TVP3                         Wtorek, 01.12.2020


Zmiany z dnia 02.12.2020
w stosunku do raportu z dnia 25.11.2020

(dodano pozycję programową)
09:15 TURYSTYCZNA JAZDA - ODC. 107 ZITNY OSTROV - WYSPA SKARBÓW

Magazyn, 10 min, Polska, 2019
Autor: Wojciech Lubiński, Grzegorz Skrzypak

W tym tygodniu wybieramy się na tereny pogranicza słowacko - węgierskiego. 
Odwiedzimy słowackie miasta: Dunajska Streda i Velky Meder. Sprawdzimy 
także, jakie skarby kryją się na wyspie Żytni Ostrov. 


(dodano pozycję programową)
04:55 POLSKA Z MIODKIEM - (1) WARSZAWA

Felieton, 1 min, Polska, 2015
Reżyseria: Witold  Świętnicki, Witold  Świętnicki
Scenariusz: Dariusz Dyner, Witold Świętnicki, Dariusz Dyner, Witold  Świętnicki
Zdjęcia: Miłosz Mickiewicz
Wykonawcy: Philippe Guez

W pewnej warszawskiej rozgłośni radiowej, przed paroma tygodniami, usłyszałem wypowiedź jednego z radnych miasta 
stołecznego Warszawy: Do równego traktowania kobiet obliguje nas sama nazwa Warszawa. Chodziło zapewne 
o małżeństwo Warsa i Sawy. Ta legenda jest bardzo utrwalona w Polsce, więc do radnego nie mam pretensji, ale ta 
przypowieść nie ma nic wspólnego z prawdą naukową. Bowiem Sawa to było zawsze imię męskie, można to sprawdzić 
np. w "Fantazym" Juliusza Słowackiego. Imię to nosi także zwierzchnik Kościoła prawosławnego w Polsce, arcybiskup 
Sawa. 
Jaka jest więc prawda naukowa o nazwie naszej stolicy? Taka mianowicie, że pochodzi ona od imienia Wrocisław, 
które oznaczało tego, który miał wrócić po sławę lub wrócić sławny. Jednak musimy wiedzieć, że mazowiecko - północna
wersja tego imienia to nie Wrocisław, lecz Warcisław. Zdrobnienie, skrócenie od Warsisława to Warsz, a osada Warsza
to Warszewa z samogłoską e pierwotnie. Jeszcze Jan Kochanowski pisał fraszki "Na most warszewski", ale Warszewa 
pojawia się także w innych tekstach literackich. Dzisiaj pod Warszawą, tą dużą, mamy małą Warszewkę nawet. 
Poszukajmy jednak odpowiedzi na pytanie: dlaczego w tej dużej to pierwotne e zmieniło się na a i dzisiaj obowiązuje nas 
wszystkich brzmienie Warszawa? Otóż, zadziałał tutaj mechanizm tzw. hiperpoprawności, czyli przesadnej poprawności
językowej. Ponieważ na Mazowszu, na północy Polski, od wieków zamieniano samogłoskę a na e, więc najczęściej
mówiono tutaj rek i reczek, zamiast rak - raczek, wiedro zamiast wiadro, jebłko i jegoda zamiast jabłko, jagoda. 
Chciałoby się teraz powiedzieć, że bogu ducha winną Warszewę zamieniono na Warszawę, zaś możny ród Warszewickich 
zmienił swoje nazwisko na Warszawiccy i właśnie takie brzmienie z wtórnym, hiperpoprawnym a w nazwie stolicy, nas 
wszystkich dziś obowiązuje.