TVP Kultura Piątek, 23.10.2020 08:30 KRONOS - MODA Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Piotr Nowak (prowadzący) Tematem kolejnego odcinka jest moda. Profesor Piotr Nowak wraz z zaproszonymi do studia gośćmi szuka odpowiedzi na pytania: Co to jest moda? Czy moda to konformizm? A może dążenie do wolności? Czy można modę zbagatelizować? Dlaczego ulegamy modzie, która przychodzi do nas z zewnątrz? 09:15 MŁYN I KRZYŻ (MILL AND THE CROSS, THE) Dramat, 91 min, Polska/Szwecja, 2010 Reżyseria: Lech Majewski Scenariusz: Michael Francis Gibson, Lech Majewski Zdjęcia: Adam Sikora, Lech Majewski Muzyka: Lech Majewski, Józef Skrzek Aktorzy: Rutger Hauer, Michael York, Charlotte Rampling, Joanna Litwin, Dorota Lis Inspiracją stała się książka amerykańskiego pisarza, historyka i krytyka sztuki, Michaela F. Gibsona "Młyn i Krzyż", będąca wnikliwą analizą obrazu "Droga krzyżowa", Pietera Bruegla. W zrealizowanym z ogromną dbałością o szczegóły filmie, reżyser ukazuje losy 12 postaci z namalowanego w 1564 roku słynnego obrazu. Niezwykłe, ekranowe dzieło Lecha Majewskiego powstawało trzy lata, większość zdjęć kręcono w plenerach Jury Krakowsko - Częstochowskiej. Sfilmowany materiał poddano precyzyjnej obróbce komputerowej, z wykorzystaniem najnowszych technologii. Rok 1564. Niderlandzki malarz Pieter Bruegel (w tej roli Rutger Hauer), na zamówienie antwerpskiego bankiera i kolekcjonera dzieł sztuki, Nicolaesa Jonghelincka, rozpoczyna prace nad obrazem, przedstawiającym procesję na Kalwarię. 11:00 MODRZEJEWSKA - PEREGRYNACJE ODC. 2/7 Serial biograficzny, 81 min, Polska, 1990 Autor: Anna Bojarska Reżyseria: Jan Łomnicki Zdjęcia: Edward Kłosiński Muzyka: Piotr Hertel Występują: Krystyna Janda, Marek Bargiełowski, Jan Englert, Bożena Adamek, Barbara Horawianka, Danuta Wodyńska, Hanna Skarżanka, Wojciech Alaborski, Dorota Maciejewska, Marta Stebnicka i inni Helena jest w Bochni. Znajomy Zimajera, Lobojko, otwiera szkołę tańca, a później z Zimajerem scenę - teatrzyk, w którym Helena grała główne role. Właśnie Lobojko wymyśla dla niej pseudonim - Modrzejewska. Helena odnosi duże sukcesy. Zaczynają się objazdy prowincji, ciężka praca, kłopoty materialne, konflikty w zespole. Helena i Zimajer uciekają do Lwowa. W Kongresówce wybucha powstanie. Modrzejewska i Zimajer znajdują schronienie w Czerniowcach. 12:30 VIVE LE CINEMATOGRAPH! Film dokumentalny, 35 min, Polska, 2011 Reżyseria: Agnieszka Gomułka Scenariusz: Agnieszka Gomułka Zdjęcia: Sławomir Orman Muzyka: Jan Romanowski Kiedy od twórcy dokumentów i komedii Józefa Gębskiego twórcy autorzy usłyszeli, że "gdzieś tak około roku 2000 skończyło się stare kino", postanowili ruszyć jego śladem w poszukiwaniu Nowego Kina. Trafili do Paryża. "Vive le cinematograph" jest zapisem tych poszukiwań, które doprowadziły do zredefiniowania historii i pojęcia X Muzy. A w poszukiwaniach towarzyszyła im główna myśl Jeana - Luca Godarda, że "Kino jest formą, która myśli". (filmpolski) 13:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 13 ZABRZE Magazyn, 23 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Wykonawcy: Tomasz Bednarek (prowadzący) Kolejna wyprawa Tomasza Bednarka prowadzi do Zabrza. Węgiel kamienny odkryto tu w 1790 roku. Od tamtego momentu niewielka wieś stała się ziemią obiecaną dla przemysłowców. Jak grzyby po deszczu zaczęły wystarać kopalnie oraz huty, a sielski pejzaż przemienił się w industrialny, w którym dominowały szyby kopalniane oraz kominy. Górnictwo swój złoty wiek ma już za sobą, choć w Zabrzu wciąż działa kilka kopalń, w tym jedna prywatna. Jednak pamięć o przemysłowej przeszłości miasta nie przemija, bo z całego Górnego Śląska właśnie Zabrze najsilniej postawiło na turystykę industrialną. Dawne kopalnie to dziś miejsca, w których można z bliska przyjrzeć się, jak niegdyś wyglądała codzienna praca górników. 13:55 SYZYF Film animowany, 7 min, Polska, 1970 Reżyseria: Zdzisław Kudła Scenariusz: Marek Neyman Krótki film animowany. Satyra na ludzi wykonujących syzyfową pracę. 14:00 ARENA Film animowany, 8 min, Polska, 1968 Reżyseria: Zdzisław Kudła Scenariusz: Maciej Szumowski Krótki film animowany. Mężczyzna, który przypadkowo znalazł się na cyrkowej arenie, zostaje zmuszony do wykonywania sztuczek akrobatycznych ku uciesze cyrkowców siedzących na widowni. 14:10 KARALUCH Film animowany, 8 min, Polska, 1987 Reżyseria: Zdzisław Kudła, Franciszek Pyter Scenariusz: Zdzisław Kudła, Andrzej Orzechowski Muzyka: Aleksander Lasoń Krótki film animowany. Mężczyzna łapie karalucha, uśmierca go, wykonuje sekcję pod mikroskopem i oddziela od siebie poszczególne części owada. Z tysięcy takich części, zebranych wcześniej, wykonuje ubranie. Po wybuchu jądrowym, odziany w skafander z powłok karalucha, sam przypominający ogromnego owada bezpiecznie opuszcza schron i dołącza do pełzających karaluchów, coraz bardziej się do nich upodabniając. (filmpolski.pl) 14:25 JAKI ZNAK TWÓJ? WYSTAWA W MUZEUM POWSTANIA WARSZAWSKIEGO Reportaż, 15 min, Polska, 2020 Reportaż, którego inspiracją jest wystawa w Muzeum Powstania Warszawskiego, będzie próbą pokazania, jak polskie symbole i motywy patriotyczne umocowały się w popkulturze. Muzyka Jana Młynarskiego albo projekty wizualne grupy Twożywo, a nawet ubrania projektu Roberta Kupisza to tylko niektóre przykłady. Wspólnie z artystami i pracownikami muzeum będziemy się zastanawiać, jak do tego doszło, że np. symbol Polski Walczącej stał się tak rozpoznawalnym projektem, wzorem spotykanym w tak wielu odsłonach. 14:45 TRZY MŁYNY - ODC. 3/3 - MŁYN NAD KAMIONNĄ Serial obyczajowy, psychologiczny, 58 min, Polska 1984 Reżyseria: Jerzy Domaradzki Scenariusz: Jerzy Domaradzki i Bolesław Michałek Zdjęcia: Wit Dąbal Muzyka: Jerzy Satanowski Aktorzy: Małgorzata Pieczyńska, Edward Żentara, Jarosław Kopaczewski, Andrzej Golejewski, Bożena Dykiel, Jerzy Turek, Zdzisław Kozień, Hanna Skarżanka, Franciszek Pieczka, Anna Milewska i inni "Młyn nad Kamionną" zrealizowany został na motywach opowiadania napisanego przez Jarosława Iwaszkiewicza w roku 1950. Jest ono połączeniem historii dziejącej się po wojnie z jej okupacyjnymi początkami. We młynie nad rzeka Kamionną mieszka naczelnik stacji i jego żona Stefa. Stefa jest Żydowką, w czasie okupacji by ratować swoje życie, wyszła za Andrzeja kolaborującego z Niemcami. Po wojnie Andrzej został aresztowany, a Stefa zataiła swój związek z nim i ponownie wyszła za mąż. Jej spokojne małżeństwio z młynarzem zakłóca pojawienie się Andrzeja. Szantażuje on Stefę i za milczenie żąda pieniędzy. Kobieta wykrada mężowi pieniądze przeznaczone na remont stacji, ale bojąc się, że wszystko i tak się wyda, chce się utopić. W opowiadaniu Iwaszkiewicza Stefa ginie, w filmie Jerzego Domaradzkiego zostaje uratowana, ale do końca nie uwolni się od ciągle powracającej we wspomnieniach przeszłości. 15:50 DZIEWCE Z CIORTEM Film dokumentalny, 14 min, Polska, 1974 Reżyseria: Piotr Szulkin "A w niedzielę z porania..." tymi słowami zaczyna się ballada, jeden z najstarszych zabytków polskiej kultury ludowej, której filmowej transpozycji dokonał reżyser. Treścią ballady są losy dziewczyny wiejskiej Kasi, która zbyt często uczęszczała do karczmy, prowadziła rozwiązły tryb życia, zamordowała troje nieślubnych dzieci. Pewnej niedzieli z rana, po wyjściu z kościoła, spotyka młodzieńca, który okazuje się diabłem. Porywa Kasię do piekła, aby tam pokutowała za grzechy. Inscenizacja, scenografia i koncepcja obrazu są wierne folklorystycznej koncepcji teatru jasełek, zabarwionego atmosferą moralitetu. "Kanwę filmu stanowi jeden z najstarszych zabytków kultury ludowej - ballada ""A w niedzielę z porania"". Strofy ballady zostały zilustrowane scenkami aktorskimi". 16:20 ŻENIAC Komedia obyczajowa, 73 min, Polska 1983 Reżyseria: Janusz Kidawa Scenariusz: Ryszard Latko Zdjęcia: Henryk Janas Muzyka: Zespół Pieśni i Tańca "Juhas" Występują: Edward Kusztal, Janusz Paździorko, Zuzanna Ptak, Władysław Pustelnik, Anna Miesiączek, Maria Zydorek - Probosz, Stanisław Sadłek i inni Telewizyjna komedia nakręcona przez twórców filmu "Sprawa się rypła". Film utrzymany w konwencji ballady ludowej, w którym obok odtwórcy głównej roli - zawodowego aktora - wystąpili górale z rejonu Żywiecczyzny. Autentyczne góralskie piosenki w wykonaniu Zespołu Pieśni i Tańca Juhas wypełniają też ścieżkę dźwiękową "Żeniaca". Bohater filmu, Stach, to trzydziestoparoletni góral, dobry i pracowity gospodarz, który gospodaruje z matką staruszką na 10 hektarach ziemi, hoduje krowy i świnie, a do tego w wolnych chwilach zajmuje się wyplataniem koszyków z wikliny. Pieniędzy mu więc nie brakuje, ale nie czuje się szczęśliwy. W opinii wsi uchodzi bowiem za wiecznego żeniaca, czyli starego kawalera, który chociaż zna wiele dziewcząt, nie może znaleźć sobie żony. Bo też swojej wybrance stawia wysokie wymagania: powinna być ładna, młoda, gospodarna, czysta, robotna, słowem - do tańca i do różańca, a jeszcze i między ludźmi powinna umieć się znaleźć i żebyz nią porozmawiać było o czym. Żadna ze znanych mu dziewcząt tych kryteriów nie spełnia. Za namową żony sąsiada Stach odpowiada na zamieszczone w rolniczej gazecie ogłoszenie matrymonialne pewnej dwudziestoparoletniej panny Marioli. Korzystając z przedwojennego podręcznika pisania listów, układa odpowiedni tekst. Mijają jednak kolejne dni, a odpowiedź nie nadchodzi. Energiczna sąsiadka podsuwa mu więc miejscową kandydatkę, Kaśkę, świeżo owdowiałą, ale jeszcze pełną sił gospodynię na 10 morgach i ze sporą gromadką dzieci. Stach składa jej wizytę, ale nie wytrzymuje nawet do końca spotkania. Nie tego mu trzeba. Żeniac próbuje też znaleźć sobie narzeczoną na dyskotece w miejscowym klubie, ale i tam nikt właściwy się nie trafia. Coraz bardziej zdesperowany jedzie więc z kolegą Stefanem do miasta, żeby poszukać sobie przyszłej żony w sposób bardziej nowoczesny. Za dwa tys. złotych zostaje klientem biura matrymonialnego, lecz znów przeżywa rozczarowanie. Wreszcie nadchodzi długo wyczekiwany list od Marioli. Stach nie posiada się ze szczęścia. Obmyśla sobie scenariusz pierwszego spotkania, snuje plany na przyszłość. Tymczasem Mariola składa mu niespodziewanie wizytę. 20:05 WIECZÓR KINOMANA - JFK (JFK) Dramat, 81 min, USA 1991 Reżyseria: Oliver Stone Scenariusz: Oliver Stone, Zachary Sklar Aktorzy: Kevin Costner, Gary Oldman, Sissy Spacek, Tommy Lee Jones, Leurie Metcalf, Michael Rooker i inni Dallas w stanie Teksas, późne przedpołudnie 22 listopada 1963 roku. Wielki prezydencki lincoln ze złożonym dachem sunie majestatycznie ulicami miasta w szpalerze wiwatujących gapiów. John Kennedy z Jackie zajmują honorowe miejsca w tyle samochodu, przed nimi siedzą gubernator Connally z małżonką Nelly. Tuż przed w pół do pierwszej orszak ponad dwudziestu pojazdów opuszcza Houston Street i mijając stojący po prawej stronie budynek składnicy książek skręca w lewo w schodzącą pod wiadukt kolejowy Elm Street. Wtedy właśnie, dokładnie o godzinie 12.29, padają strzały. Trafiony w szyję prezydent kuli się i osuwa w ramiona żony. Po chwili kolejny huk. Głowa Kennedy'ego wprost eksploduje w fontannie krwi. Agent Hill wyskakuje z jadącego z tyłu samochodu ochrony i wspina na stopień lincolna, który nagłym zrywem rusza do przodu. Kawalkada pojazów gna co sił do pobliskiego Parkland Memorial Hospital. Po paru minutach jest na miejscu. Powiadomiony przez radio personel medyczny natychmiast układa rannego na noszach i wiezie go na izbę przyjęć. Ale na wszelką pomoc jest już za późno. Uszkodzenia mózgu są zbyt poważne. O godzinie 12.45 rzecznik policji powiadamia media o śmierci prezydenta Stanów Zjednoczonych. Okoliczności zabójstwa Johna Fitzgeralda Kennedy'ego nadal budzą emocje wśród historyków, publicystów, filmowców i rzesz Amerykanów. Choć FBI, a także powołana do wyjaśnienia motywów zbrodni specjalna komisja Earla Warrena obarczyły odpowiedzialnością za morderstwo wyłącznie Lee Harvey Oswalda, przeważająca część opinii publicznej nie chciała uwierzyć, by udanego zamachu na głowę państwa dokonać mógł działający w pojedynkę desperat. Taką wersję odrzucał zdecydowanie także prokurator okręgowy z Nowego Orleanu Jim Garrison. Prawnik był pewien, iż Oswald był tylko pionkiem, narzędziem w rękach prawicowych ekstremistów współdziałających z wielkimi handlarzami bronią i renegatami z tajnych służb. Zebrał mnóstwo dowodów obnażających błędy popełnione w śledztwie przez policję, FBI i Komisję Warrena. Po długotrwałych, szeroko zakrojonych przygotowaniach Garrison oskarżył o współudział w spisku biznesamana Claya Shawa. Nie zdołał jednak przekonać ławy przysięgłych. W 1969 roku Shaw został uwolniony od winy i kary. Znakomity film Olivera Stone'a z Kevinem Costnerem w roli Jima Garrisona, oraz znakomitymi kreacjami Sissi Spacek, Tommy Lee Jonesa, Donalda Sutherlanda i Gary'ego Oldmana wzbudził wiele kontrowersji wśród historyków, lecz został wysoko oceniony zarówno przez krytykę, jak i publiczność. Spośród dziewięciu nomonacji do Oscara zdobył dwie statuetki - za montaż i zdjęcia. 00:45 GOMORRA S.II - ODC. 20 (GOMORRA S. 1 - 3) Serial kryminalny, 46 min, Włochy/Niemcy, 2014 Reżyseria: Roberto Saviano Ciro rozmawia szczerze z Rosariem i radzi mu zabrać rodzinę i wyjechać z Neapolu. To właśnie Nano jest podejrzewany o zabicie Principe, dlatego sytuacja robi się coraz groźniejsza. Rosario daje się przekonać, ale wyjazd nie pomaga. Zostaje zamordowany na oczach córki. Ciro postanawia znaleźć zabójcę za wszelką cenę. 01:45 TERAZ ANIMACJE! - INNY Film animowany, 4 min, Polska, 2018 Reżyseria: Marta Magnuska Scenariusz: Marta Magnuska, Paulina Lewicka Muzyka: Anna Nowak Krótki film animowany. W oczekiwaniu na tajemniczego gościa, zgromadzeni snują przypuszczenia, jak wygląda i kim jest obcy. Nieznajomy materializuje się w ich wyobraźni, a jego obecność staje się niemal namacalna. Początkowy entuzjazm tłumu ustępuje miejsca uczuciu niepokoju. (źródło: polishshorts.pl) 01:50 TERAZ ANIMACJE! - STRZYGOŃ I JAK SOBIE Z NIM RADZIĆ Film animowany, 5 min, Polska, 2019 Reżyseria: Kajetan Obarski Scenariusz: Kajetan Obarski Animacja powstała w ramach zainicjowanego przez Instytut Adama Mickiewicza projektu, którego celem jest popularyzacja polskiej mitologii ludowej. Strzygoń to człowiek, który ma dwie dusze. Po śmierci jedna pozostaje w ciele, a druga ożywia trupa i błąka się po świecie, strasząc wszystkich wkoło, przyjmując postać demona. Aby strzygoń z grobu nigdy nie powstał, należy uciąć mu głowę i położyć w nogach. 01:55 TERAZ ANIMACJE! - SOG (SOG) Film animowany, 10 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Jonatan Schwenk Scenariusz: Jonatan Schwenk, Merlin Flügel Krótki film animowany. Po powodzi niektóre ryby utykają na starych drzewach. Bojąc się śmierci, głośno krzyczą. Obudzeni hałasem mieszkańcy pobliskiej jaskini nie są zadowoleni. Film otrzymał wyróżnienie honorowe podczas 24. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Etiuda&Anima w Krakowie. 03:50 NORMA Film animowany, 7 min, Polska, 2018 Reżyseria: Agata Mianowska Scenariusz: Agata Mianowska Krótki film animowany. Dwie młode dziewczyny próbują sprostać współczesnym kanonom piękna. Każda z nich jest inna, jednak żadna nie czuje się dobrze we własnej skórze. Norma i jej sąsiadka różnymi metodami starają się uzyskać poczucie samoakceptacji. (źródło: polishshorts.pl)