TVP Historia Czwartek, 07.01.2021 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 7 STYCZNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1610 - Galileusz odkrył cztery księżyce Jowisza; 1927 - pierwsze stałe połączenie telefoniczne między Londynem a Nowym Jorkiem; 1953 - prezydent Harry Truman poinformował o skonstruowaniu pierwszej na świecie bomby wodorowej; 1977 - w Czechosłowacj opublikowano deklarację zwaną "Kartą 77"; 07:20 WIKTORIA S.II - ODC 16 (SERIA 2, ODC. 8) KOMFORT SUMIENIA (VICTORIA, SEASON 2, EP. 8 - THE LUXURY OF CONSCIENCE) Serial historyczny, 46 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Tom Vaughn Scenariusz: Daisy Goodwin Aktorzy: Jenna Coleman, Tom Hughes, Catherine H. Flemming, Rufus Sewell, Daniela Holtz Między Albertem i Wiktorią dochodzi do spięć. Jedną z przyczyn jest obecność baronessy Lehzen, która opiekowała się Wiktorią w dzieciństwie i nadal odgrywa ważną rolę w jej życiu. Wiktoria będzie musiała dokonać wyboru. 08:55 HISTORIA POLSKI - OŁTARZE PAPIESKIE Film dokumentalny, 37 min, Polska, 1998 Scenariusz: Maria Anna Mydlarska, Jacek Mydlarski Zdjęcia: Grzegorz Dolecki Muzyka: Marek Kuczyński Wykonawcy: Cezary Paciorek, Adam Wendt Film poświęcony ołtarzom budowanym na spotkania papieża Jana Pawła II z wiernymi oraz celebracje mszy świętych podczas pielgrzymek do Ojczyzny. Architekci i budowniczowie opowiadają o inspiracjach, symbolice i przesłaniach zawartych w ołtarzach oraz trudnościach technicznych związanych z ich budową. W audycji archiwalne zdjęcia z budowy ołtarzy oraz materiały filmowe ze Mszy Świętych celebrowanych przez Jana Pawła II w Warszawie na pl. Defilad w 1987 roku, na Agrykoli w 1991 roku, na pl. Zwycięstwa 1979 roku oraz w Gdańsku w roku 1987. 09:45 SENSACJE XX WIEKU - DECYDUJĄCA BITWA CZ. 1 Kameralne i studyjne (widowisko), 46 min, Polska, 2003 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Waldek Szmidt Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) O świcie 6 czerwca 1944 r. major Werner Pluskat z 352. Dywizji Piechoty przyszedł do bunkra obserwacyjnego w pobliżu Arromanche w Normandii i przez kilka minut lustrował przez lornetkę morze. Nie dostrzegł niczego niepokojącego, żadnej oznaki aktywności nieprzyjaciela. Nie zdziwiło go to, pogoda była bardzo zła, wiał silny wiatr, fale dochodziły do dwóch metrów wysokości. W takich warunkach byłoby dziwne, gdyby nieprzyjaciel zechciał wysyłać do brzegu niewielkie jednostki desantowe. Być może w ogóle nie wierzył, że Amerykanie i Anglicy zdecydują się dokonać inwazji na francuskie wybrzeże, gdzie od lat budowano barierę nie do pokonania, Wał Atlantycki. 10:45 BIBLIA - ŚWIĘTY PAWEŁ, CZ. 1 (THE BIBLE - PAUL OF TARSUS P. 1) Serial religijny, 43 min, Niemcy/Włochy/Francja/USA, 2000 Reżyseria: Roger Young Aktorzy: Johannes Brandrup, Barbara Bobulova, Giorgio Pasotti, Thomas Lockyer Cykl filmów ze znakomitą obsadą, opowiadający o głównych postaciach biblijnych. Fresk historyczny ukazujący życie św. Pawła od prześladowań chrześcijan, poprzez jego działalność misyjną, po uwięzienie w Cezarei i wysłanie go do Rzymu. 12:15 CZAS HONORU - ODC. 4 PRZYSIĘGA Serial wojenny, 45 min, Polska, 2008 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Wojciech Wójcik Scenariusz: Jarosław Sokół, Jerzy Matysiak Aktorzy: Jan Englert, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Maja Ostaszewska, Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Piotr Żurawski, Łukasz Konopka, Agnieszka Więdłocha, Anna Romantowska Janek mieszka u stolarza Maciejewskiego. Jego 16 - letnia wnuczka Jadzia podkochuje się w Janku. Z kolei Bronek mieszka u kolejarza Edwarda, którego żona Wisia próbuje uwieść przystojnego dywersanta. Czesław i Michał mieszkają w dworku Dobrzańskich. Mają zorganizować komórkę kontrwywiadu. Bronek spotyka się ze swoimi ludźmi, którzy przeprowadzili ostatnio nieudaną akcję i chcą wbrew rozkazom naprawić swój błąd - zlikwidować zdrajcę. Władek podejmuje nieudaną próbę ucieczki. Jest przesłuchiwany i torturowany. Leon Sajkowski próbuje bezskutecznie wydostać się razem z rodziną z getta. Składa podania do władz, twierdzi, że on i jego bliscy nie są żydowskiego pochodzenia. Karol zaprzysięga Wandę i swojego dawnego podwładnego Woźniaka. Wykorzystuje w tym celu zaprzyjaźnionego księdza. 13:15 NEANDERTALCZYCY. POZNAJ SWOICH PRZODKÓW - POZNAJ SWOICH PRZODKÓW. ODC. 1/2 (NEANDERTHALS: MEET YOUR ANCESTORS) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2018 Wykonawcy: Andy Serkis Neandertalczycy. Przywykliśmy myśleć o nich jako o prymitywach i małpoludach, jak o nieudanym prototypie nowoczesnego człowieka. Najnowsze badania jednak wykazują, że neandertalczycy wcale nie zniknęli. Wciąż żyją. W nas. Według naukowców większość dzisiejszych mieszkańców planety nosi w DNA geny neandertalczyków. Można to wytłumaczyć tylko w jeden sposób. Gdzieś, kiedyś neandertalczycy i praprzodkowie człowieka współczesnego musieli mieć wspólne dzieci. Co więcej, neandertalskie dziedzictwo wciąż daje o sobie znać. Wpływa na naszą skórę, układ odpornościowy, ryzyko zachorowania na raka. W filmie autorzy spróbują rozwikłać niektóre zagadki tajemniczych przodków ludzi. Na podstawie zachowanych szczątków stworzą najwierniejszy w historii komputerowy portret neandertalczyka. Zbadają ich siłę, umiejętności adaptacyjne i inteligencję, a nawet mowę. Następnie poproszą Andy’ego Serkisa, hollywoodzkiego eksperta od nowoczesnych technologii filmowych, by wyczarował cyfrowego neandertalczyka, przenosząc widzów o tysiąclecia wstecz. Z pierwszej części widzowie dowiedzą się, jak wyglądał, neandertalczyk, jak się poruszał i czemu zawdzięczał swoją nadzwyczajną siłę. 14:15 KRAJOBRAZY DZIKIEGO ZACHODU - ODC. 1/3. GÓRY (ODC. 1/3) Film dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2014 Reżyseria: Wayne Shipley Scenariusz: William Blewett Film pokazuje, w jaki sposób dzikie dziewicze obszary kontynentu północnoamerykańskiego wpłynęły na historię Dzikiego Zachodu. W pierwszym odcinku odkrywamy trzy wielkie pasma górskie: Appalachy, Góry Skaliste i Sierra Nevada oraz zgłębiamy, jak poradzili sobie z nimi pionierscy osadnicy. Drugi odcinek pokazuje Wielkie Równiny, krainę bezleśnych łąk zajmującą powierzchnię pół miliona kilometrów kwadratowych, która była scenerią niektórych najbardziej dramatycznych wydarzeń w tamtym czasie. W trzecim odcinku pokażemy pięć wielkich pustyń Ameryki, które stały na drodze pionierów w podróży na Zachodnie Wybrzeże. 16:35 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - SERCE STAREGO MŁYNA Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Serce starego młyna. Umierają cicho i godnie gdzieś na obrzeżach naszej codzienności. Niegdyś ich nieustanny turkot był tętnem małych lokalnych społeczności. Ciągnęły do młynów karawany furmanek, kwitło wokół nich życie towarzyskie. Odeszły z wiekiem XX. Ale niektóre z nich, jak młyn w Błażowej, ciągle mają ciekawe historie do opowiedzenia. Z tym miejscem wiąże się wiele tajemnic. A my, wraz z miejscowymi pasjonatami spróbujemy odnaleźć prawdopodobnie przysypaną ziemią maszynownię, a w niej silnik, dawniej wprawiający koło młyńskie w ruch. Jeśli poszukiwania się powiodą, miejscowemu Muzeum Silników Stacjonarnych i Techniki Rolniczej w Konieczkowej przybędzie nowy eksponat. 17:35 HISTORIA POLSKI - KOLBA, NA SZCZĘŚCIE! Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2010 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz, Maria Nockowska Scenariusz: Maria Nockowska Zdjęcia: Józef Szymura, Piotr Jankowski, Paweł Pietraszewski Muzyka: Marzena Majcher Krzysztof Kolberger (ur. 13 sierpnia 1950 w Gdańsku, zmarł 7 stycznia 2011) popularny aktor i zarazem ambasador ludzi chorych. Człowiek, który na scenie tworzy wybitne kreacje, za kulisami, od kilkunastu lat, zmagał się z chorobą nowotworową. Życie z wyrokiem stało się szansą na odkrycie nowych możliwości bycia człowiekiem i bycia dla innych. Kolba, na szczęście! to zapis balansowania na granicy życia i śmierci, afirmacja życia we wszystkich jego przejawach. Film opowiada o artyście spełnionym, człowieku sukcesu, ale również o Hiobie, którego los wystawia na coraz to nowe próby. Czy to właśnie one ujawniły mu nowy wymiar człowieczeństwa? Śledzimy nakładanie się dwu biografii Krzysztofa tej artystycznej i tej zwykłej, w której, po zmyciu makijażu, aktor staje się pacjentem udręczonym rytuałem życia z chorobą. Przemiana odbywa się błyskawicznie - na granicy sceny i garderoby, w której bohater przyjmuje leki i poddaje się badaniom, by po chwili wyjść na scenę i kontynuować spektakl. Sceny ukazujące normalny żywot zawodowy i prywatny Kolbergera (próby w teatrze, udział w spektaklach, spotkania z publicznością w trakcie monodramów i wieczorów poetyckich, aktywność towarzyską, rodzinną) przeplatają się z wizytami u lekarzy, badaniami kontrolnymi, pomiarami poziomu cukru, przyjmowaniem leków i zastrzyków z insuliną. Oglądamy garść epizodów z trwającej kilkanaście lat egzystencji aktora w cieniu choroby, z jej dramatycznymi nawrotami zakończonymi skomplikowanymi operacjami. Choroba zmusza do życia w niezwykłym rygorze i zaplanowanym co do minuty rytmie dnia. Jeden z dni powszednich to przygotowania do kilkudniowego wyjazdu w Polskę, który staje się poważną operacją logistyczną. Krzysztof wyrusza niczym himalaista, z licznymi zestawami żywności, spreparowanymi wg wskazań dietetyków i lekarzy. Niedobór insuliny grozi mu w każdej chwili dramatyczną zapaścią, zasłabnięciem a nawet śpiączką. Stałym elementem terminarza Krzysztofa są spotkania z lekarzami: prof. Stanowskim i prof. Krawczykiem, którzy go operowali oraz prof. Szczylikiem stałym konsultantem i opiekunem. Kamera towarzyszy mu podczas wizyt kontrolnych, zabiegów rehabilitacyjnych oraz częstych, kilkudniowych pobytów w szpitalu. Osobną rolę w zdrowotnej epopei Krzysztofa odgrywa dr Ewa Sejda z Krynicy. Kolberger rozmawia z nią kilka razy dziennie, informując po każdym posiłku o swoim samopoczuciu i poziomie cukru. Ich spotkania odbywają się w krynickim sanatorium. Kamera śledzi spotkania Krzysztofa z bliskimi mu osobami, w tym byłą żoną Anną Romantowską, z którą pozostaje w wielkiej przyjaźni i która wspomaga go w chorobie. Krzysztof żyje także dzięki przyjaciołom: prywatnym i zawodowym, takim jak: Małgorzata Zajączkowska, Maria Pakulnis, Krystyna Janda, Anna Dymna, Leszek Wosiewicz, Andrzej Wajda; Izie, przykład Krzysztofa, pomógł oswoić własną chorobę. Mimo nawrotów nowotworu nie straciła nadziei, pracuje a dom jest zawsze pełen gości. Skoro Krzysztofowi się udało to i jej się uda. Leitmotivem opowieści jest Gdańsk Wrzeszcz, miasto dzieciństwa i młodości, do którego Krzysztof wraca w sensie fizycznym i mentalnym. Rodzinny dom z ogrodem we Wrzeszczu to osobista arkadia, punkt odniesienia, miejsce magiczne, idealne do opowieści o rodzinie, historii, protoplastach i imponderabiliach. Pejzaże Wybrzeża są tłem przemyśleń aktora związanych z traumatycznym doświadczeniem choroby. Czy ciągła obecność śmierci może nadać nowy sens życiu? Klamrą narracyjną filmu jest makabryczna pomyłka - nadana 17 lipca 2007 roku przez jedną ze stacji telewizyjnych informacja o śmierci Krzysztofa. Ludzie wierzą, że takie zdarzenie to dobra wróżba. 18:45 WIKTORIA S.II - ODC 17 (SERIA 2, ODC. 9) UKOJENIE I RADOŚĆ, CZĘŚĆ PIERWSZA (VICTORIA, SEASON 2, EP. 9, COMFORT AND JOY, PART ONE) Serial historyczny, 48 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Tom Vaughn Scenariusz: Daisy Goodwin Aktorzy: Jenna Coleman, Tom Hughes, Catherine H. Flemming, Rufus Sewell, Daniela Holtz Odc. 17 (seria 2, odc. 9) Wiktoria i Albert przygotowują się do świąt Bożego Narodzenia. Albert wprowadza na dworze nowe świąteczne obyczaje. W pałacu pojawiają się choinki. Wbrew woli Wiktorii, zaprasza do wspólnego świętowania jej najbliższych krewnych. 21:00 WINDSOR. NAJWIĘKSZA MIŁOŚĆ ELŻBIETY II - LATA 1972 - 1992: CZTERY ROZWODY I POŻAR. ODC. 4/4 (ODC. 4/4) Film dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Paul Nelson Scenariusz: Paul Nelson Historia zamku Windsor, którego mury i wieżyczki wciąż strzegą najgłębszych tajemnic rodziny królewskiej. Zamek w Windsorze jest czymś więcej niż tylko zamkiem i domostwem: od prawie 1000 lat jest sceną, na której występowały niektóre z największych nazwisk w historii Wielkiej Brytanii, gdzie planowały i realizowały swoje najbardziej kontrowersyjne posunięcia. Windsor, największy i najdłużej zamieszkiwany zamek na świecie, był świadkiem niezliczonych królewskich narodzin, zgonów i zaślubin, a także wytrzymał liczne oblężenia i bitwy. Dzięki porywającym rekonstrukcjom, szczerym wywiadom i nowym materiałom archiwalnym, seria ujawnia wiele faktów dotyczących najsłynniejszej brytyjskiej rodziny. 21:55 MIASTO GNIEWU S.I - /1/ Film dokumentalny, 29 min, Polska, 2017 Reżyseria: Dawid Sawicki Scenariusz: Dawid Sawicki Zdjęcia: Tomasz Nawrocki Muzyka: Tomasz Kamiński Cykl dokumentalny opowiadający o początkach zorgaznizowanej przestępczości w Polsce. Pierwsza seria składa się z 13 odcinków. Każdy epizod opowiada o jednej zbrodni gangsterskich porchunków. W cyklu wykorzystano materiały archiwalne Telewizji Polskiej S. A. , materiały archiwalne Komendy Stołecznej Policji oraz warszawskich prokuratur i sądów. Odcinek 1. Początki. Historia: W pierwszym odcinku widzowie dowiedzą sie o zmianach ustrojowych w kraju i jak te przemiany wpłynęły na rozwój zorganizowanej przestępczosci. Opowiemy historię powstania grupy pruszkowskiej. Jak gangsterzy rośli w siłę, na czym zarabiali i jakie mieli sposoby działania. Opowiemy również, jak wyglądała na poczatku lat 90. polska policja i czy była przygotowana do walki ze zorganizowana przestępczością. Zbrodnia: Zabójstwo dwóch pruszkowskich gangsterów Janusza S. ps. Lulek i Andrzeja N. ps. Słoń w podwarszawskiej miejscowości Siestrzeń 29 maja 1990 roku. 01:10 SENSACJE XX WIEKU - DECYDUJĄCA BITWA CZ. 1 Kameralne i studyjne (widowisko), 46 min, Polska, 2003 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Waldek Szmidt Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) O świcie 6 czerwca 1944 r. major Werner Pluskat z 352. Dywizji Piechoty przyszedł do bunkra obserwacyjnego w pobliżu Arromanche w Normandii i przez kilka minut lustrował przez lornetkę morze. Nie dostrzegł niczego niepokojącego, żadnej oznaki aktywności nieprzyjaciela. Nie zdziwiło go to, pogoda była bardzo zła, wiał silny wiatr, fale dochodziły do dwóch metrów wysokości. W takich warunkach byłoby dziwne, gdyby nieprzyjaciel zechciał wysyłać do brzegu niewielkie jednostki desantowe. Być może w ogóle nie wierzył, że Amerykanie i Anglicy zdecydują się dokonać inwazji na francuskie wybrzeże, gdzie od lat budowano barierę nie do pokonania, Wał Atlantycki. 02:05 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - SERCE STAREGO MŁYNA Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Serce starego młyna. Umierają cicho i godnie gdzieś na obrzeżach naszej codzienności. Niegdyś ich nieustanny turkot był tętnem małych lokalnych społeczności. Ciągnęły do młynów karawany furmanek, kwitło wokół nich życie towarzyskie. Odeszły z wiekiem XX. Ale niektóre z nich, jak młyn w Błażowej, ciągle mają ciekawe historie do opowiedzenia. Z tym miejscem wiąże się wiele tajemnic. A my, wraz z miejscowymi pasjonatami spróbujemy odnaleźć prawdopodobnie przysypaną ziemią maszynownię, a w niej silnik, dawniej wprawiający koło młyńskie w ruch. Jeśli poszukiwania się powiodą, miejscowemu Muzeum Silników Stacjonarnych i Techniki Rolniczej w Konieczkowej przybędzie nowy eksponat. 02:35 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - PETAIN Magazyn, 18 min, Polska, 1996 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Odcinek przedstawia sylwetkę marszałka Philippe'a Petaina - bohatera I wojny światowej, który, gdy stanął na czele rządu Vichy, stał się symbolem kolaboracji z okupantem niemieckim. Obraz tworzą czarno - białe archiwalne materiały filmowe.