TVP Historia Czwartek, 24.12.2020 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 24 GRUDNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1978 - Marian Brandys w swoim dzienniku o braku chleba w Warszawie; 1962 - Kuba przekazała USA 1100 więźniów politycznych w zamian za żywność wartą 53 mln USD; 1925 - we włoskiej ustawie pierwszy raz użyto określenia "państwo totalitarne"; 1871 - premiera "Aidy" Giuseppe Verdiego w Kairze; 1906 - pierwsza audycja radiowa; 07:10 ŚWIĘTA Z SĄSIEDZTWA. JOANNA BERETTA MOLLA Film dokumentalny, 38 min, Polska, 2012 Reżyseria: Mirosław Krzyszkowski Scenariusz: Mirosław Krzyszkowski Pierwszy polski dokument z niezwykłymi zdjęciami dokumentalnymi i fabularyzowanymi scenami z życia świętej, której historia zmieniła spojrzenie na miłość między dwojgiem ludzi, na macierzyństwo oraz istotę świętej codzienności dostępnej każdemu z nas. O swojej kanonizowanej matce opowiadają jej żyjące wciąż dzieci, znajomi oraz grono osób różnych zawodów i w różnym wieku, z Włoch i Polski. Zafascynowała ich swoim urokiem świętej z sąsiedztwa. Św. Joanna Beretta Molla jest postacią niezwykłą dla współczesnego świata. Matka, zakochana żona, wielbicielka muzyki, górskich wycieczek, rodzinnego życia, lekarka, przyjaciel, wreszcie prawdziwy człowiek, który wobec wyborów ostatecznych stanął po stronie życia, poświęcając siebie. Historia jej kanonizacji i towarzyszące temu wydarzeniu fakty tworzą ponadto interesującą opowieść o ludziach, których wiara i cud na miarę XX wieku zmieniły ich życie. Kanonizowana w obecności męża oraz swoich dzieci szybko zdobywa serca ludzi na całym świecie. Polska stała się jednym z krajów, gdzie działanie jej świadectwa zbiera owoce. Polacy w szczególny sposób pokochali świętą Joannę, która mogłaby być po prostu znajomą panią doktor z sąsiedztwa. Ta tak zwyczajna kobieta potrafi jednak wiele. Teraz jako święta Kościoła katolickiego zmienia życie tych, do których jest tak podobna. Film wzbogacają bogate archiwalia (w tym filmy 8 mm) ze zbiorów rodziny Molla oraz filmowa relacja z kanonizacji dokonanej przez Jana Pawła II, podczas której papież Polak spotkał się z mężem świętej i jej dziećmi. Była to ostatnia święta, którą wyniósł na ołtarze Jan Paweł II. 08:55 MEGALITY HISTORIA SPRZED 5500 LAT Dokument fabularyzowany, 66 min, Polska, 2018 Reżyseria: Krzysztof Paluszyński Scenariusz: Krzysztof Paluszyński "Megality - historia sprzed 5500" lat Krzysztofa Paluszyńskiego odkrywa przed widzami tajemnice, na miarę Stonehenge, jakie skrywają polskie ziemie. Megality to monumentalne budowle z ziemi i kamienia, o długości dochodzącej nawet do 150 metrów. Jednak w przeciwieństwie do kamiennych kręgów z południowej Anglii, które przyciągają turystów z całego świata, w Polsce wie o nich zaledwie garstka naukowców. Ponadgodzinny fabularyzowany dokument Krzysztof Paluszyńskiego odtwarza historię polskich megalitów i przybliża ją odbiorcom, używając do tego technik filmowych zdolnych oddać prawdziwą magię zamierzchłych czasów i tych miejsc. Film składa się z prezentacji do dziś zachowanych artefaktów kultury pucharów lejkowatych (nazwanej tak od kształtu wytwarzanych wówczas naczyń), fabularyzowanych scen ilustrujących życie ludzi tej epoki, wypowiedzi naukowców, wizualizacji w formie animacji 3D, a także dokumentacji prac archeologicznych. Wszystko to ma na celu zbudowanie obrazu i przybliżenie historii prastarych mieszkańców obszaru dzisiejszej Polski. Dzięki plenerom, scenografii, rekonstruktorom i precyzyjnie zaplanowanym kadrom, widzimy świat, który już dawno przestał istnieć. Jego pozostałości, znane są jednak tylko nielicznym - wąskiej grupie archeologów i naukowców, władzom gmin, mieszkańcom przyległych domostw i wsi, i pasjonatom, których te zamierzchłe czasy niezwykle inspirują. Film sprawia, że ten miniony świat choć na chwilę staje się częścią i elementem naszej rzeczywistości. 10:05 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - ZAPOMNIANE POTRAWY WIGILIJNE Magazyn, 24 min, Polska, 2019 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Jarosław Frankowski, Sławomir Orman Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) W tym odcinku Karol Okrasa opowie o zapomnianych potrawach wigilijnych. Gotowanie rozpocznie od spotkania z profesorem Jarosławem Dumanowskim, znanym badaczem historii polskiej kuchni. Wspólnie opowiedzą o tym, jak zmieniał się kanon dań podawanych podczas tej najważniejszej dla Polaków wieczerzy w roku. Większości z nas wydaje się, że karpia, barszcz z uszkami, grzybową czy pierogi z kapustą i grzybami jemy na Wigilię od dawien dawna. Jeśli jednak sięgniemy do starych książek kucharskich, okaże się, że w niegdysiejszym polskim menu wigilijnym nie mogło zabraknąć szczupaka po litewsku, zupy migdałowej czy zupełnie zapomnianego jarmużu z kasztanami. Któż dziś pamięta o zupie sagowej czy zupie z siemienia konopnego, która przetrwała wyłącznie w niektórych regionach Śląska. Zupełnie zapomniane są też śliziki z mlekiem makowym, danie niemające nic wspólnego ze śledziami, niegdyś popularne na kresach, dziś znane wyłącznie na Litwie. Karol przygotuje kilka propozycji i pokaże, jak te zapomniane potrawy można przystosować do dzisiejszych wymagań kulinarnych. Będzie zupa migdałowa, będą litewskie śliziki, będzie ryba w korzennym, piernikowym sosie. 10:40 LITEWSKIE DROGI POTOPU Film dokumentalny, 30 min, Polska, 2016 Reżyseria: Tadeusz Bystram Scenariusz: Tadeusz Bystram Film opowiada o związkach polskiego pisarza noblisty Henryka Sienkiewicza z Litwą. Wnuk autora powieści "Potop" Juliusz Sienkiewicz wyjaśnia, dlaczego prolog i epilog "Potopu" umiejscowione zostały na Litwie w rejonach rzeki Laudy i na Ziemi Upickiej. Opisy pisarza skonfrontowane zostały ze zdjęciami współczesnymi tego obszaru Litwy, a następnie zestawione z archiwalnymi fotografiami z XIX wieku. W obrazy współczesne wplecione zostały fragmenty scen filmu fabularnego "Potop" w reżyserii Jerzego Hoffmana. 11:20 PANI SPOD SZÓSTKI (THE LADY IN NUMBER 6) Film dokumentalny, 36 min, Kanada/USA, 2019 Reżyseria: Malcolm Clarke Scenariusz: Malcolm Clarke Muzyka: Luc St. Pierre Nagrodzony Oscarem krótkometrażowy film dokumentalny z 2013 roku, napisany, wyreżyserowany i wyprodukowany przez Malcolma Clarke'a. Film opowiada historię Alice Herz - Sommer, żydowskiej pianistki z Pragi, która w momencie kręcenia filmu była najstarszą ocalałą z Holokaustu osobą na świecie. Dokument pokazuje, jak miłość Alice Herz - Sommer do muzyki i niezłomny optymizm prowadziły ją przez jeden z najciemniejszych okresów w historii, II wojnę światową i Holokaust. Alice spędziła dzieciństwo w Pradze w otoczeniu przyjaciół i rodziny: naukowców, muzyków i pisarzy, w tym Franza Kafki. Od dziecka uczyła się gry na fortepianie, a potem wybrała karierę muzyka klasycznego. Na swojej drodze spotkała Leopolda Sommera, który został jej mężem. Po zajęciu przez Niemcy Czechosłowacji, schorowana matka Alice, Sophie, została aresztowana i zamordowana. Alice oddała się grze na fortepianie, ćwicząc nawet po osiem godzin dziennie etiudy Chopina. Następnie ona i jej syn Raphael zostali wysłani do obozu koncentracyjnego Theresienstadt. Wkrótce dołączył do niej mąż Leopold, który został przewieziony do Auschwitz, a potem do Dachau, gdzie zmarł. Rzadko pokazywane zdjęcia i materiały archiwalne oraz fascynujące wywiady z Alice i jej przyjaciółmi, którzy również przeżyli, przejmująco ilustrują, w jaki sposób nadzieja i muzyka wpłynęły na ich życie w najbardziej przerażających czasach. Alice Herz - Sommer zmarła w wieku 110 lat na tydzień przed 86. ceremonią wręczenia nagród Akademii. 12:10 PAN AM: CROSSING THE PACIFIC - ODC. 1/3 (PAN AM: CROSSING THE PACIFIC) Film dokumentalny, 56 min, USA, 2019 Seria przybliża historię jednego z wielkich kamieni milowych w historii lotnictwa: przekroczenia Oceanu Spokojnego w 1935 roku przez statek powietrzny Pan American Airways nazywany China Clipper. Ludzie już wówczas mieli przeczucie, że to przełomowy moment w historii ludzkości, symbolizujący kurczenie się świata, gdyż od tego czasu w każde miejsce na Ziemi można było dotrzeć samolotem. Dziewiczy rejs Clippera był kulminacją ośmiu lat prób i doświadczeń oraz wprowadzania wielu innowacji, w których udział wzięły setki osób. Podobnie jak inżynierowie NASA i astronauci, którzy później wysłali człowieka na Księżyc, ci pionierzy lotnictwa budowali nowe samoloty, stosowali nowe technologie i pokonali niezliczone przeszkody, żeby móc przekroczyć 8700 mil potężnego Pacyfiku. Film, w oparciu o materiały archiwalne i rekonstrukcje zdarzeń, pokazuje jak to zrobili i jak, po ich wyczynie zmienił się świat. 13:15 KUCHNIA JAGIELLONÓW ODC. 21 Magazyn, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Wykonawcy: Łukasz Modelski (prowadzący) W specjalnym odcinku programu, dowiemy się jak wyglądała Wigilia w czasach Jagiellonów. Czy był to dzień uroczysty? Czy potrawy były postne? Czy karp jest rybą tradycyjną od zawsze? Tymczasem na naszym wigilijnym stole pojawi się karp gotowany w czerwonej galarecie oraz pierniczki przygotowane na podstawie przepisu z 1660 roku. 13:40 BIBLIA - JEZUS, CZ. 1 (THE BIBLE - JESUS, PART 1) Serial religijny, 45 min, Niemcy/Francja/Włochy, 1999 Reżyseria: Robert Young Aktorzy: Jeremy Sisto, Jacqueline Bisset, Luca Zingaretti, Debora Messing Nocującemu na pustyni Jezusowi śni się wojna światowa, która będzie mieć miejsce niemal dwa tysiące lat później. Po przebudzeniu zastanawia się, dlaczego żołnierze mordowali się wzajemnie z jego imieniem na ustach. 14:30 GIUSEPPE W WARSZAWIE Komedia, 95 min, Polska 1964 Reżyseria: Stanisław Lenartowicz Scenariusz: Jacek Wejroch Zdjęcia: Antoni Nurzyński Muzyka: Wojciech Kilar Występują: Elżbieta Czyżewska, Antonio Cifariello, Zbigniew Cybulski, Jarema Stępowski, Krystyna Borowicz, Aleksander Fogiel, Artur Młodnicki, Wojciech Siemion, Jan Matyjaszkiewicz i inni Już w pierwszej minucie filmu z szyn wylatuje wojskowy pociąg, którym pewien włoski żołnierz jechał na urlop. Włoch, Giuseppe Santucci, wsiada więc do pierwszego odjeżdżającego pociągu pełnego obywateli Generalnej Guberni. W czasie podróży poznaje dziewczynę ubraną, jak na konspiratorkę przystało, w skórzaną kurtkę i beret. Marysia bezskutecznie namawia go, by jej sprzedał - oczywiście za dobrą cenę - swoją broń. Do transakcji nie dochodzi, ale po przyjeździe do nieznanego mu jeszcze miasta, w trakcie zamieszania związanego z uliczną łapanką, Włoch i tak traci automat. Rozwścieczony podąża za dziewczyną, sądząc, że ma ona coś wspólnego ze zniknięciem broni. Trafia do mieszkania, które Marysia zajmuje wspólnie ze swoim bratem, Staszkiem, artystą malarzem jak najdalszym od konspirowania i wystrzegającym się jak ognia wszelkich kontaktów z wrogiem. Tymczasem Giuseppe nie ma zamiaru ruszać się z mieszkania, dopóki nie odzyska swojej broni. Tak rozpoczynają się przygody sympatycznego Włocha w okupowanej Warszawie. "Giuseppe w Warszawie" to komedia jak na lata sześćdziesiąte dosyć śmiała. Niewiele bowiem do tego czasu powstało filmów traktujących okupację na wesoło. Stanisław Lenartowicz przedstawił ją od strony obyczajowej, codziennej, zwykłej, choć także dramatycznej, pokazał, że i w tym tragicznym okresie warszawiaków nie opuszczało poczucie humoru. Film ma wartką akcję, instruktażowo wręcz wykonane zdjęcia - w poszukiwaniu "warszawskich", wojennych plenerów ekipa musiała udać się aż do Wrocławia. W roli tytułowego Giuseppe wystąpił znany z takich filmów, jak "Panienki z międzymiastowej", "Ciao, ciao bambina" czy "Rzymskie opowieści" Antonio Cifariello. Filmowe rodzeństwo zagrali Elżbieta Czyżewska i Zbigniew Cybulski. 16:15 KLERYCY W KOMUNISTYCZNEJ ARMII Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2017 Reżyseria: Stanisław Królak, Elżbieta Szumiec - Zielińska Scenariusz: Stanislaw Królak, Elżbieta Szumiec - Zielińska W 1959 r. władze komunistyczne złamały zawarte dziewięć lat wcześniej porozumienie między Rządem a Episkopatem Polski o niepowoływaniu seminarzystów do odbycia zasadniczej służby wojskowej. Zanim rozpoczęło się wcielanie alumnów do wojska, zdecydowano, że państwo będzie nadzorować ich kształcenie w seminariach duchownych. Podkreślano, że nowy narybek duchowieństwa rzymsko - katolickiego jest sfanatyzowany, ślepo wykonuje wytyczne swego kierownictwa i nie daje gwarancji lojalnej współpracy z władzami państwowymi. 12 października 1959 roku Prezes Rady Ministrów Józef Cyrankiewicz poinformował Episkopat Polski, że (...) ze względu na wysoce niewłaściwą atmosferę panującą w seminariach duchownych, jak również wywołującą kategoryczny sprzeciw postawę społeczną młodego duchowieństwa, minister oświaty i Urząd do Spraw Wyznań sprawować będą nadzór nad wyższymi i niższymi diecezjalnymi i zakonnymi seminariami duchownymi. Wobec sprzeciwu biskupów rozpoczęto wcielanie kleryków do wojska. 17:05 RODZINNE KOLĘDOWANIE NA JASNEJ GÓRZE CZ. 1 Koncert, 45 min, Polska, 2019 Reżyseria: Bolesław Pawica Scenariusz: Dorota Szpetkowska, Bolesław Pawica Wykonawcy: Przemysław Babiarz (prowadzący), Marianna Ziółko, Mateusz Ziółko, Tomasz Szczepanik, Maciej Szczepanik, Marek Szczepanik, Mateusz Szczepanik, Bogumiła Szczepanik, Ewelina Lisowska, Alicja Lisowska, Aleksandra Lisowska, Katarzyna Stankiewicz, Anna Stankiewicz, Łukasz Golec Wigilijny koncert kolęd tym razem odbędzie się w jednym z najpiękniejszych polskich kościołów jasnogórskim Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej. Znani wokaliści i aktorzy zaśpiewają najpiękniejsze polskie kolędy zarówno solo, jak i w towarzystwie bardzo utalentowanych wokalnie członków swoich rodzin: żon, mężów, rodziców czy rodzeństwa. To wspólne, rodzinne kolędowanie podkreśli rodzinny charakter świąt Bożego Narodzenia. Artystom towarzyszyć będzie orkiestra pod dyrekcją Zygmunta Kukli oraz chór gospel. Najpiękniejsze polskie kolędy zaśpiewają: Justyna Steczkowska, Katarzyna Zielińska, Stanisław Karpiel - Bułecka, Rafał Brzozowski, Alicja Węgorzewska, Natasza Urbańska, Emilia Komarnicka, Katarzyna Stankiewicz, Ewelina Lisowska, bracia Szczepanikowie z zespołu Pectus i Mateusz Ziółko. Występując wspólnie z najbliższymi, będą pięknie towarzyszyć polskim rodzinom podczas wigilijnej kolacji. Gospodarzem wieczoru będzie Przemysław Babiarz. 18:00 TAJEMNICE POCZĄTKÓW POLSKI - KRZYŻ I KORONA Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2015 Reżyseria: Zdzisław Cozac Scenariusz: Zdzisław Cozac Zdjęcia: Mariusz Gala, Zdzisław Cozac "Krzyż i korona" jest kolejnym z serii fabularyzowanych filmów dokumentalnych Zdzisława Cozaca pt. "Tajemnice początków Polski". Autor prezentuje w nim najnowszy stan wiedzy o chrzcie Mieszka I i chrystianizacji państwapierwszych Piastów, od czasów przedchrześcijańskich do koronacji Bolesława Chrobrego w 1025 r. Jak w każdej z dotychczasowych części serii, krótkie wypowiedzi naukowców przeplatają się z barwnymi inscenizacjami przedstawianych wydarzeń i animacjami odkrywanych przez archeologów obiektów. Dlaczego Mieszko I przyjął chrzest, co mógł na tym zyskać, a co stracić? Kiedy i gdzie ochrzczono naszego pierwszego historycznego władcę, jakie daty i miejsca są dziś brane pod uwagę? Czy Mieszko rzeczywiście zwalczał skutecznie starą wiarę i zabiegał o chrystianizację swych poddanych? Jakie ślady religii chrześcijańskiej z czasów Mieszka I i Bolesława Chrobrego przetrwały do naszych czasów? Dlaczego chrześcijańską stolicą państwa pierwszych Piastów zostało Gniezno? Czy Bolesław Chrobry mógł bez zgody papieża założyć królewską koronę? Od kiedy nasze państwo nazywa się Polską? Na pytania te odpowiadają znani historycy i archeolodzy, prezentując swoje hipotezy i obalając utrwalone w popularnym obiegu mity, związane z wprowadzaniem przez Piastów nowej wiary. Wypowiedzi te przewijają się pomiędzy scenami, które obrazują m.in. przybycie Dobrawy do Mieszka, bitwę piastowskiego księcia z Wieletami, chrzest Mieszka, zaprowadzenie chrześcijaństwa wg obrazu Jana Matejki, niszczenie pogańskich bałwanów czy spotkanie Bolesława Chrobrego z cesarzem Ottonem III w Gnieźnie w 1000 r. Film zamyka scena koronacji Bolesława Chrobrego w 1025 r. , która potwierdzała wysoką rangę wczesnopiastowskiej Polski w chrześcijańskiej Europie. Reżyserem filmu jest Zdzisław Cozac, który jest także autorem scenariusza, we współpracy z archeologiem dr. hab. Błażejem Stanisławskim. Współautorem koncepcji wizualnej filmu, jak i całej serii, jest Marek Skrzecz, zarazem montażysta obrazu, wrazz Markiem Domowiczem. Zdjęcia są dziełem Mariusza Gali, Zdzisława Cozaca i Stanisława Plewy. Dźwięk zrealizował Maciej Kaliński. W filmie występują cenieni historycy i archeolodzy: prof. prof. Andrzej Buko, Wojciech Fałkowski, Tomasz Jasiński, Tomasz Jurek, Michał Kara, Hanna Koćka - Krenz, Roman Michałowski, Stanisław Rosik, Henryk Samsonowicz, Dariusz A. Sikorski, Jerzy Strzelczyk i Przemysław Urbańczyk. W inscenizacjach do filmu uczestniczyło kilkudziesięciu odtwórców historycznych pod wodzą Alberta Kiszkurno z Drużyną Wojów Piastowskich Jantar. Film "Krzyż i korona" pokazuje, że mimo wielu nowych informacji uzyskanych w ostatnich latach dzięki rozwojowi nauki, chrzest Mieszka i początki chrystianizacji w państwie pierwszych Piastów kryją nadal wiele tajemnic i są przedmiotem naukowych sporów. Mimo wszystko ważne jest, by spojrzeć na te wydarzenia z dzisiejszej perspektywy i przełamać ciągle żywe fałszywe stereotypy, co autor filmu stara się czynić. 19:05 RODZINNE KOLĘDOWANIE NA JASNEJ GÓRZE CZ. 2 Koncert, 44 min, Polska, 2019 Reżyseria: Bolesław Pawica Scenariusz: Dorota Szpetkowska, Bolesław Pawica Wykonawcy: Przemysław Babiarz (prowadzący), Zygmunt Kukla, Justyna Steczkowska, Stanisław Myszkowski, Nina Steczkowska, Krystyna Hairulin, Antonina Hairulin, Katarzyna Zielińska, Karolina Zielińska, Alicja Węgorzewska, Izabela Kunowska, Rafał Brzozowski, Adam Brzozowski, Zdzisław Brzozowski Wigilijny koncert kolęd tym razem odbędzie się w jednym z najpiękniejszych polskich kościołów jasnogórskim Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej. Znani wokaliści i aktorzy zaśpiewają najpiękniejsze polskie kolędy zarówno solo, jak i w towarzystwie bardzo utalentowanych wokalnie członków swoich rodzin: żon, mężów, rodziców czy rodzeństwa. To wspólne, rodzinne kolędowanie podkreśli rodzinny charakter świąt Bożego Narodzenia. Artystom towarzyszyć będzie orkiestra pod dyrekcją Zygmunta Kukli oraz chór gospel. Najpiękniejsze polskie kolędy zaśpiewają: Justyna Steczkowska, Katarzyna Zielińska, Stanisław Karpiel - Bułecka, Rafał Brzozowski, Alicja Węgorzewska, Natasza Urbańska, Emilia Komarnicka, Katarzyna Stankiewicz, Ewelina Lisowska, bracia Szczepanikowie z zespołu Pectus i Mateusz Ziółko. Występując wspólnie z najbliższymi, będą pięknie towarzyszyć polskim rodzinom podczas wigilijnej kolacji. Gospodarzem wieczoru będzie Przemysław Babiarz. 20:00 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - ŚWIĘTA TERESA Z LISIEUX (PORTRAIT DE SAINTE THERESE DE LISIEUX) Film dokumentalny, 113 min, Francja, 2020 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel Kolejny odcinek serii przybliża życie Świętej Teresy. Teresa Martin urodziła się w 1873 roku w Alencon, we Francji. Wychowywała się w domu, w którym panowała atmosfera harmonii i przyjaźni, a dzieci otaczane były troskliwą miłością rodzicielską. Teresa od wczesnego dzieciństwa była bardzo religijna, dlatego już w wieku piętnastu lat wstąpiła do Karmelu w Lisieux - do zgromadzenia sióstr zakonnych o surowej regule. Warunki życia w klasztorze były bardzo trudne: bez bieżącej wody, ogrzewania i elektryczności. Siostra Teresa przebywała we wspólnocie dwudziestu sześciu kobiet, z pokorą poddając się rygorom życia zakonnego. W roku 1893 została mistrzynią nowicjatu, a zmarła w wyniku gruźlicy - 30 września 1897, w wieku zaledwie 24 lat. Swoje doświadczenia duchowe opisała w autobiograficznej książce "Historia duszy", którą po jej śmierci sprzedano na całym świecie w liczbie 500 milionów egzemplarzy. Stephane Bern - gospodarz programu, zaprasza widzów do Lisieux i Alencon - miejsc związanych z życiem św. Tereski, często nazywanej też Małą Tereską, czy Teresą od Dzieciątka Jezus. 22:05 GIGANCI HISTORII - ODC. 19. WAWEL KRÓLÓW POLSKICH - OD BOLESŁAWA SZCZODREGO DO ZYGMUNTA III Teleturniej, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Edyta Gładys Wykonawcy: Maciej Kurzajewski (prowadzący) Wawel - wspaniały pomnik historii i dziejów polskiego narodu. Był siedzibą polskich królów w czasach silnej i dobrze rządzonej Rzeczypospolitej. Władcy, którzy mieszkali na wawelskim wzgórzu, zapisali najwspanialsze karty naszej historii. Byli mecenasami sztuki i nauki. Założyli jeden z pierwszych uniwersytetów w Europie. Blask i świetność Wawelu przyciągały uczonych i artystów z całej Europy. Koronowano tu i grzebano królów, a także tych królom równych, jak określił Juliusza Słowackiego Józef Piłsudski podczas złożenia na Wawelu prochów poety. Wawel królów polskich od Bolesława Szczodrego do Zygmunta III jest tematem tego odcinka teleturnieju "Giganci Historii" 22:55 ZNACHOR Melodramat, 127 min, Polska 1981 Reżyseria: Jerzy Hoffman Scenariusz według powieści Tadeusza Dołęgi - Mostowicza: Jacek Fuksiewicz, Jerzy Hoffman Zdjęcia: Jerzy Gościk Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Jerzy Bińczycki, Anna Dymna, Tomasz Stockinger, Bernard Ładysz, Bożena Dykiel, Artur Barciś, Andrzej Kopiczyński, Piotr Fronczewski, Piotr Grabowski, Jerzy Trela, Maria Homerska, Igor Śmiałowski, Arkadiusz Bazak, Jerzy Block, Bogusław Sochnacki "Znachora", jak żaden inny polski film przedwojenny, otacza legenda. Wpłynęła na nią niezwykła popularność książki Tadeusza Dołęgi - Mostowicza, według której został zrealizowany. Już w 1934 roku Michał Waszyński przeniósł na ekran inną powieść tego autora - "Prokurator Alicja Horn", cztery lata później zrealizował "Znachora", a w roku 1939 "Testament profesora Wilczura". Ten ostatni film po raz pierwszy zaprezentowany został w Generalnej Guberni w roku 1942, ale nie zachowała się jego żadna kopia, wiadomo jedynie, że w pierwszej scenie "Testamentu" pojawia się sam Dołęga - Mostowicz. W sumie w latach 1934 - 39 przeniesiono na ekran 10 dzieł tego pisarza i bez przesady powiedzieć można, iż miał on bardzo duży wpływ na oblicze polskiego kina lat 30. Do jego utworów sięgano także po wojnie. W 1956 Jan Rybkowski zrealizował "Nikodema Dyzmę", a w roku 1983 Stanisław Lenartowicz "Pamiętnik pani Hanki". Powodzenie wprowadzonych do szerokiego rozpowszechniania na początku lat 70. przedwojennych kinowych przebojów, takich jak "Znachor" i "Profesor Wilczur", sprawiło, że TVP nakręciła dwa seriale według utworów Dołęgi - Mostowicza - "Doktor Murek" i "Kariera Nikodema Dyzmy". W roku 1982 powstała kolejna adaptacja "Znachora" zrealizowana przez Jerzego Hoffmana z Jerzym Binczyckim w roli głównej. Opuszczony przez żonę Beatę i siedmioletnią córeczkę Marysię znany chirurg, profesor Wilczur, szuka pocieszenia w alkoholu. Zostaje ograbiony i pobity, na skutek czego traci pamięć. Po kilkunastu latach włóczęgi, pod przybranym nazwiskiem Antoniego Kosiby, osiada na wsi i zyskuje sławę jako znakomity znachor. Marysia, którą umierająca matka oddała na wychowanie właścicielce sklepu, wyrosła na piękną pannę i pracuje u swej opiekunki. Zakochuje się z wzajemnością w młodym hrabim, Leszku Czyńskim, ale jego rodzice nie zgadzają się na ślub. Do dziewczyny wzdycha też syn karczmarza, Zenek, który patrzy z zawiścią na jej znajomość z Czyńskim. Kiedy młodzi wybierają się na wycieczkę motocyklem, Zenek zastawia na nich pułapkę i oboje ulegają wypadkowi. Marysia jest umierająca. Życie ratuje jej znachor Kosiba, który kradnie potrzebne do operacji narzędzia chirurgiczne. Trafia za to do więzienia. Tymczasem Leszek Czyński po wyjściu ze szpitala wyjeżdża na rekonwalescencję do Szwajcarii. Matka okłamuje go, że Marysia nie żyje. Hrabia wraca do kraju z zamiarem popełnienia samobójstwa na grobie ukochanej. 01:15 WIELKIE KOLĘDOWANIE Z OSTREJ BRAMY CZ. 1 Koncert, 47 min, Polska, 2019 Reżyseria: Bolesław Pawica Scenariusz: Bolesław Pawica, Robert Klatt Wykonawcy: Tomasz Kammel (prowadzący), Marek Bukowski, Marcin Miller, Roksana Węgiel, Piotr Kupicha, Dominika Gawęda, Evelina Saszenko, Piotr Cugowski, Alicja Węgorzewska Kolędy w Ostrej Bramie emitowane będą 25 i 26 grudnia w Programie 1. Koncert odbywać się będzie równolegle w dwóch miejscach, w kościele pod wezwaniem św. Teresy, zwanym kościołem Ostrobramskim oraz pod Ostrą Bramą, w której umieszczony jest obraz Matki Boskiej. W koncercie usłyszymy najpiękniejsze polskie kolędy w wykonaniu m.in. Piotra Cugowskiego, Sylwii Grzeszczak, Roksany Węgiel, Viki Gabor, Ani Wyszkoni, Marka Piekarczyka, Maryli Rodowicz, zespołu Playboys, Marcina Millera, Boys, Akcent, zespołu Classic, Feel, Blue Cafe a także Zenona Martyniuka i Alicji Węgorzewskiej.