TVP Historia Piątek, 04.12.2020 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 4 GRUDNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert Felieton o św. Barbarze; 1917 - publikacja wyników pionierskich prac o syndromie "szoku bitewnego"; 1942 - powstanie "Żegoty"; 1963 - II Sobór Watykański; 07:25 KARIERA NIKODEMA DYZMY - ODC. 3/7 Serial obyczajowy, 52 min, Polska 1979 Reżyseria: Jan Rybkowski i Marek Nowicki Scenariusz: Jan Rybkowski, Marek Nowicki, Witold Orzechowski Zdjęcia: Marek Nowicki Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Roman Wilhelmi, Leonard Pietraszak, Mariusz Dmochowski, Bronisław Pawlik, Tadeusz Pluciński, Bogusz Bilewski, Halina Golanko, Igor Śmiałowski, Hanna Balińska, Ryszard Barycz, Arkadiusz Bazak, Barbara Brylska, Krystyna Ciechomska, Liliana Głąbczyńska, Zofia Merle, Lech Ordon, Witold Pyrkosz, Ewa Szykulska, Izabella Trojanowska, Wojciech Pokora i inni Wysłany przez pana Kunickiego do Warszawy ze specjalną misją Nikodem Dyzma odnajduje pułkownika Waredę. Ma nadzieję, że znajomy z pamiętnego bankietu pomoże mu dostać się do ministra Jaszuńskiego. Razem włóczą się po lokalach, zabawy i pijatyki cementują stare przyjaźnie i ułatwiają zawieranie nowych znajomości. Słysząc o zagrożonej pozycji ministra rolnictwa, Dyzma przedkłada projekt ratowania kraju przed klęską urodzaju. Pomysł skupowania zboża od ziemian i magazynowania go, czekając na koniunkturę oraz wypuszczania specjalnych obligacji z przeznaczeniem na skup zasłyszał od Kunickiego, ale przedstawia go oczywiście jako własny. Projekt zapewniający rządowi maksymalne zyski zostaje uznany za genialny, rośnie sława Dyzmy jako "tęgiej głowy", wręcz mężaopatrznościowego polskiej gospodarki. Dzięki hrabinie Przełęskiej, ciotce Żorża Ponimirskiego, pan Nikodem wchodzi do środowiska arystokratycznego. Ekscytują się nim wytworne damy, cenią sobie jego przyjaźń panowie. Jego prostactwo jest przyjmowane jako dowód siły, milczenie, za którym próbuje ukryć brak wiedzy i obycia, uchodzi za przejaw rozwagi. Dyzma bez trudu uzyskuje przydział drewna dla koborowskich tartaków i jako triumfator wraca do posiadłości państwa Kunickich. 08:25 PO PRLU - AFERA KARABINOWA Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2020 Scenariusz: Grzegorz Sieczkowski, Paweł Krzemiński Zdjęcia: Marcin Krynicki, Michał Jarosiński, Witold Karaś, Adam Fręśko Wykonawcy: Beata Michniewicz (prowadzący) W tym odcinku Beata Michniewicz ze swoimi gośćmi, z Elizą Olczyk, dziennikarką i publicystką oraz z doktorem Andrzejem Anuszem, historykiem i publicystą, rozmawia o aferze karabinowej, czyli o aresztowaniu na początku lat 90. przez niemieckie służby specjalne przedstawicieli polskiego przemysłu zbrojeniowego i przekazaniu ich władzom USA. Sprawa ciągnęła się przez kilka lat, mogła mieć negatywny wpływ na wejście Polski w struktury aktu Północnoatlantyckiego. Polakom zarzucano chęć eksportu uzbrojenia do objętego embargiem Iraku. 09:20 HISTORIA POLSKI - DAJCIE MI JABŁKO Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2006 Reżyseria: Sławomir Koehler Scenariusz: Sławomir Koehler Reportaż o dramatycznych przejściach Zbigniewa Nowaka, górnika z kopalni "Halemba" i jego najbliższych. Psychologiczny zapis wydarzeń z pięciu dni przebywania ponad 1000 metrów pod ziemią w oczekiwaniu na pomoc. Z reportażu dowiemy się, co sprawiło, że zasypany górnik i kochający go ludzie nie załamali się. Materiał bez patosu i egzaltacji pokazuje, jak wysokimi wartościami mogą być rodzina i wiara. 09:55 SENSACJE XX WIEKU - WALLENBERG Kameralne i studyjne (widowisko), 48 min, Polska, 2002 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Adam Sikora Jak to się stało, że Raoul Wallenberg, członek potężnej i wpływowej szwedzkiej rodziny bankierów, w 1945 roku, tuż przed końcem wojny znalazł się w radzieckim więzieniu i dwa lata później został zamordowany? Dyplomata, który uratował kilkadziesiąt tysięcy istnień ludzkich, został zamordowany w specjalnym oddziale więzienia na Łubiance. Wstrzyknięto mu truciznę. Dlaczego? 10:55 BIBLIA - SALOMON, CZ. 4 (THE BIBLE - SOLOMON, PART 4) Serial religijny, 44 min, Niemcy/Włochy/Francja/USA, 1997 Reżyseria: Roger Young Aktorzy: Max Von Sydow, Anouk Aimee, Richard Dillane, David Suchet Król Salomon był synem Dawida. Tuż przed śmiercią Dawida wybucha spór o sukcesję tronu. Salomon pokonuje swojego starszego brata i zostaje królem Izraela. Słynący z mądrości, sprawiedliwości i umiłowania pokoju Salomon zdobywa szacunek ludu. 11:50 Z ANDRUSEM PO GALICJI - RZESZÓW Magazyn, 24 min, Polska, 2015 Reżyseria: Tomasz Paulukiewicz Artur Andrus w ramach cyklu, którego jest gospodarzem, trafił do Rzeszowa. Udało mu się tutaj m.in. pokierować marsjańskim łazikiem, zajrzeć do wnętrza misia Colargola i dowiedzieć się, jak jeździ się na ostrym kole. W mieście na Wisłokiem zaczął też uprawiać jogging. Na końcu programu piosenka w rytmach salsy. 12:25 STAWKA WIĘKSZA NIŻ ŻYCIE - ODC. 5/18 - OSTATNIA SZANSA Serial przygodowy, 53 min, Polska 1967 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Andrzej Zbych Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Występują: Stanisław Mikulski, Ewa Wiśniewska, Iga Cembrzyńska, Ignacy Gogolewski, Krzysztof Chamiec, Bronisław Pawlik, Marian Łącz, Jolanta Zykun, Sulwester Przedwojewski, Józef Zbiróg i inni Kloss otrzymuje zadanie wydobycia planów nowych konstrukcji wojskowych od przebywającego w Warszawie prof. von Henninga. Sturmbannfuehrer Lothar podejrzewa o zdradę kapitana Willego Ruperta, który pije i przegrywa duże sumy. Kloss uwodzi córkę profesora, Benitę, by w jej towarzystwie dostać się do willi. Kiedy wydaje mu się, że Benita jest pod działaniem środka usypiającego i on może już przystąpić do swojej roboty, dziewczyna bierze go na muszkę. Z pomocą przychodzi Klossowi agentka Anna, ale dotychczasowy plan się wali. Teraz trzeba wywieźć z Warszawy i Annę z planami, i Benitę, która zdemaskowała Klossa. Nieoczekiwanie pomaga im Rupert. 16:35 POLSKIE 100 LAT - KARNAWAŁ SOLIDARNOŚCI Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2020 Reżyseria: Sławomir Koehler Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Kazimierz Kaczor, Tomasz Marzecki Okres 16 miesięcy legalnej działalności NSZZ "Solidarność" był czasem swoistego festiwalu wolności w zniewolonym kraju. Pomiędzy sierpniem 1980 roku, czyli podpisaniem porozumień sierpniowych w Gdańsku a 13 grudnia 1981 roku, dniem wprowadzenia stanu wojennego, swobodnie można było wyrażać swoje opinie i żądania. Mogły z tego korzystać wszystkie środowiska. Komisje Zakładowe NSZZ "Solidarność" powstawały w sądach i prokuraturach, wśród cywilnych pracowników wojska. Rozwijała się niezależna prasa, powstało Radio Solidarność. 5 września 1981 roku odbył się Pierwszy Krajowy Zjazd Delegatów Związku, na którym zebrało się prawie 900 przedstawicieli reprezentujących ponad 9 milionów członków "Solidarności". Czas tych 16 miesięcy swoistego karnawału spowodował, że PZPR zaczęła dostrzegać zagrożenie utraty władzy. 13 grudnia 1981 roku komuniści wprowadzili stan wojenny. 18:00 ALFABET ANDRZEJA DOBOSZA S.II - ODC. 10 Reportaż, 14 min, Polska, 2020 Reżyseria: Agnieszka Jęksa Scenariusz: Agnieszka Jęksa, Zuzanna Elbert - Stelmach Muzyka: Filip Kuncewicz Wykonawcy: Andrzej Dobosz (prowadzący) Odcinek 10. "Z jak Związek Literatów Polskich" Andrzej Dobosz opowiada historię bywalców Związku Literatów Polskich, mówi o ch ekscentrycznych zwyczajach, opisuje też słynną stołówkę ZLP. 18:50 KARIERA NIKODEMA DYZMY - ODC. 4/7 Serial obyczajowy, 52 min, Polska 1979 Reżyseria: Jan Rybkowski i Marek Nowicki Scenariusz: Jan Rybkowski, Marek Nowicki, Witold Orzechowski Zdjęcia: Marek Nowicki Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Roman Wilhelmi, Leonard Pietraszak, Mariusz Dmochowski, Bronisław Pawlik, Tadeusz Pluciński, Bogusz Bilewski, Halina Golanko, Igor Śmiałowski, Hanna Balińska, Ryszard Barycz, Arkadiusz Bazak, Barbara Brylska, Witold Pyrkosz, Wojciech Pokora i inni Właściciele Koborowa witają Nikodema Dyzmę jak męża opatrznościowego. Administrator majątku, dumny, że udało mu się tak wspaniale rozwiązać problem przydziału drzewa dla koborowskich tartaków, chełpi się swoim sukcesem i stopniowo wyzbywa się obaw, że mógłby utracić wygodną posadkę u pana Kunickiego. Cieszy się życiem i powodzeniem, których nie skąpi mu los. Martwi go jedynie Kasia zazdrosna o panią Ninę. Gdy dziewczyna robi Dyzmie awanturę, ojciec natychmiast wysyła ją za granicę. Nieoczekiwanie nadchodzi telegram z Warszawy. Premier wzywa pilnie pana Nikodema w związku z jego genialnym projektem gospodarczym, proponuje mu prezesurę Banku Zbożowego. Dyzmę ogarniają wątpliwości, czy da sobie radę na tak odpowiedzialnym stanowisku. Wierzy jednak w swoją szczęśliwą gwiazdę, więc przyjmuje ofertę. Gdy wraca do Koborowa pożegnać się, pan Kunicki wręcz błaga go, by zechciał zachować posadę administratora majątku. 19:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 4 GRUDNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert Felieton o św. Barbarze; 1917 - publikacja wyników pionierskich prac o syndromie "szoku bitewnego"; 1942 - powstanie "Żegoty"; 1963 - II Sobór Watykański; 20:50 TEATR TELEWIZJI - SĄD NAD BRZOZOWSKIM Teatr, 112 min, Polska, 1992 Scenariusz i reżyseria: Grzegorz Królikiewicz Aktorzy: Ludwik Benoit, Franciszek Trzeciak, Sławomir Sulej, Jerzy Światłoń, Wanda Krahelska, Jolanta Jackowska, Julitta Sękiewicz, Ewa Wichrowska, Bogumił Antczak, Andrzej Lipiński, Jerzy Stasiuk, Marek Kołaczkowski, Dariusz Siatkowski, Andrzej Głoskowski, Mirosław Siedler Widowisko historyczne, próba oddania realiów procesu politycznego, który odbył się w 1909 r. i dotyczył współpracy filozofa, publicysty i pisarza Stanisława Brzozowskiego (1878 - 1911) z carską ochraną. Brzozowski został uwięziony w 1898 r. w związku ze śledztwem w sprawie Towarzystwa Oświaty Ludowej, po miesiącu został zwolniony. Dziesięć lat później opublikowano listy współpracowników carskiej policji sporządzone przez agenta carskiej ochrany, Bakaja, na których znalazło się nazwisko Brzozowskiego. Pisarz wszystkiemu zaprzeczał i domagał się rozprawy przed międzypartyjnym sądem. Nie pomogły protesty tak znanych pisarzy, jak Żeromski, Irzykowski czy Przybyszewski. Rozprawa sądowa, i to aż dwukrotna, niczego nie dowiodła i nie oczyściła Brzozowskiego z pomówień. 23:30 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA MENEDŻERA PRYWATNEJ FIRMY W TIBILISI Reportaż, 24 min, Polska, 2004 Autor: Barbara Włodarczyk Reportaż z Tibilisi o codziennym życiu gruzińskiej klasy średniej. Program przedstawia jeden dzień z życia 43 - letniej Nino, która jest menedżerem w prywatnej firmie farmaceutycznej. Bohaterka wywodzi się z rodziny nomenklaturowej i zawsze należała do elity miasta. Reportaż pokazuje, w jakich warunkach mieszka Nino (jej dom to jeden z zabytkowych budynków w Tibilisi z początku XIX wieku), jak sobie radzi z codziennymi problemami gruzińskiej rzeczywistości (wyłączanie prądu, brak centralnego ogrzewania), w jaki sposób przetrwała najtrudniejsze chwile kryzysu i jakie nadzieje wiąże z przemianami w Gruzji. 00:05 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - DZIEŃ, KTÓRY WSTRZĄSNĄŁ FRANCJĄ (JULY 14TH 1789) Film dokumentalny, 44 min, Francja, 2013 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel, Stephane Bern (prowadzący) Opowieść o początku Wielkiej Rewolucji Francuskiej. Wystarczył jeden dzień, by rozpętała się burza. 14 lipca 1789 roku lud Francji zdobył więzienie, symbolizujące władzę króla, a Bastylia stała się odtąd symbolem rewolucji. Wraz ze Stephane ' em Bernem, prowadzącym ten popularny program historyczny, poznajemy, godzina po godzinie, wydarzenia lipca 1789 roku, który przeszedł do historii Francji. Odwiedzamy miejsca wydarzeń z 12, 13 i 14 lipca: Ogrody Palais - Royal, Tuilleries, Hotel des Invalides, Pałac w Wersalu i wreszcie - Bastylię, gdzie miał miejsce ostateczny szturm rewolucjonistów. 01:00 SENSACJE XX WIEKU - WALLENBERG Kameralne i studyjne (widowisko), 48 min, Polska, 2002 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Adam Sikora Jak to się stało, że Raoul Wallenberg, członek potężnej i wpływowej szwedzkiej rodziny bankierów, w 1945 roku, tuż przed końcem wojny znalazł się w radzieckim więzieniu i dwa lata później został zamordowany? Dyplomata, który uratował kilkadziesiąt tysięcy istnień ludzkich, został zamordowany w specjalnym oddziale więzienia na Łubiance. Wstrzyknięto mu truciznę. Dlaczego? 02:00 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ZŁOCZEW. ZBRODNIA BEZ KARY Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Złoczew. Zbrodnia bez kary. Niemcy mają takie powiedzenie: "wojna to wojna", co ma oznaczać, że wojna sama tworzy swoje prawa i sama je egzekwuje. Praktyczne zastosowanie tej maksymy w czasie września 1939 roku pokażemy na przykładzie pogranicznego, polskiego miasteczka Złoczewa, położonego w pobliżu Sieradza. Miasteczko położone 40 km od granicy, niebronione i bez żadnego znaczenia strategicznego zostało przez Niemców spalone - jak się okazało - na potrzeby filmu propagandowego. Faktycznych sprawców nigdy nie ustalono, miasto ze zniszczeń już nigdy się nie podniosło. 02:30 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - NARODZINY WOJNY - POLITYKA CZ. 3 Magazyn, 20 min, Polska, 1994 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Trzecia część odcinka poświęconego genezie wojny.