TVP Kultura Piątek, 08.01.2021 08:30 POWIDOKI FRIEDRICH NIETZSCHE, INSTYTUCJE KSZTAŁCENIOWE Dysk./wywiad/debata, 10 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Barbara Schabowska (prowadząca), Piotr Nowak (prowadzący) "Powidoki" to program publicystyczny poruszający istotne zagadnienia z zakresu filozofii, etyki i socjologii. Dwoje prowadzących: dziennikarka Barbara Schabowska i filozof prof. Piotr Nowak na przykładach wybranych przez siebie książek podejmą dyskusję nad zawartością tych dzieł i ich społeczną recepcją. W tym odcinku przedmiotem dyskusji jest książka, która ukazała się nakładem Fundacji Augusta hr. Cieszkowskiego "O przyszłości naszych zakładów kształceniowych. Sześć prelekcji wygłoszonych w Bazylei na zlecenie Towarzystwa Akademickiego" Friedricha Nitzschego. 08:40 KSIĘGA PRZESTRZENI - DOMEK Z OGRÓDKIEM Magazyn, 27 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Beata Hyczko Zdjęcia: Andrzej Wojciechowski Wykonawcy: Jakub Tolak W odcinku pokazujemy wybór najciekawszych domów jednorodzinnych, śmiałe eksperymenty formalne i ciekawe rozwiązania funkcjonalne w ulubionym gatunku architektonicznym Polaków. Pojawi się dom nominowany do nagrody Mies van der Rohe i osiedle jedynych w swoim rodzaju domów bliźniaczych. W zestawie znajdą się domy o różnych kubaturach i zaprojektowane z wykorzystaniem odmiennych materiałów budowlanych. Przedstawimy: - Rudy Dom w Rudach koło Raciborza (to projekt): obsypany nagrodami, bodaj najsłynniejszy polski dom ostatnich lat, z unikatową elewacją z nierówno wypalonej cegły, - Dom Tetris w Bukownie (Kameleonlab): dom z drewnianą elewacją, którego charakterystyczną cechą są geometryczne moduły, zainspirowane grafiką popularnej gry, - Dom CWA w Podkowie Leśnej (Beczak Beczak): przykład ekonomicznego domu na miarę, łączącego jednak funkcjonalność z nietuzinkową formą, - Dom The Concrete w Izabelinie (Barycz Saramowicz): podwarszawska rezydencja stanowiąca radykalny i bardzo rzadki w budownictwie jednorodzinnym przykład konsekwentnego wykorzystania betonu architektonicznego, - Osiedle Przestrzenie w Krakowie (Horizone): śmiała próba stworzenia nowej typologii i unikatowy przykład rozwiązania schematu domów bliźniaczych. O swoich projektach opowiadać będą: Karol Wawrzyniak (Rudy Dom), Rafał Barycz (The Concrete), Daria Trzepla (Osiedle Przestrzenie), Maciej Beczak (CWA). 09:20 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - POLIPTYK GRUDZIĄDZKI Magazyn, 5 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Anna Zakrzewska, Tomasz Filiks Zdjęcia: Magda Seweryn, Kamil Hasiuk Wykonawcy: Zofia Herman Druga część szóstego sezonu "Którędy po sztukę" to powrót do warszawskiego Muzeum Narodowego. W pierwszej części cyklu przedstawialiśmy głównie kolekcję muzeum zgromadzoną w Galerii Sztuki Dawnej oraz w Galerii Sztuki XX i XXI wieku. Tym razem naszą opowieść chcemy przenieść do sal prezentujących sztukę XIX wieku, czyli tych, w których można zobaczyć najbardziej ikoniczne dla tego muzeum dzieła. Nie zabraknie tu płócien najsłynniejszych jak "Dziwny ogród" Józefa Mehoffera czy "Hamlet polski" Jacka Malczewskiego. Pojawią się także europejscy mistrzowie jak Sandro Botticelli czy Jacopo Tintoretto. Postaramy się również opowiedzieć o mniej znanych skarbach np. o Poliptyku Grudziądzkim, czyli późnogotyckiej nastawie ołtarzowej z krzyżackiego zamku czy zabytkach Galerii Faras. Poza szczegółową analizą warstwy artystycznej, skupimy się również na opowiadaniu o polskiej historii, która często jest tematem dzieł. Ponadto będą nas interesowały skomplikowane, często dramatyczne przejścia, jakich prace te doświadczyły - jak ukrywanie eksponatów w czasie wojny czy powojenne ich odzyskiwanie. 11:00 NAD NIEMNEM - ODC. 3/4 Serial historyczno-obyczajowy, 56 min, Polska 1986 Reżyseria: Zbigniew Kuźmiński Scenariusz: Kazimierz Radowicz Zdjęcia: Tomasz Tarasin Muzyka: Andrzej Kurylewicz Aktorzy: Iwona Pawlak, Marta Lipińska, Adam Marjański, Janusz Zakrzeński, Edmund Fetting, Bożena Rogalska, Jacek Chmielnik, Michał Pawlicki, Jerzy Zygmunt Nowak, Ewa Decówna, Ewa Wencel, Jan Prochyra, Zbigniew Bogdański Kirło i jego żona gorliwie swatają Różyca, ale Justyna patrzy na niego z obrzydzeniem. Pomaga Bohatyrowiczom w czasie żniw. Dowiaduje się, że matka Janka marzy o ślubie syna z bogatą sąsiadką, Jadwigą Domuntówną. Mimo to Justyna spędza coraz więcej czasu z Janem, a także Anzelmem. Ciotka Marta namawia ją na małżeństwo z Różycem, choć sama kiedyś popełniła błąd, odrzucając człowieka, którego kochała. Na wiadomość o zamiarach Różyca wobec Justyny Zygmunt Korczyński jedzie do Korczyna. Prosi dziewczynę o wybaczenie i przekonuje, że ich młodzieńcza miłość może się odrodzić. 12:10 NAD NIEMNEM - ODC. 4/4 Serial histortczno-obyczajowy, 54 min, Polska 1986 Reżyseria: Zbigniew Kuźmiński Scenariusz: Kazimierz Radowicz Muzyka: Andrzej Kurylewicz Zdjęcia: Tomasz Tarasin Aktorzy: Iwona Pawlak, Adam Marjański, Janusz Zakrzeński, Marta Lipińska, Michał Pawlicki, Zbigniew Bogdański, Jacek Chmielnik, Ewa Decówna, Edmund Fetting, Marek Herbik, Renata Husarek, Irena Kownas, Renata Kretówna, Małgorzata Nowak, Jerzy Z. Nowak, Maria Nowotarska, Andrzej Precigs, Jan Prochyra Do Bohatyrowiczów wyrywa się nie tylko Justyna, ale i syn Benedykta, Witold. Rodzinny konflikt pogłębia się, zwłaszcza że pan Korczyński i jego żona mają różne zdania na temat ewentualnego małżeństwa Justyny z Różycem. Justyna i Witold są gośćmi na weselu jednej z Bohatyrowiczówien. Tej nocy Jan i Justyna wyznają sobie miłość, a Benedykt wreszcie odnajduje wspólny język z synem. Następnego dnia Kirłowie przyjeżdżają do Korczyna z oświadczynami w imieniu Różyca. Justyna odrzuca je, wyznając, że jest już zaręczona z Janem. Pani Emilia dostaje ataku histerii, stary Orzelski jest załamany, ale nic nie może zmącić szczęścia dziewczyny. 13:10 SAMI YAFFA NA TROPIE DŹWIĘKÓW - ODC. 1 - NOWY JORK (SAMI YAFFA - SOUND TRACKER - EP. 1) Film dokumentalny, 40 min, Finlandia, 2014 Reżyseria: Otso Tiainen Wykonawcy: Sami Yaffa Seria poświęcona muzyce świata. Gwiazda fińskiego rocka i miłośnik muzyki Sami Yaffa podróżuje po świecie i odkrywa muzykę różnych kultur - od Nowego Jorku, przez Serbię, Brazylię, Argentynę, Hiszpanię, Etiopię, Jamajkę, Turcję, po Senegal, Indie i Indonezję. 14:00 SAMI YAFFA NA TROPIE DŹWIĘKÓW - ODC. 2 - SERBIA (SAMI YAFFA - SOUND TRACKER - EP. 2) Film dokumentalny, 48 min, Finlandia, 2014 Reżyseria: Otso Tiainen Wykonawcy: Sami Yaffa Seria poświęcona muzyce świata. Gwiazda fińskiego rocka i miłośnik muzyki Sami Yaffa podróżuje po świecie i odkrywa muzykę różnych kultur - od Nowego Jorku, przez Serbię, Brazylię, Argentynę, Hiszpanię, Etiopię, Jamajkę, Turcję, po Senegal, Indie i Indonezję. 15:00 NEONOWA FRASZKA Film animowany, 8 min, Polska, 1959 Reżyseria: Witold Giersz Scenariusz: Witold Giersz, Zofia Kajzer Zdjęcia: Jan Tkaczyk Film animowany. Opowieść żartobliwa o nocnym życiu neonowych postaci. 15:15 PUŁKOWNIK KWIATKOWSKI Komediodramat, 122 min, Polska, 1995 Reżyseria: Kazimierz Kutz Scenariusz: Jerzy Stefan Stawiński Zdjęcia: Grzegorz Kędzierski Muzyka: Jan Kanty Pawluśkiewicz Aktorzy: Marek Kondrat, Renata Dancewicz, Zbigniew Zamachowski, Adam Ferency, Artur Barciś "Pułkownik Kwiatkowski" był reklamowany na kasetach wideo jako "najlepsza komedia sezonu". Obsypany nagrodami film Kazimierza Kutza to z pewnością wydarzenie artystyczne dużej rangi, a także przednia próbka nieznanej strony talentu twórcy "Soli ziemi czarnej". Już we wcześniejszej o rok komedii pt. "Zawrócony" Kutz pokazał, że potrafi śmiać się z rzeczy ponurych i złowrogich, nie przekraczając przy tym granic dobrego smaku. W "Pułkowniku..." umiejętność tę jeszcze wydoskonalił. Akcja fimu toczy się w roku 1945. Wszechwładne UB, wspomagane przez "towarzyszy radzieckich", coraz sumienniej i skuteczniej likwiduje polską "reakcję". W koszarowym szpitalu na Ziemiach Zachodnich pracuje lekarz nazwiskiem Andrzej Kwiatkowski. W cywilu ginekolog, w armii musiał przedzierzgnąć się w chirurga. Właśnie kończy operować Kiziora - pułkownika UB z Warszawy. Jedno niewłaściwe pociągnięcie skalpelem, jeden źle założony szef i eskulap może skończyć w kazamatach. A sprawa jest delikatna - Kizior jest ranny w twarz. Jednak Kwiatkowskiego ręka nie zawodzi. Ubecki dostojnik nie stanie się ofiarą złośliwych kpinek podwładnych. W nagrodę za dobrą robotę lekarz dostaje tydzień urlopu, który postanawia spędzić w rodzinnych stronach, czyli w Warszawie. Na gruzach swego dawnego domu przypadkiem odnajduje Krysię - przed wojną podlotka, teraz piękną kobietę. Zafascynowany urodą dziewczyny zaprasza ją na kolację do ekskluzywnej restauracji. Tu Krysię zaczyna napastować radziecki oficer. Kwiatkowskiemu nie pozostaje nic innego, jak znokautować natręta. Przebiegły medyk ratuje wszakże swą skórę, podając się za ważnego funkcjonariusza bezpieki. Maskarada udaje się, a Kwiatkowski zdobywa podziw Krysi. By zamienić go w miłość, postanawia pomóc kilku niewinnie uwięzionym ludziom, podając się za zastępcę ministra Radkiewicza. Mimo że rozgrywa się w tragicznych czasach, film Kutza tchnie niekłamanym komizmem. Reżyser w mistrzowski sposób cieniuje humor, dzięki czemu widz śmieje się nawet wówczas, gdy akcja przenosi się do katowni UB, więzień czy gabinetu diabolicznego (świetny Krzysztof Globisz) Mieczysława Moczara. Koniec zabawy wprawdzie jest raczej gorzki, lecz zakończenie "Pułkownika..." pozostaje otwarte. Nie burzy jednoznacznie nastroju, daje nadzieję. Kutz zrobił komedię przewrotną i inteligentną, serwując widzom jednocześnie uśmiech na twarzy i ponure mrowienie w duszy. Dopomógł w tym znakomity scenariusz, napisany zresztą na podstawie wydarzeń autentycznych, i popisowe aktorstwo, zwłaszcza odtwórcy głównej roli, Marka Kondrata. Srebrne Grona na XXVI Lubuskim Lecie Filmowym w Łagowie w 1996 roku. Nagrody dla Marka Kondrata i Renaty Dancewicz na XX Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych Gdynia '95. 17:30 CZTERDZIESTOLATEK - ODC. 5/21 - KONDYCJA FIZYCZNA, CZYLI WALKA Z METRYKĄ Serial komediowy, 48 min, Polska 1974 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Jerzy Gruza, Krzysztof Teodor Toeplitz Występują: Andrzej Kopiczyński, Anna Seniuk, Roman Kłosowski, Irena Kwiatkowska, Leonard Pietraszak, Zdzisław Maklakiewicz, Karol Strasburger, Stanisław Tym, Stefan Friedmann, Jerzy Karaszkiewicz, Jan Kobuszewski i inni Pogrzeb jednego z kolegów skłania inżyniera Karwowskiego do gorzkiej autorefleksji. Postanawia pomyśleć wreszcie na serio o swoim zdrowiu. Lekarz radzi więcej ruchu i sportu. Stefan traktuje to zalecenie bardzo poważnie. Próbuje dostać się do klubu sportowego, ale tam potrzebni są tylko wyczynowcy. Zapisuje się więc do zakładowego klubu sportowego. Trafia do sekcji brydżowej. Dusi się w oparach dymu papierosowego. Ostatecznie wpycha się między grających w piłkę podwładnych - Franek Maciaszek łamie Karwowskiemu nogę, stosując nakładkę. Po dłuższej rekonwalescencji pan Stefan wraca na budowę. Przenosi Maciaszka na inny odcinek - a sportu ma dość na całe życie. 19:15 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - PIETER NASON Magazyn, 6 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Anna Zakrzewska, Tomasz Filiks Zdjęcia: Magda Seweryn, Kamil Hasiuk Wykonawcy: Aleksandra Janiszewska Johan Maurits van Nassau - Siegen był wojskowym dowódcą Republiki Niderlandów, przez wiele dekad uznawanym za narodowego bohatera. W latach 1637 - 1644 przebywał w holenderskiej kolonii Brazylii, gdzie piastował stanowisko gubernatora. Flota pod jego dowództwem zdobyła porty w Afryce Zachodniej, rozpoczynając w ten sposób zbrodniczy proceder handlu zniewolonymi ludźmi. Umieszczenie na dworskim portrecie czarnoskórego pazia było popularnym sposobem podkreślenia zamożności portretowanego. Dziś wizerunek chłopaka w metalowej obroży wzbudza w widzach zgoła inne skojarzenia. Portret Maurycego autorstwa Pietera Nasona, który kiedyś miał podkreślać wizerunek księcia jako wielkiego wodza, dziś jest dowodem jego niechlubnych czynów. 19:25 ANTYFONIE - MACIEJ SIENKIEWICZ Film dokumentalny, 22 min, Polska, 2019 Reżyseria: Andrzej Załęski Scenariusz: Jacek Staniszewski, Andrzej Załęski W odcinku, który zabierze nas do Łobza na Pomorzu Zachodnim, przyjrzymy się bliżej aktywności i życiu Maćka Sienkiewicza, prowadzącego wytwórnię Father and Son Records and Tapes. Maciej, który jest starszym bratem legendy polskiego techno Jacka Sienkiewicza, od wielu lat zajmuje się selekcjonowaniem nieoczywistej muzyki, czemu dawał niejednokrotnie wyraz w licznych tekstach dziennikarskich, wywiadach i recenzjach. Jako szef i twórca programu labela FASRAT, chce przybliżyć światu zjawiska niezasłużenie niszowe czy artystów debiutantów, którzy nie mają możliwości wydania materiału na fizycznym nośniku. Żyjąc i pracując w miejscowości odległej od setki kilometrów od większych miast, często podróżuje do Warszawy, Krakowa czy Poznania i występuje jako DJ. 20:00 STRZAŁY PO ZMIERZCHU - MAJOR DUNDEE (MAJOR DUNDEE) Western, 117 min, USA 1965 Reżyseria: Sam Peckinpah Scenariusz: Harry Julian Fink, Oscar Saul, Sam Peckinpah Zdjęcia: Sam Leavitt Muzyka: Forrest Wood, Daniele Amfitheatrof Aktorzy: Charlton Heston, Richard Harris, Jim Hutton, James Coburn, Michael Anderson Jnr, Senta Berger, Mario Adorf, Brock Peters, Warren Oates, Ben Johnson, Michael Pate, R. G. Armstrong i inni Widowiskowy western, którego koszt produkcji wyniósł blisko trzy miliony dolarów, zrealizował Sam Peckinpah ("Nędzne psy", "Ucieczka gangstera", "Dajcie mi głowę Alfreda Garcii", "Konwój"), reżyser uważany za wielkiego indywidualistę, jednego z najciekawszych twórców amerykańskiego kina. To właśnie westerny przyniosły mu największą sławę - "Strzały o zmierzchu", "Ballada o Cable'u Hogue'u,"Pat Garret i Billy Kid","Dzika banda"(nominacja do Oscara) czy wreszcie"Major Dundee". Reżyser i współscenarzyści opracowali zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami scenariusz na trzygodzinny film. W ostatniej chwili producent Jerry Bresler zmienił koncepcję. W rezultacie"Major Dundee"został skrócony o kilkadziesiąt minut, co wywołało oburzenie realizatorów i krytyki. Mimo drastycznych cięć montażowych, które zniekształciły charakter filmu, w opinii wielu recenzentów western uchodzi za dzieło nieprzeciętne i zajmuje ważne miejsce w dorobku twórczym reżysera. Akcja rozpoczyna się w roku 1864 u schyłku amerykańskiej wojny domowej między stanami Południa i Północy. Niewielka grupa Apaczów pod wodzą Sierra Charriby (Michael Pate) atakuje posterunek kawalerii Stanów Zjednoczonych. W masakrze ginie wielu żołnierzy, a Indianie wraz z kilkorgiem uprowadzonych dzieci uciekają do Meksyku. Major Amos Charles Dundee (Charlton Heston), dowódca fortu Benlin, poprzysięga napastnikom zemstę. Nie mając ludzi, postanawia wykorzystać w akcji wziętych do niewoli konfederatów i przestępców kryminalnych, którzy zostają zmuszeni do udziału w pościgu, w przeciwnym razie grozi im trybunał wojskowy. Wśród więźniów jest dawny przyjaciel majora, który walczył po stronie konfederatów, Benjamin Tyreen (Richard Harris), oskarżony o zabójstwo strażnika więziennego. Tyreen przyłącza się do majora, lecz nie ukrywa, że po zakończeniu akcji zamierza go zabić. Zorganizowany naprędce oddział wyrusza w pościg. Napięte stosunki między Amosem Dundee a Tyreenem pogłębia sprawa konfederata Hadleya, którego major skazuje na karę śmierci za dezercję. 23:55 GOMORRA S.III - ODC. 29 (GOMORRA S. 1 - 3) Serila kryminalny, 45 min, Włochy/Niemcy, 2014 Reżyseria: Roberto Saviano Zrujnowany Genny spotyka się z Cirem. Dawni przyjaciele postanawiają znów działać razem. Przy wsparciu Enza i jego ludzi planują włamać się do banku. Zrabowane pieniądze mają być przeznaczone na zakup pokaźnej partii kokainy, dzięki której grupa zamierza podbić rynek. 00:50 TERAZ ANIMACJE! - MÓJ DZIWNY STARSZY BRAT Film animowany, 12 min, Polska, 2018 Reżyseria: Julia Orlik Scenariusz: Julia Orlik Muzyka: Bartłomiej Orlik Wykonawcy: Anna Stela, Jan Jurkowski, Dorota Ptaszek, Zbigniew Błażejewski Krótki film animowany. Film o relacji między młodą dążącą do sukcesu zawodowego kobietą a jej ekscentrycznym bratem. (źródło: filmpolski.pl) 01:05 TERAZ ANIMACJE! - PŁOTY Film animowany, 6 min, Polska, 2015 Reżyseria: Natalia Krawczuk Scenariusz: Natalia Krawczuk Muzyka: Tsering Tobgyal Ptaszek w klatce, dziecko w kojcu, dwa pieski po dwóch stronach barykady... płoty towarzyszą nam od narodzin do śmierci, a każdy radzi sobie z nimi na swój sposób. Czy naprawdę warto odgradzać się murem od sąsiadów? Krótka refleksja na temat tego, jaką rolę pełnią w naszym życiu "płoty". Zarówno te prawdziwe, jak i te, które istnieją tylko w naszej głowie. [źródło: polishshorts.pl] 02:05 KINO MISTRZÓW - NIEMIŁOŚĆ (NELYUBOV) Dramat obyczajowy, 121 min, Belgia/Niemcy/Francja/Rosja 2017 Reżyseria: Andriej Zwiagincew Scenariusz: Oleg Niegin, Andriej Zwiagincew Aktorzy: Marjana Spiwak, Aleksiej Rozin, Marina Wasiljewa Akcja filmu została osadzona w realiach współczesnej Rosji. Czterdziestolatkowie Borys i Żenia, mieszkają w wielkim mieście, wiedzie im się bardzo dobrze, są zabezpieczeni finansowo, ale ich związek przeżywa kryzys. Od dawna są małżeństwem wyłącznie na papierze, łączące ich niegdyś uczucie wygasło. Teraz obydwoje mają kochanków, a w stosunku do siebie żywią jedynie niechęć. Są jednak ważne sprawy, które nie pozwalają im całkowicie odciąć się od siebie. Mają 12 - letniego syna Aloszę, który potrzebuje obojga rodziców, łączy ich również wystawione na sprzedaż wspólne mieszkanie. Zajęci budowaniem własnego szczęścia Borys i Żenia nie chcą angażować się w wychowanie dziecka, które w tej sytuacji jest dla nich tylko ciężarem i przeszkodą w realizacji swoich życiowych planów. Wszystko się zmienia, gdy pewnego dnia chłopiec znika. 04:15 BERLIN LIVE - KATIE MELUA (BERLIN LIVE - KATIE MELUA) Koncert, 60 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Stefan Mathieu Wykonawcy: Katie Melua Cykl koncertów, które od lat odbywają się regularnie na scenie berlińskiego klubu SchwuZ są transmitowane w całej Europie. To mieszanka stylów współczesnej muzyki, wykonana w wyjątkowym klimacie nocnego życia Berlina. Występy poprzedzone są krótkimi wywiadami z artystami. W kolejnej odsłonie "Berlin Live" wystąpiła Katie Melua. Artystka znana ze swoich kompozycji łączących inspiracje popem, jazzem i bluesem, wykonała na koncercie w Berlinie utwory ze swojej płyty "In winter", z udziałem gruzińskiego chóru Gori Women’s Choir. Podczas berlińskiego koncertu usłyszymy piosenki idealne do słuchania zimą, m.in. "Dreams On Fire", adaptację ukraińskiej kolędy "Shchedryk" oraz autorską kompozycję "Perfect World".