TVP Historia Czwartek, 29.10.2020 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 29 PAŹDZIERNIKA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1787 - Praga, premiera opery Mozarta "Don Giovanni"; 1864 - w Genewie powstał Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża; 1956 - kryzys Sueski; 1959 - władze komunistyczne zakazały Janowi Józefowi Lipskiemu wykładu o faszyźmie; 07:20 STULECIE WINNYCH S.II - ODC. 23 (S. II, ODC. 10) Serial obyczajowy, historyczny, 44 min, Polska, 2020 Reżyseria: Michał Rogalski, Piotr Trzaskalski, Piotr Śliskowski Scenariusz: Katarzyna Terechowicz Muzyka: Wojciech Lemański, Paweł Lucewicz Aktorzy: Kinga Preis, Katarzyna Bacia, Jan Wieczorkowski, Weronika Humaj, Katarzyna Kwiatkowska, Arkadiusz Janiczek, Stefan Pawłowski, Sandra Drzymalska, Patryk Szwichtenberg, Mirosław Haniszewski, Mateusz Janicki, Piotr Rogucki, Lesław Żurek, Tomasz Włosok, Michał Rogalski Michał mieszka z Anią i dziećmi w domu Ignacego. Ania rozkwita u boku ukochanego. Cień na ich szczęściu kładzie Kazimierz, który zaczyna prześladować swoją żonę. Wyprowadzona z równowagi Ania postanawia odszukać Tarasiewicza zwanego teraz Wolskim. Tymczasem Michał Śniegocki z powodu braku przynależności do partii zostaje zdegradowany. Między Manią i Ryszardem nadal nie ma porozumienia. Mania uważa, że powinna czekać na Pawła, tak jak Bronia czekała cierpliwie na Antoniego. Jasiek po raz kolejny traci głowę dla Łucji. Dziewczyna domaga się od Winnego, by ten użył swoich znajomości i pomógł jej odzyskać majątek Wieruszów. Czy Łucja znowu go wykorzysta? Tymczasem na południu Polski, trzech dawnych akowców próbuje przekroczyć granicę kraju. 08:15 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - KONGRES WOLNOŚCI KULTURY Magazyn, 28 min, Polska, 2020 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Wykonawcy: Andrzej Mietkowski (prowadzący) Dwa wektory sił na powojennej mapie kontynentu: wolność kontra totalitaryzm. Komunizm napierał twardo i bezwzględnie. Europa tkwiła w bezideowej rozsypce. Jedyną busolą wolnego świata była amerykańska doktryna powstrzymywania. Kongres Wolności Kultury to był początek antykomunistycznej kontrofensywy. W "Archiwum zimnej wojny": prof. Rafał Habielski, kurator Archiwum Kultury Piotr Kłoczowski, rzadkie nagrania archiwalne Jerzego Giedroycia, Józefa Czapskiego, Wojciecha Karpińskiego 08:45 HISTORIA POLSKI - LWÓW POD OKUPACJĄ - LWÓW POD OKUPACJĄ 1941 - 1944 Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2017 Reżyseria: Andrzej Gajewski Scenariusz: Andrzej Gajewski W przededniu drugiej wojny światowej Lwów był bardzo zasobnym, wielokulturowym, polskim miastem. Promieniował na cały świat słynną szkołą matematyczno - filozoficzną. We Lwowie żyli w przyjaźni Polacy, Żydzi i Ukraińcy. W roku 1939 r. w tę szczęśliwą rodzinę uderzyła hekatomba II wojny światowej. Mocą paktu Ribbentrop - Mołotow Rosjanie zajęli ponad połowę Polski. 22 IX rozpoczęła się sowiecka okupacja Lwowa. Wraz z oddziałami liniowymi wkroczyli funkcjonariusze NKWD. Pierwszą ofiarą padli oficerowie, którzy na mocy rozejmu mieli opuścić miasto i przedostać się do Rumunii. Po latach wiemy, że zostali zamordowani w Zbrodni Katyńskiej. Natomiast żołnierzy w większości wywieziono na Syberię. Jak wspomina Janusz Majewski: Do cywilizowanego europejskiego miasta wkroczyła azjatycka dzicz. Prof. Wacław Szybalski zapamiętał Kałmuków, którzy trzymali noże w zębach. Znacząca grupa polskich literatów przebywających wówczas we Lwowie od razu opowiedziała się za okupantem. Skupieni wokół Czerwonego Sztandaru i Nowych Widnokręgów literaci datę 17 września, IV rozbioru Polski, uznali za Dzień Wyzwolenia. Lwów stanowił swoisty poligon doświadczalny, który po 1945 r. posłużył do wprowadzania komunizmu w krajach Europy Środkowej i Wschodniej. 09:45 DZIEŁA, ARCYDZIEŁA - ODC. 7 ALBRECHT DURER Reportaż, 5 min, Polska, 2020 Autor: Maryla Guzy Reżyseria: Dariusz Fedorowicz "Odkrywamy arcydzieła" to projekt, którego głównym celem jest wydobycie z ukrycia wybitnych arcydzieł zbiorów Polskiej Akademii Umiejętności oraz Archiwum PAN i PAU. Apokalipsa, Melancholia, Życie Marii to tylko część tytułów słynnych rycin zgromadzonych w Pau i Pan w Krakowie. Twórcą tych dzieł był sam Albrecht Durer. Artysta uznawany za najwybitniejszego artystę niemieckiego renesansu. W odcinku można zapoznać się biografią, dorobkiem artystycznym rytownika oraz techniką wykonywania dzieł. 09:55 SENSACJE XX WIEKU - SKARBY TRZECIEJ RZESZY Kameralne i studyjne (widowisko), 48 min, Polska, 2003 Reżyseria: Bogusław Wołoszański, Adek Drabiński Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Jedna z najbardziej tajemniczych spraw II wojny - zaginięcie części skarbu III Rzeszy, rezerw walutowych i złota Reichsbanku. Miliardy dolarów zostały wykradzione w celu finansowania ucieczek esesmanów i tworzeniu organizacji neonazistowskich po wojnie. Widowisko przedstawia, jak przebiegał rabunek i ukrywanie skarbów Rzeszy w końcu wojny. 10:50 WĘDRÓWKA Film dokumentalny, 51 min, Polska, 1994 Scenariusz: Krzysztof Żurowski Zdjęcia: Tomasz Madejski Ksiądz Tadeusz Fedorowicz w roku 1940 dobrowolnie wyjechał z zesłańcami w głąb Rosji. Był kapelanem Armii Andersa, a wrócił do Polski z Armią Berlinga. Od 1947 roku zamieszkał w Laskach jako opiekun duchowy w Zakładzie dla Niewidomych. Od 1957 roku każdego lata wędruje po Polsce z młodzieżą. 11:50 Z WIDOKIEM NA WAWEL - ŻAŁOBY NARODOWE Magazyn, 26 min, Polska, 2020 Reżyseria: Wojciech Kursa Scenariusz: Paweł F. Nowakowski Zdjęcia: Bartek Cichoński, Wojciech Kursa Muzyka: Marcin Gałażyn Wykonawcy: Paweł F. Nowakowski (prowadzący) Żałoba narodowa może wydawać się bardziej odległą niż osobiste doświadczenie śmierci bliskiej osoby. Często jednak jej przeżywanie wykracza poza administracyjne ramy oddania szacunku. W programie badacze kultury zastanawiają się, jak silny rys żałoby narodowe pozostawiają w pamięci zbiorowej. Goście: Lucyna Rotter i Leszek Zinkow. 12:30 SPRAWIEDLIWI. KTO RATUJE JEDNO ŻYCIE... - ODC. 2/7 - KARA ŚMIERCI Serial wojenny, 45 min, Polska, 2010 Reżyseria: Waldemar Krzystek Scenariusz: Wojciech Tomczyk Zdjęcia: Piotr Wojtowicz Muzyka: Zbigniew Karnecki Aktorzy: Marta Chodorowska, Wojciech Solarz, Krzysztof Stroiński, Anna Dereszowska, Jakub Mazurek, Zofia Tomaszewska - Charewicz, Katarzyna Gniewkowska, Jan Englert, Michał Parafiniuk, Piotr Grabowski, Małgorzata Buczkowska, Cezary Morawski, Katarzyna Gniewkowska Przed podróżą do Jerozolimy Barbara wspomina dawne czasy. Wraca myślami do pięknego, gorącego lata 1941 roku. To wówczas w kościele w Tarczynie odbywa się jej skromny ślub ze Stefanem. Oprócz rodziców nowożeńców jest garstka najbliższych znajomych. Weselne przyjęcie dla młodych zostaje wyprawione w majątku profesora Kaniewskiego. Profesor bardzo chwali zdolnego i ambitnego Stefana. Mówi rodzicom, że jest jednym z najlepszych architektów i powinni być z niego dumni. Po weselu Stefan przypadkowo dowiaduje się, że profesorostwo ukrywa w komórce Żydów, którzy przed wojną w Warszawie byli ich najlepszymi sąsiadami. Młodzi mieszkają w Warszawie u rodziców Stefana. W tajemnicy przed mężem Basia zaczyna działać w konspiracji. Wstępuje w szeregi żołnierzy wolności i przysięga, że będzie walczyć o wyzwolenie ojczyzny. Często wymyka się z domu pod pretekstem prywatnych wizyt u pacjentek jako pielęgniarka. Bierze udział w kolejnej akcji: przetransportowania ukrywanego żydowskiego dziecka do sierocińca prowadzonego przez zakonnice. Na prośbę rodziców zakonnice nadają małej nową tożsamość - Marysia Lewicka, żeby mogli odnaleźć ją po wojnie. 13:30 NIEWIDZIALNE MIASTA STAROŻYTNOŚCI - ODC. 1/3 (ANCIENT INVISIBLE CITIES) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Chris Granlund Wykonawcy: Michael Scott (prowadzący), Darius Arya (prowadząca), Kacper Kaliszewski Trzyczęściowy film dokumentalny BBC Worldwide o najstarszych miastach świata. Historycy i archeolodzy badają najbardziej ukryte zakamarki i legendy, aby odnaleźć tajne przestrzenie i ukryte skarby. Kair, Ateny i Stambuł - trzy starożytne miasta, które ukształtowały ludzką cywilizację na przestrzeni wieków, każda z własną, unikalną historią. Ten serial oferuje świeże spojrzenie na te miasta. W każdym mieście zespół schodzi pod ulice i starożytne ruiny. Wyposażeni w zaawansowaną technologię, w tym skanery 3D, zdjęcia w wysokiej rozdzielczości i przełomową fotogrametrię lotniczą, ujawniają tajne przestrzenie. Nowy obraz wspaniałej, bizantyjskiej katedry w Hagia Sophia, tunele pod rzymskim hipodromem, labirynty wewnątrz Wielkiej Piramidy w Gizie, unikalny rzymski port na Nilu, Cytadela Saladyna, enigmatyczna struktura Egiptu Sfinks, podziemne akwedukty w Atenach, sekrety Akropolu. To jest starożytny świat, jakiego nigdy wcześniej nikt nie widział. 14:35 NIEZWYKŁE MIASTA - PETERSBURG ODC. 3/3 (SECRET CITIES SERIA 1) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2017 Wykonawcy: Janina Ramirez (prowadząca), Alastair Sooke (prowadzący) Fascynujące historie zabytków sztuki, które ukształtowały trzy olśniewająco piękne miasta. Amsterdam, Sankt Petersburg i Barcelona są odwiedzane przez turystów, którzy spacerują po wydeptanych ścieżkach wokół wielkich galerii, pałaców i placów. Ale w tej serii historyk sztuki Janina Ramirez i krytyk sztuki Alastair Sooke odkrywają istotę każdego miasta w świeży i fascynujący sposób, schodząc z utartych szlaków, odwiedzając wybrane przez siebie zabytki, które ich zdaniem trzeba zobaczyć. W Amsterdamie badają kontrasty w sercu miasta, które podsycały mistrzów takich jak Rembrandt i Vermeer. W Petersburgu odkrywają, w jaki sposób sztuka została wykorzystana do zwiększenia władzy przywódców. W Barcelonie pokazują miasto naznaczone katalońską walką o pełną niezależność. 15:40 AMERYKAŃSKIE DYNASTIE. KLAN KENNEDYCH - SIŁA PIENIĘDZY ODC. 1/6 (THE KENNEDYS: AMERICAN DYNASTIES) Film dokumentalny, 41 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Tim Dunn Wykonawcy: Martin Sheen Rodzina Kennedych zdobywa władzę - zmienne są koleje ich losów, związki pełne napięcia, a wpływy polityczne niesamowite. Seria ukazuje, jak osobiste relacje w rodzinie Kennedych kształtowały wydarzenia na amerykańskiej i globalnej scenie politycznej, od zimnej wojny po krach na Wall Street. Widzowie będą mogli prześledzić drogę Johna F. Kennedy’ego do fotela prezydenckiego, jego skomplikowane relacje z żoną Jackie i bratem Bobbym, kluczową rolę braci w kryzysie kubańskim i fatalne następstwa zabójstwa JFK. Chwała i skandal, triumf i tragedia to wszystko, co znajdziemy w tych filmach. Narratorem serii jest znany amerykański aktor Martin Sheen. 17:35 HISTORIA POLSKI - ŻOŁNIERZE GENERAŁA MACZKA Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2020 Reżyseria: Rafał Geremek Scenariusz: Rafał Geremek Film dokumentalny przybliżającyprawdziwe historie żołnierzy podległych generałowi Stanisławowi Maczkowi w czasach drugiej wojny światowej. 18:55 BIBLIA - SAMSON I DALILA, CZ. 1 (THE BIBLE - SAMSON AND DALILAH, PART 1) Serial religijny, 44 min, Niemcy/Francja/Włochy, 1999 Reżyseria: Nicolas Roeg Aktorzy: Eric Thal, Elizabeth Hurley, Dennis Hooper, Paul Freeman Ziemie Izraelitów od 40 lat okupują Filistyni. Naród wybrany przyjmuje ich jarzmo jako karę Bożą za nieposłuszeństwo, aż przychodzi na świat chłopiec, którego Bóg wyznaczył na przywódcę i wyzwoliciela. Rodzice nadają mu imię Samson. Na znak przymierza i oddania w służbę Bogu nigdy nie obcinają mu włosów. Samson wzrasta na silnego mężczyznę, nie wie jednak, jak ma wypełnić swą misję. 21:00 GIGANCI HISTORII - ODC. 11 SARMATYZM. KULTURA POLSKIEJ SZLACHTY XVI I XVII WIEKU Teleturniej, 43 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Edyta Gładys Wykonawcy: Przemysław Babiarz (prowadzący) Co miał wspólnego polski szlachcic z legendarnym starożytnym ludem? Do czego używał nadziaka? Sarmatyzm - kultura polskiej szlachty XVI i XVII wieku to temat tego odcinka Gigantów Historii. 23:00 BYĆ RÓWNY INNYM - WINCENTY WITOS Film dokumentalny, 26 min, Polska, 1995 Reżyseria: Sylwester Kiełbiewski Scenariusz: Sylwester Kiełbiewski Zdjęcia: Krzysztof Langda, Dariusz Kopciński Wykonawcy: Sylwester Pawlowski, Jerzy Rosołowski Sylwetka jednego z bardziej znaczących polityków Drugiej Rzeczypospolitej, Wincentego Witosa. Między wątki biograficzne wpleciono niepublikowane dotychczas wspomnienia współpracownika i sąsiada Witosa z Wierzchosławic. Wyłania się z nich życiorys polityczny twórcy PSL Piast, Stronnictwa Ludowego, trzykrotnego premiera. Materiały archiwalne, fotografie, tytuły z ówczesnej prasy. 00:25 SENSACJE XX WIEKU - SKARBY TRZECIEJ RZESZY Kameralne i studyjne (widowisko), 48 min, Polska, 2003 Reżyseria: Bogusław Wołoszański, Adek Drabiński Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Jedna z najbardziej tajemniczych spraw II wojny - zaginięcie części skarbu III Rzeszy, rezerw walutowych i złota Reichsbanku. Miliardy dolarów zostały wykradzione w celu finansowania ucieczek esesmanów i tworzeniu organizacji neonazistowskich po wojnie. Widowisko przedstawia, jak przebiegał rabunek i ukrywanie skarbów Rzeszy w końcu wojny. 01:20 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - MARZENIA ZAGRZEBANE W BŁOCIE. Magazyn, 22 min, Polska, 2018 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Marzenia zagrzebane w błocie W różny sposób muzea powiększają swoje zbiory. Jedne kupują eksponaty, inne cieszą się życzliwością darczyńców. Muzeum Morskiego Dywizjonu Lotniczego w Pucku ma w tym względzie własną strategię. Stawia na wydzieranie wodzie tego, czego przez lata oddać nie chciała. Dziś muzealnicy za teren poszukiwań obrali staw Siemień na Lubelszczyźnie, a w nim samolot Cant, który został tu zniszczony w czasie niemieckiego nalotu 11 września 1939 roku. 01:50 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - STALINGRAD CZ 1 Magazyn, 26 min, Polska, 1993 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykl popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Pierwsza część odcinka poświęconego klęsce niemieckiej pod Stalingradem. Program bogato ilustrowany archiwalnymi materiałami filmowymi.