TVP Kultura Czwartek, 19.11.2020 08:25 TAMTE LATA, TAMTE DNI - MARTA LIPIŃSKA Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Wykonawcy: Marta Perchuć-Burzyńska(Prowadzący) Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem swoje dzieciństwo i wspomina znana i popularna aktorka filmowa i teatralna Marta Lipińska. 09:00 JAŃCIO WODNIK Dramat obyczajowy, 100 min, Polska 1993 Reżyseria: Jan Jakub Kolski Scenariusz: Jan Jakub Kolski Zdjęcia: Piotr Lenar Muzyka: Zygmunt Konieczny Aktorzy: Franciszek Pieczka, Bogusław Linda, Grażyna Błęcka - Kolska, Olgierd Łukaszewicz, Katarzyna Aleksandrowicz, Henryk Niebudek, Lech Gwit, Joanna Jędrejek, Katarzyna Kurylońska Reżyser Jan Jakub Kolski (ur. 1956) jest wierny swojemu oryginalnemu stylowi i tematyce. W filmach dokumentalnych, które realizuje od 1982 roku, częstym tematem była kontemplacja porządku natury. W filmach fabularnych Kolski rozwija ten temat. Opowiada o wsi, ale nie czyni tego na sposób realistyczny. Są to przypowieści o życiu - często brutalnym - w bliskim kontakcie z naturą, a więc bliżej Boga. Kino Kolskiego, porównywane z latynoskim "realizmem magicznym", to refleksja na temat dobra i zła, pełna tęsknoty za duchowymi wartościami. W "Pogrzebie kartofla" (1990) Kolski odwołuje się do biblijnego mitu Hioba, kreśląc obraz gwałtownych przemian na polskiej wsi po II wojnie światowej. W "Pograbku" (1992) przedstawił historię niezwykłego uczucia ludzi z "dołów" wiejskiej hierarchii. W świecie filmów Kolskiego ciągle jest obecne pytanie o sens dobrych i złych uczynków, które zdają się determinować losy ich sprawców. W roli Jańcia wystąpił wybitny aktor teatralny i filmowy - Franciszek Pieczka (ur. 1928). Stworzył niezwykłą, barwną galerię bohaterów o ludowym rodowodzie, zagrał m.in. tytułową rolę w "Żywocie Mateusza" (1968) Witolda Leszczyńskiego, w "Perle w koronie" (1972) stworzył pełną godności postać powstańca śląskiego, był zbuntowanym przeciw komunistycznej władzy góralem Haratykiem w zatrzymanym kilka lat przez cenzurę filmie "Słońce wschodzi raz na dzień" (1972) i doskonałym Czepcem w "Weselu" (1973) Andrzeja Wajdy według dramatu Stanisława Wyspiańskiego. Wielką popularność przyniosła mu rola Gustlika w serialu "Czterej pancerni i pies" (1968 - 70). Dużą zaletą jego aktorstwa jest naturalność i zróżnicowanie ról. Grając postaci często zbliżone charakterem, Pieczka potrafi uczynić z nich zawsze niepowtarzalne osobowości. "Jańcio Wodnik" zdobył Nagrodę Specjalną Jury "Złote Lwy Gdańskie" za najlepszą rolę męską dla Franciszka Pieczki i Nagrodę Dziennikarzy na XVIII Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w 1993 roku w Gdyni. Jeden z chłopów wygnał ze stajni i skatował chorą klacz. Znajduje ją wędrowny dziad (Łukaszewicz), który, gdy klacz zdycha, rzuca klątwę na wieś. W tym samym czasie jeden z jej mieszkańców Jańcio (Pieczka) odkrywa w sobie niezwykłe zdolności. Jest mu posłuszna woda, może dokonywać i innych nadnaturalnych czynów. Jańcio opuszcza ciężarną młodą żonę Weronikę (Błęcka - Kolska). Chce nieść ludziom pociechę i pomoc. Na swej drodze spotyka sprytnego oszusta - stygmatyka (Linda). To spotkanie odmieni życie Jańcia. 11:00 RYCERZE I RABUSIE - ODC. 6/7 - SKARB MOHILANKI Serial przygodowy, 44 min, 7 odc. , Polska 1984 Reżyseria: Tadeusz Junak Scenariusz: Józef Hen Zdjęcia: Tomasz Tarasin Muzyka: Leszek Orlewicz Występują: Tomasz Stockinger, Gustaw Lutkiewicz, Tadeusz Paradowicz, Janusz Zerbst, Bożena Adamkówna, Ryszard Dembiński, Stanisław Niwiński, Bruno O'Ya, Piotr Skarga, Anna Chitro, Barbara Horawianka, Marek Litewka, Wiesław Michnikowski, Krzysztof Luft, Jerzy Trela, Marcin Stawski, Ewa Decówna, Tadeusz Borowski, Jerzy Karaszkiewicz, Eugeniusz Kujawski, Mirosława Marcheluk, Zofia Saretok, Marzena Trybała, Arkadiusz Bazak, Anna Dymna i inni Na wyprawę przeciw Tatarom wyrusza magnat Potocki. Wcześniej skarby Potockich i Mohilanki zostały zdeponowane w zamku, którego spadkobierczynią jest pani Golska. Właśnie ona zostaje oskarżona o przywłaszczenie depozytu, którego wszakże w zamku nie ma. Wierzyciele oblegają zamkowe mury, w obronie pomagają bracia Dydyńscy. Jeden z nich zakochuje się z wzajemnością w Mohilance, którą porywa z obozu oblegających. Tajemnicę zdeponowanych skarbów wyjaśnia - po interwencji Piotra Wolskiego - sam Potocki, wracający z tatarskiej niewoli. 11:55 RYCERZE I RABUSIE - ODC. 7/7 - MIŁOŚĆ PIOTRA Serial przygodowy, 44 min, Polska 1984 Scenariusz: Józef Hen Reżyseria: Tadeusz Junak Zdjęcia: Tomasz Tarasin Muzyka: Leszek Orlewicz Aktorzy: Tomasz Stockinger, Gustaw Lutkiewicz, Tadeusz Paradowicz, Janusz Zerbst, Bożena Adamkówna, Ryszard Dembiński, Stanisław Niwiński, Bruno O'Ya, Piotr Skarga, Anna Chitro, Barbara Horawianka, Marek Litewka, Wiesław Michnikowski, Krzysztof Luft, Jerzy Trela, Marcin Stawski, Ewa Decówna, Tadeusz Borowski, Jerzy Karaszkiewicz, Eugeniusz Kujawski, Mirosława Marcheluk, Zofia Saretok, Marzena Trybała, Arkadiusz Bazak, Anna Dymna i inni Piotra Wolskiego dotyka osobista tragedia. Stogniew Zgurski, brat Konstancji, w której zakochuje się starosta - zabija w karczmie szlachcica. Wolski, który z urzędu ściga warchołów łamiących prawo, musi uwięzić Stogniewa. Tymczasem inny szlachcic, Dąbski, sobie tylko znanymi drogami zdobywa tytuł do zagarnięcia majątku Zgurskich i obrócenia całej rodziny w chłopów. Najeżdża na posiadłość i uprowadza Konstancję. Piotr z pomocą braci Dydyńskich uwalnia ukochaną. Drugi brat Konstancji, zakonnik, wyrusza na poszukiwanie papierów dowodzących szlachectwa rodu, jednak ginie w drodze. W końcu dochodzi do procesu. Jedynym wiarygodnym świadkiem szlachectwa Konstancji jest właśnie starosta Wolski. Jednak oczywiste jest, że sędziowie nie uznają poręczenia Piotra, jeśli okaże się, że ubiega się on o rękę dziewczyny. Wolski, chcąc doprowadzić do przywrócenia Konstancji należnych jej praw, musi zrezygnować ze swej miłości i planów małżeńskich. 12:50 VIVE LE CINEMATOGRAPH! Film dokumentalny, 35 min, Polska, 2011 Reżyseria: Agnieszka Gomułka Scenariusz: Agnieszka Gomułka Zdjęcia: Sławomir Orman Muzyka: Jan Romanowski Kiedy od twórcy dokumentów i komedii Józefa Gębskiego twórcy autorzy usłyszeli, że "gdzieś tak około roku 2000 skończyło się stare kino", postanowili ruszyć jego śladem w poszukiwaniu Nowego Kina. Trafili do Paryża. "Vive le cinematograph" jest zapisem tych poszukiwań, które doprowadziły do zredefiniowania historii i pojęcia X Muzy. A w poszukiwaniach towarzyszyła im główna myśl Jeana - Luca Godarda, że "Kino jest formą, która myśli". (filmpolski) 14:50 CZERWONA DUSZA (THE RED SOUL) Film dokumentalny, 59 min, Niderlandy (Holandia), 2017 Reżyseria: Jessica Gorter Zdjęcia: Sander Nsc Snoep Czy Stalin był wielkim przywódcą, który uczynił z Rosji supermocarstwo, czy raczej bezwzględnym dyktatorem, odpowiedzialnym za śmierć milionów niewinnych ludzi? Dlaczego tak wielu Rosjan broni dziś Stalina, uznając go za wielkiego bohatera? I robi to w kraju, w którym niemal żadna rodzina nie uniknęła głodu, strachu i przemocy spowodowanych stalinowskim terrorem, a nikt nigdy nie został skazany za zbrodnie popełnione w jego reżimie. 50 lat po śmierci Józefa Stalina Rosjanie są nadal głęboko podzieleni w sprawie oceny bolesnej przeszłości. Film prześwietla dzisiejszą rosyjską psychikę i pokazuje świat pełen sprzeczności. W mozaice intymnych portretów zwykli Rosjanie zarówno ci młodzi, jak i starzy otwarcie opowiadają o traumach zakorzenionych w brutalnej historii swego kraju. Ojciec wędruje przez opuszczony las wraz ze swoją nastoletnią córką, szukając masowych grobów rosyjskich więźniów. Dwie siostry, których matka została zabrana do obozu jenieckiego, dzielą się swoimi tragicznymi wspomnieniami. Nadal boją się mówić o wydarzeniach otwarcie, ponieważ postawią swoją ojczyznę w negatywnym świetle, a jest przecież mnóstwo innych Rosjan, którzy woleliby zapomnieć o tym ciemnym rozdziale historii. Ból przeplata się w tych opowieściach z dumą, a nostalgiczne historie o państwie kwitnącym w komunizmie kontrastują z bolesnymi wspomnieniami głodu, przemocy i zdrady. Nierzadko ta sprzeczność dotyczy jednej i tej samej osoby. W całym społeczeństwie rosyjskim rośnie dziś popularność Józefa Stalina i pragnienie poczucia jedności narodowej. Film pokazuje, jak radziecka przeszłość żyje w dzisiejszych pokoleniach ludzi i jak odcisnęła swoje piętno na historii Rosji. 16:05 ZAZIE W METRZE (ZAZIE DANS LE METRO) Film komediowy, 88 min, Francja, 1960 Reżyseria: Louis Malle Scenariusz: Jean - Paul Rappeneau, Louis Malle Aktorzy: Catherine Demongeot, Philippe Noiret, Hubert Deschamps, Carla Marlier Adaptacja powieści Raymonda Queneau. Dziesięcioletnia Zazie przyjeżdża do Paryża w odwiedziny do wujka Gabriela. Jej marzeniem jest przejażdżka metrem. Niestety, tego dnia rozpoczyna się strajk pracowników metra i dziewczynka zwiedza słynne zabytki w towarzystwie wuja i zaprzyjaźnionego taksówkarza. Chaotyczna wycieczka odbywa się w oszałamiającym tempie. Paryż w oczach niesfornej Zazie zmienia się w zwariowany, gigantyczny lunapark, a świat dorosłych oglądany z jej punktu widzenia jest absurdalny i szalony. [dystr. Jet Films (Daro)] 18:05 POLSKA. SIŁA OBRAZU Reportaż, 15 min, Polska, 2020 Reżyseria: Anna Zakrzewska, Tomasz Filiks Scenariusz: Anna Zakrzewska, Tomasz Filiks Reportaż z wystawy "Polska. Siła obrazu" będącej kolejną odsłoną ekspozycji pokazywanej wcześniej we Francji w Muzeum Louvre - Lens (25 września 2019 - 20 stycznia 2020), która stanowiła wieloletni projekt Instytutu Adama Mickiewicza. Materiał telewizyjny z udziałem francuskich kuratorów, którzy z dystansu spojrzeli na polską sztukę i szerzej na polską kulturę. To niepowtarzalna okazja, żeby oczami innego spojrzeć na narodowych twórców i arcydzieła zgromadzone w krajowych muzeach. To wystawa malarstwa polskiego XIX wieku, prezentująca dzieła najwybitniejszych polskich artystów, m.in. Stanisława Wyspiańskiego, Aleksandra i Maksymiliana Gierymskich, Jana Matejki, Leona Wyczółkowskiego, Józefa Mehoffera, Olgi Boznańskiej, Józefa Brandta, Józefa Chełmońskiego, Ferdynanda Ruszczyca, Konrada Krzyżanowskiego, Jacka Malczewskiego, Wojciecha Weissa, Jana Stanisławskiego, Juliusza i Wojciecha Kossaków, Witolda Wojtkiewicza, Władysława Ślewińskiego, Artura Grottgera, Józefa Simmlera, Juliana Fałata, Zbigniewa Pronaszki. W sumie ponad 100 obrazów ze zbiorów własnych MNW oraz innych kolekcji krajowych. (www.mnw.art.pl) 18:55 TAJNY AGENT ODC. 4 (THE SECRET AGENT) Serial sensacyjny, 42 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Charles Mcdougall Scenariusz: Tony Marchant Zdjęcia: Gavin Finney Muzyka: Stuart Earl Aktorzy: Toby Jones, Vicky Mcclure, Stephen Graham, Ian Hart, Tom Goodman - Hill Podczas gdy inspektor Heat stara się zrozumieć ideę zamachu w Greenwich, Winnie jest zdruzgotana wiadomością o roli, jaką odegrał Verloc. Nie kryje swojego oburzenia, że to przez niego zginął jej brat. 00:20 SCENA MUZYCZNA - BOARTE PIANO TRIO Koncert, 42 min, Polska, 2020 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Boarte Piano Trio, Jarosław Nadrzycki, Konrad Skolarski, Karol Marianowski, Artur Orzech (prowadzący) W kolejnym odcinku programu wystąpi Boarte Piano Trio, w skład którego wchodzą: Konrad Skolarski - fortepian, Jarosław Nadrzycki - skrzypce oraz Karol Marianowski - wiolonczela. Zespół tworzą utytułowani artyści, którzy swoją międzynarodową renomę zdobyli, występując we wszystkich krajach Europy, w obu Amerykach i w Azji. Warto dodać, że zarówno jako soliści, jak i kameraliści podbili wiele znamienitych sal koncertowych, a w czasie swojej drogi artystycznej mieli zaszczyt współpracować z wybitnymi osobistościami ze świata muzyki kameralnej, takimi jak Alfred Brendel, Günter Pichler, Gerhardt Schulz, Valentin Erben, Heime Muller.