TVP Historia Środa, 30.12.2020 Zmiany z dnia 29.12.2020 w stosunku do raportu z dnia 23.12.2020 (dodano pozycję programową) 07:10 PEWNEGO RAZU NA ZACHODZIE - ODC. 1. O JEZIORZE, KTÓREGO NIE BYŁO Film dokumentalny, 13 min, Polska, 2017 Reżyseria: Dagmara Spolniak Scenariusz: Dagmara Spolniak "Pewnego razu na Zachodzie" to czteroodcinkowy cykl reportaży, które z przymrużeniem oka i wyrazistą narracją nawiązującą do parodii westernów Sergio Leone, opowiada o mniej znanych postaciach i obyczajowości Śląska. Znajdzie się w nim historia sztucznego jeziora wybudowanego sumptem rodziny Garnierów z Turawy, spokrewnionych z założycielami znanej firmy kosmetycznej, perypetie Fryderyka Wielkiego, a właściwie jego pomnika, który po 1945 zniknął w niewyjaśnionych okolicznościach, wyczyny najsłynniejszego i najbardziej rozpoznawalnego medialnie duetu śląskich Robin Hoodów, czyli Karola Pistułki i Wincentego Eliasza oraz wspomnienie Emina Paszy z nadopolskiej Młynówki, który stał się bohaterem "W pustyni i w puszczy" Sienkiewicza. (dodano pozycję programową) 12:45 KUCHNIA ŻYDOWSKA - KUCHNIA POLSKICH ŻYDÓW ODC. 3 BRAKTEATY I ARENDY Magazyn, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Wykonawcy: Łukasz Modelski (prowadzący) W kolejnym odcinku poznamy przepis na cymes z marchwi i kaczkę w pomarańczach. (dodano pozycję programową) 13:10 KRÓTKA HISTORIA - (4) MARSZAŁEK I... ARTYSTA Felieton, 4 min, Polska, 2016 Cykl dokumentalny Marszałek, malarz, poeta. Marszałek Śmigły - Rydz znany jest jako żołnierz, ale był on również artystą. Urodził się w Brzeżanach. Ten ubogi chłopiec mógł się kształcić dzięki pomocy miejscowego społeczeństwa. Studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (Pankiewicz, Aksentowicz). Na dalsze studia wyjechał do Monachium. Potem studiował jeszcze na UJ na Wydziale Filozofii. Wyboru wojska jako drogi życiowej dokonał nie bez rozterek. Podczas służby malowanie traktował jako odpoczynek. Po kampanii wrześniowej znalazł się w Rumunii, a potem na Węgrzec. Dużo malował i piszał wiersze. Zmarł w Warszawie 2 grudnia 1941 roku. Pochowany na Powązkach pod nazwiskiem Adam Zawisza 6 grudnia 1941 roku. (dodano pozycję programową) 14:30 KOŁO HISTORII - ZBYT DUMNI BY ŻYĆ W NIEWOLI Reportaż, 22 min, Polska, 2015 Scenariusz: Adam Sikorski Zdjęcia: Tomasz Smyk Mapa bitew i potyczek Powstania Styczniowego to ponad 1300 krwawych punktów - płonących od Rusi, przez Królestwo Polskie, po Litwę i Żmudź. Mapa zdarzeń Powstania to ponad 1300 głębokich blizn w duszy narodu. To również tyle samo obywatelskich zobowiązań, byśmy pamiętali - taką syntetyczną myślą skwitować można treść reporterskiego zapisu z uroczystości, jakie odbyły się 21 czerwca 2015 roku we wsi Częstoborowice, miejscowości wielce ważnej w dziejach powstańczej legendy. Narracja opowieści postępować będzie dwoma ścieżkami. Pierwsza to dzisiejszy pomnik, jego inicjatorzy i twórcy w odświętnym zgromadzeniu, podpisanie aktu erekcyjnego i odsłonięcie monumentu, chwila wspólnej zadumy nad mogiłą 107 bohaterów. A w tle owo sławne "wczoraj" i śledztwo historyczne z bardzo mizernym zasobem źródeł. Przy ogromnej mnogości powstańczych zdarzeń historyk ma problemy ze wszystkim - z faktami, datami, topografią. I dokładnie tak jest w przypadku Częstoborowic. Funkcjonują zamiennie obok siebie pojęcia - bitwy i rzezi częstoborowickiej, literatura wymienia dwie daty, a topografia pola walki, to nierozwiązywalny na razie rebus. Streścimy - przy wsparciu eksperta, profesora Eugeniusza Niebelskiego - swego rodzaju stan badań i sformułujemy postulaty badawcze na przyszłość. Jesienią, po żniwach, zamierzamy pod Częstoborowice wrócić i przeprowadzić tutaj badania archeologiczne pola bitwy. Na razie zaś czujemy satysfakcję z mocnego powrotu zatartej nieco już lokalnej pamięci. (dodano pozycję programową) 20:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 30 GRUDNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1805 - Trybunat, czyli jedna z ówczesnych francuskich izb prawodawczych zaproponowała Napoleonowi przyjęcie przydomka "Wielki"; 1905 - w Wiedniu odbyło się pierwsze wykonanie najsławniejszej operetki "Wesołej wdówki" Franciszka Lehara; 1924 - amerykański astronom Edwin Hubble wykazał, że mgławice są systemami gwiezdnymi podobnymi do galaktyk; 1985 - ukazało się w podziemnym obiegu pierwsze wydanie książki Teresy Torańskiej "Oni";