TVP Historia Niedziela, 13.12.2020 06:40 BYŁ TAKI DZIEŃ - 13 GRUDNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1867 - zmarł Artur Grottger; 1980 - w Teatrze im Juliusza Słowackiego w Krakowie odbyła się premiera dramatu Karola Wojtyły "Brat naszego Boga"; 1981 - pierwszy dzień stanu wojennego; 2002 - w Kopenhadzie zakończyły się negocjacje z Unią Europejską w sprawie akcesji Polski i dziewięciu innych krajów do UE; 06:50 ŻYCIA NIE MOŻNA ZMARNOWAĆ Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2015 Reżyseria: Krzytsztof Tadej Scenariusz: Krzysztof Tadej Zdjęcia: Wojciech Kozłowski Wykonawcy: O. Jarosław Wysoczański Ofmconv., Franciszka Joanna Strzałkowska, S. Berta Hernandez Guerra, Marek Tomaszek, Maria Kozieł, Stanisław Baczyński, O. Jan Maria Szewek Ofmconv, o. Jacek Lisowski Ofmconv, kard. Juan Luis Cipriani Thorne, bp Luis Bambaren Dokument o dwóch polskich zakonnikach, franciszkanach konwentualnych zamordowanych w Peru w 1991 roku. Michał Tomaszek miał wówczas 31 lat, a Zbigniew Strzałkowski 33 lata. Zrealizowany przez ekipę TVP w peruwiańskich Andach i w Polsce film przedstawia ich życie i działalność. Ojciec Zbigniew Strzałkowski i ojciec Michał Tomaszek zostali zastrzeleni przez członków komunistycznej organizacji Świetlisty Szlak. Zostali beatyfikowani 5 grudnia 2015 r. , stając się pierwszymi polskimi misjonarzami męczennikami. W filmie widzowie zobaczą m. in. wypowiedzi ostatniego świadka porwania polskich zakonników, siostry zakonnej Berty Hernandez, a także emerytowanego biskupa, który zaprosił polskich zakonników, Luisa Bambarena, mieszkańców Pariacoto i polskich misjonarzy obecnie tam pracujących. W Polsce zostały nagrane rozmowy z rodzinami męczenników, w tym z matką Zbigniewa Strzałkowskiego, która przez wiele lat odmawiała wypowiedzi na temat tych tragicznych wydarzeń. 09:05 WIEDŹMIN - ODC. 5/13 OKRUCH LODU Serial fantastyczno - przygodowy, 45 min, Polska 2002 Reżyseria: Marek Brodzki Scenariusz: Michał Szczerbic Zdjęcia: Bogdan Stachurski Muzyka: Grzegorz Ciechowski Aktorzy: Michał Żebrowski, Anna Dymna, Ewa Wiśniewska, Grażyna Wolszczak, Andrzej Chyra, Maciej Kozłowski, Zbigniew Zamachowski, Michał Milowicz, Dorota Kamińska, Henryk Talar, Karolina Gruszka, Agnieszka Sitek, Maja Ostaszewska, Agata Buzek, Daniel Olbrychski Geralt z Yennefer zatrzymują się w mieście Aed Gynvael. Wiedźmin najmuje się do zabicia zeugla, potwora grasującego na miejskim śmietnisku. Yennefer zaś wiele czasu spędza z czarodziejem Istreddem, prowadzącym tajemnicze eksperymenty. Wśród uliczek Aed Gynvael Geralt natrafia na Jaskra, który informuje go o napiętej sytuacji w mieście. Ze słów poety wynika, że może tu wkrótce dojść do pogromu elfów. Na lokalnym dworze Geralt spotyka wiedźmina - renegata Dermota Marangę. Dochodzi między nimi do nieprzyjemnej wymiany zdań, która zakończyłaby się walką na śmierć i życie, gdyby nie interwencja starosty miasta. Niebawem Geralt dowiaduje się, że Istredda i Yennefer od bardzo dawna łączy uczucie. Teraz zaś czarodziej zaproponował jej małżeństwo. Yennefer jest rozdarta. Kocha i Geralta, i Istredda. Którego wybierze? 10:00 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - SMAK SUSZONYCH OWOCÓW Magazyn, 24 min, Polska, 2019 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Jarosław Frankowski, Sławomir Orman Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) W tym odcinku Karol Okrasa wyruszy do Gruczna położonego w dolinie Wisły nieopodal Chełmna. Celem wyprawy jest odtworzona niedawno wedle starych wzorców suszarnia owoców. Dziś dzięki nowoczesnym chłodniom możemy cieszyć się niemal przez cały rok smakiem świeżych owoców. Zupełnie zapomnieliśmy o czasach, kiedy jabłka, gruszki, śliwki, wiśnie czy porzeczki, owocujące w obfitości latem i jesienią, trzeba było jakoś przechować na czas zimy i przednówka. Robiono więc dżemy, powidła, marynaty, ale też przede wszystkim suszono owoce. Czasem robiono to w piecach chlebowych, czasem, przy większych sadach funkcjonowały takie jak ta w Grucznie suszarnie. Dziś smak powszechnie stosowanych w dawnej kuchni polskiej suszonych owoców znamy głównie z podawanego podczas Wigilii kompotu z suszu. Niegdyś dodawano je do wielu dań rybnych i mięsnych. I dlatego Karol swoimi propozycjami postara się pokazać, jak mogły smakować. Na początek przyrządzi świeżego pstrąga z rusztu z sosem z suszonych owoców, potem zupę krem z selera i suszonych jabłek, a na koniec żeberka jagnięce duszone w aromatycznym sosie z suszonych owoców i kwasu chlebowego. 10:35 WOLIŃSKI PARK NARODOWY Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2004 Reżyseria: Jerzy Bezkowski Scenariusz: Jerzy Bezkowski Zdjęcia: Jerzy Bezkowski Muzyka: Bogumiła Kłopotowska Wykonawcy: Grażyna Jeżewska Film przedstawia przyrodę Wolińskiego Parku Narodowego - florę i faunę ze szczególnym uwzględnieniem bogactwa awifauny. Omawia zagrożenia wynikające z masowego napływu turystów, związany z tym rozwój bazy turystycznej i rekreacyjnej na terenie całej wyspy Wolin oraz prowadzonej przez władze parku polityki ochrony tutejszych zasobów przyrodniczych. 12:45 WISŁA OD ŹRÓDŁA DO UJŚCIA - ODC. 3. OD UJŚCIA NARWI DO BAŁTYKU Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2013 Reżyseria: Paolo Volponi Obraz Wisły - od źródła do ujścia. Autorzy pokazują jej wyjątkowe wartości jako strategicznego zasobu naturalnego Polski i Europy. Film składa się z trzech odcinków podzielonych zgodnie z charakterystyką geograficzną rzeki: 1) Wisła Górna, 2) Wisła Środkowa, 3) Wisła Dolna. 14:25 WOJOWNICY CZASU - BOLSZEWIKA GOŃ, GOŃ, GOŃ, CZYLI KOMARÓW 1920 Film dokumentalny, 27 min, Polska, 2019 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Krzysztof Krzyżanowski, Grzegorz Gajewski Muzyka: Krzysztof Ridan Kiedy na młode polskie państwo spadła bolszewicka nawała, cały naród ruszył w obronie odzyskanej niepodległości. Po tzw. Cudzie nad Wisłą wojska bolszewickie były w odwrocie. Wówczas to, pod Komarowem, w okolicach Zamościa, konnicy Budionnego zastąpiła drogę polska kawaleria. Doszło wówczas do jednej z największych bitew kawaleryjskich XX wieku. Od wielu lat, co roku, na polu dawnej bitwy, odbywa się monumentalna rekonstrukcja tego wydarzenia. 15:40 BIBLIA - JEREMIASZ CZ. 2 (THE BIBLE - JEREMIAH P. 2) Serial religijny, 47 min, Niemcy/Włochy/Francja/USA, 1994 Reżyseria: Harry Winer Aktorzy: Patrick Dempsey, Vincent Regan, Anita Zagaria, Oliver Reed Cykl opowiadający o głównych postaciach biblijnych. W tym odcinku życie proroka Jeremiasza, który zostawia rodzinę i udaje się do Jerozolimy. Tu przepowiada jej zniszczenie przez Babilon. 16:30 GIGANCI HISTORII - ODC. 18.13 GRUDNIA 1981 ROKU - PRZYCZYNY I SKUTKI STANU WOJENNEGO. Teleturniej, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Edyta Gładys Wykonawcy: Przemysław Babiarz (prowadzący) To był najdłuższy karnawał w historii Polski - Karnawał Solidarności. Trwał ponad 15 miesięcy. Podpisanie porozumień sierpniowych w 1980 roku przyniosło Polakom nadzieję, poczucie wolności, ograniczenie cenzury. 13 grudnia 1981 roku wszystko się skończyło. Komunistyczne władze wprowadziły stan wojenny, który oznaczał represje i nękanie obywateli. Konsekwencje społeczne, polityczne, gospodarcze i społeczne tamtej decyzji były tragiczne. 13 grudnia - przyczyny i skutki stanu wojennego to temat, z którym zmierzą się uczestnicy tego odcinka teleturnieju Giganci Historii. 19:00 OPOWIEŚCI GOŁDAPSKIEGO LASU Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2008 Reżyseria: Tomasz Orlicz Scenariusz: Tomasz Orlicz, Tomasz Piotrowski Od 6 stycznia do 16 lipca 1982 roku w byłym ośrodku Radiokomitetu przetrzymywano 750 kobiet: działaczek związkowych, dziennikarek, aktorek, pracownic struktur Solidarności i wiele przypadkowych osób. Ośrodka pilnowało 60 żołnierzy WP, 12 klawiszy i 8 pracowników SB. Przez kilka miesięcy kobiety nie opuszczały pawilonów. Utrudniano im kontakty z rodzinami; a prasa reżimowa donosiła o luksusowych warunkach, w jakich izolowano żeńską ekstremę Solidarności. Opowieści i zwierzenia kilkunastu z tych kobiet oraz księdza stanowią trzon dokumentalnego zapisu. 20:05 TOWARZYSZ GENERAŁ IDZIE NA WOJNĘ Film dokumentalny, 77 min, Polska, 2011 Reżyseria: Robert Kaczmarek, Grzegorz Braun Scenariusz: Grzegorz Braun, Robert Kaczmarek 30 lat po ogłoszeniu stanu wojennego dwóch reżyserów Robert Kaczmarek i Grzegorz Braun stara się dotrzeć do prawdy o jego przyczynach i skutkach. Po 1989 roku zaczęto budować mit, jakoby stan wojenny był koniecznością ze względu na realną groźbę interwencji sowietów. Powszechna jest również opinia, wybielająca Wojciecha Jaruzelskiego, mówiąca, iż stanął on przed trudnym wyborem i mógł wybrać jedynie mniejsze zło. Towarzysz generał miał w ten sposób uchronić przed wejściem do Polski wojsk naszych przyjaciół. Grzegorz Braun i Robert Kaczmarek w filmie "Towarzysz generał idzie na wojnę" ujawniają szokujące fakty, które miały miejsce jeszcze przed wprowadzeniem stanu wojennego! Chcąc odkryć jak najwięcej nieznanych faktów, dotyczących tego najdramatyczniejszego wydarzenia w powojennej historii Polski, rozmawiają z historykami i ekspertami wojskowymi. Ujawniają dokumenty i materiały archiwalne, które rzucają nowe światło na wydarzenia z 13 grudnia 1981 roku. 21:35 WSZYSTKO CO KOCHAM Dramat obyczajowy, 91 min, Polska 2009 Scenariusz i reżyseria: Jacek Borcuch Zdjęcia: Michał Englert Muzyka: Daniel Bloom Aktorzy: Mateusz Kościukiewicz, Olga Frycz, Jakub Gierszał, Andrzej Chyra, Anna Radwan, Katarzyna Herman, Mateusz Banasiuk, Igor Obłoza, Marek Kalita, Zygmunt Malanowicz, Elzbieta Karkoszka, Brygida Turowska, Ewa Kolasińska - Szramel, Halina Skoczyńska, Grzegorz Gzyl Polskie Nagrody Filmowe Orzeł 2011 w kategorii: najlepszy scenariusz, odkrycie roku dla Mateusza Kościukiewicza oraz nagroda publiczności. Złota Kaczka ' 2011 przyznawana przez magazyn "Film" w kategorii: najlepszy polski film o miłości. Nagroda za scenografię dla Elwiry Pluty na FPFF w Gdyni w 2009 roku. Wyróżnienia na festiwalach w Brukseli, Setubal, Cottbus, Wrześni i in. Dramat "Wszystko, co kocham" został zgłoszony przez specjalną komisję jako polski kandydat do Oscara w kategorii najlepszy film nieanglojęzyczny w 2011 r. Bohaterowie filmu to młodzi ludzie kończący szkołę średnią, którym przyszło żyć w burzliwych dla historii Polski czasach. Akcja rozgrywa się na polskim Wybrzeżu, gdzie na tle dyskretnie zarysowanych wątków o walczącej o wolność i demokrację Solidarności oraz przygotowaniach władz komunistycznych do wprowadzenia stanu wojennego, widz śledzi perypetie wkraczających w dorosłość szkolnych przyjaciół. Ich pierwsze fascynacje seksem, tęsknoty za prawdziwą miłością, pierwsze sercowe i rodzinne dramaty. Jeszcze niewiele wiedzą o życiu, nie mają doświadczenia w kontaktach z płcią odmienną, ale podążają swoimi drogami, próbują realizować marzenia, zapewnić sobie lepsze jutro. Niełatwo jest jednak dorastać w PRL - u, myśleć o normalnym życiu i przyszłości pod peerelowskimi rządami. Jest wiosna 1981 r. W nadmorskim miasteczku wraz z rodzicami i młodszym bratem Staszkiem mieszka Janek, syn oficera marynarki wojennej i pielęgniarki. Wraz z bratem i przyjacielem Kazikiem gra w zespole punkrockowym o nazwie WCK (Wszystko, co kocham), którego jest założycielem. Razem organizują próby, szykując się na festiwal w Koszalinie. Janek zakochuje się w szkolnej koleżance Basi, której ojciec jest działaczem Solidarności i uważa, że jego córka nie powinna zadawać się z synem "partyjniaka". Wygląda na to, że rodzące się między nimi uczucie jest z góry skazane na przegraną. Czy młodzi ludzie odnajdą więc w sobie tyle siły, by jednak nie wyrzec się zakazanej miłości? Tymczasem nadchodzi koniec roku. Przyjaciele oblewają na plaży to radosne wydarzenie. Basia wyjeżdża na wakacje do rodziny do Niemiec, a Janek już zaczyna tęsknić. Jego smutek po wyjeździe dziewczyny łagodzi nadejście długo oczekiwanego listu. Na wieść, że zespół WCK jednak zaśpiewa w Koszalinie, radość muzyków nie ma końca. Koszaliński występ na długo zapadnie w pamięci członków grupy i ich wielbicieli. Beztroskie młodzieńcze lata przyjaciół przerywają nagle dramatyczne wydarzenia z 13 grudnia 1981 r. W wystąpieniu telewizyjnym gen. Jaruzelski ogłasza, że Rada Państwa wprowadziła o północy stan wojenny na obszarze całego kraju. Związek Janka i Basi zostaje wystawiony na ciężką próbę. Ojca dziewczyny aresztują za "wywrotową" działalność, ojciec Janka jest teraz wielką szychą. Przepełniona żalem Basia nie chce już widywać się z chłopakiem. Janek nawiązuje przelotny romans ze starszą od siebie kobietą, sfrustrowaną i zaniedbywaną żoną ważnego komisarza Sokołowskiego. Kiedy mężczyzna domyśli się prawdy, będzie mścił się jeszcze bardziej. Choć komisarz odwoła występ zespołu na szkolnym balu, młodzi ludzie nie dadzą się zastraszyć i stłamsić. Zdobędą się na odwagę, by wykrzyczeć swój ból, nienawiść, wściekłość. 23:20 DYNASTIA TUDORÓW II - ODC. 8 (THE TUDORS II, EP. 8) Serial historyczny, 50 min, Kanada/Irlandia/USA, 2008 Reżyseria: Dearbhla Walsh Aktorzy: Jonathan Rhys Meyers, Henry Cavill, Natalie Dormer, Maria Doyle Kennedy Karol pragnie poprawić stosunki pomiędzy Francją a Anglią. Jednakże cesarz jako warunek stawia pierwszeńswo lady Marii w sukcesji. Kiedy Anna zaskakuje króla Henryka z Jane Seymour, szok doprowadza do poronienia... 00:25 A CENTURY ON FILM - ODC. 1/6 (A CENTURY ON FILM) Film dokumentalny, 52 min, Japonia, 2019 Seria przedstawia wiele ciekawych wątków z historii burzliwego XX. wieku. Dzięki dostępowi do rzadkich materiałów archiwalnych z czasów pierwszej wojny światowej, z antywojennych protestów w Wietnamie, propagandowych materiałów niemieckich z czasów II wojny światowej czy obrazujących powstanie globalnych organizacji terrorystycznych autorzy uchwycili najważniejsze momenty tego dramatycznego dla ludzkości stulecia. Odc. 1 Początek stu lat tragedii 01:30 CUDZE LISTY Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2010 Reżyseria: Maciej Drygas Scenariusz: Maciej Drygas Służby bezpieczeństwa PRL - u kontrolowały rocznie kilkadziesiąt milionów listów. Wyspecjalizowane komórki zajmowały się codziennie odklejaniem kopert, czytaniem i analizą prywatnej korespondencji. Za sprawą tych zabiegów powstawały specjalne raporty o nastrojach społecznych. Cudze listy pisane przez okres całego PRL - u: intymne, pełne bólu i rozpaczy, ale i te z pogróżkami na władzę, jak również te bardziej pragmatyczne, żeby coś załatwić - stały się tkanką do zbudowania przejmującego portretu wewnętrznego Polaków w PRL - u. Na film składają się unikatowe materiały archiwalne.