TVP Historia Piątek, 25.12.2020 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 25 GRUDNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1818 - pierwsze wykonanie kolędy "Cicha noc" w Oberndorf w Austrii; 1914 - spontaniczne "zawieszenie broni" pod Ypres; 1979 - wojska sowieckie wkroczyły do Afganistanu; 1970 - Stefan Kisielewski w dzienniku o pogardzie komunistów dla swej historii; 08:00 WIELKIE KOLĘDOWANIE Z OSTREJ BRAMY CZ. 1 Koncert, 47 min, Polska, 2019 Reżyseria: Bolesław Pawica Scenariusz: Bolesław Pawica, Robert Klatt Wykonawcy: Tomasz Kammel (prowadzący), Marek Bukowski, Marcin Miller, Roksana Węgiel, Piotr Kupicha, Dominika Gawęda, Evelina Saszenko, Piotr Cugowski, Alicja Węgorzewska Kolędy w Ostrej Bramie emitowane będą 25 i 26 grudnia w Programie 1. Koncert odbywać się będzie równolegle w dwóch miejscach, w kościele pod wezwaniem św. Teresy, zwanym kościołem Ostrobramskim oraz pod Ostrą Bramą, w której umieszczony jest obraz Matki Boskiej. W koncercie usłyszymy najpiękniejsze polskie kolędy w wykonaniu m.in. Piotra Cugowskiego, Sylwii Grzeszczak, Roksany Węgiel, Viki Gabor, Ani Wyszkoni, Marka Piekarczyka, Maryli Rodowicz, zespołu Playboys, Marcina Millera, Boys, Akcent, zespołu Classic, Feel, Blue Cafe a także Zenona Martyniuka i Alicji Węgorzewskiej. 09:00 O ZWIERZĘTACH I LUDZIACH Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2019 Reżyseria: Łukasz Czajka Scenariusz: Łukasz Czajka Zdjęcia: Kacper Czubak Muzyka: Marcin Masecki Aktorzy: Adam Banaszek, Maciej Hubert, Damian Chojecki, Krzysztof Chrzanowski, Krzysztof Garbarski, Marcin Kożuchowski, Oliwier Krajewski, Kamila Kuboth - Schuchardt, Magdalena Kwapis, Damian Parzeski Film dokumentalny o tym, co zdarzyło się w czasie II wojny światowej na terenie warszawskiego zoo. Głównymi bohaterami są zwierzęta, poprzez które opowiemy historie ludzi, którzy w zoo szukali schronienia. Biorąc pod uwagę dzisiejszą wiedzę, naukowcy zajmujący się emocjami zwierząt zgadzają się co do tego, że zwierzęta je odczuwają. Najczęściej mówi się o strachu, gniewie, wstręcie, zdziwieniu, smutku i radości. Co oczywiste odczuwają też ból i cierpienie. Ten zestaw emocji i odczuć jest wystarczający, by opowiedzieć w sposób zupełnie niespotykany o dramatycznych wydarzeniach wojennych. Będziemy obserwować zwierzęta podczas nieobojętnych emocjonalnie sytuacji, np. w trakcie porodu, podczas zabawy rodzeństwa, w czasie ucieczki przed zagrożeniem, etc. Te sceny są np. łączone z ujęciami archiwalnymi z okresu przedwojnnego lub z czasów wojny. W filmie poza nowymi ujęciami stylizowanymi na archiwalne zarejestrowanymi w ogrodzie zoologicznym oraz w naturalnym środowisku zwierząt wykorzystano również prawdziwe filmy archiwalne ze zwierzętami. Są też archiwalne fotografie i filmy poświęcone bohaterskiej rodzinie Żabińskich, oraz tym, których uratowali. Ponadto archiwalne materiały poświęcone Warszawie między 1928 a 1950 rokiem. Narratorem filmu będzie Antonina Żabińska, która głosem słynnej aktorki wspomina lata 1928 - 44, poczynając od momentu, w którym zoo powstało, aż do zakończenia wojny. Ważną rolę w filmie odegrają ostatni żyjący świadkowie tamtych wydarzeń, jak Teresa Zawadzki, córka Antoniny i Jana. W filmie występuje również żyjący dziś w Izraelu Moshe Tirosh (dawniej Moshe Kenigswein), który w 1942 roku przez wiele miesięcy wraz z siostrą Stefcią (ona też wystąpi w filmie), która do dziś mieszka w Kanadzie, ukrywali się w piwnicy willi. W tym czasie ich rodzice byli ukrywani w opustoszałej bażanciarni w pobliżu domu. Moshe wraca do willi, do miejsca, w którym - jak mówi - uwierzył, że przeżyje wojnę. Fragmenty wybrane ze spisanych wspomnień Antoniny, uzupełnione inscenizowanymi scenami ze zwierzętami stylizowanymi na archiwalne oraz filmami archiwalnymi dadzą odbiorcy możliwość doświadczenia zupełnie surrealistycznego klimatu, który panował na terenie zoo w czasie wojny. Willa była nazywana przez tych, którzy się w niej ukrywali Domem pod zwariowaną gwiazdą i Arką Noego, co tylko podkreśla niezwykłość i niepowtarzalność atmosfery, która emanowała z tego cudownego miejsca w tamtym okrutnych czasach. 10:05 KORFANTY Film dokumentalny, 60 min, Polska, 2020 Reżyseria: Stefan Skrzypczak Scenariusz: Stefan Skrzypczak, Agata Olenderek Zdjęcia: Roman Wasiluk, Sławomir Bartkiewicz Aktorzy: Adam Bauman, Jerzy Głybin, Michał Dworczyk Jest to opowieść o jednej z najważniejszych postaci Śląska - Wojciechu Korfantym. Opowieść o jego walce o przyłączenie Śląska do Polski. Obejmuje okres ostatnich jego wystąpień w Reichstagu, udziału w Powstaniu Wielkopolskim, przygotowaniach do plebiscytu i walkach w III Powstaniu Śląskim. Przyjęta koncepcja narracyjna, jaką jest wywiad dziennikarzy z Korfantym, umożliwia skupienie się na sprawach, które dla Śląska były wtedy najważniejsze - przyłączenie Śląska do Polski. Narracja wydarzeń prowadzona jest linearnie, z zaznaczeniem dat następujących po sobie wydarzeń. Wprowadzone sceny fabularne nie są jedynie ilustracją historycznych faktów, lecz poprzez dialogi między postaciami pozwalają na poznanie emocji postaci, którymi się kierowały, podejmując decyzje i oceniając bieżące wtedy wydarzenia. Bardzo ważne jest wykorzystanie materiałów archiwalnych (zdjęcia, dokumenty, prasa, ulotki, mapy), które dokumentują minione wydarzenia. 11:10 AKADEMIA PANA KLEKSA - CZĘŚĆ 1 PRZYGODA KSIĘCIA MATEUSZA Film przygodowy dla młodych widzów, 81 min, Polska 1983 Scenariusz i reżyseria: Krzysztof Gradowski Muzyka: Andrzej Korzyński Aktorzy: Piotr Fronczewski, Leon Niemczyk, Sławek Wronka, Irena Karel, Zdzisława Sośnicka, Lech Ordon, Robert Pluciński, Alicja Jachiewicz, Jolanta Żółkowska, Magda Scholl, Hanna Bieluszko, Henryk Bista, Bronisław Pawlik, Wiesław Michnikowski, Zbigniew Buczkowski "Witajcie w naszej bajce" - te właśnie słowa piosenki prowadzą 10 - letniego Adasia Niezgódkę w zaczarowany świat panabrzechwowych fantazji. Pan Kleks to nie tylko nauczyciel, ale i czarodziej. W najzwyklejszych, najbardziej codziennych czynnościach potrafi dostrzec coś cennego, pasjonującego i pożytecznego. Nudną codzienność przenieść w świat baśni. Tam, gdzie niewyobrażalne staje się możliwe, a nawet zwyczajne. I tak z szarego podwórka Adaś Niezgódka zostaje przeniesiony do Akademii Pana Kleksa. Uczy się wielu niezwykłych przedmiotów, poznaje tajemnicze postaci, przygląda się na lekcji kleksografii, jak z kleksów powstają latające zwierzaki. Poznaje również głosy ptaków i zwierząt. Dowiaduje się, że z zaczarowanego lustra można poznać sny. Zawiera znajomość z Ptakiem Mateuszem, który naprawdę jest księciem. Od momentu premiery w 1984 r. film Krzysztofa Gradowskiego stał się przebojem, a Pan Kleks - idolem młodej widowni. Krzysztof Gradowski, człowiek - instytucja, 10 lat przygotowywał dokumentację. Napisał scenariusz, teksty większości piosenek. Jest autorem niektórych projektów plastycznych. "Akademia Pana Kleksa" za sprawą muzycznej czołówki Andrzeja Korzyńskiego pełna jest aluzji do "Gwiezdnych wojen". Czasem przypomina angielskie Muppety, czasem zaś nawiązuje do klasycznej baśni w stylu braci Grimm czy Andersena. Jak w każdej bajce jest tu odwieczna walka dobra ze złem. I jak w każdej bajce dobro wygrywa. 10 - letni Adaś Niezgódka w czarodziejski sposób dostaje się do Akademii Pana Kleksa. Uczy się tam wielu niezwykłych przedmiotów, poznaje tajemnicze postaci, przygląda się na lekcji kleksografii, jak z kleksów powstają latające zwierzaki. Bierze udział w lekcji geografii, na której globusem wielkim jak Ziemia można grać w piłkę. Dowiaduje się, jak z zaczarowanego lustra można poznać sny. Zawiera też znajomość z Ptakiem Mateuszem, który naprawdę jest księciem. 13:45 BIBLIA - JEZUS, CZ. 2 (THE BIBLE - JESUS, P. 2) Serial religijny, 45 min, Niemcy/Francja/Włochy, 1999 Reżyseria: Robert Young Aktorzy: Jeremy Sisto, Jacqueline Bisset, Luca Zingaretti, Debora Messing Cykl filmów ze znakomitą obsadą, opowiadający o głównych postaciach biblijnych. Nocującemu na pustyni Jezusowi śni się wojna światowa, która będzie mieć miejsce niemal dwa tysiące lat później. Po przebudzeniu zastanawia się, dlaczego żołnierze mordowali się wzajemnie z jego imieniem na ustach. 14:40 ZEZOWATE SZCZĘŚCIE Komediodramat, 110 min, Polska 1960 Reżyseria: Andrzej Munk Scenariusz: Jerzy Stefan Stawiński Zdjęcia: Jerzy Lipman i Krzysztof Winiewicz Muzyka: Jan Krenz Występują: Bogumił Kobiela, Maria Ciesielska, Helena Dąbrowska, Barbara Kwiatkowska, Krystyna Karkowska, Barbara Połomska, Irena Stalończyk, Tadeusz Bartosik, Henryk Bąk, Aleksander Dzwonkowski, Wojciech Lityński, Kazimierz Opaliński, Jerzy Pichelski, Wojciech Siemion, Wiesław Gołas, Adam Pawlikowski i inni "...powoli zaczynam rozumieć impulsy, które kierowały moim postępowaniem. Otóż chyba zawsze usiłowałem, całkiem nieświadomie, przystroić się w szaty uznanego przez opinię bohatera danego historycznego okresu. W życiu dziecka był nim harcerz, później podchorąży, wreszcie konspirator... Wszystkie te etapy przebiegłem w bezowocnej pogoni za życiowym powodzeniem. Czy mogłem przypuszczać, że wszędzie czeka mnie nieuchronna klęska?..." - tak podsumował swoje pechowe życie główny bohater opowiadania Jerzego Stefana Stawińskiego "Sześć wcieleń Jana Piszczyka". Nowela stała się kanwą scenariusza do "Zezowatego szczęścia" - filmu, który ugruntował wysoką pozycję Andrzeja Munka wśród polskich reżyserów debiutujących po wojnie. O klasie tego twórcy wiele mówiła już "Eroica" (1958) - do dziś uznawana za arcydzieło szkoły polskiej. "Zezowate szczęście" dowiodło jednak, że Munk to nie tylko mistrz w obnażaniu fałszu narodowych stereotypów i symboli. Pokazało biegłość twórcy w operowaniu zarówno językiem tragedii, jak i komedii. Stało się też świadectwem wyczulenia reżysera na problemy współczesności, takie jak choćby przerost biurokracji i jego konsekwencje. Wartość "Zezowatego szczęścia" ujawnia się jeszcze w czym innym. Film ów jest mianowicie zdumiewająco udanym połączeniem różnych stylów i poetyk. Krytycy znaleźli w dziele Munka zjadliwą ironię, groteskę, elementy czysto komediowe i dramatyczne oraz cechy powiastki filozoficznej w duchu wolteriańskim. Przy tak dużej różnorodności i "rozrzucie" stylistycznym próżno szukać w "Zezowatym szczęściu" zgrzytów, zbędnych scen, chybionego aktorstwa. W warstwie fabularnej film Munka stanowi studium postawy obecnej w każdej epoce i w każdym społeczeństwie. "Zezowate szczęście" opowiada bowiem o - by użyć określenia krytyka - "żywocie oportunisty poczciwego". Jest nim Jan Piszczyk, rewelacyjnie grany przez Bogumiła Kobielę. Już od wczesnej młodości jego głównym celem było płynąć na fali koniunktury, być zawsze "kimś", jak najlepiej dopasować się do aktualnej tendencji społecznej i politycznej. Zaczął już przed wojną, kiedy jako chłopiec zapisał się do harcerstwa. Niestety, mimo usilnych starań, skompromitował się na defiladzie. Niezrażony niepowodzeniem zapragnął zostać korporantem, lecz podczas antysemickich zajść na uniwersytecie wzięto go za Żyda. Podczas wojny założył upragniony mundur podchorążego, ale trafił do oflagu. Tu na domiar złego uznano go za szpiega. Nie lepiej powiodło mu się w konspiracyjnej organizacji podziemnej. Wreszcie wraz z nastaniem socjalistycznego państwa wydawało się, że los wreszcie się do Piszczyka uśmiechnął. Nie na długo. 16:35 KUCHNIA JAGIELLONÓW ODC. 22 Magazyn, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Wykonawcy: Łukasz Modelski (prowadzący) W kolejnym odcinku zatytułowanym "Boże Narodzenie" poznamy przepis na pieczonego indyka, który pojawiał się często na stole Zygmunta III. Dowiemy się również jak przyrządzić hipokras, czyli grzane wino z przyprawami. 17:05 WOJNA ŚWIATÓW (WAR OF THE WORLDS) Film dokumentalny, 52 min, USA, 2018 Reżyseria: Josh Seftel Scenariusz: Braian Funck Wieczorem, 30 października 1938 roku, miliony osób w Stanach Zjednoczonych, jak w każdą, spokojną niedzielę, słuchały radia. Ten spokój był jednak pozorny. Przedłużający się Wielki Kryzys i groźba wojny, wisząca nad Europą, wprowadzały uzasadnione napięcie. O 20:15 w radiu podano komunikat o lądowaniu Marsjan w New Jersey, co wpędziło w panikę prawie wszystkich mieszkańców Stanów Zjednoczonych. Ludzie w popłochu uciekali z domów. Kilka osób zmarło na atak serca. Nadanie fikcyjnego słuchowiska radiowego, zrealizowanego według książki Herberta George ' a Wellesa pt. "Wojna światów", spowodowało największą zbiorową histerię w historii USA. Dziennikarze stacji PBS analizują, co było przyczyną tego zamieszania. - Czy była to m. in. fascynacja Amerykanów życiem na Marsie?. Zastanawiają się nad rolą radia jako nowego medium o potężnym wpływie. Przybliżają też osobę Orsona Wellesa, pomysłowego i dowcipnego młodego reżysera tego słuchowiska. 18:10 JANOSIK Film fabularny kinowy, 126 min, Polska, 1974 Reżyseria: Jerzy Passendorfer Scenariusz: Tadeusz Kwiatkowski Aktorzy: Marek Perepeczko, Ewa Lemańska, Bogusz Bilewski, Witold Pyrkosz, Marcin Kociniak, Mieczysław Czechowicz Kinowa wersja serialu telewizyjnego. Przygodowo - komediowa opowieść o legendarnym zbójniku tatrzańskim łupiącym możnych i stającym w obronie biednych. 20:30 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - NIEZWYKŁE DZIEJE JOANNY D’ARC (JEANNE D`ARC. AU NOM DE DIEU) Film dokumentalny, 111 min, Francja, 2015 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel W tym odcinku poznamy losy Joanny d'Arc - legendarnej kobiety, dziewicy orleańskiej, świętej kościoła katolickiego. Jej życie w tajemniczy sposób splotło się z historią Francji. Była osobą, która za sprawą Ducha Świętego przekazała królowi wezwanie do obrony kraju przeciwko koalicji angielsko - burgundzkiej. To ona doprowadziła do koronacji młodego króla Karola VII w katedrze w Reims. Jednakże mimo że zmobilizowała Francję, budząc w rycerzach ducha skutecznej walki z wrogiem, dopuszczono do jej pojmania przez Anglików i do tragicznego procesu, zakończonego męczeńską śmiercią na stosie. 22:35 CRISTIADA (CRISTIADA) Dramat historyczny, 139 min, Meksyk, 2012 Reżyseria: Dean Wright Aktorzy: Andy Garcia, Eva Longoria, Mauricio Kuri, Peter O'Toole Epicki film historyczny opowiadający o wybuchu i przebiegu tzw. Cristiady, powszechnego powstania w obronie wiary katolickiej w latach 20. XX wieku w Meksyku. Reżyserski debiut Deana Wrighta, specjalisty od efektów specjalnych m.in. w filmach "Titanic", "Władca Pierścieni: Dwie wieże"(2002) czy "Władca Pierścieni: Powrót króla" (2003). 01:10 BITWA O DOM KATOLICKI. WYDARZENIA ZIELONOGÓRSKIE 1960 ROKU. Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2017 Reżyseria: Rafał Bryll Scenariusz: Witold Głowacki Zdjęcia: Michał Pałka Keff, Jakub Kowalczyk, Piotr Nieporęcki Bitwa o Dom Katolicki. Wydarzenia Zielonogórskie 1960 roku według scenariusza Witolda Głowackiego, w reżyserii Rafała Brylla. 02:20 WIELKIE KOLĘDOWANIE Z OSTREJ BRAMY CZ. 2 Koncert, 50 min, Polska, 2019 Reżyseria: Bolesław Pawica, Bolesław Pawica Scenariusz: Bolesław Pawica, Robert Klatt Wykonawcy: Tomasz Kammel (prowadzący), Tomasz Kammel (prowadzący), Marek Bukowski, Viki Gabor, Evelina Saszenko, Piotr Kupicha, Ania Wyszkoni, Joszko Broda, Maryla Rodowicz, Marcin Sójka, Piotr Cugowski, Zenon Martyniuk, Roksana Węgiel Kolędy w Ostrej Bramie emitowane będą 25 i 26 grudnia w Programie 1. Koncert odbywać się będzie równolegle w dwóch miejscach, w kościele pod wezwaniem św. Teresy, zwanym Kościołem Ostrobramskim oraz pod Ostrą Bramą, w której umieszczony jest obraz Matki Boskiej. W koncercie usłyszymy najpiękniejsze polskie kolędy w wykonaniu m.in. Piotra Cugowskiego, Sylwii Grzeszczak, Roksany Węgiel, Viki Gabor, Ani Wyszkoni, Marka Piekarczyka, Maryli Rodowicz, zespołu Playboys, Marcina Millera, Boys, Akcent, zespołu Classic, Feel, Blue Cafe a także Zenona Martyniuka i Alicji Węgorzewskiej.