TVP Kultura Wtorek, 15.12.2020 09:25 MISTRZ Dramat, 76 min, Polska, 1966 Reżyseria: Jerzy Antczak Scenariusz: Zdzisław Skowroński Zdjęcia: Jan Janczewski Muzyka: Johann Sebastian Bach Aktorzy: Janusz Warnecki, Ignacy Gogolewski, Ryszarda Hanin, Andrzej Łapicki, Henryk Borowski, Igor Śmiałowski, Zbigniew Cybulski "Mistrz" wystawiony w Teatrze TV przyniósł twórcom m.in. nagrodę państwową I stopnia. Film Jerzego Antczaka według tejże sztuki zdobył Prix Italia. Jury festiwalu, uznawanego za najpoważniejszą imprezę radiowo - telewizyjną w świecie, nagrodziło scenariusz i reżyserię. Recenzenci byli jednak zgodni, że "Mistrz" w ogromnym stopniu zawdzięcza międzynarodowe laury Januszowi Warneckiemu. Z myślą o nim napisał sztukę Zdzisław Skowroński. Jerzy Antczak namówił przeszło 70 - letniego artystę, heroicznie znoszącego swoje kalectwo, do zagrania roli, która przeszła do historii naszej telewizji. Notabene, właśnie w telewizji, we współpracy z Antczakiem, ten wybitny aktor stworzył u schyłku życia trzy wielkie kreacje ("Milczenie morza" Vercorsa, "Głos" i "Mistrz" Skowrońskiego). "Mistrza" oglądało się ze ściśniętym gardłem. A przecież aktor nie próbował wyciskać łez. Był skupiony, surowy w wyrazie. W pewnym sensie grał siebie - aktora tułającego się w młodości po prowincjonalnych teatrach, człowieka, który przeżył Pawiak, okupację, poniżenie i wielkie cierpienie. W sztuce Zdzisława Skowrońskiego postać "mistrza" powraca we wspomnieniach młodego aktora. Przygotowuje się on właśnie do roli Makbeta. Słynny monolog ze sztyletem mówi tak, jakby "kogoś widział przed sobą". Rzeczywiście, ma przed oczami scenę z czasów okupacji. W podwarszawskim dworku schronili się uciekinierzy z miasta. Wśród nich - stary aktor, pochłonięty przygotowaniami do wymarzonej roli Makbeta, święcie przekonany, że zagra ją po wojnie. W domu zjawia się gestapo. Szuka partyzantów, którzy wysadzili pociąg. Spośród zebranych wybiera zakładników. Stary buchalter, jak zapisano w kenkarcie, nie interesuje gestapowców. Wskazują na młodego aktora. "Mistrz" chce przekonać wszystkich, że on też jest artystą, choć nigdy w życiu nie zagrał żadnej wielkiej roli. Tej ostatniej szansy nie może stracić. I nie traci. 11:00 DORASTANIE - ODC. 3/7 - 1973 - 1975 . Serial społeczno-obyczajowy, 59 min, Polska 1988 Reżyseria: Mirosław Gronowski Scenariusz: Tadeusz Zając Zdjęcia: Ryszard Janowski Zdjęcia: Ryszard Janowski Muzyka: Przemysław Gintrowski Występują: Cezary Morawski, Tomasz Dedek, Dorota Pomykała, Andrzej Zieliński, Marek Bargiełowski, Anna Ciepielewska, Piotr Machalica, Ryszard Borsucki, Bohdan Ejmont, Andrzej Gawroński, Marian Glinka, Stefania Iwińska, Sylwester Maciejewski, Włodzimierz Musiał, Ryszard Sobolewski, Marcin Sosnowski, Tadeusz Wojtych Brak pieniędzy zmusza Leszkiewicza do poszukiwania pracy. Zatrudnia się jako zaopatrzeniowiec, lecz nie wytrzymuje długo w tym zawodzie. Postanawia wrócić na uniwersytet. Pomaga mu w tym Koliński - dawny promotor jego niedoszłej pracy doktorskiej. Mimo problemów materialnych Leszkiewicz podejmuje przerwaną pracę nad doktoratem. Jego wysiłki znajdują uznanie Kolińskiego. Zachęcona tym sukcesem Baśka coraz energiczniej namawia Leszkiewicza do ślubu. Wreszcie Tadeusz ulega. Godzi się nie tylko na małżeństwo, ale i na mieszkanie wspólnie z rodzicami żony, co rodzi wiele krępujących sytuacji. Niedługo po ślubie Baśka zachodzi w ciążę. Tymczasem Leszkiewicz organizuje letni wypad na żagle. Wbrew protestom żony zabiera ze sobą Braniaka i Kulę. Mimo obaw Baśki wspólna eskapada okazuje się doskonałym pomysłem. Kula, a zwłaszcza Braniak przełamują strach i ze "szczurów lądowych" przeobrażają się w wodniaków z prawdziwego zdarzenia. Idyllę przerywa jednak pewien zgrzyt. Jest nim spotkanie z redaktorem Kamińskim, którego łączą z Baśką podejrzanie serdeczne więzy. 12:10 DORASTANIE - ODC. 4/7 - 1975 - 1976 Serial społeczno - obyczajowy, 59 min, Polska 1988 Reżyseria: Mirosław Gronowski Scenariusz: Tadeusz Zając Zdjęcia: Ryszard Janowski Muzyka: Przemysław Gintrowski Występują: Katarzyna Chrzanowska, Tomasz Dedek, Marek Kondrat, Cezary Morawski, Dorota Pomykała, Tomasz Taraszkiewicz, Andrzej Zieliński, Włodzimierz Bednarski, Stanisław Biczysko, Krystyna Borowicz, Ryszard Borsucki, Edward Bukowian, Anna Ciepielewska, Janusz Chlebowski, Jarosław Domański, Bohdan Ejmont, Marek Frąckowiak, Andrzej Graziewicz, Michał Juszczakiewicz, Józef Kalita, Marek Kępiński i inni Wakacje dobiegają końca. Drogi trójki przyjaciół muszą więc się rozejść. Kula powraca do rodzinnej wsi, w której spotyka się z serdecznym przyjęciem kolegów. Tylko Bożena zachowuje się obojętnie. Braniak powraca do fabryki. Szybko wszakże staje przed poważnym problemem. Nie jest w stanie pogodzić pracy z nauką. W końcu postanawia przenieść się do innego zakładu. Decyzja ta pociąga za sobą również zmiany w jego życiu uczuciowym. Poznaje Joannę - zastępcę kierownika stołówki zakładowej i zakochuje się w niej. Zaczyna nawet myśleć o ślubie. Joanna, chcączapewnić sobie jak najlepszy start życiowy, postanawia zapisać się do partii. Braniak waha się, czy nie pójść w jej ślady. Szuka rady u przyjaciół. Ich pełna rezerwy postawa nie przekonuje go jednak. Za przykładem narzeczonej zostaje kandydatem na członka PZPR. Niebawem bierze ślub cywilny z Joanną. Tymczasem rodzina Tadeusza powiększa się o syna. Dzięki zaradności Baśki Leszkiewiczowie otrzymują nowe mieszkanie. Świeżo upieczona matka nie garnie się do opieki nad dzieckiem. Pochłonięta pracą zawodową zrzuca coraz więcej domowych obowiązków na męża. Ten jednak nie zamierza rezygnować z własnych ambicji. 15:00 TYPOGRAFIA MIASTA (TYPE HUNTERS) Film dokumentalny, 45 min, Francja, 2016 Reżyseria: Thomas Sipp Typografia jest istotną częścią współczesnej kultury. Film zabiera widzów do nowoczesnych metropolii, by rozszyfrowywać przed dżungle otaczających nas różnorodnych krojów pisma. 16:00 JEZIORO BODEŃSKIE Dramat, 82 min, Polska 1985 Scenariusz według prozy Stanisława Dygata i reżyseria: Janusz Zaorski Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Jerzy Satanowski Aktorzy: Krzysztof Pieczyński, Małgorzata Pieczyńska, Joanna Szczepkowska, Maria Pakulnis, Gustaw Holoubek, Andrzej Szczepkowski, Henryk Borowski, Krzysztof Zaleski, Wojciech Wysocki, Krzysztof Kowalewski Jeszcze zanim wszedł na ekrany w Polsce, film Janusza Zaorskiego otrzymał Grand Prix - Złotego Lamparta na MFF w Locarno. Na festiwalu w Gdańsku Krzysztof Pieczyński zdobył nagrodę za główną rolę, a Maria Pakulnis - za drugoplanową. Scenariusz "Jeziora Bodeńskiego" powstał na kanwie dwóch utworów Stanisława Dygata: debiutanckiej powieści pod tym samym tytułem napisanej w latach 1942 - 1943, a wydanej w 1946 r. oraz opowiadania "Karnawał". Dzieło Janusza Zaorskiego stanowi udaną próbę zmierzenia się ze specyficznym, nostalgiczno - poetyckim klimatem Dygatowskiej prozy. Zachowując wierność duchowi jego autobiograficznej powieści, reżyser tworzy przede wszystkim portret psychologiczny młodego polskiego inteligenta, przeżywającego wojnę jako ogromny wstrząs duchowy, który zachwiał jego dotychczasowym sposobem myślenia. Filmem tym Zaorski włącza się także w dyskurs na temat naszych narodowych wad i zalet, specyficznego rozumienia polskości, stereotypów zachowania Polaka wobec cudzoziemców. "Jezioro Bodeńskie" nie obfituje w zaskakujące wydarzenia, a budowanie swoistej dramaturgii polega tu przede wszystkim na dokładnym rejestrowaniu gestów i reakcji bohaterów. Akcja filmu rozgrywa się w 1940 r. w Konstancji nad Jeziorem Bodeńskim, niedaleko granicy ze Szwajcarią, gdzie Niemcy założyli obóz dla internowanych. Przebywają w nim głównie Anglicy i Francuzi. Trafia tam także młody Polak legitymujący się francuskim paszportem. Obserwując swych współtowarzyszy niedoli, dokonuje rozrachunku z własnym życiem, polskimi korzeniami i tradycją. Chłopak nie chce oderwać się od swojej polskości, ale jednocześnie stara się nie roztkliwiać nad sobą i swoim pochodzeniem. Jego marzeniem jest dokonanie patriotycznego czynu, ale nie jest w stanie przekroczyć niedostępnej granicy między myślą o czynie a jego spełnieniem. W obozie poznaje piękną Francuzkę Suzanne oraz wesołą blondynkę z Warszawy, Jankę Birmin. Znajomość z Suzanne nabiera cech głębokiej przyjaźni. Rozmyślania o niej zapełniają wiele stron pamiętnika, jaki chłopak prowadzi od początku pobytu w Konstancji. 17:50 KRONOS - TANIEC Dysk./wywiad/debata, 28 min, Polska, 2020 W kolejnym odcinku profesor Piotr Nowak wraz z zaproszonymi do studia gośćmi dyskutuje na temat tańca. Taniec jest jedną z najstarszych sztuk, nierozerwalnie związaną z życiem ludzkim. Czy taniec to tylko układ rytmicznych ruchów ciała, skoordynowanych zazwyczaj ze zrytmizowaną muzyką? Czy taniec jest także środkiem porozumiewania się ludzi? 18:55 TARGOWISKO PRÓŻNOŚCI - ODC. 1 (VANITY FAIR) Serial obyczajowy, kostiumowy, 47 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: James Strong Scenariusz: Gwyneth Hughes Młodziutka Becky Sharp (Olivia Cooke) jest niezwykle bystrą i zdeterminowaną dziewczyną. Jako córka malarza i francuskiej baletnicy należy jednak do niskiej klasy społecznej, przez co jej możliwości na ułożenie sobie życia są z góry określone i ograniczone. Becky ma jednak wielkie ambicje i chce odmienić swój los. Dziewczyna ze wszystkich sił pragnie zaistnieć w środowisku angielskiej śmietanki społecznej, nie zawaha się więc przed niczym, aby osiągnąć swój cel i spełnić marzenia. 20:00 TEATR NIEDUŻY JEREMIEGO PRZYBORY - GOŁOLEDŹ Artystyczne/estradowe (widowisko), 95 min, Polska, 1975 Reżyseria: Jan Burek Scenariusz: Jeremi Przybora, Jerzy Wasowski Aktorzy: Bogdan Łazuka, Jeremi Przybora, Ryszard Pracz, Joachim Lamża, Renata Kossobudzka, Marian Kociniak, Wojciech Pokora, Elżbieta Starostecka, Igor Śmiałowski Pełna uroku opowieść o rodzinie duchów pokutującej na niebezpiecznym zakręcie drogi. Dla małżeńskiej pary i ich córki przez całe lata jedyną rozrywką jest obserwacja wypadków drogowych, których śmiertelne ofiary stają się ich potencjalnymi nowymi znajomymi. Dziwnym zbiegiem okolicznści ostatnim gościem duchów zostaje żywy człowiek - Waldemar, inseminator z pobliskiej wsi. Gorąca miłość między Waldemarem a Izą nie może być jednak spełniona. Przeszkodą jest "cielesność" młodzieńca, której może się pozbyć w jedyny możliwy sposób: popełniając samobójstwo. 00:15 MŁODA POLSKA - POŁĄCZENI Film dokumentalny, 19 min, Polska, 2018 Reżyseria: Aleksandra Maciejczyk Scenariusz: Aleksandra Maciejczyk Zdjęcia: Maciej Edelman Krótki film dokumentalny. Obserwujemy parę 50 - latków - Krzysztofa i Wiolę podczas jazdy na nartach. Krzysztof jest niewidomy, a Wiola jest jego przewodniczką. Wcześnie rano przygotowują się do jazdy. Krzysztof montuje na kaskach zestawy bluetooth, które połączą ich ze sobą. Wjeżdżają na szczyt góry wyciągiem krzesełkowym. Im wyżej się znajdują, tym więcej dowiadujemy się o ich życiu. Jednocześnie zmieniają się warunki atmosferyczne, gęstnieje mgła opadająca na stok. Kiedy Wiola i Krzysztof w końcu docierają na szczyt, muszą się odnaleźć i połączyć we mgle. Krótka, prosta forma dokumentalna o miłości. (ŹRÓDŁO: polishshorts.pl) 00:40 PANORAMA KINA POLSKIEGO - TATO Dramat, 110 min, Polska 1995 Scenariusz i reżyseria: Maciej Ślesicki Zdjęcia: Maciej Ramlau Muzyka: Przemysław Gintrowski Występują: Bogusław Linda, Dorota Segda, Ola Maliszewska, Teresa Lipowska, Cezary Pazura, Krystyna Janda, Renata Dancewicz, Daria Trafankowska, Bronisław Wrocławski, Krzysztof Kumor, Barbara Sołtysik, Ewa Wawrzoń, Stanisław Brudny, Katarzyna Dowbor, Lew Rywin i inni Dramat rodzinny z nietypową rolą Bogusława Lindy. Akcja filmu toczy się współcześnie. Życie Michała, jego żony Ewy i siedmioletniej córeczki Kasi z pozoru wygląda normalnie. Jednak tylko z pozoru. Pewnego wieczoru Ewa dokonuje samookaleczenia i wybiega na ulicę z krzykiem, że została pobita przez męża. Nazajutrz wyjeżdża do matki i wnosi pozew o rozwód. Michał, początkowo nieco zaskoczony zachowaniem żony, zaczyna się domyślać, że jest ona chora psychicznie. W czasie nielicznych kontaktów z dzieckiem z niepokojem dostrzega na ciele dziewczynki ślady pobicia. Mimo jego protestów sąd przyznaje Ewie prawo do opieki nad dzieckiem. Na niekorzyść Michała przemawia zapracowanie i pociąg do trunków. Jednak upokorzony mężczyzna nie zamierza rezygnować. Jego adwokat zgłasza apelację, on sam zaś udaje się po pomoc do Stowarzyszenia Obrony Praw Ojca. "Tato" jest efektownym debiutem Macieja Ślesickiego, syna znanej kierowniczki produkcji Barbary Pec - Ślesickiej. Film zyskał przychylne recenzje krytyków i "głosującej nogami" publiczności, dzięki której został jedną z najbardziej kasowych polskich produkcji sezonu. Ślesicki udowodnił, że ma autentyczny talent. Ujawnił też - potwierdzoną dwa lata później w "Sarze" - dość silną skłonność do jawnych zapożyczeń, służących swoistej zabawie z widzem. W "Tacie" nietrudno odnaleźć nawiązania do arcydzieł światowego kina, takich jak "Sprawa Kramerów" Roberta Bentona, "Papierowy księżyc" Petera Bogdanovicha, "Brzdąc" Charliego Chaplina, "Casablanca" Michaela Curtiza i "Fatalne zauroczenie" Adriana Lyne'a. To wszakże nie wszystko. Oprócz katalogu cytatów, "Tato" jest również nadzwyczaj sprawnie skonstruowanym kolażem gatunkowym. Jest tu trochę z thrillera, trochę z komedii i sentymentalnego "wyciskacza łez". Bogusław Linda, naczelny twardziel polskiego kina, zaskakuje subtelnością i mistrzostwem w ukazywaniu duchowej ewolucji bohatera, Ola Maliszewska zdumiewa aktorską dojrzałością, a Ślesicki scenarzysta - "uchem" na prawniczy żargon. Wartka akcja i rzadko poruszany w naszej kinematografii problem (walka ojca o dziecko) to kolejne przyczyny powodzenia "Taty" - bodaj najbardziej udanego debiutu od czasów "Vabanku" Juliusza Machulskiego. Liczne nagrody na XX Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni, w tym dla Macieja Ślesickiego za reżyserię, dla Bogusława Lindy za pierwszoplanową rolę męską, dla Renaty Dancewicz i Cezarego Pazury za role drugoplanowe i dla Ewy Smal za montaż. 02:45 KINO NOCNE - NIEWINNE (LES INNOCENTES/AGNUS DEI) Dramat, 110 min, Belgia/Francja/Polska, 2015 Reżyseria: Anne Fontaine Scenariusz: Sabrina B. Karine, Alice Vial Zdjęcia: Caroline Champetier Muzyka: Gregoire Hetzel Aktorzy: Agata Kulesza, Agata Buzek, Lou De Lage, Anna Próchniak, Vincent Macaigne, Joanna Kulig, Katarzyna Dąbrowska, Eliza Rycembel, Klara Bielawka, Helena Sujecka, Dorota Kuduk Akcja filmu rozgrywa się w Polsce, zimą 1945 r. Mathilde Beaulieu to młoda stażystka pracująca w lokalnym oddziale francuskiego Czerwonego Krzyża, który ma na celu odnalezienie, wyleczenie i repatriację Francuzów ocalonych z niemieckich obozów. Pewnego dnia do szpitala przyjeżdża polska zakonnica. Łamanym francuskim błaga Mathilde, żeby wróciła z nią do klasztoru. Życie i przekonania Mathilde zmieniają się, gdy odkrywa zaawansowane ciąże u kilku sióstr mieszkających w zakonie, tuż obok szpitala, w którym pracuje dziewczyna.