TVP Kultura Poniedziałek, 19.10.2020 09:55 REŻYSERZY S.II - MICHAEL CURTIZ (THE DIRECTORS - MICHAEL CURTIZ) Film dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. W tym odcinku przyglądamy się sylwetce Michaela Curtiza, twórcy m.in. "Casablanki" czy "Aniołowie o brudnych twarzach". 11:00 SIEDLISKO - ODC. 7/9 Serial obyczajowy, 51 min, Polska 1998 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Wanda Majerówna, Zofia Nasierowska Występują: Anna Dymna, Leonard Pietraszak, Renata Dancewicz, Agnieszka Wagner, Paweł Deląg, Piotr Machalica, Łukasz Mechanicki, Danuta Szaflarska, Wanda Majerówna, Zofia Merle, Piotr Gąsowski, Stanisława Celińska, Leszek Zduń, Michał Pawlicki, Marian Opania, Krzysztof Kowalewski, Magdalena Cielecka, Jerzy Zelnik, Jerzy Kamas, Igor Przegrodzki, Lech Ordon, Stanisław Brejdygant, Olgierd Łukaszewicz, Grażyna Marzec, Stanisław Brudny i inni Marianna planuje zburzenie jednej ze ścian i budowę kominka. Do wykonania tej pracy zamierza zaangażować fachowca. Helena proponuje, by zamiast niego zatrudnić Józka i Wójcika. Krzysztof jedzie do miasta po zakupy. Po drodze spotyka Kotulę, u którego zamawia cement i cegły. Przed bankiem natrafia na dr. Kulę. Wspomina z nim dawne, dobre, studenckie czasy. Zwierza się, że otrzymuje regularne listy od doktorantki Basi. Kula zaś prosi Kalinowskiego o pomoc w organizowanej przez siebie aukcji, z której dochód chce przeznaczyć na zakup ultrasonografu. Wie bowiem, że syn Krzysztofa jest filmowcem i zna wielu sławnych aktorów. Może jeden z nich dałby się namówić na poprowadzenie aukcji, przez co znacznie zyskałaby na atrakcyjności. Niedługo później do Panistrugi przyjeżdżają Kasia z Robertem. Kasia z pasją uprawia swój zawód artysty - fotografika i na razie nie myśli o powiększeniu rodziny. Podczas spaceru Marianna przeprowadza z córką poważną rozmowę na temat wiary i szczęścia. Namawia ją też, by zaryzykowała i zdecydowała się na dziecko. Po obiedzie Helena okazuje zaniepokojenie długą nieobecnością Wolfa. Złe przeczucia zaczynają też trapić Mariannę, która postanawia sprawdzić, dlaczego ich znajomy tak długo nie daje znaku życia. 12:00 SIEDLISKO - ODC. 8/9 Serial obyczajowy, 50 min, Polska 1998 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Wanda Majerówna, Zofia Nasierowska Występują: Anna Dymna, Leonard Pietraszak, Renata Dancewicz, Agnieszka Wagner, Paweł Deląg, Piotr Machalica, Łukasz Mechanicki, Danuta Szaflarska, Wanda Majerówna, Zofia Merle, Piotr Gąsowski, Stanisława Celińska, Leszek Zduń, Michał Pawlicki, Marian Opania, Krzysztof Kowalewski, Magdalena Cielecka, Jerzy Zelnik, Jerzy Kamas, Igor Przegrodzki, Lech Ordon, Stanisław Brejdygant, Olgierd Łukaszewicz, Grażyna Marzec, Stanisław Brudny i inni Listonosz Pacała przywozi pocztę. Wśród korespondencji Marianna znajduje list Basi do Krzysztofa. Zdenerwowana jedzie rowerem do profesora Wanata. Zastaje u niego doktorantkę Krzysztofa. Odbywa z dziewczyną poważną rozmowę. W drodze powrotnej spotyka męża i zaczyna mu robić wymówki. Krzysztof, zaskoczony zazdrością żony, wsadza ją do samochodu i zabiera do domu. Nazajutrz po małżeńskim konflikcie nie ma śladu. Kalinowscy w błogim nastroju spożywają śniadanie. Idyllę przerywa krzyk pobitej przez męża Kotulowej. Wkrótce zjawia się sam Kotula z furmanką pełną prosiąt, gęsi i kaczek. Zamierza to wszystko sprzedać, by zdobyć pieniądze na wysyłkę do firmy, która obiecała mu wielką wygraną. Kalinowscy usiłują mu wytłumaczyć, że najprawdopodobniej padł ofiarą oszustwa. Tymczasem Wolf zostaje wypisany ze szpitala. Marianna z Krzysztofem zabierają go do siebie i otaczają niezwykle troskliwą opieką. Mimo to starzec niebawem umiera. Po pogrzebie zwraca się do Kalinowskich mecenas Duży. Okazuje się, że Wolf zapisał w testamencie Mariannie lasy, ziemie i browar, zarekwirowane przez państwo w 1945 r. W łóżku Wolfa zaś Kalinowscy znajdują szkatułkę pełną złotych carskich pięciorublówek, tzw. świnek. 13:00 DALEJ PROSTO Dramat, etiuda filmowa, 17 min, Polska, 2018 Reżyseria: Emilia Śniegoska Scenariusz: Emilia Śniegoska, Traian Soimu Zdjęcia: Zuzanna Kernbach Aktorzy: Maria Pakulnis, Agnieszka Żulewska, Jacek Romanowski Jerzy, mąż Marty i ojciec Ewy, umiera. Wieloletnia walka o utrzymanie go przy życiu była dla kobiet celem samym w sobie. Kiedy ich życie przestaje toczyć się w rytmie nieuchronności nadchodzącej tragedii, okazuje się, że czeka na nie jeszcze jedna próba. (źródło: PISF) 14:00 NIEDZIELA Z... REJSEM Dysk./wywiad/debata, 40 min, Polska, 2018 Scenariusz: Dorota Petrus Wykonawcy: Agnieszka Szydłowska (prowadząca) Rozmowa o kultowym filmie "Rejs" z jego twórcami i aktorami. Jak zrodził się pomysł na "Rejs"? O czym to miał być film i dlaczego akurat akcja na statku? Co wówczas w polskim filmie najbardziej śmieszyło? Czy naturszczycy mieli pełną świadomość, w jakim eksperymencie filmowo - formalnym będą brali udział? 14:50 JOHN FORD, CZŁOWIEK KTÓRY WYMYŚLIŁ DZIKI ZACHÓD (JOHN FORD, THE MAN WHO INVENTED AMERICA) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2018 Reżyseria: Jean - Christophe Klotz Dokument opowiadający o życiu znanego amerykańskiego reżysera, autora ponad 150 dzieł, twórcy, który zdobył więcej Oscarów niż jakikolwiek inny reżyser. Dokument rzuca światło na znaczenie jego najwybitniejszych filmów. 16:00 KLUCZNIK Dramat, 80 min, Polska 1979 Scenariusz i reżyseria: Wojciech Marczewski Zdjęcia: Jerzy Zieliński Muzyka: Zygmunt Konieczny Aktorzy: Wirgiliusz Gryń, Tadeusz Łomnicki, Stanisława Celińska, Halina Gryglaszewska, Jerzy Radziwiłowicz, Jerzy Kryszak, Teresa Lipowska, Henryk Machalica, Włodzimierz Musiał, Juliusz Lubicz - Lisowski, Konrad Morawski, Leonard Pietraszak, Ryszard Pietruski i inni Scenariusz filmu (Grand Prix za reżyserię, nagrody za muzykę i za zdjęcia na IV FPTT w Olsztynie w 1980 r.) powstał na motywach sztuki Wiesława Myśliwskiego. Akcja "Klucznika" rozgrywa się w małej wiosce na przełomie lat 1944/45. Jej mieszkańcy wiedzą już o reformie rolnej, ale ziemia pobliskiego dworu nie została jeszcze podzielona, a w pałacu w dalszym ciągu mieszka schorowany hrabia z siostrą i córką. Majątek pałacowy został już niemal kompletnie rozgrabiony, w parku bawią się chłopskie dzieci, nie ma zwierząt. Jedynie pałac pozostał nietknięty, żaden z chłopów nie śmie bowiem doń wejść, póki "on" tam jest. Dawny klucznik Kazimierz nadal pełni swoją funkcję, chociaż właściwie nie ma już czego pilnować. "Posprawdzało się panie hrabio, pozamykało, stworzenie jeść dostało na całą noc..." - relacjonuje co wieczór hrabiemu, bojąc się, że prawda o stanie majątku mogłaby zabić chorego na serce pana. Ale hrabia doskonale zdaje sobie sprawę z tego, co się wokół niego dzieje, jednak - podobnie jak klucznik - udaje, że nic się nie zmieniło. Wie, że nie był dobrym panem i spodziewa się, że któregoś dnia chłopi wtargną do pałacu, by zamordować jego i jego rodzinę. A on chce umrzeć godnie i pięknie, odejść wraz z epoką, w której żył, z klasą, tradycją, kulturą, do której należał. Dlatego też któregoś wieczoru przyjmuje klucznika w kontuszu i z karabelą u boku. Podziw, jaki widzi w oczach sługi, sprawia hrabiemu satysfakcję. Za obietnicę dochowania wierności ofiarowuje Kazimierzowi swój majątek, przypina karabelę, a do ręki daje dzwonek, którym dzwonił na służbę. Razem przemierzają pałacowe korytarze. W pewnym momencie hrabia pada rażony atakiem serca. Klucznik idzie dalej sam, zasiada w fotelu swego pana i nieśmiało, a potem coraz energiczniej potrząsa dzwoneczkiem. Dźwięk dzwonka potęguje muzyka i zmienia w brzmienie wielkich dzwonów. Ale lokaj się nie pojawia. 20:00 PANORAMA KINA POLSKIEGO - DZIKIE RÓŻE Dramat, 93 min, Polska, 2017 Reżyseria: Anna Jadowska Scenariusz: Anna Jadowska Zdjęcia: Małgorzata Szyłak Muzyka: Agnieszka Stulgińska Aktorzy: Marta Nieradkiewicz, Michał Żurawski, Halina Rasiakówna, Konrad Skolimowski Młoda kobieta, chcąc znowu poczuć się kochaną i adorowaną, wplątuje się w romans z nastolatkiem. Niestety za tą chwilę zapomnienia przyjdzie zapłacić jej wysoką cenę. Sytuacja komplikuje się jeszcze bardziej, gdy wraca mąż. Podejrzenia, plotki i oskarżenia będą przeplatać się z inną tragedią - na plantacji dzikich róż, gdzie pracuje kobieta, zaginie jej 2 - letni synek Jasio. Czy chłopiec się odnajdzie? Czy ta rodzina ma szansę przetrwać? I wreszcie, czy Ewa pogodzi rolę walczącej o małżeństwo kobiety z rolą matki, która być może będzie musiała porzucić własne dziecko? 21:45 KRONOS - MODA Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Piotr Nowak(prowadzący) Tematem kolejnego odcinka jest moda. Profesor Piotr Nowak wraz z zaproszonymi do studia gośćmi szuka odpowiedzi na pytania: Co to jest moda? Czy moda to konformizm? A może dążenie do wolności? Czy można modę zbagatelizować? Dlaczego ulegamy modzie, która przychodzi do nas z zewnątrz? 22:30 SCENA MUZYCZNA - CHOPIN BY LESZEK MOŻDŻER Koncert, 50 min, Polska, 2020 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Leszek Możdżer Kolejny odcinek Sceny muzycznej poświęcony będzie Fryderykowi Chopinowi. W październiku 2020 miała odbywać się XVIII edycja prestiżowego Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Z powodu pandemii COVID - 19 pianistyczne zmagania młodych muzyków z całego świata zostały przesunięte o rok. Widzów TVP Kultura, którzy z niecierpliwością oczekują na konkurs, zapraszamy na odcinek "Sceny muzycznej", w którym wystąpi wybitny pianista Leszek Możdżer. To właśnie jazzowe "Impresje" Możdżera są jednymi z najbardziej znanych współczesnych reinterpretacji dzieł Chopina. 23:35 ŻELAZNA KLASYKA - KONFORMISTA (IL CONFORMISTA) Tghriller psychologiczny, 107 min, Niemcy/Francja/Włochy, 1970 Reżyseria: Bernardo Bertolucci Zdjęcia: Vittorio Storaro Muzyka: Georges Delerue Aktorzy: Jean - Louis Trintignant, Stefania Sandrelli, Gastone Moschin, Enzo Tarascio Przekonany, że w 1920 r. , jako 13 - letni chłopiec zabił szofera homoseksualistę, Marcello Clerici stara się okupić swoją winę poprzez jak najściślejsze dostosowywanie się do norm społecznych. Niepoczytalność ojca oraz pociąg matki do narkotyków i młodych chłopców sprawiły, że on sam stara się być jak najbardziej przeciętny i anonimowy. W 1938 r. poślubia Giulię, niczym niewyróżniającą się drobnomieszczankę. Ponieważ czasy temu sprzyjają, zostaje agentem faszystowskiego wywiadu i wykorzystując podróż poślubną do Paryża, stara się wykonać powierzone mu zadanie rozszyfrowania antyfaszystowskiej działalności profesora Quadriego, którego był niegdyś studentem. Odwiedzając z Giulią profesora i jego żonę Annę, niespodziewanie dla samego siebie zakochuje się w atrakcyjnej pani profesorowej i pod wpływem tego silnego uczucia chce się wycofać z powierzonego mu zadania. Z jeszcze większym zaskoczeniem spostrzega jednak, że nie on, a Giulia jest w istocie obiektem zainteresowania Anny. Co więcej, Anna wie o powiązaniach Marcella z wywiadem, lecz nic nie robi, by ostrzec męża. Tymczasem z Włoch nadchodzi rozkaz likwidacji profesora. "Konformista" jest dość swobodną adaptacją powieści Alberta Moravii pod tym samym tytułem. Reżysera Bernardo Bertolucciego ("Strategia pająka", "Ostatnie tango w Paryu", "Wiek XX", "Ostatni cesarz", "Pod osłoną nieba", "Mały Budda") zainspirowały tylko niektóre wątki myślowe powieści, a przede wszystkim osobowość tytułowego bohatera, postaci tyleż tragicznej, co obmierzłej, wielkiej i nędznej. Jean - Louis Trintignant, odtwórca postaci Marcella, tak wspominał pracę nad filmem i swą rolą: "Według Moravii, a także według Bertolucciego, aby wejść do społeczeństwa, aby zostać przez nie zaakceptowanym, trzeba się wkupić - cena tego okupu nazywa się konformizmem. W tym wypadku bohater był w sytuacji wyjątkowej (okres wojny i faszyzmu): zdobywa prawo"wstępu do społeczeństwa" poprzez współudział w powszechnej zbrodni. Krytycy podkreślali jednak, że nie należy ograniczać"Konformisty" do prostego przykładu politycznego wyboru. W świecie Bertolucciego wszystko podlega i wszystko znajduje wyjaśnienie w mechanizmach uczuciowych, które determinują ludzi. Film ten to wyrafinowana artystycznie medytacja nad słabością, uleganiem wpływom i okrucieństwem wynikającym z namiętności. 01:55 JEREMIAH JOHNSON (JEREMIAH JOHNSON) Western, 111 min, USA 1972 Reżyseria: Sydney Pollack Scenariusz na podstawie powieści Vardisa Fishera "Mountain Man" oraz Raymonda W. Thorpe'a i Roberta Bunkera "Crow Killer": John Milius, Edward Anhalt Zdjęcia: Duke Callaghan Muzyka: Tim Mcintire, John Rubinstein Aktorzy: Robert Redford, Will Geer, Delle Bolton, Josh Albee, Joaqun Martnez, Allyn Ann Mclerie, Stefan Gierasch "Jeremiah Johnson" jest w twórczości Sydneya Pollaca kolejną, po "Wątłej nici", "Łowcach skalpów" i "Czyż nie dobija się koni?", rozprawą z mitami jego kraju i jeszcze jednym, obok "Małego, wielkiego człowieka" czy "McCabe i pani Miller" westernem odbrązawiającym Dziki Zachód. Tym razem głównym problemem jest tęsknota człowieka za wolnością, ucieczka od społeczeństwa, poddanie się londonowskiemu "zewowi krwi". Jednocześnie film ukazuje stałą zależność jednostki od otaczającego ją świata i wskazuje na bezsens krwawego dochodzenia prymitywnie pojętej sprawiedliwości. Scenariusz powstał na motywach powieści Raymonda W. Thorpe'a i Roberta Bunkera "Crow Killer, the Saga of Liver - Eatin Johnson". Była to fabularyzowana opowieść o losach autentycznego trapera, który poślubił Indiankę z pokojowo nastawionego plemienia Płaskich Głów, a następnie - po jej śmierci z rąk Indian Kruków, najokrutniejszych obok Siuksów - przez całe życie mścił się, wyłapując ich pojedynczo, zabijając i zjadając ich wątroby. Jego imię przeszło do legendy, a jego czyny opisano w wielu książkach. Scenariusz uzupełniono wątkami z powieści Vardisa Fishera "Mountain Man", jeszcze jednej wersji historii Jeremiaha Johnsona. Główną rolę reżyser powierzył Robertowi Redfordowi, pomysłodawcy filmu. Podczas realizacji szczególny nacisk położył na autentyzm środowiska, obyczajów i postaci. Akcję umiejscowił w Górach Skalistych, werbując statystów z indiańskich szczepów Utes i Hopis. Wszystkie obyczaje myśliwskie: zastawianie sideł, łowy, rozpalanie ognia oparto na autentycznych wzorach, konsultując się z Indianami oraz specjalistą z Brigham Young University. Lata pięćdziesiąte XIX wieku. Zmęczony cywilizacją Jeremiah Johnson udaje się w góry, postanawiając zostać traperem. Gdy z rozpaczliwym samozaparciem usiłuje przeżyć zimę, pomocy udziela mu stary traper Niedźwiedzi Pazur. Pod jego okiem Johnson poznaje tajniki polowania, łowiectwa, życia wśród surowej przyrody. Następnego roku, już jako doświadczony myśliwy, podejmuje się opieki nad synem samotnej kobiety, która po przeżytej tragedii rodzinnej postradała zmysły. Jej syn, Caleb, zaniemówił wskutek szoku. W czasie łowieckich wędrówek Johnson i Caleb spotykają trapera Del Gue zakopanego po szyję w ziemi przez Indian z plemienia Czarnych Stóp i pozostawionego samemu sobie. Uwolniony przez Johnsona Del Gue zakrada się do obozu Czarnych Stóp i wymordowuje swych prześladowców, zabierając ze sobą ich skalpy. Gdy razem natykają się na inną grupę Indian, Del Gue podrzuca skalpy Jeremiahowi. Okazuje się jednak, że to ludzie ze szczepu Płaskich Głów, śmiertelnych wrogów Czarnych Stóp, i Jeremiah zostaje przez nich okrzyknięty bohaterem. W nagrodę ma poślubić córkę wodza. Obarczony teraz żoną i dzieckiem Johnson buduje chatę, w której pędzi z rodziną spokojny żywot. Idylla trwa do dnia, w którym zgadza się towarzyszyć oddziałowi kawalerii w poszukiwaniu zaginionej karawany wozów i wbrew swej woli przeprowadza żołnierzy krótszą drogą przez święte cmentarzysko szczepu Kruków. Indianie mszczą się okrutnie za to świętokradztwo: po powrocie do domu Johnson znajduje żonę i Caleba zamordowanych. Postanawia wziąć odwet. 03:55 TAMTE LATA, TAMTE DNI - CEZARY HARASIMOWICZ Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Wykonawcy: Marta Perchuć-Burzyńska (prowadzący) Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem lata dzieciństwa i młodości oraz trudne losy swojej rodziny wspomina wybitny polski scenarzysta, Cezary Harasimowicz.