TVP Kultura Środa, 25.11.2020 08:30 NIEDZIELA Z...ROLAMI HANKI BIELICKIEJ Dysk./wywiad/debata, 41 min, Polska, 2020 Scenariusz: Katarzyna Jurkowska Wykonawcy: Katarzyna Sanocka (prowadzący) Kolejny odcinek cyklicznego programu "Niedziela z..." poświęcony jest Hance Bielickiej. Była jedną z najbardziej charakterystycznych i barwnych postaci polskiej sceny teatralnej. Nazywana "królową estrady i kabaretu" oraz "mistrzynią monologu". Największe sukcesy odniosła w warszawskim Teatrze Syrena, z którym była związana przez ponad czterdzieści lat. Prowadząca program Katarzyna Sanocka będzie wspominała artystkę wraz z zaproszonymi do studia gośćmi. 09:25 LEŚMIAN Film biograficzny, 79 min, Polska, 1990 Reżyseria: Leszek Baron, Piotr Werner, Zdzisława Kijowska, Bożena Politańska - Jakubowska Scenariusz: Leszek Baron Zdjęcia: Stefan Czyżewski Aktorzy: Piotr Bajor, Katarzyna Iwona Pawlak, Bogusz Bilewski, Grażyna Walasek, Małgorzata Paruzel, Ewa Domańska, Gustaw Lutkiewicz, Włodzimierz Adamski, Anna Bojarska, A Borusowski, Alicja Cichecka, Jerzy Czupryniak, Małgorzata Flegel Siedler, Ewa Gajda, Jarosław Gruda Opowieść o życiu Bolesława Leśmiana oparta na materiałach faktograficznych, wspomnieniach rodziny i znajomych. Jej głównym wątkiem jest związek poety z Teodorą Lebenthal, "Dorą" od momentu ich poznania się w wakacje 1917 roku. Film ma charakter sfabularyzowanej monografii Leśmiana, a jego założeniem jest przekład leśmianowskiej wizji świata na język filmu. W filozofii Leśmiana człowiek jest częścią natury - współistnieją ze sobą i nie da się ich rozdzielić, ani nadać hierarchii. W jego świecie odrębne miejsce zajmuje miłość, która pozwala istnieniu wydobyć się z narzuconych, ciasnych kształtów. W filmie wykorzystano m.in. wspomnienia: Izabeli Czajki - Stachowicz, Jana Brzechwy, Edwarda Kozikowskiego. 11:00 CHŁOPI - ODC. 7/13 - BÓR Serial obyczajowy, 51 min, Polska 1972 Reżyseria: Jan Rybkowski Scenariusz: Jan Rybkowski, Ryszard Kosiński Zdjęcia: Marek Nowicki Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Władysław Hańcza, Emilia Krakowska, Ignacy Gogolewski, Krystyna Królówna, August Kowalczyk, Magda Wołłejko, Kazimierz Wichniarz, Tadeusz Janczar, Franciszek Pieczka, Aleksander Fogiel, Stanisław Milski, Wiesława Kwaśniewska, Zofia Merle, Józef Nowak Antkowi nie układa się romans z Jagną, młody Boryna pije na umór. Hanka udaje się do jego ojca po pomoc. Antek urządza jej za to potworną awanturę, żona grozi mu siekierą. Zaczyna się wyrąb lasu. Wójt proponuje wniesienie skargi na dziedzica. Roch tłumaczy chłopom, że serwituty z lasu należą się także najbiedniejszym. Chłopi boją się jednak, że zanim legalnie dojdą sprawiedliwości, lasu już nie będzie. Cała wieś z Maciejem Boryną na czele rusza przeciw drwalom. Wywiązuje się walka, drwalom pomaga służba dworska. Zaczajony za drzewami Antek chce zastrzelić ojca, ale zmienia zamiar. Kiedy Maciej osuwa się na ziemię ugodzony przez borowego, Antek dopada napastnika i zabija. 12:05 CHŁOPI - ODC. 8/13 - GOSPODYNIE Serial obyczajowy, 50 min, Polska 1972 Reżyseria: Jan Rybkowski Scenariusz: Jan Rybkowski, Ryszard Kosiński Zdjęcia: Marek Nowicki Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Władysław Hańcza, Ignacy Gogolewski, Emilia Krakowska, Jadwiga Chojnacka, Tadeusz Fijewski, Tadeusz Janczar, Kazimierz Wichniarz, Krystyna Królówna, Franciszek Pieczka, Irena Karel, Lech Ordon, Halina Kossobudzka, Bronisław Pawlik, August Kowalczyk, Wanda Łuczycka, Stanisław Milski i inni Zbliżają się święta wielkanocne, ale w Lipcach panuje smutek. Uczestników bójki o las zamknięto w kryminale, szczególnie surowo traktując Antka. We wsi zostali wójt, kowal, para parobków i ciężko chory, niewstający z łóżka po pobiciu Maciej Boryna. Przeczuwając jego rychłą śmierć, kowal czuwa przy łożu teścia w nadziei, że Boryna zdradzi, gdzie ukrył pieniądze. Maciej mówi o tym tylko Hance, a synowa znajduje mieszek ukryty w zbożu. Jagna bagatelizuje sytuację, mimo napomnień matki i rzadko pojawia się przy łożu męża. Im bliżej Wielkanocy, tym intensywniejsze stają się przygotowania do świąt. Odbywa się świniobicie, gospodynie pieką ciasta. 13:05 POLA Film obyczajowy, 18 min, Polska, 2017 Reżyseria: Edyta Rembała Scenariusz: Edyta Rembała Zdjęcia: Weronika Bilska Aktorzy: Marta Kosińska, Hanna Kowalkowska, Magdalena Smalara, Michał Kowalski Jedenastoletnia Pola nie może pogodzić się z wyjazdem matki do pracy za granicę. Wraz z chorą siostrą ma zostać pod opieką ojca. Dziewczynka robi wszystko, żeby zatrzymać mamę w domu. Po jej wyjeździePola postanawia uciec. Zabiera ze sobą młodszą siostrę. (filmpolski.pl) 13:30 POLSKA. SIŁA OBRAZU Reportaż, 15 min, Polska, 2020 Reżyseria: Anna Zakrzewska, Tomasz Filiks Scenariusz: Anna Zakrzewska, Tomasz Filiks Reportaż z wystawy "Polska. Siła obrazu" będącej kolejną odsłoną ekspozycji pokazywanej wcześniej we Francji w Muzeum Louvre - Lens (25 września 2019 - 20 stycznia 2020), która stanowiła wieloletni projekt Instytutu Adama Mickiewicza. Materiał telewizyjny z udziałem francuskich kuratorów, którzy z dystansu spojrzeli na polską sztukę i szerzej na polską kulturę. To niepowtarzalna okazja, żeby oczami innego spojrzeć na narodowych twórców i arcydzieła zgromadzone w krajowych muzeach. To wystawa malarstwa polskiego XIX wieku, prezentująca dzieła najwybitniejszych polskich artystów, m.in. Stanisława Wyspiańskiego, Aleksandra i Maksymiliana Gierymskich, Jana Matejki, Leona Wyczółkowskiego, Józefa Mehoffera, Olgi Boznańskiej, Józefa Brandta, Józefa Chełmońskiego, Ferdynanda Ruszczyca, Konrada Krzyżanowskiego, Jacka Malczewskiego, Wojciecha Weissa, Jana Stanisławskiego, Juliusza i Wojciecha Kossaków, Witolda Wojtkiewicza, Władysława Ślewińskiego, Artura Grottgera, Józefa Simmlera, Juliana Fałata, Zbigniewa Pronaszki. W sumie ponad 100 obrazów ze zbiorów własnych MNW oraz innych kolekcji krajowych. (www.mnw.art.pl) 13:55 TAMTE LATA, TAMTE DNI - ANNA DYMNA Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Wykonawcy: Marta Perchuć-Burzyńska (prowadząca) Tym razem swoje dzieciństwo i młodość wspomina znana i popularna wybitna aktorka Anna Dymna. 14:35 AWATAR, CZYLI ZAMIANA DUSZ Film fantastyczny, 60 min, Polska 1964 Autor: Theophile Gautier Scenariusz i reżyseria: Janusz Majewski Zdjęcia: Kurt Weber Muzyka: Lucjan Kaszycki Aktorzy: Wanda Koczeska, Jan Machulski, Henryk Boukołowski, Gustaw Holoubek, Kazimierz Rudzki, Krzysztof Litwin, Lucjan Zitrig, Ryszard Kotys, Stefania Kołodziejczyk, Bronisław Broński i inni Znakomita adaptacja opowiadania Teofila Gautiera (1811 - 72), wybitnego pisarza francuskiego, autora m.in. cenionych poezji ("Emalie i kamee") oraz powieści "Panna de Maupin" i "Kapitan Fracasse". "Awatar, czyli zamianę dusz" zrealizował Janusz Majewski w ramach popularnego w latach sześćdziesiątych telewizyjnego cyklu "Opowieści niesamowite". Jest to zresztą bodaj najwyżej oceniony przez krytykę odcinek serii. Świetnie skonstruowany scenariusz, przekonująca stylizacja na XIX wiek, wyborne aktorstwo (Holoubek, Boukołowski, Machulski, Koczeska) oraz humor, który wytrzymał próbę czasu, to główne atuty tego filmu. Walory "Awataru..." doceniono również za granicą. Film Majewskiego otrzymał nagrodę FIPRESCI na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Telewizyjnych w Monte Carlo (1966) oraz Złoty Asteroid na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Fantastycznych w Trieście (1967). XIX wiek, Paryż. W pałacu Faubourg Saint Honore mieszka szczerze kochające się hrabiowskie małżeństwo Magdaleny Natalii i Olgierda Łabińskich. Codziennie, niczym tajemne miłosne zaklęcie, cytują sobie werset z Mickiewicza: "Zawsze i wszędzie będę ja przy tobie..." Hrabina wspomina swój pobyt we Florencji i upartego adoratora, niejakiego Oktawiusza de Saville, którego wszakże pozbawiła wszelkich złudzeń. Młodzieniec nie potrafi jednak zapomnieć hrabiny i trawiony niespełnioną namiętnością coraz mocniej zapada na zdrowiu. Po powrocie do Paryża wzywa słynnego doktora Cherbonneau, zwanego "braminem" z racji znajomości arkanów tajemnej wiedzy indyjskiej. Medyk, cieszący się dwuznaczną sławą szarlatana, proponuje znękanemu młodzieńcowi "awatar", czyli zamianę dusz. Wkrótce dusza zadurzonego Oktawiusza przyobleka się w ciało hrabiego Łabińskieggo i odwrotnie. Mimo to kłopoty zakochanego młodzieńca wcale się nie kończą. Hrabina, zorientowawszy się, że jej "mąż" nie pamięta mickiewiczowskich wersetów, zamyka przed nim drzwi do sypialni. Decyzję swą uzasadnia miłością do ojczyzny: "Jestem zbyt wielką patriotką, żeby przyjmować kosmopolitycznych profanów..." Na domiar złego dusza hrabiego zdecydowanie nie może pogodzić się ze swą nową cielesną powłoką. 15:50 UCZTA BABETTE (BABETTE'S FEAST) Film obyczajowy, 102 min, Dania 1987 Scenariusz na podstawie opowiadania Karen Blixen i reżyseria: Gabriel Axel Zdjęcia: Henning Kristiansen Zdjęcia: Henning Kristiansen Muzyka: Per Norgaard Wykonawcy: Ghita Norby Aktorzy: Stephane Audran, Bodil Kjer, Hanne Stensgaard, Brigitte Federspiel, Vibeke Hastrup, Jean - Philippe Lafont, Jarl Kulle, Bibi Anderson i inni W małej duńskiej osadzie nadmorskiej upływa życie dwóch sióstr, Filippy i Martine - w spokojnej, pobożnej atmosferze, której ton nadaje ich ojciec, miejscowy pastor. Zasady ascetycznej religijności pod pozorami tolerancji i dobroci narzuca on w sposób bezwzględny córkom i wszystkim pozostałym członkom kongregacji. Siostry otarły się w młodości o szansę poznania miłości i wielkiego świata (Martine kochała przystojnego oficera, Filippa - słynnego śpiewaka), ale obie odrzuciły ją w imię ojcowskich nauk. Nawet po jego śmierci obie żyją w cieniu jego postaci i kontynuują tradycję organizowania w swoim domu zebrań kongregacji. Pewnego dnia pojawia się w ich domu Babette, uciekinierka z Francji. Polecona jako doskonała kucharka, zostaje u obu kobiet na służbie. Po kilkunastu latach wspólnego życia siostry dowiadują się, że Babette wygrała 10 tys. franków na loterii. Są pewne, że teraz kobieta je opuści i wróci do ojczyzny. Zgadzają się na jej prośbę zorganizować uroczystą kolację z okazji stulecia urodzin śp. pastora, uważając ten gest za pożegnanie. Rozpoczynają się długie przygotowania Babette do uczty, które obserwuje cała wioska. "Uczta Babette" to druga, po nakręconym w 1985 r. "Pożegnaniu z Afryką", ekranizacja prozy Karen Blixen. Autorka ta pisała także pod pseudonimem Isaac Dienesen i pod takim nazwiskiem ukazała się "Uczta Babette". Obie książki okazały się świetnym materiałem na kinowe adaptacje: "Pożegnanie" nagrodzono aż 7 Oscarami, "Ucztę" - jednym dla najlepszego filmu zagranicznego. Jak powiedział o swym dziele reżyser Gabriel Axel, "jest to film o przypadkach przeznaczenia, o życiu, miłości i sztuce, wydobywający z człowieka to, co najlepsze". To także opowieść o zderzeniu dwóch kultur, dwóch odmiennych mentalności: skromnych, mało wymagających, nawykłych do wyrzekania się wszelkich ziemskich przyjemności mieszkańców osady nad Morzem Północnym i Francuzki przybyłej z wielkiego świata, wyrafinowanej i spontanicznej. Film ten, choć pozornie mało widowiskowy, rozgrywający się w surowym zimnym krajobrazie, ma jednak urok flamandzkich płócien, bajkowy, trochę nierzeczywisty nastrój, jest pełen nostalgii i prostoty. 17:55 URODZENI ARTYŚCI - AGNIESZKA I JANUSZ PRUS Reportaż, 25 min, Polska, 2020 Tym razem Emilia i Redbad odwiedzają warszawską pracownię obuwia artystycznego rodziny Prusów. Jej marka opiera się na wielopokoleniowej tradycji rodzinnej. Janusz Prus szlify zdobywał pod okiem swojego teścia - słynnego, warszawskiego szewca, Brunona Kamińskiego. Córka Janusza, Agnieszka, rzemieślniczą tradycją nasiąkała od dzieciństwa. Po studiach na warszawskiej ASP postanowiła sięgnąć do rodzinnych korzeni. 20:00 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - SNY WĘDROWNYCH PTAKÓW (PAJAROS DE VERANO AKA BIRDS OF PASSAGE) Dramat kryminalny, 120 min, Kolumbia/Meksyk/Niemcy/Francja 2018 Reżyseria: Cristina Gallego, Ciro Guerra Scenariusz: Maria Camila Arias, Jacques Toulemonde Vidal Aktorzy: Carmina Martinez, Jose Acosta, Natalia Reyes Opowieść o początkach handlu narkotykami w Kolumbii lat 70. XX wieku na tle historii rdzennej społeczności Indian Wayuu, którzy zamieszkują jałowe pustkowia na granicy kraju. W latach 60. Zaida z plemiena Wayuu wkracza w wiek dorosły. Kiedy poznaje Rapayeta, ten oświadcza, że chciałby ją poślubić. Prosi o rękę dziewczyny jej matkę, Ursulę. Stojąca na czele klanu kobieta żąda wysokiego posagu za córkę. Rapayet zrobi wszystko, by jak najszybciej zdobyć pieniądze. Rozmawia ze swoim przyjacielem, Moisesem,.który mówi mu o zdesperowanych Amerykanach z Korpusu Pokoju, poszukujących dostępu do narkotyków. Jego kuzyn, Gabriel, uprawia marihuanę. Zakochany Rapayet zgłasza się do Gabriela i szybko wlątuje się w nielegalny narkotykowy biznes. Za zdobyte pieniądze z handlu trefnym towarem, opłaca cały posag. Mija kilka lat. Rapayet jest szczęśliwym mężem Zaidy. Lewy biznes kwitnie. Moises próbuje rozszerzyć działalność, by jeszcze powiększyć swoje zyski, ale Rapayet pozostaje lojalny wobec Gabriela. Między narkotykowymi gangami dochodzi do wojny o wpływy. Pod koniec lat 70. Rapayet wraz z rodziną wiedzie dostatnie życie. Ale przeszłości nie da się wymazać z pamięci. Rapayet zapłaci wysoką cenę. 22:15 WIĘCEJ NIŻ FIKCJA - GENESIS 2.0 (GENESIS 2.0) Film dokumentalny, 113 min, Szwajcaria, 2018 Reżyseria: Christian Frei Scenariusz: Christian Frei Czy wskrzeszenie mamuta jest dziś możliwe? Jak co roku na odległych Wyspach Nowosyberyjskich na Oceanie Atlantyckim zespół zapaleńców poszukuje w wiecznej zmarzlinie kłów mamutów. Wśród nich jest łowca kłów Peter Grigorjew oraz jego brat Siemion, pracownik naukowy i dyrektor Muzeum Mamutów w Jakucku na Syberii. W powietrzu czuć gorączkę złota. Cena białego złota nigdy nie była tak wysoka, szczególnie na luksusowym chińskim rynku. Poza tym takie znaleziska są magnesem dla zaawansowanych technologicznie pionierskich genetyków i naukowców, którzy balansują na granicy genetyki i biologii syntetycznej, marząc o przywróceniu do życia wymarłego dawno temu mamuta. Chcą go sklonować z zamrożonego materiału genetycznego z prawie nienaruszonym DNA, który pozyskany został z syberyjskiego lodowca. Próba wskrzeszenia mamuta jest pierwszym zwiastunem wielkiej rewolucji technologicznej, w wyniku której człowiek stanie się stwórcą, autorem nowego Genesis 2.0. Już dzisiaj, z pomocą chińskiego Narodowego Banku Genów, ludzie Zachodu za 100 000 dolarów są w stanie sklonować swoje zmarłe psy. Film Christiana Frei, reżysera nominowanego do Oscara ("Fotograf wojenny", 2001) opowiada o tajemnicach ukrytych w naturze, fundamencie stworzenia świata i nowej roli, jaką może odegrać w tym procesie człowiek. Bada nie tylko granice pomiędzy nauką a mitem, lecz również skutki przejęcia przez człowieka kontroli nad ewolucją. I choć ten obszar badań znajduje się dopiero na wczesnym etapie, to jego efekty mogą za kilka lat zmienić nie do poznania nas samych i świat wokół. 00:40 JAZZ - WOMAN TO WOMAN AT NICE JAZZ FESTIVAL (WOMAN TO WOMAN AT NICE JAZZ FESTIVAL) Koncert, 74 min, Francja, 2017 Reżyseria: Eric Michaud Koncert grupy Woman to Woman na jednym z najbardziej prestiżowych festiwali jazzowych. Odbywający się od 1948 roku festiwal w Nicei gościł na swojej scenie takich artystów jak Dizzy Gillespie, Ray Charles, Ella Fitzgerald czy Miles Davis. W 2017 roku przyszedł czas na całkowicie kobiecą formację Woman to Woman. W jej skład wchodzi siedem przedstawicielek amerykańskiej sceny jazzowej. Klasyczny repertuar w ich wykonaniu stanowi tło dla wirtuozerskich popisów. 02:30 LEKKIE OBYCZAJE - TANIEC PUSTYNI (DESERT DANCER) Film biograficzny, 99 min, Wielka Brytania/Maroko/Zjednoczone Emiraty Arabskie, 2014 Reżyseria: Richard Raymond Scenariusz: Jon Croker Aktorzy: Nazanin Bionadi, Freida Pinto, Tom Cullen, Reece Ritchie, Maraqma Corlett, Akin Gazi Film zainspirowany karierą i życiem Afshina Ghaffariana, choreografa, reżysera, tancerza i aktora. Urodził się w grudniu 1986 roku w Iranie. Od najmłodszych lat interesował się tańcem, co było w jego rodzinnym kraju, rządzonym przez duchownych muzułmańskich, surowo zakazane jako sprzeczne z regułami islamu. Afshin bardzo wcześnie zrozumiał, że aby tańczyć, musi swoją pasję trzymać w wielkiej tajemnicy. Był samoukiem. Potajemnie korzystał z zakazanego YouTube ’a i naśladował w tańcu swoich idoli: Michaela Jacksona, niemiecką tancerkę i choreografkę Pinę Bausch, a także należącego do światowej czołówki tancerza baletowego Rudolfa Nuriejewa. Swoją pasją zaraził innych młodych ludzi, którzy wkrótce przyłączyli się do niego. Ryzykując życie, razem stworzyli grupę tancerzy działającą w podziemiu. Mogli się spotykać wyłącznie w miejscach najbardziej odludnych, jakim miała być pustynia. Mimo konspiracji nawet tu nie byli jednak całkowicie bezpieczni. Afshin Ghaffarian został odkryty przez media w 2009 roku podczas występu na festiwalu w Mulheim an der Ruhr w Niemczech. Nie wrócił wtedy do Iranu, wybrał status uchodźcy we Francji. 04:25 KINO NOCNE - ALFABET GREENAWAYA (THE GREENAWAY ALPHABET) Film dokumentalny, 69 min, Niderlandy (Holandia), 2017 Reżyseria: Saskia Boddeke Scenariusz: Saskia Boddeke Zdjęcia: Sander Snoep, Saskia Boddeke, Ruzbeh Babol Dokumentalny portret jednego z najwybitniejszych współczesnych reżyserów filmowych - Petera Greenawaya. Film w zabawny sposób przybliża historię jego życia i pracy twórczej oraz relacji z córką, która jest kluczową postacią w życiu bohatera.