TVP Historia Niedziela, 10.01.2021 06:40 BYŁ TAKI DZIEŃ - 10 STYCZNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1863 - pierwsza linia metra ruszyła w Londynie; 1920 - rozpoczęła działalność Liga Narodów; 1982 - po czterech tygodniach "milczenia" uruchomiono telefony w Polsce; 1951 - apel Jerzego Putramenta, prezesa ZLP, do pisarzy o pobudzanie entuzjazmu dla planu sześcioletniego 06:50 TERRORYSTA OD PANA BOGA ŚW. ANDRZEJ BOBOLA Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2000 Reżyseria: Krzysztof Żurowski Scenariusz: Krzysztof Żurowski Film dokumentalny poświęcony Andrzejowi Boboli, świętemu objawiającemu się kilkakrotnie w trudnych momentach dla Polski, przepowiadając, że będzie patronem kraju. 09:00 WIEDŹMIN - ODC. 11/13 JASKIER Serial fantastyczno - przygodowy, 45 min, Polska 2002 Reżyseria: Marek Brodzki Scenariusz: Michał Szczerbic Zdjęcia: Bogdan Stachurski Muzyka: Grzegorz Ciechowski Aktorzy: Michał Żebrowski, Anna Dymna, Ewa Wiśniewska, Grażyna Wolszczak, Andrzej Chyra, Maciej Kozłowski, Zbigniew Zamachowski, Michał Milowicz, Dorota Kamińska, Henryk Talar, Karolina Gruszka, Agnieszka Sitek, Maja Ostaszewska, Agata Buzek, Daniel Olbrychski Po rozprawie z podstępną Renfri i jej zbirami wiedźmin Geralt dowiaduje się od Stregobora, że to Dzierzba spaliła świątynię Melitele. Czarownik utrzymuje, iż Ciri przeżyła rzeź Ellander, ale nie chce mówić nic więcej. Geralt opuszcza Blaviken, aby szukać dziewczynki. Na szlaku wiodącym na południe wiedźmin spotyka starego kompana, barda Jaskra. Targany wątpliwościami Geralt zastanawia się nad istotą Dobra i Zła i sensem swojego powołania. Wsparcie Jaskra bardzo mu pomaga przezwyciężyć trudny czas. Razem jadą do Brokilonu, gdzie, jak przypuszcza Geralt, może być Ciri. Jaskier wiele sobie obiecuje po pobycie w miejscu, gdzie są same kobiety. Niestety, najwidoczniej Stregobor nie powiedział Geraltowi całej prawdy, w Lesie Driad nie ma Dziecka Przeznaczenia. Jest za to wielu elfich uciekinierów. Geralt rozmawia z nimi w nadziei poznania prawdy. Od elfów wiedźmin dowiaduje się o tym, że za splądrowaniem świątyni Melitele stoją rycerze Białej Róży i intrygant Falwick. Ciri, którą interesuje się sam cesarz Nilfgaardu, została porwana, banda Renfri zacierała ślady. Pani Lasu Brokilonu radzi wiedźminowi nie interesować się więcej wielką polityką, Geralta jednak dalej łączą z dziewczynką silne więzi. Wiedźmin i zawiedziony pobytem w Brokilonie bard wyruszają z Lasu Driad wraz z elfim patrolem. Po drodze wiedźmin podsłuchuje rozmowy oddziału rycerzy cesarskich. Zamierza pokrzyżować szyki im i Falwickowi. Przebrany za Nilfgaardczyka udaje się do łaźni, gdzie spotyka znajomego, zbira Cykadę. Geralt teraz już wie, gdzie jest przetrzymywana Ciri. 09:55 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - KISZONKI ZDROWE I SMACZNE Magazyn, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Jarosław Frankowski, Sławomir Orman Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) W swojej kolejnej wyprawie kulinarnej Karol Okrasa opowie widzom o kiszonkach, a także o pomysłach, jak je wykorzystać do tworzenia ciekawych i smacznych potraw. Oczywiście w Polsce od wieków kiszenie było jednym ze sposobów konserwacji żywności, co było w dawnych czasach podstawowym problemem. Smak kiszonej kapusty, ogórków, buraków na barszcz czy mąki na żurek towarzyszy nam od pokoleń. Dziś dodatkowo wiemy, że sfermentowana, czyli ukiszona żywność jest bogata w żywe kultury bakterii i korzystnie wpływa na zdrowie dzięki zawartości probiotyków, mających dobroczynne działanie na naszą florę jelitową. A przy tym kiszonki są smaczne. Warto więc po nie sięgać, zwłaszcza w sezonie jesienno - zimowym, kiedy to ilość świeżych warzyw i owoców jest ograniczona. Jakie potrawy z udziałem kiszonek przygotuje nasz kucharz? Będą to: tatar z wołowiny z dodatkiem kiszonej rzodkiewki i czosnku, zupa z kiszonych pomidorów na perliczce oraz dla wegetarian placki z soczewicy i szpinaku z salsą z kiszonych buraków. 10:25 MAGURSKI PARK NARODOWY Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2005 Autor: Paweł Hertel Reżyseria: Paweł Hertel Scenariusz: Paweł Hertel, Ryszard Wyrzykowski Zdjęcia: Roman Dębski Wykonawcy: Grzegorz Pawlak Film prezentuje bogactwo fauny i flory szóstego co do wielkości parku narodowego w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem unikatowych gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt i Roślin. Poznajemy zasady i metody ochrony zasobów przyrody, jak również znaczenie parku dla badań naukowych, edukacji ekologicznej i dydaktyki oraz dziedzictwa kulturowego. Film zrealizowano w cyklu rocznym, co pozwoliło na ukazanie walorów krajobrazowych tej części Beskidu Niskiego w każdej porze roku. 11:15 SZLAK NADZIEI - /2/ Reality show, 43 min, Polska, 2020 Reżyseria: Dariusz Goczał, Dariusz Goczał Scenariusz: Dariusz Goczał, Dariusz Goczał, Mikołaj Wit Wykonawcy: Ida Nowakowska (prowadząca), Łukasz Nowicki "Szlak nadziei" to cykl o charakterze historyczno - survivalowym, który połączy polską historię z wielką przygodą. Ideą projektu jest upamiętnienie prawie 4 - letniej wędrówki 120 tysięcy żołnierzy i cywilów, którzy przeprawiając się przez 3 kontynenty, przebyli trasę 12500 km i zostali zapamiętani jako Armia Andersa. W programie dokonamy próby odtworzenia szlaku przebytego przez żołnierzy generała Andersa - od miejsca zesłania na Syberii aż po bohaterską bitwę o Monte Cassino. Zadaniem szóstki uczestników będzie pokonanie podobnej trasy, zmierzenie się z dziką przyrodą, mroźną Syberią i rozpaloną słońcem irańską pustynią. Uczestnicy, aby przetrwać tę wyjątkową wyprawę, będą musieli wykazać się sprytem, pomysłowością i sztuką negocjacji. "Szlak nadziei" będzie formą hołdu oddawanego przez uczestników tym, którzy z tułaczy stali się żołnierzami, aby później z żołnierzy stać się bohaterami. Prowadząca - Ida Nowakowska. Szóstka uczestników razem z prowadzącą Idą Nowakowską przemierzają wsypę Olchon śladami zesłanych tam w przeszłości Polaków. Na tej największej na Bajkale wyspie poznają nieludzkie realia sowieckich łagrów, gdzie przez dziesięciolecia trafiali rodacy. Po opuszczeniu Bajkału wyruszają w drogę do polskiej wioski Wierszyna leżącej w głębi mroźnej Syberii. Na miejscu znajdują nocleg i życzliwą gościnę. Przekonują się, że polskie serce bije także na dalekiej Syberii. 13:10 PLANETY - WEWNĘTRZNE ŚWIATY. ODC. 1/5 (THE PLANETS) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Martin Johanson Ta niezwykle ambitna seria pokazuje najważniejsze momenty z historii Układu Słonecznego. Dzięki wykorzystaniu efektów specjalnych przybliża ekscytującą historię wszystkich ośmiu planet. Przenosi widzów na powierzchnię tych, często bardzo dynamicznie zmieniających się, światów, a dzięki temu mogą uczestniczyć w dramatycznych zjawiskach, które je ukształtowały. W pierwszym odcinku historia planet najbliższych Słońcu. Przez pierwsze miliony lat po narodzinach Słońca nie ma światów, które byłyby świadkami jego formowania. Tylko potężna chmura pyłu i gazu, pozostałości procesu powstawania Słońca. Przez dziesiątki milionów lat grawitacja przyciąga je wzajemnie do siebie i tak powstają zalążki planet. Najbliżej Słońca tworzą się cztery skaliste światy. Wpływają na nie dramatyczne zmiany głównej gwiazdy. Stają się bardziej lub mniej przyjazne. Obecnie wypalony Merkury znajduje się zbyt blisko bezlitosnego Słońca. Dalej zaś mamy przegrzaną Wenus spowitą gęstą duszącą atmosferą. Najdalszy jest Mars zamarznięty, pustynny świat. Tylko jedna z tych planet nadaje się do zamieszkania - Ziemia. Jej powierzchnię w znacznej części pokrywa woda. Ale gdy rozpoczęliśmy eksplorację Układu Słonecznego, odkryliśmy coś zaskakującego. Nasze siostrzane światy nie zawsze były tak surowe. Kiedyś być może również na nich panowały warunki sprzyjające życiu. 14:15 TAJEMNICE POCZĄTKÓW POLSKI - WYSPA WŁADCÓW Dokument fabularyzowany, 44 min, Polska, 2012 Reżyseria: Zdzisław Cozac Scenariusz: Zdzisław Cozac, Janusz Górecki Zdjęcia: Stanisław Plewa, Zdzisław Cozac Wykonawcy: Maciej Gudowski Tytułowa wyspa władców to Ostrów Lednicki, leżący między Gnieznem a Poznaniem, na którym znajdowała się jedna z siedzib Mieszka I i Bolesława Chrobrego. Film przedstawia jego dzieje od czasów rozpoczęcia budowy rezydencji książęcej na wyspie (druga połowa X wieku) do najazdu na Wielkopolskę i zniszczenia grodu przez czeskiego księcia Brzetysława (ok. 1038 r.). Sceny z prologu filmu symbolizują historyczny przełom w państwie Mieszka I; dotychczasowe wierzenia pogańskie ma zastąpić wiara chrześcijańska, wprowadzana z woli księcia Polan. Jednym z najważniejszych zadań w tym planie była budowa nowych grodów, a w nich murowanych obiektów sakralnych, kościołów i kaplic oraz rezydencji pałacowych władcy. 15:05 BIBLIA - ŚWIĘTY PAWEŁ, CZ. 2 (THE BIBLE - PAUL OF TARSUS P. 2) Serial religijny, 43 min, Niemcy/Włochy/Francja/USA, 2000 Reżyseria: Roger Young Aktorzy: Johannes Brandrup, Barbara Bobulova, Giorgio Pasotti, Thomas Lockyer Fresk historyczny ukazujący życie św. Pawła od prześladowań chrześcijan, poprzez jego działalność misyjną, po uwięzienie w Cezarei i wysłanie go do Rzymu. 16:30 GIGANCI HISTORII - ODC. 2 BITWA O ANGLIĘ Teleturniej, 47 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Edyta Gładys Wykonawcy: Maciej Kurzajewski (prowadzący) Jeszcze nigdy w historii ludzkich konfliktów tak wielu nie zawdzięczało tak dużo tak nielicznym. Co miał na myśli Winston Churchill, mówiąc te słowa? Tematem rozgrywki Gigantów historii jest tym razem Bitwa o Anglię! 18:00 NOCE I DNIE - ODC. 4/12 - WIECZNE ZMARTWIENIA Serial historyczno-obyczajowy, 50 min, Polska 1977 Scenariusz i reżyseria: Jerzy Antczak Zdjęcia: Stanisław Loth Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Jadwiga Barańska, Jerzy Binczycki, Beata Tyszkiewicz, Karol Strasburger, Andrzej Szczepkowski, Janina Traczykówna, Jerzy Kamas, Irena Kownas, Ryszarda Hanin i inni Pozornie szczęśliwą rodzinę ciągle nurtują jakieś zmartwienia i kłopoty. Barbarę dręczy zwłaszcza sprawa wychowania dzieci. Nauczycielki angażowane do domu Niechciców zmieniają się często i z różnych powodów. Powrót do miasta to stałe, od lat niespełnione marzenie Barbary. Rozgoryczona i wiecznie zmęczona, odsuwa Bogumiła od siebie. 19:05 WYGASZANIE MIASTA Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Wojciech Mucha Scenariusz: Wojciech Mucha Film stanowi dzień po dniu ilustrację życia Krakowa w czasie pandemii. Obserwując takie miasto jak Kraków dzisiaj, mamy możliwość zadania wielu pytań, które obecnie zadają sobie pewnie także mieszkańcy Londynu, Paryża, Rio de Janeiro, Pragi, Amsterdamu i innych miast świata, dotkniętych pandemią. To moment, kiedy zaczynając od tej małej ojczyzny możemy opowiadać o problemach tożsamych pod każdą szerokością geograficzną na świecie. Czy globalna gospodarka, która na naszych oczach rozsypała się jak domek z kart, poradzi sobie? Czy obecna katastrofa nie tylko gospodarcza czy ekonomiczna, ale też i społeczna obudzi w nas refleksje? Jak odbudujemy wszystko? Jak ochronimy ją przed dalszymi stratami? Na te i inne pytania autorzy próbują odpowiedzieć w swoim filmie. Zobaczymy puste miasto, które do niedawna tętniło życiem tysięcy turystów. Tak zwana globalna wioska, jak widzimy dzisiaj, jest tworem całkowicie nietrwałym, wręcz iluzją. Kontrapunktem do tego obrazu ma być skupienie uwagi na sprawach lokalnych, tych blisko nas. 21:10 CZŁOWIEK Z ZACHODU (MAN OF THE WEST) Western, 95 min, USA 1958 Reżyseria: Anthony Mann Scenariusz na podstawie powieści Willa C. Browna: Reginald Rose Zdjęcia: Ernest Haller Muzyka: Eve Newman Aktorzy: Gary Cooper, Julie London, Lee J. Cobb, Arthur O’Connell, Jack Lord, John Dehner, Royal Dano, Robert Wilke, Jack Williams i inni Anthony Mann zapisał się w historii kina jako jeden z najwybitniejszych twórców westernu. Współpracował też ze znakomitymi aktorami, którzy stali się gwiazdami tego gatunku: Jamesem Stewartem ("Winchester’73", "Zakole rzeki", "Naga ostroga", "Mściciel z Laramie"), Henrym Fondą ("Gwiazda szeryfa") i właśnie Garym Cooperem grającym właśnie główną rolę w "Człowieku z Zachodu". Film ten to dramatyczna opowieść o człowieku, który chce być uczciwy na terenach, gdzie rządzi bezprawie. Akcja rozwija się nieśpiesznie, a gwałtowność reakcji i zachowań bohaterów kontrastuje z sielankowym krajobrazem ukwieconych łąk. Arizona, rok 1874. Link Jones, mieszkaniec maleńkiej osady na Dzikim Zachodzie, udaje się pociągiem do Fort Worth. Ma stamtąd sprowadzić nauczycielkę, która poprowadzi w osadzie szkołę świeżo zbudowaną wysiłkiem wszystkich mieszkańców. Choć żyje się im bardzo biednie, zebrali pieniądze potrzebne na opłacenie nauczycielki. Link, któremu je powierzyli, bardzo chce wywiązać się z zadania. Ale gdy na jednej ze stacji pociąg zatrzymuje się w celu uzupełnienia zapasów wody i drewna do paleniska w lokomotywie, zostaje zaatakowany przez uzbrojoną bandę. Rabusie okradają pasażerów, niektórych ranią lub zabijają. Powierzone mu pieniądze traci również Link. Tymczasem załoga próbuje ratować się, uruchamiając skład i pośpiesznie odjeżdżając. W ogólnym zamieszaniu na torach zostaje troje pasażerów: Link, który uderzony kolbą stracił przytomność, podstarzały szuler karciany Sam Beasley oraz piosenkarka z saloonu, Billie Ellis, która liczyła, że w innym mieście znajdzie więcej szczęścia. Link, który wydaje się najlepiej znać okolicę, zostaje ich przewodnikiem. Pod jego kierunkiem wszyscy troje docierają po kilku godzinach marszu do starej chaty. Jak się okazuje, Link wychował się i przez wiele lat mieszkał w tym domu. Chata nie jest jednak pusta. Stanowi siedzibę bandy, która napadła na pociąg. Niestety, jest już za późno, żeby się wycofać. Dowodzący bandą, mocno już podstarzały Dock Tobin rozpoznaje w przybyszu swego siostrzeńca. Wychodzi na jaw, że Link też kiedyś należał do bandy, napadał i kradł z innymi. W końcu, mając dosyć takiego życia, nagle opuścił swych współtowarzyszy. W odległej osadzie zaczął wszystko od nowa, stał się uczciwym człowiekiem, założył rodzinę. Teraz jednak, bez broni, w dodatku czując się odpowiedzialny za los Beasleya i pięknej Billie, postanawia z konieczności udawać, że wrócił, by znów wkroczyć na drogę przestępstwa. Zgadza się też wziąć udział w napadzie na bank w miasteczku Lassoo. Ale najbardziej zdeprawowany z całej bandy Coaley przez cały czas go prowokuje, a kuzyn Claude nie wierzy w zapewnienia Linka. Podejrzewa, że ten chce ich zdradzić. 22:55 ARCHIWISTA - ODC. 2 Serial kryminalny, 42 min, Polska, 2020 Reżyseria: Maciej Żak Scenariusz: Bartosz Henrykiszewski Zdjęcia: Jakub Stolecki Muzyka: Jan Krzysztof Górski, Piotr Mikołajczak Aktorzy: Henryk Talar, Pulina Gałązka, Maria Gładkowska, Mirosław Zbrojewicz, Mateusz Kmiecik, Rafał Mohr, Rafał Maćkowiak, Miron Jagniewski, Wojciech Urbański, Martyna Peszko, Sławomir Fedorowicz, Rafał Suwała, Tomasz Błasiak, Katarzyna Cygler, Kamil Ruszecki Tomasz (Mateusz Kmiecik) przychodzi do archiwum po akta dotyczące Pawła Woźniaka (Miron Jagniewski), który wdał się w zatarg z dilerami. Przy okazji wychodzi na jaw, że cztery lata wcześniej był on świadkiem w sprawie zabójstwa Justyny Poltz (Martyna Peszko). Kobieta zginęła w hotelu w czasie imprezy integracyjnej firmy Carlson, w której piastowała wysokie stanowisko. O jej uśmiercenie oskarżono Ireneusza Rułkowskiego (Wojciech Urbański), znalezionego nieprzytomnego w pokoju denatki. Jego przyjaciele Maciej Graczak i Paweł Woźniak zeznali, iż chłopak miał obsesję na punkcie Justyny i sporo wypił feralnego wieczoru. Choć wydaje się, że fakty układają się w logiczną całość, Henryk ma masę wątpliwości. Oczywiście dzieli się nimi z Zuzią, która chce się włączyć w sprawę, jednak Stachura stanowczo protestuje. Nie chce narażać dziewczyny na kontakty z handlarzami narkotyków. 23:45 ZAGINIONE SKARBY - ZAGINIONY RĘKOPIS "MAZURKA DĄBROWSKIEGO" Film animowany, 7 min, Polska, 2017 Reżyseria: Beata Szuszwedyk - Sadurska Scenariusz: Beata Szuszwedyk - Sadurska Zdjęcia: Sławomir Frank Cykl programów poświęconych kradzieżom dzieł sztuki Zaginiony rękopis Mazurka Dąbrowskiego. Jakie były wojenne losy rękopisu Pieśni Legionów sporządzonego dłonią Józefa Wybickiego? Dwie historyczne wersje, które weryfikują powojenne poszukiwania Jana Nowaka Jeziorańskiego i Radia Wolna Europa. 00:05 OSTATNI Z WACHLARZA Film dokumentalny, 65 min, Polska, 2018 Reżyseria: Hanna Zofia Etemadi Scenariusz: Hanna Zofia Etemadi Ideą filmu jest przypomnienie i utrwalenie w pamięci narodowej zapomnianych dokonań bohaterskiej formacji dywersyjno - wywiadowczej ZWZ, a następnie AK o kryptonimie Wachlarz. Autorka ustami biegłych w temacie historyków przekazuje genezę, struktury i akcje bojowe tej niezwykłej formacji działającej w okresie wrzesień 1941 - marzec 1943, czyli w czasie największych sukcesów Armii Niemieckiej. Biografem Wachlarza - formacji, której strefa działania sięgała po Dźwinę i Dniepr, jest Cezary Chlebowski. Jego publikacje wspierają autorkę filmu. Cennym materiałem, który wzbogaca film, są wspomnienia żyjących żołnierzy Wachlarza, szczególnie Ewy Zielińskiej (z.d. Jaroszewicz) ps. Marta oraz pozostałych przy życiu czterech osób. Autorka wykorzystuje też relację filmową z ostatniej tradycyjnej mszy św. Wachlarza z 2014 roku. Walorem dokumentu są materiały z archiwum Wachlarza CAW w Rembertowie, archiwum IPN, archiwum MZZAK oraz muzeów, a także zachowane pamiątki rodzinne, głównie rodziny Grocholskich. Film jest nowoczesnym dokumentem historycznym związanym z zapomnianym, a ważnym i bohaterskim epizodem walki z niemieckim okupantem. Ma on szansę trafić szczególnie do młodzieży, ponieważ ze względu na specyfikę działań Wachlarza, rekrutowano do niego szczególnie ludzi młodych. Jest szansa, że głęboki patriotyzm, odwaga i umiejętność podejmowania szybkich decyzji, co miało miejsce w przypadku żołnierzy Wachlarza, staną się pozytywnym wzorcem dla młodych Polaków i obudzą w nich chęć pogłębiania pozytywnych cech charakteru. 01:20 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA ZAKONNICY Z KLASZTORU W CZERNICHOWIE NA UKRAINIE Reportaż, 25 min, Polska, 2002 Scenariusz: Barbara Włodarczyk Zdjęcia: Wiktor Politow Cykl reportaży o codziennym życiu w krajach byłego Związku Radzieckiego. Program pokazuje zmiany, jakie tam zaszły w ciągu ostatnich lat. Przybliża nowe zjawiska i problemy ludzi ze wszystkich grup i środowisk społecznych. W tym wydaniu jeden dzień z życia siostry Marianiły pochodzącej z Kijowa. Od sześciu lat przebywa ona w prawosławnym zakonie w Czernichowie. Za klasztornym murem toczy się życie, o jakim większość ludzi nie ma pojęcia. Siostry zakonne nie lubią mówić o sobie i z zasady unikają filmowania po latach, kiedy prasa publicznie je wyśmiewała. Zrobiły jednak wyjątek dla Barbary Włodarczyk, której pokazały surowe zasady życia w zakonie i ascetyzm, stanowiący ucieczkę przed konsumpcjonizmem.