TVP Kultura Środa, 11.11.2020 09:25 SONATA KSIĘŻYCOWA (MOONLIGHT SONATA) Melodramat, 80 min, Wielka Brytania 1937 Scenariusz: Edward Knoblock Aktorzy: Ignacy Jan Paderewski, Charles Farell, Marie Tempest, Barbara Greene, Eric Portman, Graham Browne, Queenie Leonard, Lawrence Hanray i inni Przedwojenny program, jaki polscy widzowie oglądający "Sonatę Księżycową" mogli nabyć w kinach przed seansem, tak reklamował film Lothara Mendesa: "Na usilne prośby całego świata mistrz Paderewski zgodził się wystąpić po raz pierwszy w filmie, aby pozostawić potomności dokument swego wielkiego geniuszu. Powstał film o wartości nie przemijającej, a przy tym przepiękna opowieść o czarodziejskim wpływie muzyki na kochające się serca". Dla współczesnych odbiorców "Sonata Księżycowa" ma przede wszystkim walor dokumentalny jako zapis gry sławnego pianisty i kompozytora. Mistrz wykonuje w filmie utwory Beethovena, Chopina, Griega, Liszta oraz słynny Menuet G - dur własnego autorstwa. Tło akcji filmu stanowią londyńskie pałace i malownicze szwedzkie plenery. Eric Molander, zarządca majątku ziemskiego baronowej Lindenborg, kocha się w jej wnuczce, pięknej Ingrid. Młoda dziewczyna nie jest jednak pewna stanu swych uczuć i powstrzymuje się od jednoznacznych deklaracji. Przymusowe lądowanie na terenie posiadłości baronowej samolotu pasażerskiego lecącego do Paryża, sprowadza pewnego dnia pod jej dach troje niespodziewanych gości. Jednym z nich jest światowej sławy pianista Ignacy Jan Paderewski. Drugi, Mario de la Costa, wygląda na osobnika o dość wątpliwej reputacji, ale na Ingrid, która wiodła dotąd dość nudne, niemal pustelnicze życie na prowincji, jego sprytna, uwodzicielska gra wywiera duże wrażenie. Naiwna, łatwowierna dziewczyna gotowa jest niebawem uciec z nim z domu. Gdy Molander odkrywa zamiary ukochanej, bezskutecznie próbuje ją ostrzec. Wreszcie, zdesperowany, informuje baronową, że de la Costa to łowca posagów, w dodatku już żonaty. Ale baronowa, podejrzewając, że zarządcą kieruje jedynie zazdrość, lekceważy jego ostrzeżenia i nakazuje mu opuścić posiadłość. Wydaje się, że nieszczęsny Eric już na zawsze utraci ukochaną. 11:00 KOMEDIANTKA - ODC. 8/9 Serial obyczajowy, 54 min, Polska, 1987 Autor: Władysław Reymont Reżyseria: Jerzy Sztwiertnia Scenariusz: Jerzy Sztwiertnia Zdjęcia: Andrzej Ramlau Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Małgorzata Pieczyńska, Elżbieta Kępińska, Piotr Dejmek, Beata Tyszkiewicz, Marzena Trybała, Bronisław Pawlik, Krzysztof Gosztyła, Krzysztof Kowalewski, Krzysztof Wakuliński, Jerzy Zelnik, Grażyna Szapołowska, Witold Dębicki, Stanisław Brudny, Katarzyna Gniewkowska, Jan Jankowski Janka wyjeżdża po zakupy do Kielc, przypadkiem spotyka aktorów z "Tivoli". Dyrektor Cabiński proponuje jej powrót do teatru i obiecuje główną rolę. Ponieważ jednak jej ojciec jest bardzo chory, dziewczyna decyduje się zostać w Bukowcu i wyjść za mąż za Grzesikiewicza. Świerkowski, który chciałby ożenić się z Janką, knuje intrygę. Tuż po oświadczynach Grzesikiewicz otrzymuje anonimowy list informujący go o życiu Janki w Warszawie. Zaręczyny zostają zerwane. Wykorzystuje to Świerkowski, oświadczając się Jance, lecz oburzona dziewczyna wyrzuca go z domu, a sama wyjeżdża do Heli Halder. 12:10 KOMEDIANTKA - ODC. 9/9 Serial obyczajowy, 54 min, Polska, 1987 Autor: Władysław Reymont Reżyseria: Jerzy Sztwiertnia Scenariusz: Jerzy Sztwiertnia Zdjęcia: Andrzej Ramlau Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Małgorzata Pieczyńska, Elżbieta Kępińska, Piotr Dejmek, Beata Tyszkiewicz, Marzena Trybała, Bronisław Pawlik, Krzysztof Gosztyła, Krzysztof Kowalewski, Krzysztof Wakuliński, Jerzy Zelnik, Grażyna Szapołowska, Witold Dębicki, Stanisław Brudny, Katarzyna Gniewkowska, Jan Jankowski Janka gości u Heli Halder, razem z przyjaciółką odwiedza miejscową literatkę, Stabrowską. Grzesikiewicz przyjeżdża po dziewczynę, zabiera ją do Bukowca, gdzie czeka na nią ciężko chory ojciec. Wspólnie odwożą Orłowskiego do Szpitala Bonifratrów do Warszawy. Janka i Grzesikiewicz, już pogodzeni, pobierają się, wyjeżdżają do Włoch, a potem zamieszkują w Krasnowej. Częstym gościem ich domu jest Witowski. Janka z trudem daje sobie radę jako gospodyni w Krasnowej i nie zawsze umie porozumieć się z rodzicami męża. Sytuacja zmienia się, gdy przychodzi na świat ich pierwszy syn. Jankę odwiedza Głogowski. Widząc, że stała się już inną kobietą, odjeżdża z Krasnowej, żegnając się chyba na zawsze. 13:15 MŚCICIEL Z LARAMIE (THE MAN FROM LARAMIE) Western, 99 min, USA 1955 Reżyseria: Anthony Mann Scenariusz: Philip Yordan, Frank Burt Aktorzy: James Stewart, Arthur Kennedy, Donald Crisp, Cathy O'Donnell, Alex Nicol, Aline MacMahon, Wallace Ford, Jack Elam, John War Eagle i inni Ekranizacja opowiadania Thomasa T. Flynna, które było publikowane w "Saturday Evening Post". Doskonała rola Jamesa Stewarta, uznana przez krytyków za jedną z najbardziej znaczących w karierze hollywoodzkiego aktora. Właśnie dramatycznymi kreacjami w westernach Anthony'ego Manna, jak "Winchester 73", "Daleki kraj", "Naga ostroga" czy wreszcie "Mściciel z Laramie", Stewart zapewnił sobie sympatię widzów i zyskał popularność w świecie. Dwukrotny zdobywca Oscara: w 1940 roku za "Filadelfijską opowieść" i w 1985 za całokształt twórczości, był jeszcze czterokrotnie nominowany do najwyższej nagrody filmowej. W "Mścicielu..." James Stewart gra samotnika Willa Lockharta, który przybywa do małego miasteczka w Nowym Meksyku w poszukiwaniu człowieka odpowiedzialnego za śmierć jego brata, poległego w masakrze żołnierzy dokonanej przez Apaczów. Tropi białego handlarza, który trudni się nielegalną sprzedażą broni Indianom. W Kornado Will popada w konflikt z Dave'em, synem starzejącego się Aleca Waggomana, najbogatszego w okolicy hodowcy bydła. Porywczy i gwałtowny Dave atakuje Lockharta oskarżając go, że wkroczył na teren posiadłości rodzinnej. Zabija jego muły, pali wozy, znęca się nad nim. W obronie Willa staje Vic, zarządca na ranczu Waggomanów. Tymczasem Alec w obawie o bezpieczeństwo syna próbuje załagodzić spór i wypłaca Willowi odszkodowanie za poniesione straty. Wkrótce jednak Dave ginie w tajemniczych okolicznościach, a stary Waggoman podejrzewa Willa Lockharta o zabójstwo. 15:20 SZALEŃCY Dramat wojenny, 130 min, Polska, 1928 Reżyseria: Leonard Buczkowski Scenariusz: Kazimierz Andrzej Czyżowski Zdjęcia: Albert Wywerka Aktorzy: Jerzy Kobusz, Aleksander Starża, Irena Gawęcka, Marek Ożóg Film "Szaleńcy" jest debiutem fabularnym Leonarda Buczkowskiego. Akcja rozgrywa się na początku pierwszej wojny światowej. Główny bohater, Filipek, pracownik krakowskiej winiarni, poznaje w legionowym biurze werbunkowym studenta z Zurychu, Reckiego, który porzucił naukę i zgłosił się na ochotnika do walki przeciwko zaborcom. Filipek również zaciąga się na wojnę. Podczas walk ratuje życie studenta, znajdują schronienie w pobliskim dworze, gdzie córka dziedzica po kryjomu opiekuje się rannym żółnierzem. Gdy dwór zajmują Rosjanie, z kolei syn dziedzica ratuje rannego. Odtąd walczą wszyscy trzej razem, a Zofia, dziedzicówna, pracuje w szpitalu. Najmłodszy z trójki, Kazik, ginie. Koledzy żołnierską piosenką nad grobem żegnają poległego. 17:55 URODZENI ARTYŚCI - JAN I TADEUSZ POLKOWSCY Reportaż, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Wykonawcy: Emilia Komarnicka - Klynstra (prowadząca), Redbad Klynstra - Komarnicki (prowadzący) Bohaterami tego odcinka są poeci, ojciec i syn - Jan i Tadeusz Polkowscy. 18:55 SCENA MUZYCZNA - ALEKSANDER DĘBICZ Koncert, 50 min, Polska, 2020 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Aleksander Dębicz Specjalne wydanie "Sceny Muzycznej" z okazji Święta Niepodległości. Wystąpi Aleksander Dębicz, jeden z najzdolniejszych pianistów młodego pokolenia, laureat licznych konkursów polskich i zagranicznych. W programie m.in. utwory Ignacego Jana Paderewskiego. 20:00 REBELIANT (FREE STATE OF JONES) Film historyczny, 133 min, USA 2016 Scenariusz i reżyseria: Gary Ross Aktorzy: Matthew McConaughey, Keri Russell, Gugu Mbatha - Raw, Mahershala Ali, Christopher Berry Akcja rozgrywa się w Ameryce, w czasach wojny secesyjnej pomiędzy Północą a Południem. Scenariusz filmu zainspirowany historią życia amerykańskiego farmera Newtona Knighta, który służył w armii Konfederacji jako sanitariusz na polu walki. Postanawił jednak zdezerterować i wrócić w rodzinne strony do Jones County, w stanie Missisipi, do swojej żony. Jego rozczarowanie Konfederacją nastąpiło wówczas, gdy wojska zaczęły grabić plony i zapasy biednych ludzi. Po oblężeniu Vicksburga, wielu żołnierzy zdezerterowało ukrywając się na mokradłach Missisipi. Newton Knight został ich przywódcą. Film opowiada o zbrojnej rewolcie Knighta przeciwko właśnie Konfederacji, występował w obronie biednych, dyskryminowanych i prześladowanych. Dążył do utworzenia niepodległego stanu, gdzie byłyby przestrzegane równe prawa dla wszystkich. Swoją walkę przeciwko rasizmowi kontynuował także po wojnie. 22:30 WIĘCEJ NIŻ FIKCJA - KRAINA MIODU (HONEYLAND) Film dokumentalny, 85 min, Macedonia, 2019 Reżyseria: Tamara Kotevska, Ljubomir Stefanov Wykonawcy: Janusz Szydłowski Film dokumentalny nagrodzony na wielu festiwalach. To niezwykła opowieść, której bohaterką jest 50 - letnia Hatidze mieszkająca z chorą matką w opustoszałej macedońskiej wiosce bez prądu i bieżącej wody. Hoduje pszczoły i jest ostatnią z linii niezależnych pszczelarzy, którzy sprzedają miód w małych partiach. Handluje nim w najbliższym mieście, oddalonym od jej domu o cztery godziny drogi. Codziennie chodzi po zboczu wzgórza, aby sprawdzić swoje ule. Kocha pszczoły, zaklina je śpiewem, delikatnie manewrując plastrami miodu bez kombinezonu, siatki na twarzy lub rękawiczek. Żyje tradycyjnie, w zgodzie z naturą. Pewnego dnia w jej okolicy pojawia się wielodzietna rodzina, która tu się osiedla. W życie Hatidze wkradają się wrzeszczące dzieci, ryczące krowy i silniki. Nowi sąsiedzi również hodują pszczoły, ale traktują miód i pszczoły zgoła inaczej. Tradycję zastępuje twardy biznes i maksymalna eksploatacja. Hatidze czuje, że to, czego nie da się zmienić, należy zaakceptować. Przybysze mogą jednak poważnie zagrozić jej życiu oraz jej ulom. Film ukazuje zanikającą tradycję szacunku do pszczół i traktowania ich jak partnerów, a nie poddanych człowiekowi niewolników produkujących miód. Pięknie sfilmowana opowieść daje nadzieję na zmianę komercyjnego nastawienia człowieka do pszczół i natury. Dokument zdobył wiele nagród: 2019 FF Sundance: nagroda World Cinema Grand Jury Prize: Documentary, World Cinema Documentary Special Jury Award for Impact for Change, World Cinema Documentary Special Jury Award for Cinematography, 2019 MFF Hong Kong, 2019 New Direction/New Films FF Nowy Jork. Produkcja: Macedonia Północna /2018 / Atanas Georgiew 00:25 JAZZ - POLONIUM - MOTION TRIO Z GOŚCINNYM UDZIAŁEM LESZKA MOŻDŻERA Koncert, 49 min, Polska, 2014 Wykonawcy: Leszek Możdżer, Janusz Wojtarowicz, Marcin Gałażyn, Paweł Baranek Koncert jest rejestracją najnowszego projektu muzycznego zespołu Motion Trio - "Polonium" zawierającego muzykę kompozytorów polskich XX i XXI wieku: Witolda Lutosławskiego, Krzysztofa Pendereckiego, Wojciecha Kilara, Henryka Mikołaja Góreckiego oraz Marty Ptaszyńskiej (utwór napisany dla Motion Trio). Aranżacje na trio akordeonowe - Janusz Wojtarowicz. Leszek Możdżer gościnnie wykonał partię solową Koncertu na klawesyn lub fortepian i orkiestrę smyczkową OP. 40 H. M. Góreckiego. 01:50 LEKKIE OBYCZAJE - FRANCUSKI POCAŁUNEK (FRENCH KISS) Komedia romantyczna, 106 min, USA 1995 Reżyseria: Lawrence Kasdan Scenariusz: Adam Brooks Występują: Meg Ryan, Kevin Kline, Timothy Hutton, Jean Reno, Francois Cluzet, Susan Anbeh, Renee Humphrey, Michael Riley i inni Dobra reżyseria, ciekawy scenariusz, błyskotliwe dialogi, świetna obsada i malownicza sceneria, w której rozgrywa się akcja romantycznej historii miłosnej, to główne atuty komediowego filmu Lawrence'a Kasdana, twórcy "Żaru ciała", "Wielkiego chłodu", "Silverado", "Wielkiego kanionu". Toronto. Narzeczony Kate (Meg Ryan) wybiera się w służbową podróż do Paryża. Ona nie chce mu towarzyszyć, bo nie znosi Francuzów, a poza tym boi się latać samolotem. Tymczasem Charlie (Timothy Hutton) w słynnym mieście nad Sekwaną wdaje się w romans ze śliczną i zalotną Juliette (Susan Anbeh), w której zakochuje się bez pamięci, i postanawia zostać tam na stałe. Zdeterminowana Kate wyrusza za ocean, aby ratować swój związek. Podróż do Francji całkowicie odmienia ją i jej uporządkowane dotąd życie. Podczas lotu do Paryża spotyka przystojnego i tajemniczego Francuza Luca (Kevin Kline), który - korzystając, że kobieta śpi - dyskretnie ukrywa coś w jej torebce. W Paryżu Kate zostaje okradziona. Luc pomaga schwytać złodzieja damskiej torebki, i - co dla niego najważniejsze - odzyskuje swoją własność. Zrozumiawszy, dlaczego mężczyzna interesował się nią, urażona Kate ucieka. Próbuje odszukać Charliego, który, jak się okazuje, przebywa z Juliette w Cannes. Natychmiast więc opuszcza Paryż, a za nią podąża Luc, który chce odzyskać pewien drogocenny naszyjnik. Między Kate a Lukiem nawiązuje się nić szczególnej przyjaźni, która przeradza się w głębsze uczucie. Dopiero teraz Kate zaznaje prawdziwej miłości, którą można przeżyć tylko we Francji z przystojnym i romantycznym Francuzem. 03:50 KINO NOCNE - OGRÓD ROZKOSZY ZIEMSKICH (THE GARDEN OF EARTHLY DELIGHTS) Dramat obyczajowy, 103 min, Wielka Brytania/Włochy/Polska 2003 Scenariusz, reżyseria i zdjęcia: Lech Majewski Reżyseria: Lech Majewski Scenariusz: Lech Majewski Zdjęcia: Lech Majewski Muzyka: Lech J. Majewski, Józef Skrzek Aktorzy: Claudine Spiteri, Chris Nightingale, Barry Chipperfield, Novella Martinoli, Gian Campi, Mariarosa Marchiori Miło i pięknie kosztować darów życia w rozświetlonym pejzażu Ogrodu rozkoszy ziemskich, u stóp fantastycznych budowli, na zielonych błoniach przeciętych lustrami wody, wśród nieprzebranych rzesz nagich ludzi, równie radosnych i niewinnych jak Adam i Ewa w raju. Ludzi cieszących się pięknem swych ciał, oddających się delikatnym pieszczotom, kontemplujących piękno krajobrazu i bratających się z przyrodą niekiedy tak mocno, że przybierających zoomorficzne kształty. Ale nawet tu, w bezgrzesznym świecie Ogrodu, zażywanie rozkoszy należy miarkować. Ci powściągliwi dostąpią wiecznego szczęścia u boku Chrystusa, na lewym skrzydle tryptyku. Nazbyt łapczywi, zbyt głodni silnych wrażeń, trafią na prawą deskę "Tysiącletniego królestwa", do przerażającej krainy wiecznego lęku i cierpienia. Tam, pod straszliwym drzewem śmierci, czekają na nich szpony demonów, cęgi potworów i ostrza machin katowskich... Lech Majewski, absolwent łódzkiej PWSFTViT, malarz, prozaik, poeta, kompozytor, reżyser filmowy i teatralny, zadebiutował na srebrnym ekranie filmem "Rycerz" w 1980 roku. W Hollywood nakręcił znany także polskim widzom "Lot świerkowej gęsi", sfilmował operę "Pokój saren" z własnym librettem, a w 1999 roku zrealizował nagradzany na festiwalach film "Wojaczek". "Ogród rozkoszy ziemskich", będący koprodukcją włosko - brytyjsko - polską, oparł na swej powieści "Metafizyka". Bohaterami filmu są Claudia i Chris. Mężczyzna, konstruktor statków, umysł ścisły, pewnie poruszający się w uładzonym świecie fizycznych wzorów i liczb, rzadko odkłada kamerę. Jest filmowym maniakiem rejestrującym niemal każdą godzinę spędzoną z partnerką, w tym także najbardziej intymne zbliżenia. Claudia, historyk sztuki, interesuje się średniowieczną alchemią, a nade wszystko - twórczością Hieronima z Aken zwanego Boschem, wielkiego artysty niderlandzkiego żyjącego na przełomie XVI i XVI stulecia. Kobieta przygotowuje doktorat na temat jego głośnego obrazu "Tysiącletnie królestwo", znanego powszechnie jako "Ogród rozkoszy ziemskich". Naukowe zainteresowania łączy z osobistą fascynacją tym niesamowitym dziełem "malarza diabłów". Próbuje rozszyfrować ukryte w obrazie tajemnice, znaleźć wskazówki pozwalające dostąpić rajskich rozkoszy już za życia. Czy to się jej uda? Czy zdąży? Nagłe i nieoczekiwane rozpoznanie groźnej, może nawet i śmiertelnej choroby zmusza Claudię do pośpiechu. Zaś dość kontrowersyjna filmowa pasja Chrisa nabiera nowego znaczenia. Może już wkrótce ulotny cyfrowy zapis pozostanie jedynym świadectwem chwil spędzonych z piękną, pełną życia, poszukującą swego miejsca w świecie, łaknącą szczęścia kobietą?