TVP Kultura Wtorek, 08.12.2020 09:30 KURARA (KURARA: HOKUSAI NO MOSUME) Film fabularny telewizyjny, 73 min, Japonia, 2017 Reżyseria: Takao Kato Aktorzy: Aoi Miyazaki, Hiroki Miyake, Ryuthei Matsuda, Kimiko Yo Film oparty na biografii córki jednego z najwybitniejszych malarzy japońskich, twórcy barwnych drzeworytów, świetnego rysownika, pejzażysty i ilustratora z przełomu XVIII i XIX wieku - Hokusai Katsushika. Swojej córce O - Ei wpajał on od najmłodszych lat zamiłowanie do malarstwa. Dziewczynka zaczęła postrzegać świat, jego barwy i kształty z myślą o przenoszeniu swych wrażeń na papier lub drewno, a malowanie stało się sensem jej życia. Po ojcu odziedziczyła niebywały talent, ale też wolnomyślicielstwo, była kobietą dosyć ekscentryczną jak na owe czasy, rozwiodła się z nudnym mężem, by oddać się swej malarskiej pasji. Asystowała ojcu w jego pracowni przy tworzeniu zamówionej serii obrazów "36 widoków góry Fudżi", zafascynowana barwami i półcieniami wypracowała własny styl malarski. Odtwarzała sceny z życia codziennego Japończyków, krajobrazy, florę, faunę, wykazując znakomite opanowanie rzemiosła i bujną wyobraźnię. 11:00 NAJWAŻNIEJSZY DZIEŃ ŻYCIA - ODC. 2/9 - GRA Film obyczajowy, 63 min, Polska 1974 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Andrzej Zbych Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Ryszarda Hanin, Marian Kociniak, Joanna Jędryka, Piotr Kejna, Joanna Rostocka, Wanda Łuczycka, Krzysztof Kowalewski, Włodzimierz Kwaskowski, Andrzej Fogiel, Janusz Bukowski i inni Melania Kicała przeprowadza się do swojej córki i zięcia do Warszawy. Danuta i Stefan Kozłowscy pracują naukowo, uważają, że z matką, która dotychczas mieszkała na wsi, nie ma o czym rozmawiać. Melania czuje się zagubiona i samotna, zaczyna czytać książki historyczne. Wreszcie zgłasza się do teleturnieju "Wielka gra" z dziedziny mitologia Greków i Rzymian i wygrywa główną nagrodę. Odtąd córka i zięć patrzą na nią innymi oczyma. 12:15 NAJWAŻNIEJSZY DZIEŃ ŻYCIA - ODC. 3/9 - STRZAŁ Film obyczajowy, 52 min, Polska 1974 Reżyseria: Sylwester Szyszko Scenariusz: Andrzej Zbych Występują: Bolesław Płotnicki, Stanisław Niwiński, Tadeusz Janczar, Krzysztof Stroiński, Barbara Rachwalska, Janusz Bukowski, Hanna Molenda, Iwona Słoczyńska, Krzysztof Janczar, Józef Łodyński, Józef Pieracki, Aleksander Sokołowski, Tadeusz Teodorczyk, Jan Tesarz, Bogdan Wiśniewski Film powraca do dramatycznych wydarzeń z okresu podziału obszarniczej ziemi na Lubelszczyźnie w grudniu 1944 r. Do dyrektora Stefana Stolarskiego zgłasza się nowy pracownik - inżynier Markowski. Stefan rozpoznaje w nim człowieka, z którym przed 20 laty zetknął się w dramatycznych okolicznościach. W 1945 roku uczstniczył w parcelacji przedwojennych majątków. Był wówczas pomocnikiem mierniczego - starego, przyzwoitego człowieka. Pewnego dnia podczas pracy otoczyli ich "leśni". Był wśród nich Markowski. Partyzanci zagrozili mierniczemu, że jeśli zacznie odmierzać grunt - zginie. Starzec nie dał się zastraszyć, co przypłacił śmiercią.Teraz, po latach, los dał Stolarskiemu okazję do zemsty. Czy dyrektor z niej skorzysta? 14:55 ŚWIAT KINA W OBIEKTYWIE AGENCJI MAGNUM (CINEMA THROUGH THE EYE OF MAGNUM) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2017 Reżyseria: Sophie Bassaler Historia agencji fotograficznej Magnum, założonej w 1947 roku przez czterech wybitnych fotoreporterów - Roberta Capę, Henriego Cartier - Bressona, George'a Rodgera i Davida Chim Seymoura. Członkowie Magnum dokumentowali najważniejsze wydarzenia społeczno - polityczne na całym świecie. Fotografowie Magnum cechowali się oryginalnością stylu, świeżym spojrzeniem, ich prace wprowadziły nową jakość i nowe podejście do fotografii. Angażowali się także w pracę przy planach zdjęciowych, dokumentowali poszczególne etapy pracy nad filmem. 17:50 KRONOS - STEFAN KISIELEWSKI Dysk./wywiad/debata, 29 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Piotr Nowak (prowadzący) W kolejnym odcinku profesor Piotr Nowak wraz z zaproszonymi do studia gośćmi poddaje analizie twórczość Stefana Kisielewskiego. Stefan Kisielewski - Kisiel. Kim był? Kim byłby poza PRL - em? Kim jest dziś dla nas, zwłaszcza dla tych, którzy jeszcze go choć trochę kojarzą? Kim będzie za trzydzieści lat? 20:00 TEATR TELEWIZJI - WIELOPOLE, WIELOPOLE Teatr, 86 min, Polska, 1984 Autor: Tadeusz Kantor Reżyseria i scenografia: Tadeusz Kantor Realizacja tv: Stanisław Zajączkowski Wyk. Stanisław Rychlicki (Wuj Józef, Ksiądz), Jan Książek (Babka Katarzyna), Teresa Wełmińska (Matka Helka), Andrzej Wełmiński (Ojciec Marian, Rekrut I), Maria Kantor (Ciotka Mańka, Wiadomo kto Rabinek), Ewa Janicka (Ciotka Jóźka), Wacław Janicki (Wuj Karol), Lesław Janicki (Wuj Olek), Maria Krasicka (Wuj Stasio, Zesłaniec), Lech Stangret (Adaś, Rekrut II), Mira Rychlicka (Wdowa po miejscowym fotografie), Marzia Loriga (Rekrut III), Krzysztof Miklaszewski (Rekrut IV), Loriano della Rocca (Rekrut V), Luigi Arpini (Rekrut VI), Jean - Marie Barotte (Rekrut VII), Roman Siwulak (Rekrut VIII) Słynny spektakl Tadeusza Kantora, równie głośny jak "Umarła klasa", którą wcześniej zadziwił świat ten "geniusz współczesnego teatru". Przedstawienie powstało podczas włoskiego stażu teatru Cricot 2, pod patronatem Comune di Firenze i Teatro Regionale Toscano. Premiera odbyła się 23 czerwca 1980 r. w dawnej bazylice przy via Santa Maria we Florencji, w obecności elity krytyków włoskich i europejskich. Przedstawienie odniosło triumfalny sukces, powtórzony później na scenach Edynburga, Londynu, Paryża, a potem w Krakowie, Warszawie (w czasie występów zespołu zorganizowanych przez Teatr Rzeczypospolitej zarejestrowano widowisko telewizyjne), w rodzinnym Wielopolu koło Ropczyc, czy w pobliskim Rzeszowie. "Wielopole, Wielopole" - dwukrotnie powtórzona w tytule nazwa wsi, w której urodził się Tadeusz Kantor, brzmi jak melancholijne echo pamięci. Zarazem jest to sygnał tak istotnej dla całego spektaklu powtarzalności zdarzeń, podwójności postaci, dwuznaczności ("Dwuznaczna hierarchia: manekiny (prawie żywi i jak żywi) i aktorzy (postacie żywe, ale tylko we wspomnieniu). Naprawdę żywymi są w teatrze tylko widzowie" - zanotował Kantor w partyturze teatralnej). Bliźniaczo podobni do siebie w wyglądzie, stroju i geście są wujowie Karol - patriota i Olek - typowy cywil - dekownik. Szalona ciotka Mańka, która w kółko powtarza zdanie z "Apokalipsy" i uwielbia przebierać się za nieszczęsnego Rabinka, trzykroć rozstrzeliwanego, tak jak Chrystus trzy razy upadał pod krzyżem. Niemal wszystkie postaci nie tylko mają swoje sobowtóry, pośmiertne manekiny - kukły, ale też grają jednocześnie siebie i kogoś innego. Wuj Staś jest i syberyjskim Zesłańcem, i Skrzypkiem, i biednym Podwórzowym Domokrążcą z katarynką. Rekrut jest jednocześnie Ojcem, Matkę "podrabia" zelżona przez żołdaków Helka, Wuj Józef - Ksiądz wciela się w Ukrzyżowanego... Nakładają się na siebie postaci wspomnienia - z dzieciństwa, z czasów pierwszej wojny światowej, z lat okupacji. Cały spektakl "Wielopola" to rekonstrukcja wspomnień, złożona z pięciu sekwencji: Ślub, Lżenie, Ukrzyżowanie, Adaś odjeżdża na front, Ostatnia wieczerza. Scenerię stanowi pokój zapamiętany z dawnych lat: kilka prostych sprzętów, okno, drzwi, na pierwszym planie kopczyk świeżo usypanej ziemi z wbitą jeszcze łopatą i krzyżem. Na scenie przez cały czas jest obecny Kantor, jak mistrz ceremonii albo dyrygent zespołu. "Ustawia ciągle na nowo" pokój swojego dzieciństwa. "Pokój mojego dzieciństwa jest ciemną i zagraconą dziurą. To nieprawda, że dziecinny pokój w naszej pamięci pozostaje słoneczny i jasny. Takim czyni go tylko konwencjonalna maniera literacka. Jest to pokój umarły i umarłych. Przywoływany wspomnieniem - nieustannie umiera. Gdy jednak będziemy dobywać z niego znikome fragmenty, kawałek dywanu, okno, a za nim ulicę biegnącą w głąb, promień słoneczny na podłodze, żółte sztylpy ojca i płacz matki, wtedy rozpocznie sklecać się nasz prawdziwy pokój dzieciństwa, i może uda się nam sklecić również przy tej okazji nasz spektakl!" 21:40 LEKKIE OBYCZAJE - MAGICZNE NOCE (MAGICAL NIGHTS / NOTTI MAGICHE) Komedia, 120 min, Włochy, 2018 Reżyseria: Paolo Virzi Scenariusz: Paolo Virzi, Francesca Archibugi, Francesco Piccolo Aktorzy: Mauro Lamantia, Giovanni Toscano, Irene Vetere Rzym, lato 1990 roku. Trwają Mistrzostwa Świata w piłce nożnej. Maradona eliminuje Włochów z finału, a carabinieri wyławiają z Tybru ciało uznanego producenta filmowego. Jego młoda kochanka wskazuje winnych - trzech początkujących scenarzystów. Antonino, Luciano i Eugenia trafiają na posterunek, gdzie spędzają intensywną noc. Na nowo przeżywają ostatnie burzliwe i emocjonujące 30 dni, które wywróciły ich życie do góry nogami. 00:45 MŁODA POLSKA - SZCZĘŚCIE Film obyczajowy, 23 min, Polska, 2018 Reżyseria: Maciej Buchwald Scenariusz: Maciej Buchwald Zdjęcia: Tomasz Gajewski Aktorzy: Jowita Budnik, Roman Gancarczyk, Ewelina Pankowska, Przemysław Sadowski Trójka bohaterów w rożnym wieku próbuje osiągnąć spokój, sukces oraz miłość. Nie zawsze jednak drogi na skróty prowadzą do celu, a czasami do szczęścia potrzeba także szczęścia. (źródło: filmpolski.pl) 01:20 PANORAMA KINA POLSKIEGO - ZAĆMA Dramat, 109 min, Polska, 2016 Reżyseria: Ryszard Bugajski Scenariusz: Ryszard Bugajski Zdjęcia: Arkadiusz Tomiak Aktorzy: Maria Mamona, Małgorzata Zajączkowska, Marek Kalita, Janusz Gajos, Marcin Kwaśny, Sławomir Orzechowski, Kazimierz Kaczor, Bartosz Porczyk Oparty na faktach dramat Ryszarda Bugajskiego - twórcy głośnego "Przesłuchania" (1982) - opowiada o spotkaniu kardynała Stefana Wyszyńskiego z Julią Brystiger. To próba odtworzenia mało znanego epizodu z życia stalinowskiej zbrodniarki, pułkownik Julii Brystigerowej. W latach 1945 - 1956 była dyrektorem Departamentu V Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego nadzorując m. in. sprawy religii i kleru. Nazywano ją Krwawą Luną, gdyż w czasie przesłuchań pastwiła się nad aresztowanymi z niebywałym okrucieństwem. W roku 1956, po rozwiązaniu Ministerstwa Bezpieczeństwa, przeniesiono ją na emeryturę. Duchowa przemiana tej kobiety, długi i trudny proces odchodzenia od ideologii komunistycznej i stopniowe zbliżanie się do Boga, jest właśnie tematem "Zaćmy". Na początku lat 60. ubiegłego wieku Brystigerowa pojawiła się w Laskach pod Warszawą, w Zakładzie dla Ociemniałych, gdzie często bywał również Prymas Polski, kardynał Stefan Wyszyński. Jego uwięzienie w latach 1953 - 1956 nadzorowała właśnie ona. W czasie trudnej, burzliwej rozmowy z Prymasem Julia Brystigerowa odrzuca ideologię komunistyczną, prosi o odpuszczenie jej zbrodni, o pomoc w odnalezieniu Boga. 03:20 KINO NOCNE - NIEMCY (GERMANS) Dramat, 110 min, Polska/USA 1996 Scenariusz i reżyseria: Zbigniew Kamiński Zdjęcia: Zbigniew Wichłacz Muzyka: Maciej Zieliński Aktorzy: Per Oscarson, Matthew Sullivan, Vivian Schilling, Scott Cleverdon, Beata Tyszkiewicz, Peter Thoemke, Mark Folger, Teresa Budzisz Krzyżanowska, Katarzyna Figura, Edward Żentara, Wiktoria Padlewska, Jan Prochyra, Cezary Żak "Jestem przekonany, że problemy poruszane w"Niemcach"mogą zainteresować i dzisiejszego odbiorcę. Świadczy o tym przykład"Listy Schindlera", którą obejrzało miliony ludzi na świecie."Niemcy"to jeden z najlepszych tekstów napisanych po wojnie. Myślę, że przetrwał próbę czasu i mimo upływu lat nie stracił na aktualności. Problemy w nim przedstawione występują i dziś, choć w innej oprawie. Pojawiają się te same dylematy moralne..." - mówił w jednym z wywiadów Zbigniew Kamiński. Jego opinie o niezwykłej jakości dramatu Leona Kruczkowskiego wydają się nieco szokujące. Wszak po wojnie pojawiło się w Polsce kilku twórców piszących dla teatru co najmniej nie gorzej niż autor "Kordiana i chama". Dość przypomnieć nazwiska Mrożka, Gombrowicza, Różewicza, czy Szaniawskiego. Nie wspominając już o autorach zagranicznych. Warto jednak docenić odwagę Kamińskiego, który podjął się tchnąć nowego ducha w tekst coraz bardziej popadający w zapomnienie, a przy tym lekko "nadkażony" socrealistycznym propagandyzmem. By uczynić "Niemców" zrozumiałymi dla współczesnego widza, autor "Amerykańskiej nocy" dokonał kilku, nieznacznych zresztą, przeróbek oryginału. I tak w filmie prof. Sonnenbruch to nie tyle przebywający na "wewnętrznej emigracji" humanista, ze skrywaną pogardą odnoszący się do nazizmu, co raczej człowiek ubezwłasnowolniony, dyskretnie, ale zauważalnie inwigilowany, płacący za swą postawę poczuciem osaczenia. Zmiany dotyczą również kluczowej postaci Petersa, u Kruczkowskiego - wyidealizowanego komunisty, "jedynego sprawiedliwego" wśród bohaterów. W wersji filmowej Peters nie jest już heroicznym wyznawcą marksizmu leninizmu, lecz ukrywającym się Żydem, byłym asystentem uczonego. Nie wygłasza tyrad na temat "walki", a jedynie żal z powodu degrengolady swego mistrza i jego panicznego lęku wywołanego niespodziewaną wizytą dawnego wychowanka. Kamiński robił, co mógł, by ustrzec się nadmiernej teatralizacji filmu. Przyspieszył więc tempo akcji, dodał kilka scen, których nie było w dramacie. Mimo to w paru miejscach słowo wyraźnie dominuje nad obrazem. Obsada "Niemców" jest międzynarodowa. Profesora Sonnenbrucha zagrał Per Oscarsson, ceniony aktor szwedzki, laureat m.in. Złotej Palmy w Cannes za rolę w "Głodzie" według słynnej powieści Knuta Hamsuna. Pozostałe kreacje odtwarzają Amerykanie, Anglicy i Polacy, częściowo ci, z którymi autor "Pani Bovary to ja" współpracował jeszcze przed swym wyjazdem do USA. Tak jest w przypadku Beaty Tyszkiewicz (grała w dwu filmach Kamińskiego: "Niewdzięczność" i "W obronie własnej") i Teresy Budzisz - Krzyżanowskiej (wystąpiła w "Lekcji miłości" - debiucie fabularnym reżysera). Angaż do "Niemców" okazał się szczególnie szczęśliwy dla Beaty Tyszkiewicz, ponieważ zaowocował nagrodą za najlepszą rolę drugoplanową na FPFF w Gdyni w 1996 roku. Akcja "Niemców" toczy się w 1943 roku w Niemczech. Na jubileusz czterdziestolecia pracy naukowej profesora biologii Sonnenbrucha zjeżdżają z różnych zakątków Europy członkowie rodziny. Familijna uroczystość w domu uczonego staje się pretekstem do ukazania diametralnie odmiennych postaw wobec nazizmu, od niefrasobliwej obojętności, poprzez obłudną i wyniosłą izolację, do zajadłego fanatyzmu. Niebawem jednak wszyscy członkowie rodziny Sonnenbruchów zostaną poddani ciężkiej próbie.