TVP Historia Poniedziałek, 23.11.2020 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 23 LISTOPADA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1621 - pierwsza "uczta dziękczynienia" w Plymouth koło dzisiejszego Bostonu; 1918 - Ignacy Paderewski wyruszył w drogę do Polski; 1922 - Sejm uchwalił ustawę o budowie Gdyni; 07:20 MŁODY PIŁSUDSKI - ODC. 12 Serial historyczny, biograficzny, 44 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jarosław Marszewski Scenariusz: Jarosław Sokół, Ewa Wencel Zdjęcia: Wojciech Suleżycki Muzyka: Bartosz Chajdecki Aktorzy: Grzegorz Otrębski, Mariusz Kiljan, Zuzanna Zielińska, Karol Pocheć, Jan Butruk, Grzegorz Daukszewicz, Mateusz Banasiuk, Krystian Pesta, Marcin Piętowski, Bartosz Kopeć, Patryk Kabała, Maria Kuśmierska, Adam Krawczuk, Sergey Kornyushchenko, Daniel Borowiec odc. 12 - Synowie rewolucji. Rewolucja 1905 roku zbiera krwawe żniwo w całym zaborze rosyjskim. Ziuk nie może pogodzić się z utratą Okrzei. Postanawia podjąć desperacką próbę uwolnienia go z więzienia w Cytadeli Warszawskiej. Prystor ściąga w tym celu z Łodzi doświadczonego bojowca Tomasza Arciszewskiego. Akcja nie przebiega zgodnie z planem. 08:40 ALFABET ANDRZEJA DOBOSZA S.II - ODC. 8 Reportaż, 13 min, Polska, 2020 Reżyseria: Agnieszka Jęksa Scenariusz: Agnieszka Jęksa, Zuzanna Elbert - Stelmach Muzyka: Filip Kuncewicz Wykonawcy: Andrzej Dobosz (prowadzący) Odcinek 8. "U jak Uniwersytet Warszawski" W tym odcinku Andrzej Dobosz przybliża widzom towarzyszy ze studiów, historie znajomości, szczególnie z Jerzym Timoszewiczem, ich wspólna historia zapoznania Jana Kofty. 09:25 DZIEŁA, ARCYDZIEŁA - ODC. 25 NIEZWYKŁOŚCI FOTOTEKI LANCKOROŃSKICH Reportaż, 5 min, Polska, 2020 Autor: Maryla Guzy Reżyseria: Dariusz Fedorowicz W wielotysięcznym zbiorze fotografii wchodzących w skład Fototeki Lanckorońskich natrafić można na prawdziwe niezwykłości jak panorama Konstantynopola, zapis historycznego ujęcia z nieistniejącego pałacu Lanckorońskich w Wiedniu czy specjalne pudełka na fotografie. 09:30 PIOSENKĄ PRZEZ HISTORIĘ - HISTORIA WEDŁUG JACKA - MODLITWA O WSCHODZIE SŁOŃCA Teledysk, 5 min, Polska, 2019 Scenariusz: Anna Kwiatkowska, Urszula Dubowska, Witold Majka Zdjęcia: Kamil Hasiuk Wykonawcy: Jakub Sienkiewicz, Tomasz Grochowalski, Piotr Łojek, Leon Paduch, Aleksander Korecki, Jacek Wąsowski To jedyna piosenka w repertuarze Jacka Kaczmarskiego, do której nie napisał ani słów, ani muzyki. Autorem melodii jest Przemysław Gintrowski, zaś słów Natan Tenenbaum. Polski Żyd, dziennikarz, który w czerwcu 1967 roku po wybuchu wojny izraelsko - egipskiej, za protesty przeciwko komunistycznej propagandzie antyizraelskiej został zwolniony z pracy. W 1968 roku brał udział w antyrządowych demonstracjach, pisał piosenki i wiersze kpiące z władz PRL. W 1969 roku został zmuszony do emigracji. Zamieszkał w Szwecji. Współpracował z Radiem Wolna Europa. W 1980 roku w czasie pierwszego Solidarnościowego zrywu swój wiersz napisany po opuszczeniu Polski wysłał Jackowi Kaczmarskiemu, który uznał go za credo na czas solidarnościowej walki, hymn dobra w czasach pogardy. 09:40 "SENSACJE XX WIEKU" - ASTROLOG (ASTROLOG) Dokument fabularyzowany, 44 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Krzysztof Pieczyński, Marek Kalita, Robert Wabich, Tomasz Schimscheiner, Mirosław Neinert, Tomasz Dedek W kolejnym odcinku "Sensacji XX wieku" dramatyczne losy niemieckiego astrologa Wilhelma Wulffa, uwolnionego z obozu koncentracyjnego, który został następnie doradcą Reichsführera SS Heinricha Himmlera. Powszechnie znane zainteresowanie hitlerowców astrologią i okultyzmem przejawiało się na różnych polach - od poszukiwań antycznych artefaktów po stawianie horoskopów. W swoich działaniach i podejmowanych decyzjach najwyżsi rangą ludzie Hitlera często mieli kierować się tym, co było pisane im w gwiazdach. Ten fakt postanowił wykorzystać Wilhelm Wulff, który wspólnie z masażystą Felixem Kerstenem, ryzykując życie, wykorzystywał słabość nazistowskich przywódców do prowadzenia własnej gry, umiejętnie kierując postępowaniem Himmlera i podejmowanymi przez niego decyzjami. Dzięki temu mógł uratować tysiące więźniów obozów koncentracyjnych. W tym odcinku wystąpili m.in.: Krzysztof Pieczyński (w roli Wulffa) i Marek Kalita (jako Himmler). 11:40 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - KADRY BEZ CENZURY Magazyn, 28 min, Polska, 2019 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Wykonawcy: Andrzej Mietkowski (prowadzący) W tym odcinku: Po stanie wojennym społeczeństwo traciło ducha, potencjał zadym się wyczerpał, strajki ustały, konspiracja kręciła się siłą rozpędu. Wtedy Mistrzejowice były prawdziwą oazą wolności. Biła stamtąd wola walki i oporu opartego na wierze, kulturze, odkłamywaniu oficjalnej propagandy. Sam inicjator Niezależnej Telewizji tak był rozkochany w nowym medium, że Jacek Fedorowicz żartował, zwracając się do ks. Jancarza: "Gdyby msza była, jak dawniej, po łacinie, to zamiast Deo gratias mówiłbyś Video gratias". 12:25 KRÓLOWA BONA - ODC. 8 Serial historyczny, biograficzny, 57 min, Polska, 1980 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Halina Auderska Zdjęcia: Zygmunt Samosiuk Muzyka: Zdzisław Szostak Aktorzy: Aleksandra Śląska, Zdzisław Kozień, Jerzy Zelnik, Piotr Garlicki, Zdzisław Wardejn, Lidia Korsakówna, Leonard Pietraszak, Jan Machulski, Piotr Fronczewski, Jerzy Kamas, Anna Dymna, Bogusław Sochnacki, Marek Kondrat, Tadeusz Janczar, Bożena Adamek 15 lipca 1545 roku na zamku w Wilnie umiera Elżbieta, żona Zygmunta Augusta. Młody król już niemal jawnie odwiedza Barbarę w zamku Radziwiłłów. W czasie nocnego spotkania, zaskoczony przez braci Barbary, składa obietnicę małżeństwa. 1 kwietnia 1548 roku umiera Zygmunt Stary. Zygmunt August, niepodzielny już władca Rzeczypospolitej, przed wyruszeniem na uroczystości żałobne do Krakowa ogłasza na Litwie swoje zaślubiny z Barbarą Radziwiłłówną. 13:35 40 KARABINÓW (40 GUNS TO APACHE PASS) Western, 91 min, USA 1967 Reżyseria: William Witney Scenariusz: Mary Willingham, Willard W. Willingham Aktorzy: Audie Murphy, Kenneth Tobey, Michael Keep, Michael Burns, Kenneth MacDonald, Byron Morrow Arizona, rok 1868. Po zakończeniu wojny secesyjnej olbrzymie terytoria Arizony stają się terenem walk Apaczów, którymi dowodzi Cochise. Znany ze swej bezwzględności kapitan Bruce Coburn wraz ze swym oddziałem otrzymuje zadanie eskortowania białych osadników. Próbując dotrzeć do obozu, zostają zaatakowani przez Apaczów. W starciu z Indianami ginie jeden z osadników, Harry Malone. Jego dwaj synowie Mike i młodszy Doug zaciągają się do oddziału Coburna. Żołnierze, którym brakuje broni czekają na transport 40 nowoczesnych karabinów. Najpierw jednak muszą przedrzeć się przez tereny opanowane przez Apaczów i zrobić wszystko, by broń nie dostała się w ręce wroga. Misji podejmuje się Coburn wraz z grupą ochotników. Niedoświadczeni w bojach bracia Molone mają zostać na czatach przy koniach. Mike pali się jednak do walki i postanawia na własną rękę pokonać Apaczów. Kiedy jest w opałach, prosi o pomoc Douga, ale okazuje się, że ten stchórzył. W końcu oddziałowi udaje się przejąć transport broni. W drodze powrotnej do obozu jeden z żołnierzy Coburna, kapral Bodine i czterech innych wiarusów wykradają karabiny, by je sprzedać i zdezerterować do Meksyku. Wściekły Coburn chce wyruszyć z odsieczą, ale sprzeciwia się temu pułkownik Reed, który nie chce narażać więcej swoich żołnierzy, do tego grozi kapitanowi sądem wojskowym za niepowodzenie misji. Mimo wyraźnego zakazu Coburn rusza jednak przeciwko Bodine'owi, który tymczasem usiłuje wymienić z Apaczami skradziną broń na złoto. Nieoczekiwanie z pomocą kapitanowi przychodzi Doug, który chce zmyć z siebie piętno tchórza. 15:20 PERU - KRAINA SKRAJNOŚCI - WYBRZEŻA PACYFIKU (PERU: EXTREME PLANET. 3. THE PACIFIC COAST) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2014 Reżyseria: Jean - Thomas Renaud Miniseria dokumentalna o przyrodzie Peru. Dzieło jednego z najlepszych fotografów przyrody na świecie, Cyrila Ruoso. To pełna przygód podróż przez trzy najbardziej ekstremalne ekosystemy na naszej planecie: nieprzenikniony las deszczowy Amazonki, górskie drapacze chmur w Andach i pustynne równiny wybrzeża Pacyfiku w Peru. Ekipa filmowa podąża ze wschodu na zachód, co daje wyjątkową okazję do odkrywania wspaniałych krajobrazów i bogatych różnorodnością życia zwierząt i roślin, które zdołały dostosować się do warunków ekstremalnego klimatu upału, wilgotności, wysokości, zimna lub suszy. Podczas poszukiwania rzadkich gatunków spotykają się z naukowcami i będą odkrywać co łączy te trzy ekosystemy ze sobą. W tym odcinku: Wybrzeże Pacyfiku. 17:40 HISTORIA POLSKI - WSZYSTKO CO NASZE Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2004 Reżyseria: Przemysław Młyńczyk, Leszek Wiśniewski Scenariusz: Jan Tarczyński Zdjęcia: Adam Fręśko, Jacek Grzelak Wykonawcy: Ryszard Kaczorowski Film prezentujący losy pokolenia urodzonego w II Rzeczypospolitej na przykładzie postaci Ryszarda Kaczorowskiego - ostatniego prezydenta RP na obczyźnie. Zaprezentowano drogę życiową tych ludzi: harcerstwo, Szare Szeregi, więzienia i łagry, Armia Polska w ZSRR, Monte Cassino i działalność emigracyjna dla odzyskania wolnej Polski. 19:05 MŁODY PIŁSUDSKI - ODC. 13 Serial historyczny, 44 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jarosław Marszewski, Jarosław Marszewski Scenariusz: Jarosław Sokół, Ewa Wencel, Jarosław Sokół, Ewa Wencel Zdjęcia: Wojciech Suleżycki, Wojciech Suleżycki Muzyka: Bartosz Chajdecki, Bartosz Chajdecki Aktorzy: Grzegorz Otrębski, Karol Pocheć, Jan Butruk, Mariusz Kiljan, Elizawieta Kreutzberg, Mateusz Banasiuk, Grzegorz Daukszewicz, Joanna Kuberska, Maria Kuśmierska, Sebastian Cybulski, Maja Szopa, Dominik Bąk, Redbad Klynystra-Komarnicki, Kamila Kuboth-Schuchardt, Robert Angowski Po nieudanej próbie odbicia Okrzei, Ziuk postanawia zakończyć działalność organizacji bojowej ostatnią spektakularną akcją - skokiem na rosyjski pociąg pocztowy. Zrabowane środki mają posłużyć do utworzenia pierwszych polskich oddziałów wojskowych. Ziuk i jego najbliżsi towarzysze rozpoczynają przygotowania do wielkiego napadu w Bezdanach. 20:10 KISSINGER (KISSINGER) Film dokumentalny, 96 min, Wielka Brytania, 2019 Opowieść o kontrowersyjnym człowieku, który ukształtował powojenną politykę zagraniczną Stanów Zjednoczonych. Film powstał na podstawie 25 godzinnych unikalnych materiałów archiwalnych, w tym wywiadów, których udzielił bohater filmu. Dzięki temu autorzy mogli pokazać prawdziwą twarz tego wszechstronnego człowieka. Dokument nie tylko przybliża sylwetkę Henry’ego Kissingera, pozwala także zrozumieć epokę zimnej wojny, sytuację Stanów Zjednoczonych i całego świata w tamtych czasach i obecnie. 22:00 SPÓR O HISTORIĘ - WOLNE MIASTO GDAŃSK Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2020 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (prowadzący) 15 listopada 1920 roku, na mocy Traktatu Wersalskiego, powstało Wolne Miasto Gdańsk. Zwycięskie mocarstwa nie zgodziły się, by Gdańsk był Polski, ale formalnie odebrały miasto Niemcom. Wolne Miasto Gdańsk nie było suwerenne, pozostawało pod protektoratem Ligi Narodów. Na mocy Konwencji Paryskiej z 9 listopada 1920 roku miasto zostało włączone do polskiego obszaru celnego i Polska miała prowadzić jego sprawy zagraniczne i reprezentować interesy obywateli miasta za granicą. Polska miała także inne, szczególne uprawnienia w Wolnym Mieście Gdańsku, dotyczące m.in. zarządzania komunikacją kolejową, pocztową, wojskową, częściowego zarządzania portem. Te ustalenia były od początku sabotowane przez władze Gdańska. Po dojściu w 1933 roku w Niemczech Hitlera do władzy rząd gdański, czyli Senat Wolnego Miasta, prowadził otwarcie wrogą politykę wobec Polski. W 1938 roku władzę w Wolnym Mieście Gdańsku przejęło kierownictwo gdańskiego NSDAP. 1 września 1939 uchwałami Reichstagu i gdańskiego Senatu Wolne Miasto Gdańsk włączono do III Rzeszy. 00:35 "SENSACJE XX WIEKU" - ASTROLOG (ASTROLOG) Dokument fabularyzowany, 44 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Krzysztof Pieczyński, Marek Kalita, Robert Wabich, Tomasz Schimscheiner, Mirosław Neinert, Tomasz Dedek W kolejnym odcinku "Sensacji XX wieku" dramatyczne losy niemieckiego astrologa Wilhelma Wulffa, uwolnionego z obozu koncentracyjnego, który został następnie doradcą Reichsführera SS Heinricha Himmlera. Powszechnie znane zainteresowanie hitlerowców astrologią i okultyzmem przejawiało się na różnych polach - od poszukiwań antycznych artefaktów po stawianie horoskopów. W swoich działaniach i podejmowanych decyzjach najwyżsi rangą ludzie Hitlera często mieli kierować się tym, co było pisane im w gwiazdach. Ten fakt postanowił wykorzystać Wilhelm Wulff, który wspólnie z masażystą Felixem Kerstenem, ryzykując życie, wykorzystywał słabość nazistowskich przywódców do prowadzenia własnej gry, umiejętnie kierując postępowaniem Himmlera i podejmowanymi przez niego decyzjami. Dzięki temu mógł uratować tysiące więźniów obozów koncentracyjnych. W tym odcinku wystąpili m.in.: Krzysztof Pieczyński (w roli Wulffa) i Marek Kalita (jako Himmler). 02:00 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - SPALIĆ LONDYN CZ. 1 Magazyn, 25 min, Polska, 1993 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Ułłowicz Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Audycja cykliczna popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony niemieckim przygotowaniom do zniszczenia Londynu. W audycji wykorzystano materiały archiwalne.