, który uczynił z Rosji supermocarstwo, czy raczej bezwzględnym dyktatorem, odpowiedzialnym za śmierć milionów niewinnych ludzi? Dlaczego tak wielu Rosjan broni dziś Stalina, uznając go za wielkiego bohatera? I robi to w kraju, w którym niemal żadna rodzina nie uniknęła głodu, strachu i przemocy spowodowanych stalinowskim terrorem, a nikt nigdy nie został skazany za zbrodnie popełnione w jego reżimie. 50 lat po śmierci Józefa Stalina Rosjanie są nadal głęboko podzieleni w sprawie oceny bolesnej przeszłości. Film prześwietla dzisiejszą rosyjską psychikę i pokazuje świat pełen sprzeczności. W mozaice intymnych portretów zwykli Rosjanie zarówno ci młodzi, jak i starzy otwarcie opowiadają o traumach zakorzenionych w brutalnej historii swego kraju. Ojciec wędruje przez opuszczony las wraz ze swoją nastoletnią córką, szukając masowych grobów rosyjskich więźniów. Dwie siostry, których matka została zabrana do obozu jenieckiego, dzielą się swoimi tragicznymi wspomnieniami. Nadal boją się mówić o wydarzeniach otwarcie, ponieważ postawią swoją ojczyznę w negatywnym świetle, a jest przecież mnóstwo innych Rosjan, którzy woleliby zapomnieć o tym ciemnym rozdziale historii. Ból przeplata się w tych opowieściach z dumą, a nostalgiczne historie o państwie kwitnącym w komunizmie kontrastują z bolesnymi wspomnieniami głodu, przemocy i zdrady. Nierzadko ta sprzeczność dotyczy jednej i tej samej osoby. W całym społeczeństwie rosyjskim rośnie dziś popularność Józefa Stalina i pragnienie poczucia jedności narodowej. Film pokazuje, jak radziecka przeszłość żyje w dzisiejszych pokoleniach ludzi i jak odcisnęła swoje piętno na historii Rosji. 13:35 SKOWRONKI NA UWIĘZI (SKRIVANCI NA NITI) Komedia obyczajowa, 90 min, Czechosłowacja, 1969 Reżyseria: Jiri Menzel Scenariusz: Jiri Menzel Zdjęcia: Jaromr Sofr Muzyka: Jiri Sust Aktorzy: Zora Jirkov, Jirina Trebick, Rudolf Hrusnsk, Stella Zzvorkov, Vlastimil Brodsk, Otakar Brousek, Vclav Neck, Eva Rubnov, Jitka Zelenohorsk, Eva Blazkov, Jaroslav Satoransk, Zdenka Burdov, Vladimr Smeral, Jan Vala, Ferdinand Kruta Film inspirowany doświadczeniami Bohumila Hrabala z odlewni stali w Kladnie, opisuje codzienne życie dawnej drobnej burżuazji - intelektualistów i właścicieli sklepików, którzy w latach 50. w ramach tzw. reedukacji zostali przymuszeni do pracy na miejscowym składowisku złomu. Nadzieja i beznadzieja, humor i powaga łączą się tutaj w mozaice losów poszczególnych bohaterów, którzy wspólnie dzielą wiarę w miłość, dobro i niezniszczalne człowieczeństwo. Dwadzieścia lat półki za szczerość, których nie wynagrodzą nawet prestiżowe laury z Berlina. 15:20 TEGO SIĘ NIE WYTNIE Talk-show, 75 min, Polska, 2020 Reżyseria: Konrad Smuga Scenariusz: Mariusz Cieślik Wykonawcy: Mariusz Cieślik (prowadzący), Justyna Melonowska (prowadząca), Łukasz Adamski (prowadzący) Program prowadzi Mariusz Cieślik, a towarzyszyć mu będzie para komentatorów: dr Justyna Melonowska oraz Łukasz Adamski. Gośćmiu odcinka będą Magdalena Zawadzka oraz Piotr Domalewski. 17:55 TAMTE LATA, TAMTE DNI - JÓZEF WILKOŃ Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Wykonawcy: Marta Perchuć-Burzyńska (prowadząca) Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem lata dzieciństwa i rodzinny dom wspomina wybitny polski ilustrator Józef Wilkoń. 18:55 SCENA MUZYCZNA - CZTERY PORY ROKU - NEW VIBES Koncert, 50 min, Polska, 2020 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Anna Wandtke W kolejnym odcinku Sceny muzycznej wspominać będziemy Agnieszkę Osiecką, której rocznica urodzin przypada 9 października. Z tej okazji na scenie muzycznej TVP Kultura pojawi się skrzypaczka Anna Wandtke z zespołem pod dyrekcją Sebastiana Wypycha. Wykonają materiał z premierowej płyty "Vivaldi New Vibes". To nowatorskie opracowanie słynnych "Pór roku" na skrzypce, dwa akordeony i kontrabas z elementami improwizacjami oraz recytacjami sonetów Vivaldiego i Osieckiej. 20:00 BILET DO KINA - GRA TAJEMNIC (THE IMITATION GAME) Film biograficzny, 109 min, USA/Wielka Brytania, 2014 Reżyseria: Morten Tyldum Scenariusz: Graham Moore Zdjęcia: Oscar Faura Muzyka: Alexandre Desplat Aktorzy: Benedict Cumberbatch, Keira Knightley, Matthew Goode, Mark Strong, Rory Kinnear, Charles Dance Dramat biograficzny, któremu spośród ośmiu nominacji do nagrody Oscara 2015, Akademia przyznała jedną statuetkę w kategorii: najlepszy scenariusz adaptowany. To wzbogacona o wątki sensacyjne i obyczajowe historia Alana Turinga, genialnego brytyjskiego matematyka i kryptologa, który podczas drugiej wojny światowej skutecznie zmagał się z niemieckim kodem Enigma. Nad złamaniem skomplikowanego kodu, stosowanego przez nazistów, Turing współpracował z zespołem najbardziej utalentowanych ludzi w tej dziedzinie na świecie. Niezwykłe dokonanie pozwala dużo wcześniej położyć kres najbardziej okrutnej wojnie w historii. Niestety, w filmie nie wspomniano o wkładzie polskich naukowców. Alan Turing to także twórca podstaw nowoczesnej informatyki. Po złamaniu kodu Enigma, w blasku chwały przystępuje do badań, a ich efektem będzie rewolucyjne osiągnięcie naszych czasów - powstanie komputera. Zasługi i triumf bohatera filmu przyćmiewają jednak jego problemy osobiste. Ostatecznie doprowadzają one do kompletnego załamania i upadku genialnego Alana Turinga. 22:00 POSZUKUJĄC LENNONA (LOOKING FOR LENNON) Film dokumentalny, 93 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Roger Appleton Film dokumentalny o Johnie Lennonie, który prezentuje szczegółowe i często nieznane wcześniej informacje na temat jego życia. Całość bogato ilustrowana jest materiałami archiwalnymi i dokumentami, do których dostęp mieli nieliczni. Film koncentruje się raczej na życiu prywatnym niż twórczości muzyka, rzucając nowe światło na pewne wydarzenia. 02:00 URODZENI ARTYŚCI - BEATA I KAROLINA LEGIERSKIE Reportaż, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Wykonawcy: Emilia Komarnicka - Klynstra (prowadząca), Redbad Klynstra - Komarnicki (prowadzący) Para popularnych aktorów Emilia Komarnicka - Klynstra i Redbad Klynstra - Komarnicki ponownie rusza w Polskę. Tym razem gospodarze programu odwiedzają ludzi, którzy w uprawianych dziedzinach wykazują się najwyższym profesjonalizmem i miłością do zawodu. Bohaterkami tego odcinka są kobiety z trzech pokoleń koronczarek: matka, córka i wnuczka, Beata, Karolina i Laura Legierskie. 03:00 CIEPŁO - ZIMNO Dramat, etiuda filmowa, 35 min, Polska, 2016 Reżyseria: Marta Prus Scenariusz: Marta Prus Zdjęcia: Adam Suzin Muzyka: Krzysztof Aleksander Janczak Aktorzy: Magdalena Berus, Katarzyna Wajda, Piotr Trojan, Kamila Łatkowska, Andrzej Pataj, Andrzej Prus, Karolina Płanik Zrealizowany w jednym ujęciu film "Ciepło - zimno" opowiada historię niespodziewanego spotkania dwóch kobiet z odmiennych światów, które mimo niesprzyjających okoliczności, w jakich się poznają, w efekcie wzajemnie sobie pomagają. (filmpolski.pl) 03:45 WIECZÓR KINOMANA - OSTATNI SEANS FILMOWY (THE LAST PICTURE SHOW) Dramat obyczajowa, 121 min, USA, 1971 Reżyseria: Peter Bogdanovich Scenariusz: Lary Mcmurtry, Peter Bogdanovich Zdjęcia: Robert Surtees Aktorzy: Timothy Bottoms, Jeff Bridges, Ben Johnson, Cybil Shepherd Dwa Złote Globy - za reżyserię i dla najlepszej aktorki Cybill Shepherd. Oscary za drugoplanowe role zdobyli Cloris Leachman i Ben Johnson. Nominacje Akademia przyznała za najlepszy film, reżyserię, scenariusz, zdjęcia oraz dla aktorów: Ellen Burstyn i Jeffa Bridgesa. Dzieło Bogdanovicha to opowieść o niespełnionych marzeniach, rozczarowaniach i problemach związanych z wkraczaniem w wiek dojrzały. Bohaterami są młodzi przyjaciele, przeżywający pierwsze namiętności, niepokoje, borykający się z wieloma problemami. Akcja rozgrywa się na początku lat 50. w niewielkim teksaskim miasteczku, które zmienia się wraz z nadejściem ery telewizji. Zmieniają się ludzie, ogarnięci telewizyjną gorączką, zmienia się ich dotychczasowy styl życia. Obsypany nagrodami, bardzo głośny film stał się wydarzeniem artystycznym i komercyjnym, przeszedł do historii światowego kina. Urodzony w Nowym Jorku reżyser ma europejskie korzenie: jego rodzice wyemigrowali w 1928 roku z Jugosławii. Zasłynął m.in. jako twórca komedii "No i co, doktorku?", dramatu "Papierowy księżyc" oraz zrealizowanego w 1990 roku filmu "Texasville", opowiadającego o dalszych losach bohaterów "Ostatniego seansu filmowego". Rok 1951. Niewielka ponura mieścina Anarene w stanie Teksas leży przy trasie przelotowej, którą codziennie przemierzają wielkie ciężarówki. Przy tej głównej ulicy skupia się całe towarzyskie życie miasteczka, tu znajdują się sklepy, bar, sala bilardowa i jedyne kino Sama (Ben Johnson), podupadające w związku z rosnącą popularnością telewizji. Sonny (Timothy Bottoms) i Duane (Jeff Bridges) są przyjaciółmi ze szkolnych lat. Łączy ich wspólna pasja - filmy z Johnem Wayne'em i Spencerem Tracym. Wolny czas poświęcają również na grę w piłkę i uwodzenie dziewczyn. Sonny ma sympatię, jednak zrywa z nią i zostaje kochankiem dużo starszej od siebie Ruth (Cloris Leachman), żony trenera. Duane spotyka się z miejscową pięknością Jacy Farrow (Cybill Shepherd), która romansuje także z innymi chłopakami z miasteczka. Dziewczyna marzy o zamążpójściu i dostatnim życiu u boku bogatego Bobby'ego Sheene'a. W końcu zrywa z Duanem. Niebawem przyjaźń dawnych druhów zostaje wystawiona na próbę i ich drogi się rozchodzą.