TVP Historia Piątek, 11.12.2020 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 11 GRUDNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1981 - początek Kongresu Kultury Polskiej; 1994 - najazd rosyjski na Czeczeni; coroczny "Dzień Tanga" w Buenos Aires; 07:10 DUMA I UPRZEDZENIE - ODC. 1/6 (PRIDE AND PREJUDICE, EP. 1) Serial kostiumowy, 53 min, Wielka Brytania 1995 Scenariusz według powieści Jane Austen: Andrew Davies Reżyseria: Simon Langton Aktorzy: Colin Firth, Jennifer Ehle, Alison Steadman, Benjamin Whitrow, Susannah Harker, Crispin Bonham - Carter, Anna Chancellor i inni Chociaż Jane Austen pisała o sobie skromnie: "Jestem najbardziej niedouczoną i niedoinformowaną kobietą, jaka kiedykolwiek odważyła się zostać pisarką", sukcesu mogą jej dzisiaj pozazdrościć najpopularniejsi hollywoodzcy autorzy. Zmarła przed 179 laty angielska pisarka przewyższa sławą Michaela Crichtona czy Johna Grishama. "Rozważną i romantyczną", film oparty na powieści pod tym samym tytułem, nagrodzono Złotym Globem i Złotym Niedźwiedziem oraz Oscarem za scenariusz. Na ekrany światowych kin weszły następnie "Perswazja" i "Emma", również adaptacje dzieł Austen. Krytycy literaccy, którzy na nowo odkryli pisarkę, tłumaczą jej sukces zza grobu tęsknotą za dobrymi manierami, szlachetnością uczuć i silnymi więzami rodzinnymi. Wprawdzie pierwsze kroki literackie nie dawały młodej autorce powodów do dumy (za "Opactwo Northanger" wydawca zapłacił jej tylko 15 funtów, a okładka pierwszego wydania "Rozważnej i romantycznej" informowała jedynie, że autorką jest "lady"), ale już trzy następne: "Duma i uprzedzenie" (1813 r.), "Mansfield Park" (1814 r.) i "Emma" (1815 r.) zyskały ogromny sukces. Jane Austen pisała o tym, co znała najlepiej: o własnym otoczeniu. Prowincjonalny światek średniozamożnej angielskiej szlachty okresu Regencji, w którym obowiązywały sztywne reguły postępowania, stanowił doskonałą pożywkę dla jej wyobraźni. Jej powieści rozgrywają się w kręgu bliskiej rodziny i przyjaciół, ich bohaterowie, tak jak ona sama, najczęściej mieszkają w skromnych warunkach, mają kłopoty finansowe, chodzą na koncerty, wymieniają uwagi na temat mody i plotkują o znajomych. Ale za tymi codziennymi czynnościami kryją się wielkie dramaty, skomplikowane układy osobiste, a wyrachowanie często bierze górę nad szacunkiem i bezinteresownym uczuciem. Akcja "Dumy i uprzedzenia" toczy się w Anglii w początkach XIX w. Do malowniczego Netherfield przybywa przystojny i bogaty Charles Bingley z zamiarem osiedlenia się tam na stałe. Przybysz wzbudza żywe zainteresowanie lokalnej społeczności, a zwłaszcza panien na wydaniu, widzących w nim znakomitą partię. Na zawarciu bliższej znajomości z Bingleyem szczególnie zależy pani Bennett, matce pięciu dorosłych córek. Ich jedyną szansą na dostatnie życie jest bogate zamążpójście, gdyż cały rodzinny majątek ma przejść w ręce antypatycznego kuzyna Williama Collinsa. Początkowo wszystko układa się po myśli pani Bennett. Bingley zakochuje się bowiem w jej najstarszej i najładniejszej córce, Jane. 08:10 PO PRL-U - RELACJE POLSKA - WSCHÓD Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2020 Scenariusz: Grzegorz Sieczkowski, Paweł Krzemiński Zdjęcia: Marcin Krynicki, Michał Jarosiński, Witold Karaś, Adam Fręśko Wykonawcy: Beata Michniewicz (prowadząca) W tym odcinku Beata Michniewicz ze swoim gośćmi, doktorem Krzysztofem Jabłonką, historykiem, oraz Jarosławem Guzym, socjologiem, historykiem i ekspertem ds. międzynarodowych, rozmawia o relacjach Państwa Polskiego, po 1989 roku, ze wschodnimi sąsiadami: Ukrainą, Białorusią i Rosją. 09:50 SENSACJE XX WIEKU - TAJEMNICA BUNKRA HITLERA Kameralne i studyjne (widowisko), 48 min, Polska, 2003 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Glacel Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Stało się to bez mała 60 lat temu, a zeznania świadków, protokoły sekcji zwłok, wyjaśnienia śledczych odtajnione ostatnio dowodzą, że przez dziesiątki lat byliśmy oszukiwani. Wierzyliśmy w sprytnie spreparowaną wersję śmierci Adolfa Hitlera i Ewy Braun. Dzisiaj znamy już pytania, które należało zadać, aby sprawę tę wyjaśnić do końca. Kluczem do rozwiązania tej zagadki sprzed 60 lat jest los Ewy Braun. 10:50 BIBLIA - JEREMIASZ CZ. 2 (THE BIBLE - JEREMIAH P. 2) Serial religijny, 47 min, Niemcy/Włochy/Francja/USA, 1994 Reżyseria: Harry Winer Aktorzy: Patrick Dempsey, Vincent Regan, Anita Zagaria, Oliver Reed Cykl opowiadający o głównych postaciach biblijnych. W tym odcinku życie proroka Jeremiasza, który zostawia rodzinę i udaje się do Jerozolimy. Tu przepowiada jej zniszczenie przez Babilon. 11:45 Z ANDRUSEM PO GALICJI - JEDLICZE Magazyn, 24 min, Polska, 2015 Reżyseria: Tomasz Paulukiewicz Satyryk i dziennikarz Artur Andrus odwiedza Jedlicze i Żarnowiec na Podkarpaciu. W pełnych humoru rozmowach i spotkaniach poznajemy atrakcje tego terenu. m.in. dworek Marii Konopnickiej czy tajemnicze kiwony. Program kończy jak zwykle autorska piosenka zainspirowana wizytą w tym miejscu. 12:20 STAWKA WIĘKSZA NIŻ ŻYCIE - ODC. 10/18 - W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ Serial przygodowy, 54 min, Polska 1968 Reżyseria: Janusz Morgenstern Scenariusz: Andrzej Zbych Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Stanisław Mikulski, Bolesław Płotnicki, Władysław Kowalski, Ignacy Machowski, Mieczysław Stoor, Stanisław Niwiński, Jerzy Trela, Józef Nowak, Jerzy Nowak, Leopold Nowak, Bolesław Smela, Jerzy Molga Zdobyte informacje Kloss przekazuje niejakiemu Józefowi Podlasińskiemu. Łącznik ma cztery mieszkania i cztery dokumenty osobiste, może więc utrzymywać kontakt z wieloma członkami ruchu oporu. Pewnego dnia wpada krawiec Skowronek. Podczas przesłuchania zaczyna sypać. Potem udaje mu się uciec. Dociera do partyzantów i próbuje ich przekonać, że podwójnym agentem jest Kloss. Ruch oporu skazuje agenta J - 23 na śmierć "w imieniu Rzeczypospolitej". Tymczasem Podlasiński znika. Hans Kloss nie może go zastać w żadnym z umówionych miejsc. A partyzanci przygotowują zasadzkę. 16:30 POLSKIE 100 LAT - STAN WOJENNY I POWOJENNY: OD GRUDNIA 1981 DO STYCZNIA 1989 Film dokumentalny, 27 min, Polska, 2020 Reżyseria: Sławomir Koehler Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Kazimierz Kaczor, Tomasz Marzecki W mroźną noc z 12 na 13 grudnia zerwano połączenia telefoniczne. Trwały aresztowania i zajmowanie siedzib Solidarności. Rozbijano łomami drzwi, niszczono sprzęty. W Gdańsku, pod eskortą wieziono Lecha Wałęsę do Warszawy. W pobliżu zakładów pracy i na ulicach koncentrowały się oddziały ZOMO. 13 grudnia generał Jaruzelski, w radiu i telewizji ogłosił wprowadzenie stanu wojennego. W ciągu pierwszej doby aresztowano prawie trzy i pół tysiąca osób. "Solidarność" zaczęła organizować protesty, powstały też podziemne komitety. Z użyciem ZOMO zlikwidowano strajki w około 200 przedsiębiorstwach. Rozpoczęły się procesy sądowe z wysokimi wyrokami. W 1982 roku prezydent Reagan odebrał Polsce klauzulę najwyższego uprzywilejowania w handlu. W 1983 roku Lech Wałęsa otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla. W 1985 roku przywódcą ZSSR został Michaił Gorbaczow. 31 sierpnia 1988 roku gen. Kiszczak oficjalnie spotkał się z Lechem Wałęsą i przedstawicielem Episkopatu. Rozpoczęły się negocjacje prowadzące do obrad Okrągłego Stołu. 18:00 ALFABET ANDRZEJA DOBOSZA S.II - ODC. 11 Reportaż, 14 min, Polska, 2020 Reżyseria: Agnieszka Jęksa Scenariusz: Agnieszka Jęksa, Zuzanna Elbert - Stelmach Muzyka: Filip Kuncewicz Wykonawcy: Andrzej Dobosz (prowadzący) Odcinek 11. to historia Nowego Światu oraz hoteli Bristol i Europejskiego. 18:50 DUMA I UPRZEDZENIE - ODC. 2/6 (PRIDE AND PREJUDICE, EP. 2) Serial kostiumowy, 53 min, Wielka Brytania 1995 Scenariusz na podstawie powieści Jane Austen: Andrew Davies Reżyseria: Simon Langton Aktorzy: Colin Firth, Jennifer Ehle, Alison Steadman, Benjamin Whitrow, Susannah Harker, Crispin Bonham - Carter, Anna Chancellor, Julia Sawalha, David Bamber i inni Podczas gdy Charles Bingley, bogaty sąsiad pani Bennett, wdowy i matki pięciu dorosłych córek, kocha się w najstarszej z panien - Jane, jego równie zamożnemu przyjacielowi, Fitzwilliamowi Darcy'emu, wpada w oko inna z sióstr - Elizabeth. Dziewczynę odstręcza jednak duma i wyniosłość przystojnego panicza. W niechęci do Darcy'ego podtrzymuje ją młody oficer George Wickham ze stacjonującego w pobliskiej miejscowości pułku piechoty. Zauroczony śliczną Elizabeth pozbywa się rywala, opowiadając dziewczynie plotki o Darcym. Tymczasem William Collins, daleki krewny Bennetów, który po śmierci ojca dziewcząt ma przejąć cały ich rodzinny majątek, nie chce pozostawiać kuzynek bez środków do życia. By jak najmniej odczuły swą finansową degradację, postanawia poślubić jedną z nich. Nie wiedząc o staraniach Darcy'ego i Wickhama, również on rusza w konkury do Elizabeth. 19:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 11 GRUDNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1981 - początek Kongresu Kultury Polskiej; 1994 - najazd rosyjski na Czeczeni; coroczny "Dzień Tanga" w Buenos Aires; 20:50 GENERAŁ Teatr, 84 min, Polska, 2018 Reżyseria: Marek Kalita, Magdalena Popławska Scenariusz: Jarosław Jakubowski Zdjęcia: Adam Sikora Muzyka: Jacek Grudzień Aktorzy: Marek Kalita, Małgorzata Maślanka, Natalia Kalita, Krzysztof Ogłoza, Mariusz Jakus, Robert Wabich Telewizyjna realizacja przedstawienia Teatru IMKA, inspirowanego życiem generała Wojciecha Jaruzelskiego. Tragikomiczna opowieść o człowieku polityku, który w obliczu długotrwałego procesu i w oczekiwaniu na wyrok rozlicza się z własnym życiem i z własnym sumieniem. Generał owładnięty licznymi wątpliwościami, odrzucony, w samotności rozważa kwestie życia i śmierci, kary i winy, kwestie logiki dziejów. "Generał" Jarosława Jakubowskiego w reżyserii Aleksandry Popławskiej oraz Marka Kality nie jest ani apoteozą działań współczesnego przywódcy, który wybrał mniejsze zło, ani też drapieżną historią krwawego oprawcy, bezwzględnego i nikczemnego w swoim działaniu. Twórcy przedstawienia uciekają od skrajności i tworzą artystyczną, przejmującą senną wizję, symboliczny portret dyktatora. Przedstawienie Teatru IMKA miało premierę 21 kwietnia 2011 roku i było jednym z najważniejszych wydarzeń teatralnych sezonu. Zostało obsypane nagrodami miesięcznika "Teatr", Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej, a Marek Kalita otrzymał m.in. Nagrodę im. Aleksandra Zelwerowicza za najlepszą kreację aktorską. 22:55 A CENTURY ON FILM - ODC. 1/6 (A CENTURY ON FILM) Film dokumentalny, 52 min, Japonia, 2019 Seria przedstawia wiele ciekawych wątków z historii burzliwego XX. wieku. Dzięki dostępowi do rzadkich materiałów archiwalnych z czasów pierwszej wojny światowej, z antywojennych protestów w Wietnamie, propagandowych materiałów niemieckich z czasów II wojny światowej czy obrazujących powstanie globalnych organizacji terrorystycznych autorzy uchwycili najważniejsze momenty tego dramatycznego dla ludzkości stulecia. Odc. 1 Początek stu lat tragedii 23:55 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA DEGUSTATORKI WINA W MOŁDAWII Reportaż, 24 min, Polska, 2002 Scenariusz: Barbara Włodarczyk Zdjęcia: Wiktor Politow W tym wydaniu jeden dzień z życia Galiny Mendelescu, degustatorki wina w Mołdawii. Galina mieszka w miejscowości Kożuszna pod Kiszyniowem i należy do elity wioski. Jej mąż jest wicedyrektorem państwowej fabryki wina, a ona głównym specjalistą i degustatorem. 00:30 SENSACJE XX WIEKU - TAJEMNICA BUNKRA HITLERA Kameralne i studyjne (widowisko), 48 min, Polska, 2003 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Glacel Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Stało się to bez mała 60 lat temu, a zeznania świadków, protokoły sekcji zwłok, wyjaśnienia śledczych odtajnione ostatnio dowodzą, że przez dziesiątki lat byliśmy oszukiwani. Wierzyliśmy w sprytnie spreparowaną wersję śmierci Adolfa Hitlera i Ewy Braun. Dzisiaj znamy już pytania, które należało zadać, aby sprawę tę wyjaśnić do końca. Kluczem do rozwiązania tej zagadki sprzed 60 lat jest los Ewy Braun. 01:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - PAMIĘĆ PUSZCZY JEST WIECZNA Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Pamięć puszczy jest wieczna. Poszukiwanie śladów bitwy z 1831 roku. Wał piachu porośniętego Puszczą Knyszyńską, wypiętrzający się z bagnistej doliny rzeki Sokołdy, nazywany jest Kopną Górą. Tutaj grupka lokalnych miłośników historii przywróciła pamięć bohaterom zapomnianej bitwy Powstania Listopadowego, odkrywając ich zbiorową mogiłę. Czterdziestu sześciu podkomendnych płk. Józefa Zaliwskiego otrzymało godne kwatery. To jednak było 10 lat temu, a nas interesuje, ile z pobudzonego wówczas nagłego zainteresowania historią lokalną w okolicy zostało. 02:05 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - MUSSOLINI Magazyn, 19 min, Polska, 1996 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony Benito Mussoliniemu. Obraz tworzą czarno - białe archiwalne materiały filmowe.