TVP Historia Sobota, 17.10.2020 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 17 PAŹDZIERNIKA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1849 - zmarł Fryderyk Chopin; 1947 - spadek słyszalności nowo uruchomionego Programu II PR wskutek działania ubeckich zagłuszarek; 1960 - wielka rola Jacka Woszczerowicza w Ryszardzie III w warszawskim "Ateneum"; 1973 - sławny mecz Anglia - Polska na Wembley i awans "Orłów Górskiego" do Mistrzostw Świata w piłce nożnej w RFN. 07:05 JESIENNE OPOWIEŚCI Film dokumentalny, 50 min, Polska 2005 Scenariusz i realizacja: Marcin Krzyżański, Dariusz Krzywański Zdjęcia: Krzysztof Skrok, Marek Przęczek Nastrojowa opowieść o zmianach zachodzących w polskiej przyrodzie w poszczególnych porach roku. Malarskie zdjęcia ukazują piękno i bogactwo rodzimej przyrody, często niedoceniane przez nas samych. Wystarczy jednak wybrać się za miasto i rozejrzeć uważnie dokoła, by przekonać się, jak wiele się dzieje w świecie zwierząt i roślin zarówno latem, jak i zimą. Dwaj młodzi przyrodnicy: Andrzej Felger i Marcin Krzyżański postanowili przyjrzeć się z bliska polskiej przyrodzie szykującej się do jesieni. Ten film stanowi plon ich obserwacji. Dwukrotnie w ciągu roku noc zrównuje się z dniem i za każdym razem ta chwila zapowiada wielką zmianę: wiosną - wielkie przebudzenie do życia, jesienią - przygotowania do zimowego snu. Największe jesienne misterium zaczyna się już pod koniec lata, kiedy to ptaki wyruszają na południe. Do dziś to zjawisko pozostaje zagadką dla naukowców. Skąd bowiem skrzydlaci wędrowcy wiedzą, kiedy wyruszyć, jak znajdują właściwą drogę, zwłaszcza że mają do pokonania tysiące kilometrów? Skąd wreszcie biorą siły na tak długie wyprawy? Już w sierpniu w drogę ruszają kraski i dudki, ale koniec lata wyznaczają dopiero odlatujące w ślad za nimi bociany. Przed odlotem ich sejmikujące stada widać z daleka na łąkach. Nie wszystkim jednak dane jest spędzić zimę w Afryce. Wiele bocianów ginie, wpadając na linie elektryczne; jest to dla nich dzisiaj największe zagrożenie, tym bardziej że ptaki te coraz częściej gnieżdżą się właśnie na słupach energetycznych. Słabe, chore osobniki przy odrobinie szczęścia trafiają np. do azylu w warszawskim zoo. Jeszcze bardziej widowiskowa niż przeloty bocianie jest jesienna wędrówka żurawi i gęsi. Wiele stad tych ptaków zatrzymuje się na odpoczynek nad jeziorem Oświn, jednym z nielicznych polskich jezior wolnych jeszcze od obecności człowieka. Oświn to ostoja ptactwa mająca wręcz europejską rangę. Do zimy szykują się nie tylko ptaki, ale i drzewa: feeria barw drzew liściastych to jedno z najpiękniejszych jesiennych zjawisk. Dla każdego gatunku drzew charakterystyczny jest inny kolor liści. Jesień to również pora grzybów. W przyrodzie występują ich setki tysięcy gatunków, ale tych przyciągających uwagę ludzi - wielkoowocnikowych - jest w Polsce tylko (!) ok. 4 tys. gatunków, jadalnych i niejadalnych. Dla wielu gatunków zwierząt nadejście jesieni wiąże się z rozmaitymi rytuałami. Bobry, chociaż nie zasypiają na zimę, intensywnie gromadzą zimowe zapasy. Pod ciosami ich ostrych zębów padają kolejne drzewa. Gdy drzewo już leży na ziemi, zwierzęta zabierają się do obgryzania go z kory i pędów: część konsumują od razu, część chowają na najcięższy okres. W chłodne jesienne noce zaczyna się także rykowisko jeleni. Samce, które przez większą część roku trzymają się z daleka od łań zajętych wychowaniem młodych, teraz zbliżają się do nich. Im donośniejszy ryk, tym dorodniejszy jest przyszły ojciec i tym większą daje gwarancję na zdrowe, silne potomstwo. W Tatrach, najwyższych polskich górach, właściwie w ogóle nie ma lata: późna wiosna od razu przechodzi w jesień. Tatrzańskie hale mają osobną, niepowtarzalną paletę barw, podobnie jak tamtejsze niebo - tylko nad Tatrami tak intensywnie u nas granatowe. A że w górach zima jest najsroższa, to żyjące tam zwierzęta muszą zgromadzić największe zapasy tłuszczu. Niedźwiedzie i świstaki w ciągu lata podwajają z tego powodu swoją wagę. Jedynie kozicom niestraszne mrozy, śniegi i wiatry. Pokryte trzywarstwową sierścią, pozostaną na tatrzańskich turniach przez całą zimę. 08:35 ZMIENNICY - ODC. 13/15 - SPOTKANIA Z TEMIDĄ Serial komediowy, obyczajowy, Polska 1986 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Jacek Janczarski Muzyka: Przemysław Gintrowski Zdjęcia: Jan Muszyński Aktorzy: Mieczysław Hryniewicz, Ewa Błaszczyk, Katarzyna Skawina, Krystyna Tkacz, Mieczysław Czechowicz, Ceazry Harasimowicz, Kazimierz Kaczor, Krzysztof Kowalewski Przed sądem stają oskarżeni o porwanie taksówki strażak Kuśmider i Krashan. Sprawa narkotyków jest niejasna, oskarżeni łżą jak z nut, a świadkowie plączą się w zeznaniach. W efekcie Kuśmider i Krashan otrzymują wyrok w zawieszeniu. Krashan melduje się u Kłuska, a ten każe mu odzyskać pieniądze. Przed sądem staje także Marian Koniuszko, czyli Kasia, od której prostytutka Mariola domaga się alimentów. Kasia udowadnia, że jest kobietą i sprawa zostaje zamknięta. Ale opiekun Marioli nie rezygnuje ze znalezienia ojca i w końcu wybiera prezesa Kłuska. 09:45 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - LUBELSKIE CEBULARZE Magazyn, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Jarosław Frankowski, Sławomir Orman Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) W swojej kolejnej wyprawie kulinarnej Karol Okrasa wyruszy na Lubelszczyznę, aby opowiedzieć widzom o jednym z najbardziej znanych przysmaków regionalnych. Pierwsze wzmianki na temat cebularzy sięgają XIX stulecia. Jako pierwsi cebularze zaczęli wypiekać Żydzi z lubelskiego Starego Miasta, a przed II wojną światową były już one znanym przysmakiem na całej Lubelszczyźnie. Dziś jest cebularz wpisany na ministerialną listę produktów tradycyjnych. Co więcej, zazdrośni o ten przysmak mieszkańcy innych regionów Polski, mieszkańców województwa lubelskiego nazywają cebularzami. Ten prosty placek z mąki pszennej, często drożdżowy, z dodatkiem cebuli i maku, zawojował serca i podniebienia nie tylko mieszkańców regionu. A jak będzie wyglądał taki cebularz wedle złamanych przepisów naszego kucharza? Będą cebularze pieczone w piecu z cebulą makiem i kurkami, cebularze gotowane na parze. Ostatnią propozycją będą cebularze z serem smażone na oleju. 10:25 WYNALAZKI, KTÓRE ZMIENIŁY ŚWIAT - TELESKOP. ODC. 1/6 (REVOLUTIONS: THE IDEAS THAT CHANGED THE WORLD) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Stephen Mizelos Samochód. Samolot. Smartfon. Rakieta. Robot. Teleskop. Uznajemy te urządzenia za coś oczywistego, ale każde z nich jest szczytem ludzkich osiągnięć, a jego historia sięga daleko w przeszłość. Powstawały latami, często w wyniku zaskakujących przypadków albo dzięki wielkim przełomowym odkryciom, a nawet cudom. Kosztowały lata walki i poświęcenia zdeterminowanych jednostek. Każdy z nich zrodził się, aby zaspokoić podstawowe ludzkie potrzeby i zrealizować odwieczne marzenia człowieka: potrzebę komunikacji, pragnienie odnalezienia naszego miejsca we wszechświecie czy potrzeby odkrywania i podróżowania. Ta seria to podróż przez historię człowieka, opowiedziana z perspektywy tych sześciu technologicznych cudów. Ujawnia, jak nauka, wynalazczość, często przypadek rozwijały się i uzupełniały, w wyniku czego zmieniły świat na zawsze, ale i ukształtowały współczesnego człowieka. 11:30 NIEZWYKŁE MIASTA - AMSTERDAM. ODC. 1/3 (SECRET CITIES SERIA 1) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2017 Wykonawcy: Janina Ramirez (prowadząca), Alastair Sooke (prowadzący) Fascynujące historie zabytków sztuki, które ukształtowały trzy olśniewająco piękne miasta. Amsterdam, Sankt Petersburg i Barcelona są odwiedzane przez turystów, którzy spacerują po wydeptanych ścieżkach wokół wielkich galerii, pałaców i placów. Ale w tej serii historyk sztuki Janina Ramirez i krytyk sztuki Alastair Sooke odkrywają istotę każdego miasta w świeży i fascynujący sposób, schodząc z utartych szlaków, odwiedzając wybrane przez siebie zabytki, które ich zdaniem trzeba zobaczyć. W Amsterdamie badają kontrasty w sercu miasta, które podsycały mistrzów takich jak Rembrandt i Vermeer. W Petersburgu odkrywają, w jaki sposób sztuka została wykorzystana do zwiększenia władzy przywódców. W Barcelonie pokazują miasto naznaczone katalońską walką o pełną niezależność. 12:35 WYPRAWA PRZEZ WIELKI KANION - ODC. 1/2 (ODC. 1/2) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2014 Wykonawcy: Dan Snow (prowadzący) Zespół współczesnych poszukiwaczy przygód podejmuje ogromne wyzwanie - organizuje wyprawę śladami pierwszej eksploracji potężnej rzeki Kolorado przez Wielki Kanion, leżący w południowo - zachodnim zakątku Ameryki. Wyprawę nad Wielki Kanion po raz pierwszy zorganizowała w 1869 roku grupa pionierów z Dzikiego Zachodu. Major John Wesley Powell wszedł do jednego z najgłębszych wąwozów na świecie, nie mając pojęcia, dokąd się wybrał. Wyprawa Powella i jego badania naukowe nad tym, co nazwano Wielkim Nieznanym, stały się częścią mapy Ameryki. Po raz pierwszy od 1869 roku, grupa dziewięciu mężczyzn próbuje przepłynąć przez cały 450 - kilometrowy Wielki Kanion, tak jak to zrobili pionierscy badacze w drewnianych łodziach wiosłowych w antycznym stylu, bardziej pasujących do muzeum niż do dzikich nurtów Kolorado. 13:40 POLSKIE 100 LAT - POLSKIE SIŁY ZBROJNE NA WCHODZIE Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2019 Reżyseria: Maciej Dancewicz Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Kazimierz Kaczor, Tomasz Marzecki Po zerwaniu przez Moskwę stosunków polsko - sowieckich, pod auspicjami przebywających w ZSRR polskich komunistów zaczęto tworzyć 1. Dywizję Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Powstające oddziały miały stać się zalążkiem nowych, pozostających pod wyłącznym kierownictwem Sowietów Polskich Sił Zbrojnych. Kadrę oficerską w większości mieli stanowić Sowieci. Wiosną 1944 roku utworzono 1. Armię Wojska Polskiego, która uczestniczyła w wyzwoleniu Warszawy, w walkach o Wał Pomorski i w zdobyciu Berlina. Latem 1944 roku, na terenach zajętej przez Sowietów Polski, rozpoczęto formowanie 2. Armii Wojska Polskiego, która w 1945 roku wzięła udział przy forsowaniu Nysy Łużyckiej i krwawych walkach pod Budziszynem. Los żołnierzy obu polskich armii często bywał tragiczny. Źle dowodzeni, często walczący bez odpowiedniego wsparcia ponosili olbrzymie straty. Mimo to mężnie przelewali krew, ginąc także już kilka dni po zakończeniu wojny. Wielu z nich zmuszonych było do prowadzenia bratobójczych walk z polskim podziemiem niepodległościowym, a wszelkie próby niesubordynacji były karane z całą surowością. 14:45 SPÓR O HISTORIĘ - KOMITET NARODOWY POLSKI Dysk./wywiad/debata, 29 min, Polska, 2018 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Grzegorz Łukomski (prowadzący) 15 sierpnia 1917 roku w Lozannie powstał Komitet Narodowy Polski, którego celem było polityczne reprezentowanie interesów narodu polskiego wobec rządów państw Ententy. Jego przewodniczącym został Roman Dmowski, a w jego skład wszedł wkrótce Ignacy Jan Paderewski. Komitet zabiegał o poparcie przez państwa Ententy idei odrodzenia państwa polskiego i w następnych kilku miesiącach został uznany przez państwa Ententy za oficjalnego reprezentanta narodu polskiego. Przejął także polityczną kontrolę nad powstająca we Francji armią polską. 3 czerwca 1918 roku w wygłoszonej w Wersalu deklaracji państwa sprzymierzone ogłosiły, że jednym z celów wojennych koalicji jest powstanie suwerennej Polski z dostępem do morza. Był to wielki sukces polityczny Komitetu Narodowego Polskiego. Polska uzyskała miejsce wśród państw zwycięskich, co było głównie zasługą Komitetu, który wspólnie z rządem polskim w Warszawie utworzył oficjalną delegację Polski na konferencję pokojową w Wersalu. 16 stycznia 1919 roku Komitet Narodowy Polski uznał rząd polski Ignacego Jana Paderewskiego i zakończył swoją misję. Jednak członkowie Komitetu odegrali zasadniczą rolę w walce o granice Polski w Wersalu. Symbolicznym uznaniem zasług Komitetu Narodowego Polskiego było podpisanie 28 czerwca 1919 roku przez Romana Dmowskiego w imieniu Polski traktatu pokojowego kończącego pierwszą wojnę światową. 15:30 BIBLIA - MOJŻESZ, CZ. 1 (THE BIBLE - MOSES P. 1) Serial religijny, 43 min, Niemcy/Włochy/Francja/USA, 1994 Reżyseria: Roger Young Aktorzy: Ben Kingsley, Frank Langella, Christopher Lee, Anna Galiena Izraelici w Egipcie zaczęli być traktowani jak niewolnicy. Faraon, obawiając się wzrostu liczebności Hebrajczyków, wydał rozkaz zabijania ich pierworodnych synów. Jedna ze zrozpaczonych matek umieściła swoje dziecko w koszyczku, który puściła z prądem rzeki. Koszyk wyławia z rzeki córka faraona i postanawia wychować dziecko jak własnego syna. Tak rozpoczyna się opowieść o Mojżeszu, który stał się przywódcą Izraelitów i wyprowadził ich z Egiptu. 17:20 KUCHNIA JAGIELLONÓW - ODC. 10. WŁOSKIE SZALEŃSTWO. CO PRZYWIOZŁA, A CZEGO NIE PRZYWIOZŁA BONA. Magazyn, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Wykonawcy: Łukasz Modelski (prowadzący) W tym odcinku poznamy przepis na grzankę z bobem według przepisu Bartolomeo Scappiego, a także na ulubioną potrawę Mikołaja Reja, czyli pieczoną szyneczkę. 18:00 PRZYGODY PANA MICHAŁA - ODC. 13/13 - HEKTOR KAMIENIECKI Serial historyczno-przygodowy, 29 min, Polska, 1969 Reżyseria: Paweł Komorowski Scenariusz: Jerzy Lutowski Zdjęcia: Andrzej Gronau Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Tadeusz Łomnicki, Magdalena Zawadzka, Mieczysław Pawlikowski, Andrzej Łapicki, Barbara Brylska, Bogusz Bilewski, Tadeusz Schmidt, Andrzej Jurczak, Antoni Lewek, Czesław Wołłejko, Andrzej Szalawski Ataki Turków zostają odparte, bohaterska załoga twierdzy chce bronić się dalej. Mimo to dochodzi do podpisania rozejmu. Wojsko opuszcza zamek, wyjeżdżają też Basia i pan Zagłoba. Pan Michał i Ketling, wierni przysiędze, pozostają w twierdzy. 18:40 ORŁEM BYĆ Film dokumentalny, 19 min, Polska, 2014 Reżyseria: Anna Pietraszek Scenariusz: Anna Pietraszek 2 lipca 1939 r. na szczycie Nanda Devi East w Himalajach, w Indiach stanęli Bujak i Klarner, dwaj z czterech uczestników pierwszej w historii wyprawy Polaków w najwyższe góry świata. Była to wyprawa prekursorska w eksploracji Himalajów, w skali świata. Ten wielki wyczyn Polacy traktowali jako przygotowanie do wyprawy na Mont Everest. Ale II wojna światowa pokrzyżowała wszelkie plany, skryła także glorię sukcesu. Po wojnie komuniści zakazali wszelkich publikacji o tej wyprawie, jej uczestnicy poszli w zapomnienie. W 2009 r. została zorganizowana druga wyprawa na Nanda Devi - w 70. rocznicę tego ogromnego wyczynu Polaków. Wspinacze zabrali ze sobą polską flagę, aby po powrocie wręczyć ją prezydentowi. I o tej wyprawie opowiada film, w którym wykorzystano materiały archiwalne z wyprawy w 1939 r. Film był prezentowany na pokazach w Zakopanem [festiwal filmow górskich], także w Muzeum Sportu oraz w Kalkucie na Międzynarodowym Festiwalu. 19:00 GIGANCI HISTORII - ODC. 10 JAN PAWEŁ II ŻYCIE I PONTYFIKAT Teleturniej, 43 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Edyta Gładys Wykonawcy: Przemysław Babiarz (prowadzący) Miłośnik gór, świetny narciarz, poeta, dramaturg, pedagog i święty. Jan Paweł II. Jest dla nas najwyższym autorytetem. Ale czy go znamy? Przygotowane przez ekspertów pytania dotyczą szczegółów dotyczących życia i pontyfikatu papieża Jana Pawła II. 21:10 DYNASTIA TUDORÓW - ODC. 10 (TUDORS, THE, EP. 10) Serial historyczny, 50 min, Irlandia/Kanada/USA 2007 Reżyseria: Charles McDougall, Steve Shill Scenariusz: Michael Hirst Aktorzy: Jonathan Rhys Meyers, Natalie Dormer, Maria Doyle, James Frain, Jeremy Northam, Henry Cavill, Nick Dunning, Sam Neill i inni Kardynał Wolsey przebywa na wygnaniu. Jako arcybiskup Yorku żyje w zapomnieniu i nędzy. Po skazaniu go na banicję król Henryk VIII chce umocnić swoją władzę. Mianuje Norfolka oraz Charlesa Brandona przewodniczącymi królewskiej rady. Za to sir Tomas Morus na krótki czas zostaje kanclerzem Anglii. Jako następca Wolseya, który nie zdołał doprowadzić do unieważnienia małżeństwa króla, teraz on ma się zająć sprawą rozwodu. Ale głęboko religijny Morus uważa, że władny w tej sprawie jest jedynie papież Klemens VII. Tymczasem za namową Anny Boleyn, Henryk zgłębia dzieła Marcina Lutra, zwłaszcza że dotyczą one autorytetu monarchy i jego władzy nad wszystkimi ludźmi, łącznie z samym papieżem. Król VIII wysyła Cromwella z ważną misją o pozyskanie informacji od najwybitniejszych teologów Europy. Cromwell przekonuje władcę, że zgodnie z reformatorską wizją Marcina Lutra, król wynosi się ponad wszelkie ziemskie prawa. Wolsey nie może pogodzić się z wygnaniem, prosi Annę Boleyn o wstawiennictwo u monarchy. Norfolk obawia się, że żądny zemsty Wolsey może odzyskać dawną pozycję na królewskim dworze. 22:05 CI CHOLERNI POLACY. LOTNICTWO POLSKIE 1939 - 1945 - ODC. 6 RANDEZ - VOUS Z ADOLFIAKAMI Film dokumentalny, 12 min, Polska, 2020 Scenariusz: Grzegorz Styła, Marek Szczepanek Wykonawcy: Krzysztof Mroczkowski (prowadzący) Cykl programów przygotowanych wspólnie z Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, prezentujący dokonania polskich lotników w czasie II Wojny Światowej. Historia Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie pisana jest najczęściej językiem historycznych statystyk, danych osobowych, dat zestrzeleń, typów maszyn. Planowany cykl "Ci cholerni Polacy" nie będzie historią poszczególnych Dywizjonów, ale opowieścią o lotnikach, uzupełnioną o dane bitewne czy też techniczne i materiały wspomnieniowe, dotąd niepublikowane, pochodzące ze zbiorów Fundacji Charytatywnej Stowarzyszenia Lotników Polskich w Londynie. Obecnie w zbiorach Muzeum Lotnictwa Polskiego. Planowany cykl opowie o lotnikach, którzy walczyli w szeregach Polish Air Force w latach 1939 1941, czyli od chwili ewakuacji, po zakończeniu działań we wrześniu 1939 roku, po koniec Bitwy o Anglię. 00:25 JAN PAWEŁ II (JAN PAWEŁ II /POPE JOHN PAUL II /GIOVANNI PAOLO II) Film biograficzny, 123 min, USA/Włochy/Polska 2006 Reżyseria: John Kent Harrison Scenariusz: John Kent Harrison Zdjęcia: Fabrizio Lucci Wykonawcy: Krzysztof Kolberger, Władysław Kowalski, Olgierd Łukaszewicz, Wojciech Malajkat, Marek Barbasiewicz, Joanna Koroniewska, Jolanta Fraszyńska, Maciej Marczewski, Marcin Przybylski, Anna Dereszowska, Robert Gonera, Krzysztof Janczar Aktorzy: John Voight, Cary Elwes, James Cromwell, Christopher Lee, Ben Gazzara, Wenanty Nosul, Daniele Pecci, Vittoria Belvedere, Giuliano Gemma Wkrótce po śmierci papieża Jana Pawła II powstały, niemal równolegle, dwa filmy fabularne opowiadające o jego życiu i pontyfikacie: amerykański "Jan Paweł II. Nie lękajcie się" Jeffa Blecknera z Thomasem Kretschmannem w roli głównej oraz polsko - włosko - amerykański "Jan Paweł II" z Carym Elwesem i Jonem Voigtem odtwarzającymi postać papieża Polaka w różnych okresach jego życia. Ten drugi film miał również swoją czteroodcinkową wersję telewizyjną, którą Jedynka zaprezentowała w kwietniu 2007 r. Teraz widzowie mają okazję zobaczyć ponaddwugodzinną wersję kinową, wysoko ocenioną przez krytykę. Film zasługuje na pochwały nie tylko ze względu na rozmach i staranność, z jakimi potraktowano temat i samego bohatera. Zadbano zarówno o wierność faktom, jak i stworzenie możliwie największego podobieństwa zewnętrznego. Cary Elwes jako młody Karol Wojtyła, ale przede wszystkim Jon Voigt odtwarzający postać papieża Polaka już w okresie jego pontyfikatu naśladuje charakterystyczny kształt jego postaci, pochylenie głowy, sposób poruszania się, gesty i zachowania, jakie pamiętamy z telewizyjnych transmisji papieskich pielgrzymek. Stara się również ukazać na ekranie jego bogatą, złożoną osobowość, niezwykłą religijność, prostotę i szczerość idące w parze z wyrafinowanym intelektualizmem i mistycyzmem. Dzieło Johna Kenta Harrisona opowiada o całym dorosłym życiu Karola Wojtyły, choć oczywiście większa część filmu poświęcona jest okresowi pontyfikatu Jana Pawła II i jego wpływowi na sprawy religii oraz zmiany polityczne zachodzące na świecie. Film otwiera scena zamachu na papieża, do którego doszło 13 maja 1981 r. na placu Świętego Piotra w Rzymie. Pojazd z rannym Janem Pawłem II przedziera się przez plac w kierunku szpitala. Przed oczami papieża przewija się film, Ojciec Święty cofa się myślami do 1938 r. Wspomina swoją młodość, wspaniałą rodzinę, fascynację teatrem, literaturą, filozofią, sportem, ale też Bogiem i drugim człowiekiem. Nadchodzi rok 1939 - wojna i okupacja. Karol Wojtyła próbuje zrozumieć i poradzić sobie z nową sytuacją. Trafia na wspaniałego spowiednika - arcybiskupa Sapiehę. Studiuje w jego podziemnym seminarium i podejmuje decyzję o zostaniu księdzem. Na prośbę ojca, aby uniknąć wywiezienia na roboty, podejmuje ciężką, fizyczną harówkę w kamieniołomach. Kolejnym czasem wielkiej próby jest powojenna konfrontacja z komunizmem, który zwalcza na każdym kroku wszelkie przejawy religijności. Zabrania używania symboli religijnych poza budynkami należącymi do Kościoła. Odwraca uwagę polskiej młodzieży od religii. Zamyka katolickie szkoły. Kontroluje społeczną i charytatywną działalność Kościoła. Represjonuje duchownych. Ingeruje w obsadzanie kościelnych stanowisk. Zabrania lub utrudnia budowanie nowych świątyń. Z tym wszystkim musi zmierzyć się ksiądz, a później biskup i wreszcie kardynał Karol Wojtyła. 16 października 1978 r. nadchodzi najważniejszy moment w jego życiu: Karol Wojtyła staje na czele całego Kościoła katolickiego. Dla wielu wybór papieża Polaka jest olbrzymim zaskoczeniem, ale też nadzieją na zmiany. Później przychodzi okres długiej rekonwalescencji, który zbiega się z kolejnym smutnym wydarzeniem w życiu papieża - śmiercią prymasa Polski Stefana Wyszyńskiego. Jan Paweł II jednak się nie poddaje. Wyznacza sobie zadanie: wprowadzić Kościół w nowe tysiąclecie bez wojen i przelewu krwi. Do pomocy w realizacji tego zadania wyznacza kardynała Ratzingera, powołując go na prefekta Kongregacji Doktryny Wiary. Zamach nie zmienia też stylu sprawowania władzy papieskiej: Jan Paweł II nadal jest aktywny, pielgrzymuje, wzywa do pokoju i pojednania, spotyka się z głowami państw i szefami dyplomacji, walczy o prawa człowieka - do życia, wolności słowa i wyznania. Wiele czasu poświęca problemowi komunizmu, uważając, że rozpad Związku Radzieckiego jest realny. Ważnym aspektem jego walki o pokój na ziemi jest tworzenie więzi z młodzieżą. Jan Paweł II, przyjaciel i wychowawca młodych ludzi, ustanawia Światowy Dzień Młodzieży. Wbrew spekulacjom nieprzychylnych Kościołowi środowisk odnosi olbrzymi sukces - na jego wezwanie odpowiadają tłumy. Młodzież udziela mu pełnego poparcia. Z biegiem lat pogarsza się stan zdrowia papieża. Konieczna staje się operacja wstawienia mu sztucznego stawu biodrowego, potem trwa długa rehabilitacja, daje znać o sobie choroba Parkinsona, która powoli atakuje całe ciało. Dla aktywnej i pełnej życia osoby tego typu ograniczenia są co najmniej niewygodne. Ale Jan Paweł II nie ma czasu na choroby, zbliża się bowiem rok 2000. Kościół ma już 2000 lat. Z tej okazji zostaje zorganizowana pielgrzymka do Ziemi Świętej. Nieuchronny upływ czasu i kolejne choroby utrudniają życie Karolowi Wojtyle, który przygotowuje się powoli na spotkanie z Bogiem. Do ostatnich chwil jego ukochana młodzież jest przy nim. Słyszy ją, przygotowując się do ostatniej drogi: "Szukałem was, a teraz wy przyszliście do mnie". 02:40 W CIENIU ŚLĄSKA Film dokumentalny, 95 min, Polska, 1990 Scenariusz: Dariusz Król Zdjęcia: Jerzy Sobociński Wykonawcy: Anastazja Kuc, Henryk Boukołowski, Jan Englert, Janusz Gajos, Kalina Jędrusik, Jan Lewandowski, Olgierd Łukasiewicz, Wojciech Sarnowicz, Andrzej Wajda Film przedstawia sylwetkę reżysera Kazimierza Kutza.