TVP Kultura Poniedziałek, 12.10.2020 08:25 TEGO SIĘ NIE WYTNIE Talk-show, 75 min, Polska, 2020 Reżyseria: Konrad Smuga Scenariusz: Mariusz Cieślik Wykonawcy: Mariusz Cieślik (prowadzący), Justyna Melonowska (prowadząca), Łukasz Adamski (prowadząca) Program prowadzi Mariusz Cieślik, a towarzyszyć mu będzie para komentatorów: dr Justyna Melonowska oraz Łukasz Adamski. Gośćmiu odcinka będą Magdalena Zawadzka oraz Piotr Domalewski. 09:55 REŻYSERZY S.II - JOHN FORD (THE DIRECTORS - JOHN FORD) Film dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. W tym odcinku przyglądamy się sylwetce Johna Forda, twórcy m.in. "Dyliżansa", "Zielonej doliny" czy "Gron gniewu". 10:45 ZAGINIONE SKARBY - "LEŻĄCA LWICA" Film animowany, 5 min, Polska, 2020 Reżyseria: Beata Szuszwedyk - Sadurska Scenariusz: Beata Szuszwedyk - Sadurska Muzyka: Michał Izydorczyk Cykl programów poświęconych kradzieżom dzieł sztuki. Odcinek przybliża historię dzieła zatytułowanego "Leżąca lwica" - jednego z trzech rysunków Albrechta Dürera, które należały do najcenniejszych obiektów w zbiorach Gabinetu Rycin Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie. Odzyskanie dzieła ze Związku Radzieckiego nastąpiło w 1923 r. 11:00 KRÓLOWA BONA - ODC. 9 Serial historyczny, 56 min, Polska, 1980 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Halina Auderska Zdjęcia: Zygmunt Samosiuk Muzyka: Zdzisław Szostak Aktorzy: Aleksandra Śląska, Zdzisław Kozień, Jerzy Zelnik, Anna Dymna, Zdzisław Wardejn, Lidia Korsakówna, Leonard Pietraszak, Jerzy Kamas, Piotr Fronczewski, Jerzy Trela, Bogusław Sochnacki, Marek Kondrat, Stanisław Ptak, Tadeusz Janczar, Stefan Szmidt Po śmierci Zygmunta Starego na uroczystości żałobne przyjeżdża jedyny już władca Rzeczypospolitej - Zygmunt August. Wobec oczekującej go z całym dworem Bony ogłasza swoje małżeństwo z Barbarą Radziwiłłówną. Oburzona postępowaniem syna królowa opuszcza Wawel i udaje się na Mazowsze, by stamtąd obserwować jego walkę o uznanie przez Sejm małżeństwa z Barbarą. Zebranych w Piotrkowie Trybunalskim posłów Zygmunt stawia przed dramatycznym wyborem: albo uznają małżeństwo z Barbarą, albo on zrzeknie się korony. 12:10 KRÓLOWA BONA - ODC. 10 Serial historyczny, 55 min, Polska, 1980 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Halina Auderska Zdjęcia: Zygmunt Samosiuk Muzyka: Zdzisław Szostak Aktorzy: Aleksandra Śląska, Jerzy Zelnik, Anna Dymna, Zdzisław Wardejn, Lidia Korsakówna, Leonard Pietraszak, Jerzy Kamas, Piotr Fronczewski, Jerzy Trela, Bogusław Sochnacki, Marek Kondrat, Stanisław Ptak, Wieńczysław Gliński, Mariusz Benoit, Stefan Szmidt Długa i dramatyczna walka Zygmunta Augusta o uznanie jego małżeństwa z Barbarą Radziwiłłówną zostaje uwieńczona pełnym sukcesem. Przestraszeni groźbą abdykacji posłowie poddają się woli króla. 7 grudnia 1550 r. w katedrze wawelskiej odbywa się koronacja Barbary na królową Polski. Szczęście królewskiej pary nie trwa długo. Pół roku później Barbara umiera. Po raz drugi trzydziestoletni monarcha zostaje sam, skłócony z matką i nadal bezdzietny. Kierując się dobrem dynastii, Zygmunt August decyduje się na kolejne małżeństwo. Pragnąc rozbić koalicję cara Iwana z Ferdynandem Habsburgiem, planuje ślub z Katarzyną Austriaczką. 13:10 STRUNA ZA STRUNĄ (ONE AFTER THE OTHER) Film animowany, 12 min, Francja, 2018 Reżyseria: Nicolas Pegon Scenariusz: Nicolas Pegon Wykonawcy: Grant Sabin Animowany dokument poświęcony młodemu amerykańskiemu bluesmenowi. Grant Sabin spaceruje po swoim domu w poszukiwaniu wspomnień i inspiracji. 13:30 DZIKA MUZYKA - MUZYKA Z PUSZCZY Magazyn, 24 min, Polska, 2016 Reżyseria: Zuzanna Solakiewicz, Zvika Gregory Portnoy Wykonawcy: Katarzyna Huzarska (prowadząca) Na Kurpiach, które przez lata słynęły z nadzwyczajnych śpiewaków i oryginalnych pieśni, przekaz tradycji muzycznych młodemu pokoleniu dawno już zaginął. Tymczasem ostatnio grupa młodych ludzi z okolic wsi Bandysie, wspierana przez entuzjastów z Gdańska, stara się wskrzesić ideę dawnych muzycznych zgromadzeń. Fragment tego procesu zobaczymy w odcinku. Oprócz śpiewaczek z Bandyś zaśpiewa również Adam Strug. 14:00 NIEDZIELA Z... TEATREM SYRENA Dysk./wywiad/debata, 40 min, Polska, 2020 Scenariusz: Katarzyna Jurkowska Wykonawcy: Marta Perchuć - Burzyńska (prowadzący) Kolejny odcinek cyklicznego programu "Niedziela z..." poświęcony jest Teatrowi Syrena, który w 2020 roku obchodzi jubileusz - 75 lat istnienia. Powstał w 1945 roku w Łodzi założony przez satyryka Jerzego Jurandota. W 1948 roku teatr przeniósł się do Warszawy i zajął lokal po przedwojennej stajni przy ulicy Litewskiej 3, gdzie mieści się do dzisiaj. Z Teatrem Syrena związali się wybitni artyści: Irena Kwiatkowska, Alina Janowska, Hanka Bielicka, Zofia Czerwińska, Teresa Lipowska, Krystyna Sienkiewicz, Kazimierz Brusikiewicz, Edward Dziewoński, Roman Kłosowski, Bohdan Łazuka, Tadeusz Pluciński. Obecnie na scenie Teatru Syrena występują między innymi: Anna Dereszowska, Hanna Śleszyńska, Krystyna Tkacz, Magdalena Wójcik, Krzysztof Kowalewski, Wojciech Malajkat, Piotr Polk, Henryk Talar, Zbigniew Zamachowski. 14:50 JÓZIA (JÓZIA) Film dla młodzieży, 62 min, Polska/Niemiecka Republika Demokratyczna, 1977 Autor: Anna Seghers Reżyseria: Wojciech Fiwek Scenariusz: Friedhold Bauer Zdjęcia: Władysław Nagy, Mieczysław Verocsy Aktorzy: Monika Alwasiak, Maria Wawszczyk, Radosław Arkuszyński, Barbara Rachwalska, Zygmunt Malanowicz Matka dziewięcioletniej Józi, robotnica łódzkiej fabryki, zostaje oddelegowana na zjazd delegatów robotniczych do Moskwy w 1929 roku. Wyjeżdża tam potajemnie, a w czasie nieobecnosci matki, Józia zostaje sama w domu. Dziewczynka wiele dni przeżywa w strachu, aż do szczęśliwego powrotu matki. 16:05 FAUSTYNA Film biograficzny, 73 min, Polska, 1994 Reżyseria: Jerzy Łukaszewicz Scenariusz: Maria Nowakowska - Majcher Zdjęcia: Zdzisław Najda Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Dorota Segda, Mirosława Dubrawska, Teresa Budzisz - Krzyżanowska, Danuta Szaflarska, Agnieszka Czekańska, Stanisława Celińska, Zofia Rysiówna Krzysztof Wakuliński, Jerzy Łazewski, Maria Gładkowska, Renata Berger, Janusz Michałowski, Piotr Pawłowski, Małgorzata Różniatowska Biografia świętej siostry Marii Faustyny Kowalskiej. Urodzona w 1905 roku Helena Kowalska już jako dziecko była bardzo religijna i marzyła o wstąpieniu do zakonu. Co prawda, wówczas w mury klasztorne mogły wstępować już kilkunastoletnie dziewczynki, ale obowiązkowo musiały wnieść posag. Młodziutka Helena opuszcza dom i zatrudnia się jako pokojówka. Oszczędza każdy grosz na skromny posag. W końcu matka przełożona zgadza się przyjąć ją do klasztoru. W Zgromadzeniu Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia Helena, teraz już jako siostra Faustyna, przeżywa ogromne rozczarowanie. Przekonuje się bowiem, że w klasztorze jest miejsce nie tylko na umartwianie się, poszczenie, czynienie dobrych uczynków, ale i na zawiść, małostkowość, pychę, lenistwo. Faustyna decyduje się jednak pozostać, a jej wiara jest niezachwiana. Ma widzenia, czuje obecność Chrystusa, rozmawia z nim. Ale matka przełożona i spowiednik nie wierzą jej i zgodnie twierdzą, że trzeba ją poddać badaniom psychiatrycznym. Faustyna modli się żarliwie i pracuje ponad siły. Namalowany przez nią wizerunek Chrystusa wystawiony zostaje w Ostrej Bramie w Wilnie. W wieku 33 lat zapada na gruźlicę i umiera. Jej kult zaczął się szerzyć tuż po jej śmierci, ale wówczas Kościół katolicki nie aprobował tego. Dopiero w latach 60. dzięki staraniom kardynała Wojtyły rozpoczął się proces beatyfikacyjny siostry Faustyny Kowalskiej. 18 kwietnia 1993 roku Jan Paweł II ogłosił ją błogosławioną. 30 kwietnia 2000 roku wyniósł świętą na ołtarze. W postać świętej znakomicie wcieliła się Dorota Segda, nagrodzona za tę rolę Złotą Kaczką. 18:55 ROZWAŻNA I ROMANTYCZNA - ODC. 1/3 (SENSE AND SENSIBILITY) Serial obyczajowy, kostiumowy, 51 min, Wielka Brytania, 2008 Autor: Jane Austen Reżyseria: John Alexander Scenariusz: Andrew Davies Aktorzy: Hattie Morahan, Charity Wakefield, Dominic Cooper, Dan Stevens Adaptacja powieści Jane Austen. Anglia, XVIII wiek, Kiedy pan Dashwood umiera, prawowitym właścicielem posiadłości w Sussex zostaje jego syn z pierwszego małżeństwa John. Po śmierci męża, wdowa wraz z trzema córkami (Elinor, Marianne i Margaret) muszą przeprowadzić się do skromnego domu na wsi w Devonshire. Jedynym wyjściem z sytuacji jest odpowiednie zamążpójście dziewcząt, które pozwoli im na zdobycie fortuny i wejście w świat wyższych sfer. Z pomocą bogatego sąsiada, sir Johna Middletona, wkrótce pojawiają się odpowiedni kandydaci. Są wśród nich dziarski Willoughby, przyszły wikariusz Edward Ferrars i emerytowany kolonialny dżentelmen pułkownik Brandon. Jednak nie wszystko ułoży się tak, jakby sobie tego życzyły bohaterki. 20:00 PANORAMA KINA POLSKIEGO - SKAZANY NA BLUESA Dramat, 97 min, Polska 2005 Reżyseria: Jan Kidawa - Błoński Scenariusz: Przemysław Angerman, Jan Kidawa - Błoński Zdjęcia: Grzegorz Kuczeriszka Muzyka: Dżem Aktorzy: Tomasz Kot, Jolanta Fraszyńska, Maciej Balcar, Adam Baumann, Anna Dymna, Joanna Bartel, Przemysław Bluszcz, Paweł Berger, Beno Otręba, Adam Otręba, Jerzy Styczyński i inni "Kiedyś chciałem umrzeć młodo, tak jak Jim Morrison, ale z czasem zacząłem patrzeć na to inaczej" - stwierdził kiedyś Rysiek Riedel i to zdanie stało się mottem filmowej opowieści o nim. Niestety, nie było mu pisane długie życie. Wokalista grupy Dżem obdarzony nieprzeciętnym głosem, jeden z największych samorodnych talentów polskiej sceny rockowej, odszedł w wieku zaledwie 37 lat, 30 lipca 1994 r. Zniszczyły go narkotyki, od których najpierw nie chciał, a później już nie potrafił uciec. Dla wielu młodych ludzi, którzy dorastali na jego muzyce, stał się symbolem wolności i niezależności - zarówno tej artystycznej, jak i osobistej. W kilkanaście lat po jego śmierci na jego grobie fani nadal składają kwiaty i palą znicze. Jan Kidawa - Błoński miał szczególne powody, żeby zrobić film o Ryszardzie Riedlu. Był jego bliskim krewnym, razem dorastali w śląskich familokach, mieli podobne marzenia, fascynacje. Na oczach przyszłego reżysera kształtowała się niezwykła osobowość Ryśka i jego bardzo specyficzny związek z ojcem - mieszanka miłości i nienawiści. Kidawa - Błoński nie nakręcił jednak typowego filmu biograficznego, wybrał do swojej opowieści tylko parę okresów z życia bohatera, koncentrując się na jego młodości i pierwszych krokach w branży muzycznej oraz na kilku ostatnich latach życia, gdy artysta coraz bardziej pogrążał się w nałogu, niszcząc siebie i swoją wspaniale zapowiadającą się karierę. Nie jest to także film muzyczny, chociaż oryginalna muzyka zespołu Dżem wypełnia znaczną część "Skazanego na bluesa", teksty piosenek stanowią swoisty komentarz ukazanych wydarzeń, a na ekranie pojawiają się autentyczni członkowie grupy, grający samych siebie. Film ten to przede wszystkim przejmująca opowieść o poszukiwaniu wolności w siermiężnej rzeczywistości PRL - u, o potrzebie uczucia, a jednocześnie oddalaniu się od bliskich, o artystycznym dojrzewaniu i walce z przeznaczeniem. Nadwrażliwiec o duszy dziecka, uciekający w świat marzeń i iluzji, nie potrafił pogodzić tego wszystkiego, zagubił się i zmęczył, a kiedy "skończyły mu się marzenia", jak sam mówi w jednej ze scen, już wiedział, że koniec jest bliski. Niezwykły artysta znalazł znakomitego odtwórcę w postaci Tomasza Kota, przypominającego Ryśka nie tylko fizycznie, ale również świetnie oddającego na ekranie jego buntowniczą, nieokiełznaną naturę. Akcja filmu zaczyna się w 1976 r. w Tychach, w jednym ze śląskich blokowisk. 20 - letni Rysiek, choć inteligentny i bystry, nie pracuje, edukację zakończył na z trudem zaliczonej podstawówce, żyje z dnia na dzień na garnuszku rodziców, w ciągłym konflikcie z ojcem ormowcem, zafascynowany zachodnią muzyką i kulturą hipisów, pełen marzeń o indiańskim życiu na preriach. Te szczeniackie mrzonki tkwią w nim od czasów dzieciństwa spędzonego w ponurych familokach, kiedy to razem ze swoim najlepszym przyjacielem "Indianerem" bawili się w czerwonoskórych. Rysiek poznaje Małgosię, zwaną Golą, dziewczynę z tego samego osiedla, której podoba się wysoki chłopak stawiający pierwsze kroki w miejscowym zespole muzycznym. Rodzi się między nimi namiętne uczucie. Gola, jeszcze jako uczennica, zachodzi w ciążę. Wyrzucona ze szkoły, niebawem wychodzi za mąż za Ryśka. Ojciec chłopaka, do końca przeciwny temu związkowi, nasyła na syna komisję poborową, później wymienia zamki w drzwiach w mieszkaniu, gdzie młodzi mają mieszkać, ale Rysiek stawia na swoim. Nadchodzi rok 1990. Dżem jest jedną z najbardziej znanych grup w kraju, daje wiele koncertów, ma tysiące fanów. Ale za kulisami toczy się dramat lidera zespołu. Rysiek coraz bardziej pogrąża się w nałogu, często trudno mu dotrwać nawet do końca koncertu, żyje w świecie narkotycznych wizji. Podziwiany idol stacza się coraz niżej, żebrząc o narkotyki. Troska o dom spada wyłącznie na barki Gosi, która trwa u boku męża coraz bardziej zmęczona i zrozpaczona. Lecz ani ona, ani koledzy z zespołu, którym przechodzi koło nosa intratny kontrakt, nie są już w stanie zapobiec tragedii. 21:50 KRONOS - SUMIENIE Dysk./wywiad/debata, 29 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Piotr Nowak (prowadzący) W kolejnym odcinku profesor Piotr Nowak wraz z zaproszonymi do studia gośćmi poddaje analizie pojęcie sumienia. Powszechnie uważa się Sokratesa nie tylko za twórcę filozofii, ale także za wynalazcę sumienia. Miałoby ono być arbitrem, którego wszędzie ze sobą zabieramy - do sypialni, na napad czy na najbardziej beztroskie wakacje. Czym jest sokratejski daimonion i czy może uchodzić za archetyp dzisiejszego sumienia? Dlaczego zamiast mówić nam o tym, co czynić przystoi, sokratejski dajmonion przestrzega nas przed tym jedynie, czego czynić nie wolno? 22:35 SCENA MUZYCZNA - CZTERY PORY ROKU - NEW VIBES Koncert, 50 min, Polska, 2020 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Anna Wandtke W kolejnym odcinku Sceny muzycznej wspominać będziemy Agnieszkę Osiecką, której rocznica urodzin przypada 9 października. Z tej okazji na scenie muzycznej TVP Kultura pojawi się skrzypaczka Anna Wandtke z zespołem pod dyrekcją Sebastiana Wypycha. Wykonają materiał z premierowej płyty "Vivaldi New Vibes". To nowatorskie opracowanie słynnych "Pór roku" na skrzypce, dwa akordeony i kontrabas z elementami improwizacjami oraz recytacjami sonetów Vivaldiego i Osieckiej. 04:15 TAMTE LATA, TAMTE DNI - JÓZEF WILKOŃ Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Wykonawcy: Marta Perchuć-Burzyńska (prowadząca) Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem lata dzieciństwa i rodzinny dom wspomina wybitny polski ilustrator Józef Wilkoń.