TVP Kultura Piątek, 25.12.2020 07:00 KOLĘDY ŚLĄSKA Koncert, 39 min, Polska, 2016 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Wykonawcy: Zespół Śląsk Najpiękniejsze polskie kolędy w wykonaniu zespołu Śląsk. Zespół występuje w swojej siedzibiew zabytkowym pałacu w Koszęcinie. 08:10 TRZEJ KRÓLOWIE Film animowany, 8 min, Polska, 2014 Reżyseria: Anna Błaszczyk Scenariusz: Anna Błaszczyk Zdjęcia: Maciej Błaszczyk Muzyka: Jan Duszyński Film animowany na podstawie kolędy nr 93 ze zbioru "Pastorałki i Kolędy z melodyjami" wydanego w Krakowie w 1843 r. Historia Trzech Króli opowiada o trzech cudzoziemcach, którzy wiedzieni gwiazdą, wyruszyli w drogę do Betlejem, które zostało im naznaczone jako miejsce narodzin pewnego dzieciątka. Każdy z nich rozpoczął samodzielną podróż, która po pewnym czasie stała się ich wspólną wędrówką. Zarówno Kacper, jak i Melchior i Baltazar pochodzili z różnych kultur różnych krajów, mówili w innych językach, a ich życie znacznie różniło się od siebie. Pomimo tych wszystkich różnic kulturowych znaleźli sposób, aby przemierzyć drogę razem i wspólnie osiągnąć cel. To doświadczenie dało im nie tylko radość z możliwości uczestnictwa w tym szczególnym wydarzeniu, ale również poznania prawdziwych przyjaciół, którzy trwają przy sobie zarówno w dobrych jak i złych chwilach, stanowiąc wsparcie dla siebie nawzajem. Mimo że oparty na biblijnej przypowieści, film bez patosu pokazuje przyjaźń rodzącą się w czasie wspólnej wyprawy i cieszenia się z osiągnięcia celu. (filmpolski.pl) 08:20 WIGILIA W LESIE Film dla dzieci, animowany, 23 min, Polska 1996 Autor: Andrzej Strąk Scenariusz: Jarosław Hess, Maciej Pisuk, Ryszard M. Okuński Reżyseria: Stanisław Lenartowicz Teksty piosenek: Andrzej Sikorowski Muzyka i wykonanie: Grzegorz Turnau Aktorzy: Krzysztof Gajdziński, Zbigniew Bielski, Anna Gruszczak, Agata Piotrowska - Mastalerz, Andrzej Mastalerz W Wigilię Świąt Bożego Narodzenia mały Tomek wybiera się z dziadkiem do lasu. Oczarowany opowieściami leśnika chłopiec przenosi się w bajeczny świat, w którym wieczerzę wigilijną przygotowują zwierzęta. W trakcie tej fantastycznej Wigilii w lesie dzieje się wiele tajemniczych i emocjonujących wydarzeń. Tomek ratuje bobra, który wpadł w pułapkę zastawioną przez ludzi. Jest także świadkiem odwiedzin króla zwierząt, lwa, przybywającego ze swoją świtą i prezentami z Afryki. Na koniec uczestniczy w uroczystej wieczerzy leśnych zwierząt. Gdy po przebudzeniu wraca do świata realnego, akurat rozpoczyna się wieczerza wigilijna u dziadków. W filmie połączono grę aktorską z animacją - w scenach rozgrywających się w planie realnym występują aktorzy, sekwencje fantastyczne przedstawiono w filmie rysunkowym. Piosenki do "Wigilii w lesie" skomponował i śpiewa Grzegorz Turnau, autorem słów jest drugi znany krakowski bard, Andrzej Sikorowski. 09:55 OBRAZ (LE TABLEAU / THE PAINTING) Film animowany, 76 min, Belgia/Francja, 2011 Reżyseria: Jean - Francois Laguionie Scenariusz: Jean - Francois Laguionie, Anik Leray Wykonawcy: Jessica Monceau, Adrien Larmande, Thierry Jahn Pełnometrażowy film animowany. Nowatorska, poruszająca bajka animowana, w której nieukończone płótno malarskie staje się sceną barwnego konfliktu. W świecie malowidła żyją trzy rodzaje postaci: Gotowce (w pełni narysowane i pokolorowane), Połowiczni (ukończeni tylko po części) i Zarysy (tylko pobieżnie naszkicowani). Gotowce rządzą dopóki jeden z nich, Ramo, nie zakocha się w Claire pochodzącej z niższej sfery Połowicznych. Ramo chce porozmawiać z malarzem, żeby spytać, czy jej portret zostanie kiedykolwiek ukończony. Przepiękna wizualnie podróż budząca do życia obrazy. Każdy obraz jest utrzymany w swym własnym unikalnym stylu, nawiązującym do prac Matisse'a, Pierre'a Bonnarda i Andre Deraina. (opis festiwalowy, źródło: wff.pl) 11:25 SCENA MUZYCZNA - ANGELIKA GÓRNY - KOLĘDY TRZECH NARODÓW Koncert, 46 min, Polska, 2020 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Angelika Korzyńska - Górny, Artur Orzech (prowadzący) Specjalne wydanie "Sceny Muzycznej" z okazji świąt Bożego Narodzenia. Angelika Korszyńska - Górny pochodzi z Zakarpacia, jest muzykiem, kompozytorem, wokalistką zespołu 2Tm2, 3. W programie "Scena Muzyczna", wraz ze swoim zespołem instrumentalistów i śpiewaków, zaprezentuje kolędy trzech narodów: polskiego, ukraińskiego i węgierskiego. 12:30 LAWRENCE Z ARABII - CZ. 1/2 (LAWRENCE OF ARABIA P. 1) Film przygodowo - wojenny, 104 min, USA/Wielka Brytania 1962 Reżyseria: David Lean Scenariusz: Robert Bolt, Michael Wilson Zdjęcia: Freddie Young Muzyka: Maurice Jarre Aktorzy: Peter O'Toole, Alec Guinness, Anthony Quinn, Jack Hawkins, Jos Ferrer, Anthony Quayle, Claude Rains, Arthur Kennedy, Omar Sharif i inni "Lawrence z Arabii" otrzymał aż 10 nominacji do najbardziej prestiżowej nagrody filmowej, ostatecznie przyznano 7 Oscarów w kategoriach: najlepszy film, reżyser, zdjęcia, montaż, muzyka, scenografia. Realizacja filmu pochłonęła 12 milionów dolarów, na plan zdjęciowy wybrano malownicze krajobrazy Hiszpanii, Maroka, Jordanii. Największymi atutami "Lawrence'a z Arabii" są właśnie urzekające pięknem plenery, oddające bezkres pustynnych przestrzeni. Efektowne plastycznie zdjęcia Freddiego Younga współgrają ze znakomitą muzyką, którą skomponował Maurice Jarre. Film odniósł sukces artystyczny i komercyjny, stał się jednym z największych przebojów kinowych sezonu. Legendarne dzieło kina epickiego nakręcił brytyjski reżyser David Lean, specjalista od monumenatlnych produkcji, twórca m. in. "Wielkich nadziei", "Mostu na rzece Kwai", "Doktora Żywago" i późniejszej "Podróży do Indii" (1984). Thomas Edward Lawrence (1888 - 1935), brytyjski pisarz, orientalista, znawca świata arabskiego to jedna z barwniejszych postaci I wojny światowej. Agent służb wywiadowczych brał udział w ważnych misjach państwowych, umacniał wpływy brytyjskie na Bliskim Wschodzie. Lawrence jest autorem opublikowanej w 1926 r. książki "Seven Pillars of Wisdom", zawierającej wiele interesujących informacji o krajach arabskich (polskie wydanie pod tytułem "Siedem filarów mądrości" ukazało się w 1971 r.). Prawa do popularnej książki zakupił producent filmowy Sam Spiegel ("Most na rzece Kwai"), jednak scenariusz filmu bardzo luźno nawiązuje do literackiego pierwowzoru. To przede wszystkim awanturniczo - przygodowa opowieść o perypetiach Thomasa Edwarda Lawrence ' a osadzona w realiach Bliskiego Wschodu w czasie I wojny światowej, zawierająca zdaniem recenzentów wiele błędów i przekłamań historycznych. Thomas Edward Lawrence zginął tragicznie w wypadku motocyklowym w hrabstwie Dorset w Anglii, 19 maja 1935 r. Przeżył burzliwe, pełne niebezpiecznych przygód życie, wsławił się jako organizator antytureckiego powstania Arabów. Jeszcze za życia stał się legendą. 29 - letni Lawrence w brytyjskim sztabie w Kairze otrzymuje specjalne zadanie. Na rozkaz wywiadu ma nawiązać kontakt z emirem Fajsalem (Alec Guinness) i prosić o pomoc wojskową, by wzmocnić arabską rewoltę przeciwko Turkom. Okazuje się, że powstanie upada, musiałby zdarzyć się cud, by znowu porwać ludzi do walki. Lawrence dokonuje tej nieprawdopodobnej rzeczy. Wraz z niewielkim oddziałem szejka Alego (Omar Sharif) rusza do boju. W drodze natyka się na oddział Auda Abu Tayi (Anthony Quinn), który przyłącza się do nich. Zdobywają okupowany przez Turków port Akaba. Ogarnięci euforią zwycięstwa Arabowie porywają się do dalszej walki, wewnętrzne spory jednak nie gasną. W glorii bohatera Lawrence wraca do Kairu. Otrzymuje pieniądze i wojskowe wsparcie na dalsze akcje. 14:30 ORFEUSZ I EURYDYKA Film animowany, 12 min, Polska, 1961 Reżyseria: Edward Sturlis Scenariusz: Janusz Skoszkiewicz Wykonawcy: Zbigniew Niewczas Krótki film animowany w reżyserii Edwarda Sturlisa. Animacja lalkowa o tragicznych losach Orfeusza i pięknej Eurydyki. Po śmierci ukochanej Orfeusz błąka się po świecie, próbując odzyskać utraconą miłość. Ostatecznie schodzi do piekieł, gdzie swoją piękną grą na lirze obłaskawia cerbera i przekonuje Charona, by zabrał go na drugi brzeg Styksu. Tam opowiada bogom podziemnego świata o Eurydyce, próbując nakłonić ich do wypuszczenia przedwcześnie zmarłej dziewczyny. (ŹRÓDŁO: ninateka.pl) 14:55 ZNACHOR Melodramat, 127 min, Polska 1981 Reżyseria: Jerzy Hoffman Scenariusz według powieści Tadeusza Dołęgi - Mostowicza: Jacek Fuksiewicz, Jerzy Hoffman Zdjęcia: Jerzy Gościk Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Jerzy Bińczycki, Anna Dymna, Tomasz Stockinger, Bernard Ładysz, Bożena Dykiel, Artur Barciś, Andrzej Kopiczyński, Piotr Fronczewski, Piotr Grabowski, Jerzy Trela, Maria Homerska, Igor Śmiałowski, Arkadiusz Bazak, Jerzy Block, Bogusław Sochnacki "Znachora", jak żaden inny polski film przedwojenny, otacza legenda. Wpłynęła na nią niezwykła popularność książki Tadeusza Dołęgi - Mostowicza, według której został zrealizowany. Już w 1934 roku Michał Waszyński przeniósł na ekran inną powieść tego autora - "Prokurator Alicja Horn", cztery lata później zrealizował "Znachora", a w roku 1939 "Testament profesora Wilczura". Ten ostatni film po raz pierwszy zaprezentowany został w Generalnej Guberni w roku 1942, ale nie zachowała się jego żadna kopia, wiadomo jedynie, że w pierwszej scenie "Testamentu" pojawia się sam Dołęga - Mostowicz. W sumie w latach 1934 - 39 przeniesiono na ekran 10 dzieł tego pisarza i bez przesady powiedzieć można, iż miał on bardzo duży wpływ na oblicze polskiego kina lat 30. Do jego utworów sięgano także po wojnie. W 1956 Jan Rybkowski zrealizował "Nikodema Dyzmę", a w roku 1983 Stanisław Lenartowicz "Pamiętnik pani Hanki". Powodzenie wprowadzonych do szerokiego rozpowszechniania na początku lat 70. przedwojennych kinowych przebojów, takich jak "Znachor" i "Profesor Wilczur", sprawiło, że TVP nakręciła dwa seriale według utworów Dołęgi - Mostowicza - "Doktor Murek" i "Kariera Nikodema Dyzmy". W roku 1982 powstała kolejna adaptacja "Znachora" zrealizowana przez Jerzego Hoffmana z Jerzym Binczyckim w roli głównej. Opuszczony przez żonę Beatę i siedmioletnią córeczkę Marysię znany chirurg, profesor Wilczur, szuka pocieszenia w alkoholu. Zostaje ograbiony i pobity, na skutek czego traci pamięć. Po kilkunastu latach włóczęgi, pod przybranym nazwiskiem Antoniego Kosiby, osiada na wsi i zyskuje sławę jako znakomity znachor. Marysia, którą umierająca matka oddała na wychowanie właścicielce sklepu, wyrosła na piękną pannę i pracuje u swej opiekunki. Zakochuje się z wzajemnością w młodym hrabim, Leszku Czyńskim, ale jego rodzice nie zgadzają się na ślub. Do dziewczyny wzdycha też syn karczmarza, Zenek, który patrzy z zawiścią na jej znajomość z Czyńskim. Kiedy młodzi wybierają się na wycieczkę motocyklem, Zenek zastawia na nich pułapkę i oboje ulegają wypadkowi. Marysia jest umierająca. Życie ratuje jej znachor Kosiba, który kradnie potrzebne do operacji narzędzia chirurgiczne. Trafia za to do więzienia. Tymczasem Leszek Czyński po wyjściu ze szpitala wyjeżdża na rekonwalescencję do Szwajcarii. Matka okłamuje go, że Marysia nie żyje. Hrabia wraca do kraju z zamiarem popełnienia samobójstwa na grobie ukochanej. 17:15 CZARODZIEJE ZZA KULIS (LES ENCHANTEURS. LA MONNAIE/DE MUNT) Film dokumentalny, 88 min, Belgia, 2016 Reżyseria: Frederic Laffont Scenariusz: Jose Van Dam Film dokumentalny poświęcony operze brukselskiej La Monnaie. Każdego wieczora, kiedy kurtyna się podnosi, na scenie dzieje się magia. Za tym wszystkim stoi wiele osób. Pracę wielu z nich widzimy, jednak część jest dla nas niewidzialna, choć jest równie istotna. Czym jest i jak funkcjonuje opera? Kto i w jaki sposób wykonuje tam swoją pracę? Odpowiedzi na te wszystkie pytania można znaleźć w dokumencie "Czarodzieje zza kulis" ("Les enchanteurs. La Monnaie/De Munt"). 20:00 MAŁE KOBIETKI (LITTLE WOMEN) Film obyczajowy, 114 min, USA 1994 Reżyseria: Gillian Armstrong Scenariusz na podstawie powieści Louisy May Alcott: Robin Swicord Zdjęcia: Geoffrey Simpson Muzyka: Thomas Newman Występują: Winona Ryder, Gabriel Byrne, Trini Alvarado, Samantha Mathis, Kirsten Dunst, Claire Danes, Christian Bale, Eric Stoltz, John Neville i inni Poczytna powieść o czterech siostrach March z niewielkiego amerykańskiego miasteczka, rozgrywająca się w okresie wojny secesyjnej i po jej zakończeniu, po raz pierwszy została przeniesiona na ekran w 1918 roku (był to film niemy). W zrealizowanych przez George'a Cukora "Małych kobietkach" z 1933 roku pamiętną kreację stworzyła Katharine Hepburn. Atrakcją nakręconej 16 lat później wersji Mervyna LeRoya była młodziutka Elizabeth Taylor. W filmie australijskiej reżyserki Gillian Armstrong niekwestionowaną gwiazdą została Winona Ryder, której grę Akademia nagrodziła nominacją do Oscara. Nominacje przyznano również za najlepszą muzykę oryginalną i kostiumy. Spośród czterech dotychczasowych adaptacji "Małych kobietek" powstała jeszcze w 1978 roku wersja telewizyjna Davida Lowella Richa. Louisa May Alcott (1832 - 1888), autorka wydanej w 1869 roku powieści, napisała książkę czerpiąc inspiracje z rodzinnego domu i wlasnych przeżyć. Kreśląc portret jednej z bohaterek, Joe, najbardziej niespokojnej z sióstr March, częściowo przedstawiła siebie. Osadzona w realiach połowy XIX wieku kostiumowa opowieść o nastolatkach wkraczających w świat dorosłych, o ich problemach, marzeniach, pierwszych fascynacjach miłosnych, stała się w Ameryce "czytadłem pokoleń". Choć trwa wojna secesyjna, cztery siostry wiodą sielski żywot w rodzinnym domu pod okiem mądrej, praktycznej i dzielnej matki, pani March (Susan Sarandon). Na barkach kobiety spoczywa cały ciężar obowiązków rodzinnych, podczas gdy jej mąż walczy na froncie. Rodzina mieszka w malowniczo położonym miasteczku Concord w stanie Massachusetts. Najstarsza z sióstr, Meg (Trini Alvarado), jest piękna i próżna. Joe (Winona Ryder) - to pełna temperamentu, zagorzała feministka, marząca o wielkiej literackiej karierze. Umuzykalniona Beth (Claire Danes) jest nieśmiała, delikatna i krucha. Najmłodsza, Amy (Kirsten Dunst, Samantha Mathis), uchodzi za egoistkę, jest zazdrosna o sukcesy starszego rodzeństwa, ale w gruncie rzeczy to dobra dziewczyna. Mimo zdarzających się nieporozumień siostry są bardzo zżyte i kochają się, a o dobre stosunki w rodzinie dba wyrozumiała i czuła matka. Akcja filmu rozpoczyna się podczas mroźnej i śnieżnej zimy, w Wigilię Bożego Narodzenia. Chociaż rodzina Marchów nie żyje w dostatku, dzieli się skromnym świątecznym jadłem z najuboższymi sąsiadami. Spore poruszenie wśród dorastających sióstr wywołuje pojawienie się w zamożnym domu naprzeciwko ich rówieśnika, Lauriego, który najpierw podkochuje się w Joe. Chłopak ma młodego, przystojnego nauczyciela, któremu od razu wpada w oko Meg. 22:10 PAT GARRETT I BILLY KID (PAT GARRETT & BILLY THE KID) Western, 102 min, USA 1973 Reżyseria: Sam Peckinpah Scenariusz: Rudolph Wurlitzer Zdjęcia: John Coquillon Muzyka: Bob Dylan Aktorzy: James Coburn, Kris Kristofferson, Bob Dylan, Richard Jaeckel, Katy Jurado, Slim Pickens, Chill Wills, Jason Robards, R. G. Armstrong, Luke Askew, John Beck, Rita Coolidge i inni Pat Garrett i Billy Kid - legendarne postaci Dzikiego Zachodu - ich burzliwe dzieje były tematem wielu westernów. William Bonney znany jako Billy Kid uchodził za jednego z najgroźniejszych bandytów w XIX - wiecznym Teksasie. Wielokrotny zabójca wstąpił na drogę przestępstwa, mając podobno zaledwie 12 lat. Za głowę wyjętego spod prawa rewolwerowca wyznaczono wysoką nagrodę. Został pojmany przez Pata Garretta i powieszony. Według jednak innych przekazań zginął ponoć w pojedynku z Garrettem, mając 22 lata. Taką właśnie wersję przedstawiają w większości twórcy westernów. Pat Garret i Billy Kid byli kiedyś przyjaciółmi. Garrett porzucił jednak przestępczą działalność. Był szeryfem w kilku miastach w Teksasie. Potem stał się zawodowym łowcą nagród, tropił ściganych przez prawo bandytów. To właśnie Pata Garretta uczynił głównym bohaterem swojego brutalnego i zarazem melancholijnego filmu Sam Peckinpah, reżyser "Strzałów o zmierzchu", "Majora Dundee", "Dzikiej bandy", "Ucieczki gangstera" "Konwoju". Człowieka, który w imieniu prawa zabija dawnego przyjaciela zagrał James Coburn, wysoki, szczupły blondyn, specjalizujący się w rolach twardych, cynicznych facetów o silnym charakterze. Był gwiazdą słynnego westernu Johna Sturgesa "Siedmiu wspaniałych", bohaterem wielu innych dzieł Sama Peckinpaha ("Wielka ucieczka", "Major Dundee", "Żelazny krzyż"), duży rozgłos przyniosła mu seria szpiegowskich filmów o superagencie Flincie. Jako Billy Kid Jamesowi Coburnowi partneruje znany piosenkarz i kompozytor country, Kris Kristofferson ("Narodziny gwiazdy", "Konwój"). Propozycję stworzenia muzyki do filmu otrzymał Bob Dylan, poeta, autor tekstów, kompozytor, producent nagrań. Wspaniałe, nastrojowe utwory ukazały się w lipcu 1973 roku na długogrającej płycie, która podbiła rynek muzyczny. Na planie zdjęciowym w Durango w Meksyku Bob Dylan zgodził się zagrać dopisaną na poczekaniu dla niego rolę Aliasa, jednego z kompanów Billy'ego Kida. Był to debiut ekranowy znanego muzyka. Na ścieżce dźwiękowej do filmu znalazła się słynna ballada rockowa "Knockin’ on Heaven’s Door" napisana przez Boba Dylana. Utwór stał się jednym z największych przebojów Dylana. Warto dodać, że reżyser filmu wprowadził do scenariusza scenę, w której 17 lat później głównego bohatera, podstarzałego już Pata Garretta, zabijają ci sami ludzie, którzy zlecili mu zlikwidowanie Billy'ego Kida. W wersji kinowej usunięto jednak tę scenę, podobnie jak wiele innych fragmentów okrutnej i nostalgicznej ballady Sama Peckinpaha. Podczas montażu wycięto kilkanaście minut filmu i wprowadzono różne zmiany. Ingerencja producentów była na tyle duża, iż reżyser nosił się z zamiarem wycofania swego nazwiska z czołówki filmu. Pat Garrett i Billy Kid spotykają się w filmie zaledwie dwa razy. Najpierw, gdy Billy zostaje osadzony za swoje czyny w więzieniu, skąd zresztą ucieka, potem, gdy ścigający go szeryf Garrett dopada w końcu zbiega. Rewolwerowiec Billy Kid trafia za kratki, lekceważąc ostrzeżenia starego przyjaciela, który nakłania go do opuszczenia terytorium Nowego Meksyku. Dochodzi do strzelaniny i Billy zostaje pojmany. Czeka go kara śmierci. Wyznaczono już dzień egzekucji. Ucieka jednak z więzienia w mieście Lincoln, zabijając dwóch zastępców szeryfa. Wraca do swojej bandy. W pościgu za zbiegiem biorą udział szeryf Pat Garrett, jego nowy zastępca Alamos Bill i Poe, przysłany do pomocy przez gubernatora Wallace'a. 00:05 TERAZ ANIMACJE! - NIEZAPOMINAJKI (FORGLEMMEGEI /FORGET - ME - NOT) Film animowany, 7 min, Dania, 2019 Reżyseria: Katarina Lundquist Scenariusz: Katarina Lundquist Krótki film animowany. W chacie w głębi norweskiego lasu żyje starszy mężczyzna. Pozbawiony nagle długoletniej przyjaźni musi stawić czoła wewnętrznym lękom, by odzyskać spokój. 00:10 TERAZ ANIMACJE! - ANTARKTYDA (ANTARCTICA) Film animowany, 9 min, Belgia, 2016 Reżyseria: Jeroen Ceulebrouck Scenariusz: Jeroen Ceulebrouck Muzyka: Bart Maris Film animowany Grupa poszukiwaczy przygód utknęła gdzieś pośrodku Antarktydy. Podróżnicy próbują znaleźć pomoc, a ich wyprawa staje się wyczerpującym fizycznie i psychicznie wyzwaniem. (źródło: etiudaandanima.pl) 01:05 KINO NOCNE - KSIĘSTWO Dramat, 119 min, Polska 2011 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Barański Zdjęcia: Jacek Petrycki Aktorzy: Rafał Zawierucha, Aldona Jankowska, Michał Anioł, Jan Wojtyński, Grzegorz Gromek, Edward Kusztal, Dorota Piasecka, Jacek Opolski, Jacek Grondowy i inni Wychowany w biednej, świętokrzyskiej wsi Zbyszek marzy, by wyrwać się z niej i zasmakować lepszego życia. Kiedy jednak jego kariera piłkarska, a potem studia prawnicze okazują się niewypałem, staje wobec trudnego dylematu: próbować dalej czy osiąść na ojcowiźnie? Scenariusz "Księstwa" powstał na podstawie wątków trzech powieści Zbigniewa Masternaka: "Niech żyje wolność", "Chmurołap" i "Scyzoryk". Przedstawiony w niej obraz współczesnej, polskiej wsi dość mocno odbiega od tego, do którego przyzwyczaił swoich widzów Andrzej Barański. Proza Masternaka portretuje rodzimą prowincję bez taryfy ulgowej, nie stroni od naturalizmu, wieś w jego utworach nie jest ani spokojna, ani wesoła, choć z drugiej strony nie szokuje też brudem, prymitywizmem i brutalnością jak np. w filmach Wojciecha Smarzowskiego. Tak czy owak trudno się w niej doszukać nieco idyllicznej, poetyckiej, czułej aury, obecnej w licznych dziełach Barańskiego i definiującej poniekąd jego artystyczne emploi. W "Księstwie" twórca "Dwóch księżyców" wyraźnie odchodzi od stylu, który przez wiele lat stanowił jego wizytówkę i odważnie rusza śladem wytyczonym przez Masternaka. Czarno - biała kolorystyka filmu skutecznie odwraca uwagę widza od niewątpliwie istniejącej malowniczości sielskiego pejzażu i piękna lokalnej przyrody. Na pierwszy plan wysuwają się ludzie z ich nierzadko przetrąconymi życiorysami, zwierzęcymi odruchami i starannie skrywanymi ciemnymi sprawkami. Na ich tle Zbyszek, główny bohater filmu, przypomina tańczącego jastrzębia (by przywołać tytuł zapomnianej już nieco powieści Juliana Kawalca), jest wyalienowanym dziwolągiem, nie potrafiącym się odnaleźć ani w rodzinnej wsi (gdzie na przemian śmieją się z niego lub nim gardzą), ani w mieście, którego rozlicznym wymaganiom nie potrafi sprostać. A przy tym jak miecz Damoklesa wisi jeszcze nad nim duchowy testament ojca, podobnego jak on nieszczęśliwego "freaka", który całe życie wpajał synowi, że ich ród wywodzi się z książąt, tylko z biegiem czasu "schłopiał" i dopiero właśnie on - Zbyszek - powinien być tym, który przywróci nazwisku dawną świetność, zaistnieje w wielkim świecie i odniesie sukces. Jednak film Barańskiego nie jest tylko poruszającą opowieścią o wyobcowaniu i trudnym poszukiwaniu własnego miejsca na ziemi. To także raz niemal dramatyczna, a innym razem ocierająca się o satyrę i groteskę panorama losów współczesnych polskich chłopów i ich dzieci, przeżywających gorzkie rozczarowania, kiedy ideały i marzenia sięgają bruku lub kiedy kolejne nadzieje na poprawę życia upadają, a pozostaje tylko codzienna, monotonna harówka. Barański nie byłby jednak sobą, gdyby tego tyleż realistycznego, co i ponurego obrazu nie rozświetlały, choćby z rzadka, wizualne metafory (jak choćby w scenie kończącej film) oraz sekwencje, ukazujące pokłady wrażliwości, zalegające na dnie ludzkiej duszy, pozornie całkowicie stwardniałej od codziennej, bezwzględnej walki o byt (jak w sekwencji prowadzenia wiejskich psów do uśpienia z powodu groźby epidemii). Polska, lata dziewięćdziesiąte ubiegłego wieku. Wywodzący się z biednej, świętokrzyskiej wsi Zbyszek znajduje się na życiowym rozdrożu. Kiedy jego świetnie się zapowiadająca kariera piłkarska legła w gruzach z powodu złośliwego faulu zazdrosnego kolegi postanowił wyjechać do miasta i studiować prawo.Jednak po części z biedy (brakowało mu pieniędzy na książki), a po części z powodu trudności z zaadaptowaniem się do życia w nowym środowisku również i tu mu się nie powiodło. Oblał egzamin "ostatniej szansy" i musiał pożegnać się z uczelnią. Stało się to również powodem rozstania z ukochaną dziewczyną, która - lepiej poradziwszy sobie w mieście - nie zamierza pożegnać się ze swymi planami na przyszłość, by razem ze Zbyszkiem wrócić na wieś. Zbyszek wszakże również wracać nie chce, tym bardziej że nie wie, jak powiedzieć matce, że wszystkie pieniądze, które zainwestowała w naukę jedynaka poszły na marne. Dlatego próbuje chwytać się różnych dorywczych prac, z czasem również nielegalnych, zlecanych przez mafię ukraińską. I tu jednak nie idzie mu najlepiej, często nie ma nawet co jeść. Wreszcie zdesperowany wraca w rodzinne strony. Jest lato, więc jego pobyt nie budzi podejrzeń. W końcu dla studentów trwają wakacje. We wsi Zbyszek od dawna ma nieco pogardliwy pseudonim "książę", co tylko do książek i piłki nożnej się nadaje, a pomóc tyrającej do świtu do nocy matce nie potrafi albo nie chce. No i jeszcze wciąż żywa jest tu pamięć o jego ojcu, nieudaczniku i pijaku. Czy Zbyszek zdoła zrewidować swoje życiowe plany i wtopi się w lokalną społeczność, czy może jeszcze raz podejmie desperacką próbę wyrwania się do lepszego świata? 03:20 CZARODZIEJE ZZA KULIS (LES ENCHANTEURS. LA MONNAIE/DE MUNT) Film dokumentalny, 88 min, Belgia, 2016 Reżyseria: Frederic Laffont Scenariusz: Jose Van Dam Film dokumentalny poświęcony operze brukselskiej La Monnaie. Każdego wieczora, kiedy kurtyna się podnosi, na scenie dzieje się magia. Za tym wszystkim stoi wiele osób. Pracę wielu z nich widzimy, jednak część jest dla nas niewidzialna, choć jest równie istotna. Czym jest i jak funkcjonuje opera? Kto i w jaki sposób wykonuje tam swoją pracę? Odpowiedzi na te wszystkie pytania można znaleźć w dokumencie "Czarodzieje zza kulis" ("Les enchanteurs. La Monnaie/De Munt").