TVP Kultura Czwartek, 05.11.2020 08:25 TAMTE LATA, TAMTE DNI. BARBARA KRAFFTÓWNA Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Wykonawcy: Marta Perchuć-Burzyńska (prowadząca) Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem lata swojej młodości i najlepsze role wspomina wybitna polska aktorka filmowa i teatralna, Barbara Kraftówna. 09:00 DRZAZGI Film obyczajowy, komediowy, 105 min, Polska, 2008 Reżyseria: Maciej Pieprzyca Scenariusz: Maciej Pieprzyca, Bartosz Kurowski Zdjęcia: Marek Traskowski Aktorzy: Karolina Piechota, Antoni Pawlicki, Marcin Hycnar, Krzysztof Ogłoza, Michał Pieczatowski, Marcin Łuczak, Agnieszka Judycka, Jacek Braciak, Krzysztof Globisz, Tomasz Karolak Film Macieja Pieprzycy zrealizowany w 2008 roku ma już na swoim koncie liczne nagrody: na FPFF w Gdyni w 2008 roku Maciej Pieprzyca zdobył nagrodę za debiut reżyserski, Karolina Piechota nagrodę Prezydenta Gdyni za debiut aktorski, Leszek Starzyński za montaż. Karolina Piechota otrzymała także nagrodę na MFF w Kairze w 2009 r. a Maciej Pieprzyca nagrodę Silver Remi na festiwalu w Houston w 2010 r. Jest to optymistyczna ballada o Śląsku przedstawiająca kilka dni z życia trojga młodych ludzi. Bartek właśnie kończy studia, Marta planuje ślub, Robert żyje sobotnim meczem ukochanego klubu. Ich życie wydaje się uporządkowane i przewidywalne. Jednak każdemu z bohaterów przydarzy się coś, co każe mu poważnie zrewidować dotychczasowy sposób myślenia o sobie i swojej przyszłości. Na pozór dzieli ich wszystko: status materialny, wykształcenie, aspiracje. Łączy jedno - każdy z nich szuka miłości. 11:00 SŁAWA I CHWAŁA - ODC. 7 RÓWNINA Serial obyczajowy, historyczny, 56 min, Polska, 1998 Autor: Jarosław Iwaszkiewicz Reżyseria: Kazimierz Kutz Scenariusz: Krzysztof Teodor Toeplitz Zdjęcia: Grzegorz Kędzierski Muzyka: Jan Kanty Pawluśkiewicz Aktorzy: Joanna Szczepkowska, Jakub Przebindowski, Mariusz Bonaszewski, eresa Budzisz Krzyżanowska, Joanna Bogacka, Tomasz Bednarek, Agnieszka Sitek, Marta Bizoń, Anna Korcz, Magdalena Cielecka, Leszek Piskorz, Artur Krajewski, Piotr Cywrus, Stanisława Celińska, Andrzej Deskur Wybucha powstanie w getcie. Andrzej i Hubert prowadzą w lesie zajęcia z harcerzami. Podziemie wydaje wyrok śmierci na Marysię Tatarską. Andrzej dostaje rozkaz likwidacji kobiety, co też czyni. Elżbieta Szyller prowadzi w Warszawie restaurację. Spychała spotyka się z Olą, która nie może dojść do siebie po śmierci Antka. Niepokoją ją również zmiany zachodzące w psychice Andrzeja. Ola zdaje sobie doskonale sprawę, że to on zabił Walerego. Helenka przyjeżdża na stałe do Komorowa. Janusz zakochuje się w niej, co wywołuje zazdrość Jadwigi. Niebawem jednak Myszyński ginie zastrzelony przez Niemców. Nadchodzi rok 1944. W kierownictwie AK, do którego należy też Spychała, zapada decyzja o wybuchu powstania warszawskiego. Na chwilę przed "godziną zero" dochodzi do dramatycznej rozmowy Oli z synem. Andrzej zarzuca matce brak miłości do ojca i ma pretensję o związek ze Spychałą. Wkrótce młody Gołąbek ginie od kuli, a razem z nim Hubert i Helenka. Wojna dobiega końca. Alo powraca z Anglii. W podwarszawskim Milanówku odnajduje panią Royską, która obecnie pracuje w fabryce. Razem z nią mieszkają Ola Gołąbkowa i Aniela. Okazuje się, że po śmierci Janusza Alo, jako jego jedyny spadkobierca, zostaje prawowitym właścicielem Komorowa. 12:05 KOMEDIANTKA - ODC. 1/9 Serial obyczajowy, 53 min, Polska, 1987 Autor: Władysław Reymont Reżyseria: Jerzy Sztwiertnia Scenariusz: Jerzy Sztwiertnia Zdjęcia: Andrzej Ramlau Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Małgorzata Pieczyńska, Elżbieta Kępińska, Piotr Dejmek, Beata Tyszkiewicz, Marzena Trybała, Bronisław Pawlik, Krzysztof Gosztyła, Krzysztof Kowalewski, Krzysztof Wakuliński, Jerzy Zelnik, Grażyna Szapołowska, Witold Dębicki, Stanisław Brudny, Katarzyna Gniewkowska, Jan Jankowski Adaptacja dwóch powieści Władysława Stanisława Reymonta - "Komediantki" i częściowo "Fermentów". Autor zawarł w nich obserwacje, poczynione podczas sześcioletniej tułaczki, w czasie której bez powodzenia próbował zostać aktorem. Ze szczególną ostrością ukazał bolesny kontrast między marzeniami i wyobrażeniami o pracy na scenie, a trywialną, pełną szarzyzny i moralnego brudu rzeczywistością. Osobiste rozczarowania Reymonta stały się na kartach powieści udziałem Janki Orłowskiej - młodej, wrażliwej i ambitnej dziewczyny, pragnącej zrobić sceniczną karierę. Jerzy Sztwiertnia, przenosząc prozę autora "Chłopów" na ekran, nie trzymał się ściśle zasady wierności literackiemu oryginałowi. Starał się jednak oddać klimat czasów, w których toczy się opowieść. Interesującą kreację stworzyła w roli Janki Małgorzata Pieczyńska - aktorka "odkryta" przez Janusza Zaorskiego. Jak pisał jeden z recenzentów, w jej grze "czuć było chwilami ogień sztuki". To w dużej mierze właśnie dzięki niej filmowa "Komediantka" jest wciąż pamiętana. Akcja serialu rozpoczyna się na początku XX wieku. Pan Orłowski, naczelnik stacji kolejowej w Bukowcu, samotnie wychowuje córkę Jankę. Dziewczynę wyraźnie męczy życie na prowincji. Czuje się samotna i niekochana. Jedyną pociechę daje jej gra w amatorskim teatrze i lektury dramatów Szekspira. Tymczasem oświadcza się jej Andrzej Grzesikiewicz - jedna z miejscowych "dobrych partii". Ku zdumieniu i gniewowi ojca, Janka odrzuca oświadczyny. Podejrzewa bowiem, że u boku takiego męża czeka ją los "pani Bovary". Ciekawość świata i ambicja sprawiają, że decyduje się na desperacki krok. Wyjeżdża do Warszawy, by spróbować szczęścia jako aktorka. 14:30 JEJ POWRÓT Dramat obyczajowy, 63 min, Polska, 1975 Autor: Joseph Conrad Reżyseria: Witold Orzechowski Scenariusz: Witold Orzechowski Zdjęcia: Kazimierz Konrad Aktorzy: Beata Tyszkiewicz, Jerzy Zelnik, Andrzej Mrożewski, Maria Wachowiak, Lucja Kowalik, Leon Niemczyk, Andrzej Bogucki, Tadeusz Tarnowski, Jerzy Januszewicz, Mirosław Szonert, Marian Stanisławski, Jerzy Moes, Andrzej May, Henryk Rostworowski, Ewa Śnieżanka Adaptacja opowiadania "Powrót" Josepha Conrada, pomieszczonego w tomie "Opowieści niepokojące". Reżyser przeniósł akcję z Londynu końca XIX wieku do międzywojennego Krakowa. Młody, zapracowany przemysłowiec przeżywa szok, kiedy dowiaduje się o odejściu swej pięknej żony. Kolejny wstrząs przychodzi jeszcze tego samego dnia. Wiarołomna małżonka niespodziewanie wraca. Nie stara się ani przeprosić męża, ani wyjaśnić mu cokolwiek. W zamian za to obwieszcza, że nim gardzi, nienawidzi jego stylu życia i że od tej pory będzie z nim tylko "pro forma". Młody przedsiębiorca pod wpływem postępku żony postanawia zrewidować swoje dotychczasowe życie. Wnioski z jego przemyśleń nie są budujące... Pierwszą w polskiej kinematografii adaptację utworu Josepha Conrada cechuje dobra gra aktorska, interesująca próba psychologicznej analizy oraz - jak na połowę lat siedemdziesiątych - scenograficzna maestria. "Cudowne pałacowe wnętrza, boazerie, żyrandole, stylowe meble i stroje, w których kobiety są piękne do nieprzyzwoitości; pastelowe pejzaże, miękkie jakby z pogranicza snu i realności", nad którymi rozpływali się krytycy, mogą robić wrażenie także i dziś. 15:50 300 MIL DO NIEBA (300 MIL DO NIEBA) Dramat obyczajowy, 89 min, Polska/Francja/Dania, 1989 Reżyseria: Maciej Dejczer Scenariusz: Maciej Dejczer, Cezary Harasimowicz Zdjęcia: Krzysztof Ptak Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Wojciech Klata, Rafał Zimowski, Kama Kowalewska, Jadwiga Jankowska-Cieślak, Adrianna Biedrzyńska, Krzysztof Stroiński, Wiesław Komasa, Ryszard Mróz W 1985 roku bracia Zielińscy, piętnastoletni Adam i dwunastoletni Krzysztof, ukryci pod podwoziem ciężarówki przedostali się do Szwecji. Polskie władze za wszelką cenę starały się sprowadzić chłopców do kraju. Ich rodzice nie wystąpili z żądaniem ekstradycji, uważając, że synowie sami powinni decydować o swoim losie. Odebrano im w efekcie prawa rodzicielskie. Bracia pozostali w Szwecji. Do uzyskania pełnoletności mieszkali w rodzinie zastępczej. Dzisiaj są już całkowicie samodzielni. Film Macieja Dejczera obejrzeli na Kongresie Praw Człowieka i Obywatela w Strasburgu w 1989 roku. Powiedzieli o nim, że w pełni oddaje ich przeżycia. Jednak "300 mil do nieba" nie jest kroniką wydarzeń z 1985 roku, choć wiele fragmentów filmu powstało na podstawie dokumentacji tej niezwykle spektakularnej ucieczki. Filmowi bohaterowie - Jędrek i Grześ Kwiatkowscy - mieszkają z rodzicami i licznym rodzeństwem w barakowozie, żyjąc w bardzo ciężkich warunkach. Ojciec, nauczyciel historii, był dwukrotnie zwalniany z pracy za poglądy polityczne. Chłopcy postanawiają spełnić swoje marzenia o lepszym życiu i uciec na Zachód. Razem z nimi wybiera się szkolna koleżanka Elka. Jednak jedynie Jędrkowi i Grzesiowi udaje się przejechać przez granicę pod podwoziem TIR - a. Kiedy cieżarówka po kontroli granicznej wjeżdża na prom, chłopcy zmęczeni zasypiają. Budzą się już na lądzie i dowiadują się, że są w Danii. Tam trafiają do obozu dla uchodźców. Władze duńskie informują ich, że wkrótce zostaną odesłani do kraju. Ich losem zaczyna się interesować dziennikarka, która wyemigrowała z Polski. Dzięki jej staraniom chłopcy otrzymują azyl. To również ona pomaga braciom skontaktować się z rodzicami. W dramatycznej rozmowie przez telefon ojciec zdobywa się na to, by powiedzieć synom, żeby nigdy nie wracali do kraju. Felix dla najlepszego filmu młodego reżysera europejskiego oraz nagroda na FPFF w Gdyni za najlepszy debiut. 17:45 KSIĘGA PRZESTRZENI - NA SPORTOWO Magazyn, 28 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Beata Hyczko Zdjęcia: Andrzej Wojciechowski Wykonawcy: Jakub Tolak W odcinku pokazujemy wybór najciekawszych obiektów sportowych spośród wielu powstałych w ostatnich latach, nowych i stanowiących rewitalizację wybitnej architektury PRL. Znajdzie się tu modernizacja legendarnego stadionu piłkarskiego i jego prowincjonalny odpowiednik oraz trzy, zupełnie różne, hale sportowo - widowiskowe. Przedstawimy: - Modernizację Stadionu Śląskiego w Chorzowie (RS Architekci): perfekcyjne dostosowanie stadionu - legendy, pochodzącego z lat 50. , do wymogów funkcjonalnych współczesnego sportu, - Halę 100 - lecia KS Cracovia w Krakowie z Centrum Sportu Osób Niepełnosprawnych (Biuro Architektoniczne Lewicki Łatak), czołowa realizacja infrastruktury polskiego sportu ostatnich lat, doskonale funkcjonalny budynek dla niepełnosprawnych sportowców, a zarazem wybitne dzieło architektury wpasowane w krajobraz krakowskich Błoń, - Stadion piłkarski Kotwicy Kołobrzeg (ASPA): bodaj najbardziej udana realizacja stadionu piłkarskiego zbudowanego na potrzeby prowincjonalnego klubu, - Rewitalizację Hali Olivia w Gdańsku (Arkon Studio): trudny i tylko częściowo zakończony sukcesem proces adaptacji wybitnej konstrukcji z okresu socmodernizmu do dzisiejszych potrzeb hali lodowiska, - Halę gier Zespołu Szkół Mistrzostwa Sportowego im. Mikołaja Kopernika w Krakowie (eM4. Pracownia architektury. Brataniec): rozbudowa starej szkoły sportowej o nowoczesny obiekt, zrealizowany w skromnym, oświatowym budżecie. O swoich projektach opowiadać będą: Kazimierz Łatak i Piotr Lewicki (Hala 100 - lecia Cracovii) oraz Damian Radwański (Stadion Śląski), a historię Hali Olivia przypomni dr Jacek Friedrich, dyrektor Muzeum Narodowego w Gdańsku. Temat uzupełni autorski esej architekta Oskara Grąbczewskiego o fenomenie katowickiego Spodka. Ta nowatorska, modernistyczna konstrukcja z lat 60. , powstała przy udziale genialnego konstruktora Wacława Zalewskiego, jest budowlą o niezwykłych, po dziś dzień niezrównanych walorach funkcjonalnych hali widowiskowej, a zarazem wciąż stanowi kultowe, magiczne miejsce o statusie symbolu miasta i regionu. 21:30 CZWARTKOWY KLUB FILMOWY - ZABÓJSTWO (THE KILLING) Kryminał, film noir, 80 min, USA, 1956 Reżyseria: Stanley Kubrick Scenariusz: Stanley Kubrick Aktorzy: Sterling Hayden, Coleen Gray, Vince Edwards "Zabójstwo" Stanleya Kubricka powstało w 1956 roku i stało się przepustką dla młodego wówczas reżysera do świata filmu. To film kryminalny, który na stałe wpisał się do listy najlepszych amerykańskich filmów noir lat 50. Bohater filmu to Johnny Clay, który po wyjściu z więzienia przygotowuje skok na prawdziwą kasę. Kompletuje gang, którego łupem ma paść kasa wyścigów konnych. Stawką jest niebagatelna wówczas suma dwóch milionów. 23:25 SCENA MUZYCZNA - MIST Koncert, 50 min, Polska, 2020 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Mist, Maciej Pruchniewicz, Szymon Siwierski, Artur Orzech (prowadzący) W kolejnym wydaniu "Sceny muzycznej" wystąpi zespół MIST - Pruchniewicz/Siwierski. To projekt ojca i syna oparty na muzyce improwizowanej z pogranicza ambientu, jazzu, etno i elementów klasyki. Maciej Pruchniewicz to gitarzysta, kompozytor i producent muzyczny. Brał udział w wielu projektach, współpracując z artystami polskimi i zagranicznymi, m.in. Wojtkiem Waglewskim, Michałem Urbaniakiem, Tadeuszem Nalepą, Małgorzatą Ostrowską, Mateuszem Pospieszalskim, Jerzym Słomińskim, Kiparą Yusuph, Osvaldo Baltodano, Luisem Varona. Na początku drogi muzycznej najbliższe były mu klimaty bluesowo - rockowe. Obecnie inspiruje się muzyką improwizowaną z pogranicza jazzu, etno, elementów klasycznych, tworzy także muzykę do spektakli teatralnych i muzyki filmowej. Szymon Siwierski to pianista, klawiszowiec, klarnecista oraz kompozytor. Mimo młodego wieku, zebrał już duże doświadczenie współpracując z wieloma świetnymi muzykami. Już w wieku kilkunastu lat zaczął improwizować na fortepianie i tworzyć własne utwory. Gra w zespole Swiernalis oraz tworzy muzykę do spektakli teatralnych i filmów. Łączy w swojej twórczości brzmienia elektroniczne z instrumentami akustycznymi. W "Scenie muzycznej" wykonają improwizacje na gitarę, fortepian i klarnet. 00:50 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - JAK URATOWAŁEM KANADĘ (GUIBORD S'EN VA - T - EN GUERRE (INTERNSHIP IN CANADA)) Film fabularny kinowy, 99 min, Kanada, 2015 Reżyseria: Philippe Falardeau Aktorzy: Patrick Huard, Irdens Exantus, Suzanne Clement, Clemence Dufresne - Deslieres, Sonia Cordeau, Paul Doucet Steve Guibord, niezależny poseł o umiarkowanych poglądach z wielkiego okręgu w północnym Quebecu, niespodziewanie znajduje się w kłopotliwej sytuacji. Okazuje się, że to jego głos przesądzi o tym, czy kanadyjskie oddziały wojskowe wezmą udział w wojnie na Bliskim Wschodzie, czy też nie. Poseł musi dokonać właściwego wyboru, staje więc przed wyjątkowo trudnym zadaniem. Podróżuje po kraju, próbuje wybadać opinię publiczną, ocenić stanowisko różnych grup interesu, a także poznać zdanie kanadyjskiego premiera, ale debaty coraz bardziej wymykają się spod kontroli. Guibord nie może też liczyć na wsparcie rodziny, gdzie również występuje rozbieżność poglądów. Inaczej myśli jego żona Suzanne, właścicielka małego biznesu, a jeszcze inną wizję ma ich nastoletnia córka Lune. Nieoczekiwanie w podjęciu decyzji pomaga Guibordowi 22 - letni student Souverain Pascal z Haiti, który niedawno przybył z Port - au - Prince do Kanady i ma świeże spojrzenie na całą sytuację. Guibord był jedynym posłem, który odpowiedział na prośbę Pascala o pracę i zgodził się przyjąć go na staż. 02:45 KINO NOCNE - PAMIĘTNIK ZNALEZIONY W GARBIE (PAMIĘTNIK ZNALEZIONY W GARBIE) Tragikomedia, 104 min, Polska/Kanada 1992 Reżyseria: Jan Kidawa - Błoński Scenariusz: Jacek Kondracki, Jan Kidawa - Błoński, Zenon Olejniczak Zdjęcia: Zdzisław Najda Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Maciej Biront Aktorzy: Olaf Lubaszenko, Katarzyna Skrzynecka, Marzena Trybała, Anna Majcher, Edward Linde Lubaszenko, Bogusław Linda, Andrzej Grabarczyk, Siergiej Jurskij, Olga Kabo, Aleksander Miedwiediew, Bernard Krawczyk, Barbara Babilińska, Jan Bógdoł, Adam Siemion, Jurij Kuzniecow Tragikomiczna historia pewnej rodziny, składająca się z czterech sekwencji: "Poczęcie", "Dzieciństwo", "Wiek męski" i "Epilog". Akcja filmu obejmuje kilkadziesiąt lat; rozpoczyna się w roku 1939, a kończy w latach dziewięćdziesiątych. Opowieść o życiu kobiety, dwóch mężczyzn jej życia, oraz jej syna, Janka Garbusa, oglądamy oczami tego ostatniego - "poczętego przez stryja enkawudzistę w noc po wkroczeniu armii radzieckiej". Poczęcie. Jest rok 1939. Marię odwiedza rodzony brat jej męża Ewalda, Antoni, w mundurze oficera NKWD i brutalnie ją gwałci. Dzieciństwo. Pierwsze lata po wojnie. Marię, Ewalda i garbatego Janka znowu odwiedza Antoni, teraz ważny działacz partyjny. Proponuje Ewaldowi pomoc materialną w zamian za ukorzenie się przed władzą ludową. Ewald odmawia. Po jego śmierci Maria zaczyna żyć z Antonim. Młodość. Koniec lat sześćdziesiątych. Janek wyjeżdża na studia do Moskwy i zakochuje się w Żydówce Nadii Akselbaum. Antoni żąda, by syn zerwał z dziewczyną, gdyż małżeństwo z nią przeszkodzi mu w karierze partyjnej i zawodowej. Na uroczystości wręczenia legitymacji partyjnych Janek wygłasza przemówienie. W pewnym momencie załamuje się i ze słowami "mam was w dupie" wybiega z sali. Wraca do kraju. Wiek męski. Lata osiemdziesiąte. Francik, który przed laty wyemigrował do Niemiec, namawia Janka i jego żonę, by także wyjechali, a on pomoże im w urządzeniu się. Janek zwleka z podjęciem decyzji, w końcu ulega presji żony i 13 grudnia 1981 roku jadą do Niemiec. Tuż przed granicą psuje im się samochód. Żona Janka pieszo zmierza ku granicy, on mimo ponagleń zostaje. Epilog. Lata dziewięćdziesiąte. Antoni i Maria, bogaci biznesmeni mieszkający od lat w Niemczech, odwiedzają ojczyznę. Ojciec proponuje synowi, by razem "rozkręcili" interes związany z przeróbką śmieci. Gdy Antoni idzie po szampana, żeby uczcić przyszłe zyski, Janek odchodzi. Ojca Antoniego i syna Janka grają także ojciec i syn - Edward Linde - Lubaszenko i Olaf Lubaszenko. Jan Kidawa - Błoński debiutował filmem "Trzy stopy nad ziemią", który otrzymał Nagrodę Kinematografii za debiut 85.