TVP Kultura Czwartek, 03.09.2020 08:40 STUDIO KULTURA - ROZMOWY - AGNIESZKA SOWIŃSKA Dysk./wywiad/debata, 9 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Małgorzata Nieciecka - Mac(Prowadzący) "Pamięci pamięci" - książka Marii Stiepanowej, nagradzanej rosyjskiej poetki i dziennikarki, ukazała się w Polsce. W programie Studio Kultura - Rozmowy rozmawiamy o tym wydawnictwie z tłumaczką, Agnieszką Sowińską. 08:55 LIGA DŻENTELMENÓW (LEAGUE OF GENTLEMEN, THE) Komedia kryminalna, przygodowa, 109 min, Wielka Brytania, 1960 Reżyseria: Basil Dearden Scenariusz: Bryan Forbes Zdjęcia: Arthur Ibbetson Muzyka: Philip Green Aktorzy: Jack Hawkins, Nigel Patrick, Roger Livesey, Richard Attenborough, Bryan Forbes, Kieron Moore Po latach oddanej służby w armii pułkownik Hyde zostaje wysłany na przymusową emeryturę, z czego wcale nie jest zadowolony. Jeden po drugim znajduje siedmiu innych byłych oficerów, doskonałych fachowców w swoich dziedzinach, ale obecnie bezrobotnych i proponuje im udział w swoim projekcie. Wszystkich ośmiu panów zgadza się wspólnie zorganizować skok na bank, który chcą przeprowadzić z prawdziwe wojskową precyzją. 11:00 DOM - ODC. 3/25 - WARKOCZE NASZYCH DZIEWCZĄT BĘDĄ BIAŁE Serial obyczajowy, 78 min, Polska 1980 Reżyseria: Jan Łomnicki Scenariusz: Jerzy Janicki i Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Bogusław Lambach Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Tomasz Borkowy, Jolanta Żółkowska, Wacław Kowalski, Tadeusz Janczar, Bożena Dykiel, Anna Ciepielewska, Stanisław Zaczyk, Joanna Szczepkowska, Wirgiliusz Gryń, Jan Englert, Henryk Bista, Hanna Lachman, Jerzy Michotek, Józef Nowak, Barbara Sołtysik, Barbara Rachwalska, Ewa Błaszczyk, Mirosław Konarowski i inni Andrzej Talar zostaje studentem politechniki. Jego uczciwość i prostolinijność nie zawsze znajdują uznanie i nastręczają mu wielu kłopotów. Ale Andrzej nie poddaje się. Nie rezygnuje też ze starań o względy Basi Lawinówny. Obserwując narastającą tęsknotę dziewczyny, Andrzej podejmuje desperacką decyzję, aby utwierdzić ją w przekonaniu, że Łukasz nie żyje. Skutki są fatalne - Basia próbuje popełnić samobójstwo. Pan Popiołek, dozorca domu przy Złotej, chroni mieszkańców przed natarczywością komisji lokalowej, nadzoruje też remont kamienicy, co doprowadza do większej konsolidacji mieszkańców. 12:30 TYPOGRAFIA MIASTA (TYPE HUNTERS) Film dokumentalny, 45 min, Francja, 2016 Reżyseria: Thomas Sipp Typografia jest istotną częścią współczesnej kultury. Film zabiera widzów do nowoczesnych metropolii, by rozszyfrowywać przed dżungle otaczających nas różnorodnych krojów pisma. 13:30 STARSZY PAN. I'M SORRY Artystyczne/estradowe (widowisko), 37 min, Polska, 1984 Reżyseria: Jerzy Woźniak Scenariusz: Elżbieta Protakiewicz Wykonawcy: Mieczysław Fogg, Irena Rogowska, Balet Teatru Wielkiego W Warszawie Program rozrywkowy, którego głównym bohaterem jest Mieczysław Fogg i jego piosenki. W czasie koncertu, w scenografii przypominającej ulice przedwojennej Warszawy artysta śpiewa: "Nadejdą kiedyś takie dni", "Kropla wina w kieliszku", "Małe kino", "Tango milonga", "Co nam zostało z tych lat", "Zgubiłem dzień", "Siwy włos", "Kochana", "Jesienne róże", "Może to dzisiaj niemodne". 14:20 ZMRUŻ OCZY Film obyczajowy, 86 min, Polska 2003 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Jakimowski Zdjęcia: Adam Bajerski, Paweł Śmietanka Muzyka: Tomasz Gąssowski Aktorzy: Zbigniew Zamachowski, Ola Prószyńska, Małgorzata Foremniak, Andrzej Chyra, Andrzej Mastalerz, Rafał Guźniczak, Jerzy Rogalski, Krzysztof Ławniczak, Ryszard Orlik, Rafał Walentowicz, Justyna Godlewska, Alicja Bach, Andrzej Golejewski, Cezary Garbowicz, Tomasz Wójtowicz Nakręcony w ciągu zaledwie trzech tygodni, bardzo skromnym nakładem środków, debiut fabularny Andrzeja Jakimowskiego okazał się prawdziwą rewelacją FPFF w Gdyni w 2003 r. i zyskał miano jednego z najpiękniejszych filmów, jakie w ostatnich latach powstały w Polsce. Oprócz Nagrody Specjalnej Jury, nagrody za zdjęcia, debiut reżyserski, scenografię i kostiumy na festiwalu w Gdyni, film otrzymał ponadto nagrodę FIPRESCI w Mannheim, Złotą Różę na MFF w Soczi i nagrodę główną jury na MFF w San Francisco oraz liczne wyróżnienia krajowe. Publiczność Lata Filmowego w Kazimierzu Dolnym w 2003 r. uznała "Zmruż oczy"za najlepszy polski film. Pochwały i nagrody są w pełni uzasadnione, bo też Jakimowski nakręcił film o niezwykłej urodzie plastycznej, pełen poezji i życiowej mądrości, skłaniający do refleksji, działający kojąco jak delikatny dotyk dłoni. Jego bohaterowie potrafią wyjątkowo intensywnie, zmysłowo doświadczać swego istnienia, napawać się życiem, choć pozornie nic się w nim nie dzieje. Ci, którzy wtargną do ich królestwa - wiecznie zagonieni, pochłonięci robieniem kariery i pieniędzy, pod ich wpływem i pod urokiem niezwykłego miejsca też zaczną się zmieniać. Uświadomią sobie, że nie muszą się tak bardzo obawiać, że coś ich ominie lub na coś nie zdążą, bo to, co najcenniejsze, mamy w sobie. Ogromnym atutem filmu są kreacje aktorskie - zbudowane z półtonów, skupione i wyciszone, i to zarówno w wydaniu gwiazd tej miary, co Zbigniew Zamachowski, Małgorzata Foremniak czy Andrzej Chyra, jak i debiutantów - rewelacyjnej Oli Prószyńskiej jako Małej i stanowiącego niewątpliwe odkrycie aktorskie Rafała Guźniczaka jako Sosnowskiego. 10 - letnia dziewczynka ucieka ze swego nowobogackiego domu, od wiecznie zajętych własnymi sprawami rodziców i znajduje schronienie u byłego korepetytora Jaśka, nauczyciela i niespełnionego pisarza, który porzucił życie w mieście i został stróżem w likwidowanym pegeerze, gdzie pilnuje resztek dobytku. Dziewczynka kradnie niepotrzebne jej w sumie drobiazgi, chcąc swoją ucieczką i takimi czynami zwrócić na siebie uwagę dorosłych. W zamian za obietnicę, że porzuci kradzieże, Jasiek udziela jej azylu, dając słowo, że jej nie wyda. Stróż, a z nim także Mała, znajdują bratnie dusze w osobach wioskowego dziwaka Eugeniusza, wyalienowanego epileptyka recytującego grecką poezję, oraz nastoletniego syna jednego z popegeerowców, "Sosnoszczuka", bystrego i dowcipnego obserwatora rzeczywistości. W poszukiwaniu dziewczynki do podełckiej wioski najpierw próbuje dotrzeć policja, ale jej samochód utyka w rowie (następnego ranka pozostaje po nim tylko rozgrabiony szkielet), a później rodzice Małej podróżujący luksusowymi autami, eleganccy, pewni siebie. Lekceważony przez nich outsider, który "nie ma samochodu, pieniędzy ani kobiety, i który nie robi w życiu nic pożytecznego", uświadomi im, że ich zbuntowana córka nie potrzebuje nowego komputera czy lalki, ale miłości, zainteresowania, rozmowy. Jeśli zabiorą ją siłą, wcale jej nie odzyskają. Wystarczy tylko na chwilę przystanąć, zmrużyć oczy, by to dostrzec. 15:55 SZKOŁA PODSTAWOWA (OBECNA SKOLA) Komedia obyczajowa, 97 min, Czechy 1991 Reżyseria: Jan Sverak Scenariusz: Zdenek Sverak Występują: Jan Triska, Zdenek Sverak, Libuse Safrankova, Rudolf Hrusinsky, Daniela Kolarova, Irena Pavlaskova, Ondrej Vetchy, Boleslav Polivka i inni Urodzony w 1965 roku reżyser Jan Sverak jest synem bardzo popularnego w Czechach aktora i scenarzysty Zdenka Sveraka. Już jako dziecko realizował pierwsze amatorskie filmy ręczną kamerą Super - 8. Ukończył słynną praską szkołę filmową FAMU, gdzie jeszcze podczas studiów zrealizował etiudę "Ropożerni" uhonorowaną Oscarem dla najlepszego zagranicznego filmu studenckiego. Jego debiutancka pełnometrażowa "Szkoła podstawowa" okazała się dziełem nad wyraz udanym i w 1992 r. otrzymała nominację do nagrody Akademii Filmowej w kategorii najlepszego filmu zagranicznego. Scenariusz "Szkoły" napisał Zdenek Sverak, który zagrał tam również jedną z ról. Od tamtej pory stale pisze dla syna i występuje u niego. Ich największym, jak dotąd, sukcesem okazał się nakręcony w 1996 r. "Kola", który zdobył Oscara, Złoty Glob oraz Grand Prix na festiwalu w Tokio. "Szkołę podstawową", która zapoczątkowała tak owocną współpracę rodzinnego duetu, osnuł Zdenek Sverak na wspomnieniach ze swego dzieciństwa, z czasów, gdy jako 10 - letni chłopiec uczęszczał do szkoły podstawowej na przedmieściach stolicy. Były to lata tuż po zakończeniu wojny, gdy ludzie żyli złudzeniami i oczekiwali spełnienia marzeń, które nie mogły się spełnić. Powszechna wówczas wiara, że właśnie nadeszła pora budowania systemu sprawiedliwości społecznej, a Czechosłowacja stanie się pomostem łączącym Wschód i Zachód, kumulującym na swym terenie zalety obu systemów, miała się rozwiać dopiero w 1948 r. w konfrontacji z polityczną rzeczywistością. Na tle powojennej euforii Sverakovie pokazali długi łańcuch konsekwentnie uszeregowanych epizodów, z których każdy ma swego bohatera. W rezultacie powstała barwna, soczysta i pełna humoru opowieść o rozbrykanych dzieciach, nauczycielach i rodzicach z peryferyjnej dzielnicy Pragi. Mimo "wspomnieniowego" podłoża, film nie rozmywa się jednak w rzewnej nostalgii, zachowując obiektywizm i werwę. Niemała w tym zasługa świetnych aktorów, których wsparli na ekranie występujący w epizodach koledzy z branży reżyserskiej: Jiri Menzel, Karel Kachya i Irena Pavlaskova. Praga, lata 1945 - 46.10 - letni Eda i jego kolega Tonda, uczniowie szkoły podstawowej, uczęszczają do klasy, w której kierownictwo szkoły zgromadziło największych łobuziaków i urwisów. Chłopcy prześcigają się w szalonych pomysłach i pewnego dnia doprowadzają swą nauczycielkę do rozstroju nerwowego. Znękaną niewiastę zastępuje nowy nauczyciel, Igor Hnizdo, który nadal chodzi w wojskowym trenczu i opowiada swym podopiecznym, że walczył na wszystkich frontach II wojny światowej. Surowy pedagog jest zwolennikiem żelaznej dyscypliny, często sięga po trzcinkę i ma wyjątkową słabość do płci pięknej. Choć trudno uwierzyć we wszystkie jego bohaterskie czyny, jego uczniowie jeszcze tego nie kwestionują. Przepadają za nauczycielem, podziwiają go, akceptują stosowane przez niego metody wychowawcze i nawet zaprzeczają, jakoby stosował kary cielesne. Hnizdo podkreśla zresztą, że pragnie przede wszystkim oddziaływać jako pozytywny przykład i nigdy nie twierdzi jednoznacznie, że opowieści o nim są najprawdziwszą prawdą. Eda obserwuje nauczyciela i porównuje go ze swym ojcem, który nie ma w sobie nic z bohatera, a przynajmniej tak się chłopcu zdaje. 17:45 KSIĘGA PRZESTRZENI - MIESZKAĆ INACZEJ Magazyn, 28 min, Polska, 2019 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Beata Hyczko Zdjęcia: Andrzej Wojciechowski Wykonawcy: Jakub Tolak Czym jest dziś projektowanie domów i osiedli mieszkaniowych? Architekci opowiadają, jak przy pomocy niesztampowych pomysłó, próbują przekonać Polaków, że mieszkanie w miejskim bloku ma ogromne zalety. Odwiedzamy jeden z najoryginalniejszych polskich loftów i, pierwszy po kilkudziesięciu latach przerwy, dom mieszkalny zbudowany całkowicie z prefabrykatów. Wizyta na zbudowanym w czasach PRL unikatowym osiedlu z domieszką średniowiecza obali mit o prefabrykacji oznaczającej nudę i powtarzalność. 18:30 TEATR NA TEN CZAS - MAJA KOMOROWSKA Felieton, 5 min, Polska, 2020 "Teatr na ten czas" to cykl, w którym aktorzy, reżyserzy, krytycy i ludzie związani ze sceną opowiadają o przełomowych spektaklach, kreacjach aktorskich, pomysłach reżyserskich. Gościem odcinka będzie aktorka filmowa i teatralna Maja Komorowska. 18:45 W PIĄTĄ STRONĘ ŚWIATA - ODC. 4/8 - GDZIE JEST OJCIEC? Serial obyczajowy dla młodych widzów, 46 min, Polska, 1990 Reżyseria: Julian Dziedzina Scenariusz: Adam Bahdaj Zdjęcia: Maciej Kijowski Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Rafał Zwierz, Tomasz Grochoczyński, Roch Siemianowski, Marian Dziędziel, Barbara Sołtysik Maciek spotyka się z ojcem na więziennymi podwórku. Michalski zapewnia go, że jest niewinny. W oczekiwaniu na wyjście ojca z aresztu chłopak zgadza się mieszkać u państwa Olskich. Obiecuje zaopiekować się ich synem Grzegorzem, członkiem młodzieżowego gangu. 20:00 KOBRA - SAMOLOT DO LONDYNU Spektakl, 59 min, Polska 1964 Reżyseria: Józef Słotwiński Autor: Joe Alex - scenariusz Aktorzy: Mariusz Dmochowski (Joe Alex), Stanisław Winczewski (Richard Knox), Jan Gorzkowski (George Borclay), Danuta Szaflarska, Igor Śmiałowski (Kapitan), Zygmunt Kacprowski (Radiotelegrafista), Tadeusz Kosudarski (Jack Fighter), Czesław Roszkowski (Sam Hollow), Janina Niczewska (Agnes Knox), Alicja Świderska (Izabelle Linton), August Kowalczyk (Horacy Roberts), Stefan Brem (Celnik) Na pokładzie samolotu lecącego z Johannesburga do Londynu dochodzi do tragedii. Zostaje popełnione morderstwo, a ofiarą jest przedstawiciel handlowy kopalni diamentów, Richard Knox. Śledztwo w tej zagadkowej sprawie wszczyna Joe Alex, ekspert Scotland Yardu, który akurat znajduje się wśród pasażerów samolotu. Bardzo logicznie, metodą eliminacji poszczególnych pasażerów, ale nie tylko, Joe Alex rozwiązuje zagadkę śmierci Knoksa. Dzięki swemu doświadczeniu i sprytowi demaskuje mordercę. 21:05 KOŁO PIÓRA Magazyn, 11 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marcin Kube Wykonawcy: Mariusz Cieślik (prowadzący) Książki polecane w tym odcinku to: "Pułascy" Wojciecha Kudyby, "Polska przydrożna" Piotra Mareckiego, "Krótka wycieczka na tamten świat" Juliusza Strachoty, Listy Wisławy Szymborskiej i Joanny Kulmowej zatytułowane "Tak wyglada prawdziwa poetka, podciagnij się", a ponadto komiks "Pippi Langstrumpf" z okazji 75. urodzin kultowej bohaterki. Mariusz Cieślik rozmawia też z Zygmuntem Miłoszewskim o jego nowej książce "Kwestia ceny". 21:20 CZWARTKOWY KLUB FILMOWY - WSTĘP DO FILMU - O JEDEN MOST ZA DALEKO Dysk./wywiad/debata, 5 min, Polska, 2020 Łukasz Jasina rozmawia z krytykiem filmowym Łukaszem Adamskim o filmie "O jeden most za daleko". 21:30 CZWARTKOWY KLUB FILMOWY - O JEDEN MOST ZA DALEKO (A BRIDGE TOO FAR) Film wojenny, 168 min, USA, 1977 Reżyseria: Richard Attenborough Scenariusz: William Goldman Zdjęcia: Geoffrey Unsworth Muzyka: John Addison Aktorzy: Sean Connery, Gene Hackman, Robert Redford, Anthony Hopkins Film przedstawia przygotowania, przebieg i zakończenie operacji wojsk amerykańskich, brytyjskich i polskich pod kryptonimem Market Garden. Tytuł pochodzi od słów generała Browninga: "Myślę, że może planujemy o jeden most za daleko". Konsultantami wojskowymi przy produkcji filmu byli najważniejsi uczestnicy wydarzeń: generałowie Horrocks, Urquhart, Gavin i Frost oraz brygadier Vandeleur. 00:30 RAWA BLUES FESTIVAL S.II - DŻEM - RAWA BLUES FESTIVAL 2016 Koncert, 54 min, Polska, 2016 Wykonawcy: Dżem Koncert legendarnej formacji Dżem zarejestrowany podczas Rawa Blues Festival 2016. Pochodzący z Tych twórcy niezapomnianych przebojów "Whisky" i "Czerwony jak cegła". Po śmierci charyzmatycznego frontmana i wokalisty Ryszarda Riedela oraz jednego z założycieli zespołu, Pawła Bergera, Dżem nie przerwał istnienia. Cały czas koncertuje i nagrywa nowe albumy. Wydana w 2010 r. "Muza" zyskała status platynowej płyty. 01:30 NOCNY DOKUMENT - PORTRECISTKA MARII ANTONINY (PORTRAITS OF MARIE ANTOINETTE) Film dokumentalny, 94 min, Francja, 2018 Reżyseria: Arnaud Xainte Film przedstawia niezwykłą historię życia i twórczości Elizabeth Vige Lebrun, oficjalnej portrecistki królowej Marii Antoniny. Film rozpoczyna się od przedstawienia dzieciństwa malarki, która już bardzo wcześnie ujawniła swój niezwykły talent. Karierę portrecistki rozpoczęła w wieku 14 lat, a już wkrótce stała się jedną z najlepiej opłacanych portrecistek we Francji i trafiła na dwór w Wersalu, gdzie pozostała na dłużej, realizując ponad 40 portretów królowej. Dokument przedstawia także dalsze losy jej życia, które z powodu konieczności ucieczki z Francji podczas rewolucji francuskiej, spędziła na emigracji w wielu europejskich krajach oraz Rosji, rozwijając swoją karierą na wielu królewskich dworach. Jej niezwykłą twórczość w filmie komentują pracownicy naukowi oraz eksperci z Luwru oraz Pałacu Wersalskiego.