TVP Kultura Wtorek, 03.11.2020 09:20 ... GDZIEKOLWIEK JESTEŚ PANIE PREZYDENCIE... Film biograficzny, dokumentalizowany Polska, 1978 Reżyseria: Andrzej Trzos - Rastawiecki, Anna Beata Bohdziewicz, Wojciech Strzemżalski Aktorzy: Tadeusz Łomnicki, Aleksander Fabisiak, Maria Homerska, Ryszard Sobolewski, Janusz Michałowski, Lech Łotocki "Film ten nie jest dokładną rekonstrukcją zdarzeń historycznych. Obok postaci prawdziwych występują w nim postacie zmyślone. Chcielibyśmy, aby w ich losach odbiły się losy ludzi, którzy żyli, walczyli i umierali w Warszawie we wrześniu 1939 roku..." - informacja taka otwiera film Andrzeja Trzosa - Rastawieckiego. Film ten nie jest więc ani opowieścią biograficzną, ani kroniką wydarzeń. Zrealizowany został na taśmie czarno - białej i łączy w jednorodną całość zdjęcia archiwalne z nakręconymi przez ekipę filmową. Wiele scen wygląda, jakby zostały wzięte z archiwum, a tymczasem zostały nakręcone współcześnie. Jest to zasługa operatora Zygmunta Samosiuka, który otrzymał nagrodę specjalną jury i nagrodę za zdjęcia na festiwalu w Gdyni w 1978 roku. Rok 1934, Stefan Starzyński zostaje komisarycznym prezydentem Warszawy. Na stanowisku tym ma pozostać do wyborów. Rok 1939, w wyborach Starzyński nie uzyskuje wymaganej większości, ale w dalszym ciągu pełni funkcję prezydenta. 1 września 1939, Stefan Starzyński zaczyna organizować życie w bomardowanej stolicy. Sprzeciwia się nakazowi ewakuowania ważniejszych urzędów i w porozumieniu z gen. Czumą organizuje cywilną obronę miasta. W odpowiedzi na apel prezydenta warszawiacy budują barykady, kopią rowy przeciwlotnicze, przygotowują punkty sanitarne. W swoich codziennych przemówieniach radiowych Starzyński podtrzymuje na duchu ludność stolicy. Warszawę opuszczają w pośpiechu przedstawiciele obcych placówek dyplomatycznych, pozostaje jednak amerykański dziennikarz zafascynowany bohaterską postawą mieszkańców i ich prezydenta. Tymczasem sytuacja w mieście jest z każdym dniem coraz trudniejsza, brakuje wody, elektryczności, lekarstw. 26 września zapada decyzja o kapitulacji. W sztabie naczelnego dowództwa pojawia się zdesperowany młody żołnierz z zamiarem zabicia gen. Rómmla, który jego zdaniem zdradził ojczyznę, godząc się na kapitulację. Do zabójstwa jednak nie dochodzi. Niemcy wkraczają do Warszawy, Starzyński nie chce skorzystać z ostatniej szansy wyjazdu - swoje miejsce w samolocie odstępuje amerykańskiemu dziennikarzowi. Miesiąc później zostaje aresztowany w swoim gabinecie przez gestapo i wywieziony w nieznane miejsce. 11:00 SŁAWA I CHWAŁA - ODC. 3 WOJENKA Serial historyczno-obyczajowy, 55 min, Polska, 1998 Autor: Jarosław Iwaszkiewicz Reżyseria: Kazimierz Kutz Scenariusz: Krzysztof Teodor Toeplitz Zdjęcia: Grzegorz Kędzierski Muzyka: Jan Kanty Pawluśkiewicz Aktorzy: Joanna Szczepkowska, Michał Żebrowski, Adolf Grabowski Piotr, Mariusz Bonaszewski, Leszek Teleszyński, Artur Dziurman, Zbigniew Bielski, Piotr Adamczyk, Stanisław Górka, Agnieszka Warchulska, Leszek Zduń, Grażyna Trela Józio Royski i Janusz Myszyński dołączają do III Korpusu Armii Polskiej w Winnicy. Uczestniczą w licznych przemarszach i potyczkach. Niebawem ich formacja zostaje rozbrojona przez Austriaków. Spotkany przypadkowo Spychała wysyła Józia i Janusza do Kijowa. W pociągu młodzi żołnierze poznają malarza Antoniewskiego, dzięki któremu zawierają liczne znajomości w kijowskim środowisku teatralnym. Józio nawiązuje nawet romans z aktorką Wyczerówną. Beztroskie życie szybko się jednak kończy. Młodzieńcy wyruszają do oddziałów generała Hallera. Przyjeżdżają 11 maja 1918 roku, w dzień bitwy pod Kaniowem. Zabłąkana kula śmiertelnie rani Józia. Tymczasem jego młodszy brat Walerek stacjonuje z wojskiem w Odessie. Wpada w towarzystwo umundurowanych szumowin i przestępców. Biorąc udział w rozmaitych oszustwach i aktach przemocy, szybko oswaja się ze złem. Po pewnym czasie nie stanowi już dlań problemu zamordowanie żydowskiego kupca, dostarczającego armii konie. 12:10 SŁAWA I CHWAŁA - ODC. 4 WARSZAWA Serial historyczno-obyczajowy, 55 min, Polska, 1998 Autor: Jarosław Iwaszkiewicz Reżyseria: Kazimierz Kutz Scenariusz: Krzysztof Teodor Toeplitz Zdjęcia: Grzegorz Kędzierski Muzyka: Jan Kanty Pawluśkiewicz Aktorzy: Michał Żebrowski, Mariusz Bonaszewski, Zbigniew Zamachowski, Joanna Szczepkowska, Joanna Mastalerz, Stanisława Celińska, Maria Gładkowska, Nina Andrycz, Olgierd Łukaszewicz, Aleksandra Justa, Aldona Grochal, Jan Peszek, Andrzej Szenajch Nadchodzi rok 1920. Janusz wraz z siostrą Marią mieszkają w Warszawie w pałacyku jej teściowej. Po sprzedaży kosztowności ocalonych z Ukrainy Maria kupuje bratu czterdziestohektarowy majątek w Komorowie. Tymczasem powiększa się rodzina Gołąbków. Ola rodzi już drugiego syna. Jej dawna miłość - Spychała - robi karierę w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Potajemnie też spotyka się z Marią. Nie ma jednak nadziei na zalegalizowanie czy choćby ujawnienie ich związku. Mija sześć lat. Janusz kończy studia na uniwersytecie i wyjeżdża do Paryża, gdzie od kilku lat mieszka Antoniewski. W stolicy Francji Myszyński spotyka Ariadnę, która pędzi tam gorzki żywot "białej" emigrantki. Dawny kochanek Niewolin porzucił ją i ożenił się z inną. Na przyjęciu w świecie dyplomatycznym Janusz rozpoznaje jeszcze jedną znajomą z dawnych lat. Jest nią Hania Wolska - córka stróża z odeskiego domu Szyllerów. Obecnie Hania nazywa się Evans i posiada majątek wart miliony dolarów. Proponuje Januszowi małżeństwo, ten jednak odrzuca ofertę. Następnego dnia znajduje w gazecie nekrolog Ariadny, która popełniła samobójstwo. Myszyński postanawia wrócić do Polski. 14:55 OSTATNIA LEKCJA Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2018 Reżyseria: Grzegorz Zariczny Scenariusz: Grzegorz Zariczny Historia licealistów z ostatniej klasy maturalnej (zdjęcia kręcono w XVI LO w Krakowie). Uczniowie muszą zmierzyć się nie tylko z najważniejszym egzaminem w ich życiu, ale również z codziennymi słabościami, marzeniami. Muszą również podjąć pierwsze ważne decyzje dotyczące wchodzenia w dorosłość. 16:00 STEPY (BEYOND THE STEPPES) Dramat, 79 min, Polska/Belgia 2010 Scenariusz i reżyseria: Vanja d’Alcantara Zdjęcia: Ruben Impens Muzyka: Eric Bribosia Aktorzy: Agnieszka Grochowska, Aleksandra Justa, Borys Szyc, Tatiana Tarskaja, Ahan Zolanbinek Poruszająca historia młodej matki, którą wraz z nowo narodzonym dzieckiem wojenne losy rzuciły w głąb stepów Azji Środkowej. Film pokazuje ogromną determinację, z jaką kobieta walczy o przetrwanie. Pierwsze lata II wojny światowej przyniosły najazd Związku Radzieckiego na Polskę. W latach 1940 - 1941 duża liczba cywilów została zesłana na Syberię i do Azji Środkowej. Taki właśnie los spotkał bohaterkę filmu, Ninę, żonę polskiego oficera. Kiedy jej mąż, po krótkim spotkaniu z rodziną, wraca na front, rankiem kobietę budzi łomot do drzwi. Celujący do niej z karabinu sołdat, pogania wystraszoną Ninę, oświadczając, że natychmiast wyrusza w daleką podróż. Wraz z maleńkim synkiem Antosiem i innymi wygnańcami w samym środku mroźnej zimy bohaterka przemierza na piechotę surowe i niedostępne stepy. Kobiety zostają przydzielone do ciężkiej pracy w sowchozie, pod nadzorem NKWD. Mieszkają w fatalnych warunkach w barakach, dostają niewielkie porcje żywności. Choć wszyscy wiedzą, że stąd nie ma ucieczki, Nina marzy, że na wiosnę uda się jej wyrwać z koszmaru i odnaleźć ukochanego Romana. Kiedy jednak okazuje się, że mały Antoś ma czerwonkę, wszystko inne staje się nieważne. Matka za wszelką cenę próbuje dostać się do szpitala po lekarstwa. Musi najpierw zdobyć pozwolenie na opuszczenie obozu pracy, co wcale nie jest takie łatwe. Więźniarki mogą bowiem poruszać się jedynie po określonym terytorium. Tymczasem szpital znajduje się w innym obwodzie. Belgijska reżyserka i autorka scenariusza "Stepów", Vanja d’Alcantara, zrealizowała film zainspirowana przeżyciami z czasów wojny swojej babci Haliny Czarnockiej, poświęcając to dzieło właśnie jej pamięci. 17:50 KRONOS - LITOŚĆ Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Piotr Nowak (prowadzący) W kolejnym odcinku profesor Piotr Nowak wraz z zaproszonymi do studia gośćmi dyskutuje na temat pojęcia litość. Litość oznacza współczucie dla czyjegoś cierpienia, nieszczęścia, chęć udzielenia pomocy. Czy okazywanie komuś współczucia jest równoznaczne z litością?. Współczucie, współodczuwanie, litość - czy są to synonimy, czy raczej słowa, przy pomocy których dopiero uczymy się stopniować nasz stosunek do ludzi ubogich i potrzebujących? 20:00 TEATR TELEWIZJI - WIŚNIOWY SAD Teatr, 101 min, Polska, 1972 Przekład: Artur Sandauer Reżyseria: Maciej Prus Aktorzy: Aleksandra Śląska, Danuta Rastawicka, Anna Milewska, Zbigniew Zapasiewicz, Władysław Kowalski, Tadeusz Kondrat, Ryszarda Hanin, Jolanta Bohdal, Krzysztof Wieczorek, Aleksander Iwaniec, Aleksander Sewruk, Witold Dębicki Telewizyjna inscenizacja dramatu Antoniego Czechowa "Wiśniowy sad", w reżyserii Macieja Prusa. Dramat o problemach rosyjskiego społeczeństwa na przełomie XIX i XX wieku. Inscenizacja z mistrzowską kreacją Aleksandry Śląskiej, w roli Lubow Raniewskiej. Raniewska powraca do rodzinnej posiadłości. Straciła cały majątek, męża i syna. Wkrótce utraci pewnie i tę posiadłość. Nie próbuje jednak walczyć o jej utrzymanie. Ona, jej brat i całe towarzystwo, które odwiedza jej dom, nie ma sentymentu do tego, co bezpowrotnie mija. W końcu majątek przechodzi w obce ręce, a ludzie podążają własnymi ścieżkami. 21:50 LEKKIE OBYCZAJE - ODDECH (BREATH) Dramat, 110 min, Australia, 2017 Reżyseria: Simon Baker Scenariusz: Simon Baker, Gerard Lee Zdjęcia: Marden Dean Muzyka: Harry Gregson - Williams Aktorzy: Simon Baker, Elizabeth Debicki, Richard Roxburgh, Samson Coulter, Ben Spence, Jacek Koman Lata siedemdziesiąte. Pikelet i Loonie dorastają w małej, spokojnej miejscowości na zachodnim wybrzeżu Australii. Każdą wolną chwilę po szkole spędzają, szukając przygód i adrenaliny, nieustannie ze sobą rywalizując. Chłopcy zaprzyjaźniają się z podstarzałym i charyzmatycznym surferem Sando, który namawia ich do podejmowania coraz większego ryzyka. 00:45 MŁODA POLSKA - FASCINATRIX Etiuda muzyczna, fantasy, 18 min, Polska, 2018 Reżyseria: Justyna Mytnik Scenariusz: Justyna Mytnik Zdjęcia: Maciej Twardowski Aktorzy: Joanna Drozda, Maciej Musiałowski, Sebastian Łach Fascinatrix to musical o uciekinierce żądnej zemsty, która przebiera się za łowcę czarownic i przybywa na Zamek Inkwizycji... (ŹRÓDŁO: filmpolski.pl) 01:15 PANORAMA KINA POLSKIEGO - PTAKI ŚPIEWAJĄ W KIGALI Dramat społeczny, 108 min, Polska, 2017 Reżyseria: Joanna Kos - Krauze, Krzysztof Krauze Aktorzy: Jowita Budnik, Eliane Umuhire, Witold Wieliński, Ciza Remy Muhirwa, Herve Kimenyi Rutaremara, Didacienne Nibagwire, Anna Ilczuk, Aleksander Mikołajczak, Jerzy Gudejko, Maciej Tomaszewski Obraz psychologicznych konsekwencji ludobójstwa w Rwandzie w 1994 roku zmieniający się we wspaniałą, dramatyczną, ale pełną nadziei i zaskakująco aktualną opowieść o życiu i sensie życia naznaczonego traumą. Pochodząca z plemienia Tutsi Claudine Mugambira (Eliane Umuhire) jest córką cenionego rwandyjskiego ornitologa. Po masakrze, w której ginie jej ojciec, polska ornitolożka Anna Keller (Jowita Budnik), która przez lata prowadziła badania nad sępami w Afryce, pomaga dziewczynie uciec do Polski. Anna blisko współpracowała z ojcem Claudine. Była świadkiem jego brutalnej śmierci. Sama również stała się ofiarą bezwzględnej przemocy. Po powrocie do kraju to traumatyczne doświadczenie ożywa w niej nieustannie, osaczając jej umysł powracającymi przebłyskami pamięci. Wspomnienie terroru sprawia, że Anna czuje trudność w zaakceptowaniu spokojnego, powolnego i obojętnego wobec wydarzeń w Afryce życia w Polsce. Jednocześnie bohaterka odczuwa potrzebę radykalnego odwrócenia się, ucieczki od afrykańskich przeżyć, jednak obecność Claudine uniemożliwia to. Obie kobiety, głęboko pogrążone w cierpieniu, przechodzą powolny i przejmujący proces stopniowego powrotu do zdrowia i odbudowy codziennego życia. Powstało wiele filmów na temat ludobójstwa w Rwandzie, jak również znakomitych obrazów pokazujących rolę kobiet we współczesnym świecie. "Ptaki śpiewają w Kigali" autorstwa Joanny Kos - Krauze i Krzysztofa Krauzego to jednak pierwszy film łączący oba wątki: Rwandę i kobiety. Obraz jednocześnie prywatny i uniwersalny, autorski, ale z ogromnym potencjałem komercyjnym, zdolny do poruszenia serc widzów na całym świecie. 03:20 KINO NOCNE - W DÓŁ KOLOROWYM WZGÓRZEM Dramat obyczajowy, 114 min, Polska 2004 Scenariusz i reżyseria: Przemysław Wojcieszek Zdjęcia: Jolanta Dylewska Muzyka: Bartosz Straburzyński Aktorzy: Dariusz Majchrzak, Aleksandra Popławska, Rafał Mackowiak, Przemysław Bluszcz, Jacek Borcuch, Marek Sitarski, Paweł Wolak, Teresa Sawicka, Michał Tarkowski, Barbara Kurzaj, Dominika Figurska, Krzysztof Dracz Dramat "W dół kolorowym wzgórzem" został uhonorowany nagrodą Prezydenta Gdyni dla Przemysława Bluszcza (znakomita rola Tadka) na gdyńskim festiwalu w 2004 r. oraz nagrodą za reżyserię. Obiecujący twórca młodszego pokolenia portretuje w filmach przede wszystkim swoich rówieśników, czerpiąc pomysły z własnych doświadczeń i obserwacji. W dramacie "W dół kolorowym wzgórzem" - podobnie jak w "Głośniej od bomb" - Wojcieszek jeszcze raz pokazał gorzki obraz prowincjonalnej Polski, młodych ludzi bez perspektyw, skazanych na beznadziejną, szarą egzystencję, ale mimo przeciwności losu nie poddających się. Bohaterowie marzą więc o lepszym życiu i mają nadzieję, że w końcu odniosą sukces, choć ich wiara jest wystawiana na ciężkie próby i okupiona cierpieniem. Opowieść, której bohaterem jest zwolniony z więzienia Rysiek, zaczyna się jak film drogi. Młody człowiek wraca do domu okazją, opowiadając przygodnemu kierowcy o swoim życiu. Spędził dwa lata w zakładzie karnym w Nysie za napad na hurtownię i pobicie strażnika. Trafił za kratki, biorąc całą winę na siebie. Nie zdradził wspólników, którzy uniknęli kary i cieszą się wolnością. Cierpiał za wszystkich, jednak tylko jeden z nich, Marek, odwiedzał go w więzieniu. Teraz Rysiek chce zacząć nowe życie. Jedzie do niewielkiego Wolimierza, gdzie ma po ojcu 20 - hektarowe gospodarstwo, i gdzie czeka na niego ukochana. Czy wszystko jednak wygląda tak różowo? Kierowca samochodu sugeruje, że gdyby mu się nie powiodło, może liczyć na pracę na budowie w Stargardzie. Rzeczywiście, chłopak będzie wkrótce potrzebował pomocy. Nie ma już do czego wracać. Majątek po zmarłych rodzicach przejął jego brat Jarek, który bez powodzenia szukał szczęścia w wielkim mieście. Praca we Wrocławiu okazała się wielkim niewypałem, wrócił więc na ojcowiznę i zajął całe gospodarstwo. Co gorsza, brat zabrał Ryśkowi nie tylko rodzinny majątek, ale także narzeczoną Agatę, z którą się ożenił. Podobno ojciec przed śmiercią zmienił zdanie i zapisał wszystko Jarkowi. Rysiek jedzie więc do domu tylko po to, by wyrównać rachunki z bratem. Rozczarowany i przybity niepowodzeniami chłopak odwiedza dawnego kompana Tadka, którego żona Dorota właśnie urodziła córkę Natalkę. Małżeństwo przeżywa głęboki kryzys, nie ma w nim miejsca na miłość, jest za to żal, rozczarowanie, pretensje i znudzenie sobą. Tadek oficjalnie prowadzi dobrze prosperujący biznes, ale tak naprawdę nadal zajmuje się ciemnymi interesami. Proponuje Ryśkowi pracę kierowcy, ale on nie wierzy w uczciwość kolegi i zdecydowanie odmawia. Ma inny pomysł na życie. Chce skończyć z kryminalną przeszłością, odzyskać dom i przede wszystkim odebrać bratu ukochaną Agatę. Czy dawni kompani pokrzyżują mu plany?