TVP Historia Sobota, 05.12.2020 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 5 GRUDNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1929 - urodził się Stanisław Bareja; 1950 - pierwszy raport dotyczący Trójkata Bermudzkiego; 1975 - List 59, znany także jako Memoriał 59; 07:05 8 KONTYNENT - CZ. I POSZUKIWACZE PRZYGÓD I KOZACY Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2005 Reżyseria: Wojtek Krzemiński, Gudrun Ziegler Scenariusz: Wojtek Krzemiński, Gudrun Ziegler Zdjęcia: Tomasz Michałowski, Weronika Wojnach, Lars Hauck Muzyka: Tadeusz Woźniak Rosja, wiek XVI. Czasy Iwana Groźnego. Przyszłe imperium dopiero się rodzi. Na mapie świata istnieje jedynie niewielkie Księstwo Moskiewskie. Iwan marzy o budowie wielkiego mocarstwa. Jego ambicją i celem staje się podbój ziem położonych na wschodzie. Car szuka sprzymierzeńców. Jego sojusznikiem staje się klan Stroganowych - najpotężniejszy ród ówczesnej Rosji. Stroganowowie tworzą prywatną armię złożoną z Kozaków, pod dowództwem legendarnego Jermaka. Jermak wraz ze swoimi wojownikami przekracza Ural i staje się pierwszym zdobywcą Syberii. Jego żołnierze docierają do najdalej położonych zakątków Syberii - do Władywostoku i w rejon Cieśniny Beringa. Rosja staje się imperium. 08:05 Z ANDRUSEM PO GALICJI - RZESZÓW Magazyn, 24 min, Polska, 2015 Reżyseria: Tomasz Paulukiewicz Artur Andrus w ramach cyklu, którego jest gospodarzem, trafił do Rzeszowa. Udało mu się tutaj m.in. pokierować marsjańskim łazikiem, zajrzeć do wnętrza misia Colargola i dowiedzieć się, jak jeździ się na ostrym kole. W mieście na Wisłokiem zaczął też uprawiać jogging. Na końcu programu piosenka w rytmach salsy. 08:40 WIEDŹMIN - ODC. 2/13 NAUKA Serial fantastyczno - przygodowy, 49 min, 13 odc. , Polska 2002 Reżyseria: Marek Brodzki Scenariusz: Michał Szczerbic Zdjęcia: Bogdan Stachurski Muzyka: Grzegorz Ciechowski Aktorzy: Michał Żebrowski, Jerzy Nowak, Agnieszka Sitek, Mirosław Zbrojewicz, Jarosław Nowikowski, Arkadiusz Janiczek, Lech Łotocki, Jacek Kadłubowski, Wojciech Duryasz, Rafał Walentynowicz, Edward Janaszek, Ireneusz Kołodzijak, Jarosław Kempa, Walery Jonin, Monika Brzeska, Stella Kuczyńska, Krzysztof Górski i inni Geralt jest już młodzieńcem. Wraz z innymi kandydatami na wiedźminów szkoli się w Kaer Morhen pod okiem surowych mistrzów, którzy jednak odnoszą się do niego z nieufnością. Jego filozofia walki rażąco odbiega od wiedźmińskiej tradycji. Geralt stosuje uniki, umiejętnie wykorzystuje słabości przeciwnika, rzadko idzie na otwartą wymianę ciosów. Nauczyciele go nie lubią i szykanują. Wystawiają na cięższe i trudniejsze próby niż innych. Geralt inteligentnie omija zastawiane nań pułapki, co jeszcze bardziej rozsierdza wiedźmińskich mistrzów. Wobec pogarszającego się stanu zdrowia kapłana Vesemira coraz silniejszą pozycję w Kaer Morhen zdobywa wiedźmin Sorel. Kiedy stosowane wobec Geralta kary i prześladowania nie pomagają, zaczyna knuć spisek na jego życie. Nieświadomy niczego Geralt zakochuje się w wiedźmince Adeli, tej samej, której uratował życie jako dziecko. Krótki, gorący romans szybko się jednak kończy. Adela, wiedząc, że wiedźminka nie może ulegać porywom uczuć, odjeżdża. Nadchodzi czas egzaminu, kończącego naukę w Kaer Morhen. W wyniku intrygi Sorela Geralt musi stanąć do nierównej walki ze sławnym mistrzem miecza Thornwaldem. 09:40 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - RYBY W GRZYBACH Magazyn, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Jarosław Frankowski, Sławomir Orman Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) W kolejnej wyprawie kulinarnej Karol Okrasa zaprasza na gotowanie inspirowane piosenką! Ta piosenka, to jeden z przebojów emitowanego kilkadziesiąt lat temu przez Telewizję Polską Kabaretu Starszych Panów, o krótkim tytule Na ryby. W piosence Starsi Panowie chcą wyruszyć na ryby, potem na grzyby, a nawet na lwy'by, by w efekcie wylądować na rybach w grzybach, oczywiście duszonych. I choć zarówno grzyby, jak i ryby są produktami częstymi na polskim stole, to w jednej potrawie występują raczej rzadko. I o takie właśnie potrawy postanowił uzupełnić Karol polskie menu. W programie: pieczona makrelę z kurkami i prawdziwkami oraz bulion na kurkach i borowikach, podany z opalanym łososiem. 11:20 PEKIN. BIOGRAFIA CESARSKIEJ STOLICY - CENTRUM WSZECHŚWIATA ODC. 1/3 (BEIJING - BIOGRAPHY OF AN IMPERIAL CAPITAL) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2008 Reżyseria: Mike Ellery Scenariusz: Asha Gill Pekin zawsze był niezwykłą stolicą. Położony na peryferiach starożytnych Chin mógł pozostać mało znaczącym przygranicznym miastem, ale dzięki wizji kilku osób, które dostrzegły jego strategiczną wartość, stał się wielką stolicą. W tej fascynującej trzyczęściowej serii, dzięki niesamowitym animacjom komputerowym, Pekin ożywa. Każda część skupia się na innej sile, która ukształtowała długą historię stolicy Chin, od jej unikalnego położenia po wpływy czynników zewnętrznych. 13:50 POLSKIE 100 LAT - KARNAWAŁ SOLIDARNOŚCI Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2020 Reżyseria: Sławomir Koehler Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Kazimierz Kaczor, Tomasz Marzecki Okres 16 miesięcy legalnej działalności NSZZ "Solidarność" był czasem swoistego festiwalu wolności w zniewolonym kraju. Pomiędzy sierpniem 1980 roku, czyli podpisaniem porozumień sierpniowych w Gdańsku a 13 grudnia 1981 roku, dniem wprowadzenia stanu wojennego, swobodnie można było wyrażać swoje opinie i żądania. Mogły z tego korzystać wszystkie środowiska. Komisje Zakładowe NSZZ "Solidarność" powstawały w sądach i prokuraturach, wśród cywilnych pracowników wojska. Rozwijała się niezależna prasa, powstało Radio Solidarność. 5 września 1981 roku odbył się Pierwszy Krajowy Zjazd Delegatów Związku, na którym zebrało się prawie 900 przedstawicieli reprezentujących ponad 9 milionów członków "Solidarności". Czas tych 16 miesięcy swoistego karnawału spowodował, że PZPR zaczęła dostrzegać zagrożenie utraty władzy. 13 grudnia 1981 roku komuniści wprowadzili stan wojenny. 14:50 SPÓR O HISTORIĘ - WYSIEDLENIA Z KRESÓW Dysk./wywiad/debata, 29 min, Polska, 2019 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (prowadzący) Jedną z najważniejszych kwestii po zakończeniu II wojny światowej było ustalenie nowych granic. Alianci decydowali o tym podczas kolejnych konferencji pokojowych. Wskutek decyzji, jakie zapadły w Teheranie, Jałcie i Poczdamie, Polska straciła niemal połowę terytorium na wschodzie. Rekompensatą za tę stratę miały być tzw. Ziemie Odzyskane, czyli Dolny Śląsk, Pomorze, Warmia i Mazury. Przesunięcie granicy wiązało się z przesiedleniem ludności zamieszkującej Kresy Wschodnie. Pierwsza, tak zwana repatriacja ze Związku Sowieckiego miała miejsce w latach 1944 - 1946. Druga odbyła się w latach 1955 - 1959. Czym była w istocie tak zwana repatriacja? Na jakich podstawach prawnych odbywało się przesiedlenie Polaków? Skąd - oprócz Kresów Wschodnich - przyjeżdżali Polacy na Ziemie Zachodnie? 15:35 BIBLIA - SALOMON, CZ. 3 (THE BIBLE - SOLOMON, PART 3) Serial religijny, 44 min, Niemcy/Włochy/Francja/USA, 1997 Reżyseria: Roger Young Aktorzy: Max Von Sydow, Anouk Aimee, Richard Dillane, David Suchet Król Salomon był synem Dawida. Tuż przed śmiercią Dawida wybucha spór o sukcesję tronu. Salomon pokonuje swojego starszego brata i zostaje królem Izraela. Słynący z mądrości, sprawiedliwości i umiłowania pokoju Salomon zdobywa szacunek ludu. 16:30 UTRACONY ŚWIAT ALEKSANDRA WIELKIEGO - ODC. 2/6 (ALEXANDER'S LOST WORLD) Film dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2012 Fotoreporter i reżyser David Adams wyrusza w epicką podróż do jednego z najniebezpieczniejszych miejsc na ziemi, aby odkryć najdalsze zakątki Imperium Aleksandra Wielkiego. Dotychczas niedostępne, spustoszone wojną miejsca nie były odwiedzane przez filmowców aż do tej poty. Usiana małymi górskimi miasteczkami i starożytnymi ruinami wiosek Afganistanu kraina potężnej rzeki Amu - daria (kiedyś Oxus), była granicą ogromnego Imperium Aleksandra. Autorzy programu, przy użyciu grafiki 3D, po raz pierwszy odtwarzają te starożytne zabudowania zniszczone tysiące lat temu. Przywracają do życia dawno zapomniane miasta i twierdze. 18:05 MEDYCEUSZE: WŁADCY FLORENCJI - ODC. 1/8 (MEDICI: MASTERS OF FLORENCE) Serial historyczny, 55 min, Francja, 2016 Reżyseria: Sergio Mimica - Gezzan Scenariusz: Nicholas Meyer Aktorzy: Dustin Hoffman, Richard Madden Florencja, XV wiek. Po śmierci Giovanniego Medyceusza (Dustin Hoffman) na czele potężnego rodu staje jego syn Kosma (Richard Madden). Młody władca Florencji jest zainteresowany rozwojem sztuki i podróżami, trwoniąc na te zachcianki większość majątku rodzinnego. Mimo oporów szlachty florenckiej Kosma będzie rządził Florencją przez 30 lat, zyskując sobie miano jednego z prekursorów epoki odrodzenia. 19:00 GIGANCI HISTORII - ODC. 17. HETMAN STANISŁAW ŻÓŁKIEWSKI Teleturniej, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Edyta Gładys Wykonawcy: Maciej Kurzajewski (prowadzący) To będzie podróż do czasów, gdy Polska była środkowoeuropejskim mocarstwem. Skrzydlata jazda husaria siała popłoch i zamęt w szeregach wroga. Biliśmy Turków, Rosjan, Szwedów i Tatarów. Zajęliśmy nawet Kreml. Tą armią dowodził hetman Stanisław Żółkiewski. Uczestnicy tego odcinka teleturnieju zmierza się z wiedzą dotycząca jego biografii. 20:00 WINDSOR. NAJWIĘKSZA MIŁOŚĆ ELŻBIETY II - LATA 1992 - 2016: TRAGEDIA I TRIUMF. ODC. 1/4 (ODC. 1/4) Film dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Paul Nelson Scenariusz: Paul Nelson Seria opowiada o historii zamku Windsor, w którym mury zamku i wieżyczki wciąż strzegą najgłębszych tajemnic rodziny królewskiej. Zamek w Windsorze jest czymś więcej niż tylko zamkiem i domostwem: od prawie 1000 lat jest sceną, na której występowały niektóre z największych nazwisk w historii Wielkiej Brytanii, gdzie planowały i realizowały swoje najbardziej kontrowersyjne posunięcia. Windsor, największy i najdłużej zamieszkiwany zamek na świecie, był świadkiem niezliczonych królewskich narodzin, zgonów i zaślubin, a także wytrzymał liczne oblężenia i bitwy. Dzięki porywającym rekonstrukcjom, szczerym wywiadom i nowym materiałom archiwalnym, seria ujawnia prawdę o najsłynniejszej brytyjskiej rodzinie. 21:00 DYNASTIA TUDORÓW II - ODC. 7 (THE TUDORS II, EP. 7) Serial historyczny, 53 min, Kanada/Irlandia/USA, 2008 Reżyseria: Dearbhla Walsh Aktorzy: Jonathan Rhys Meyers, Henry Cavill, Natalie Dormer, Maria Doyle Kennedy Kolejne reformy Cromwella zaprowadzają coraz większy terror. Anna Boleyn nieustanie czuje się zagrożona ze strony Katarzyny i jej córki Marii. Henryk tymczasem spotyka się z lady Jane Saymour. 22:00 CI CHOLERNI POLACY. LOTNICTWO POLSKIE 1939 - 1945 - ODC. 8 NIE TYLKO 303 - NOCE NAD EUROPĄ Film dokumentalny, 12 min, Polska, 2020 Reżyseria: Marek Szczepanek, Grzegorz Styła Scenariusz: Marek Szczepanek, Grzegorz Styła Wykonawcy: Krzysztof Mroczkowski (prowadzący) Cykl programów, przygotowanych wspólnie z Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, prezentujący dokonania polskich lotników w czasie II Wojny Światowej. 22:25 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - JAK ZOSTAĆ NAPOLEONEM? (COMMENT DEVIENT - ON NAPOLEON?) Film dokumentalny, 120 min, Francja, 2015 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel Odcinek "Jak zostać Napoleonem"? to spojrzenie wstecz na jedną z największych postaci francuskich, postać bardzo lubianą i podziwianą w Polsce - Napoleona I, cesarza Francuzów. Wspólnie ze Stefanem Bernem, prezenterem programu zastanowimy się, co kierowało tym wybitnym żołnierzem i władcą, który przez lata szedł od zwycięstwa do zwycięstwa? Stefan Bern zabiera nas w podróż z kamerą wszystkimi drogami cesarza: od rodzinnego Ajaccio na Korsyce, przez Paryż i wszystkie znane miejsca we Francji, przez Przełęcz Św. Bernarda, Mediolan, Wenecję i Egipt, aż do Austerlitz, Waterloo i Elby. Odkrywamy Napoleona jako kochającego męża i namiętnego kochanka; zdolnego polityka i genialnego stratega. 00:35 DZIEWCZĘTA Z NOWOLIPEK Dramat obyczajowy, 86 min, Polska 1985 Scenariusz i reżyseria: Barbara Sass Zdjęcia: Wiesław Zdort Muzyka: Zbigniew Raj Aktorzy: Maria Ciunelis, Izabela Drobotowicz - Orkisz, Ewa Kasprzyk, Marta Klubowicz, Aktorzy: Maria Ciunelis, Marta Klubowicz, Ewa Kasprzyk, Izabela Drobotowicz-Orkisz, Piotr Bajor, Krzysztof Kolberger, Iga Cembrzyńska, Jan Nowicki, Zdzisław Wardejn, Lidia Korsakówna, Franciszek Pieczka, Anna Chodakowska Powieści "Dziewczęta z Nowolipek" oraz "Rajska jabłoń" Poli Gojawiczyńskiej ukazały się drukiem w połowie lat 30. Autorka, wykorzystując własne doświadczenia i wspomnienia, opisała dzieciństwo i młodość kilku przyjaciółek, mieszkanek warszawskiej dzielnicy Nowolipki. Po raz pierwszy powieść "Dziewczęta z Nowolipek" przeniesiona została na ekran w 1937 roku przez Józefa Lejtesa. Ekranizacja ta została wysoko oceniona. Pojawiły się nawet głosy, że pod względem artystycznym film przewyższa prozę Gojawiczyńskiej. Po raz drugi powieść zaadaptowano dla potrzeb filmu na początku lat siedemdziesiątych. Ta telewizyjna adaptacja objęła także "Rajską jabłoń". Reżyser Stanisław Wohl w rolach głównych obsadził Emilię Krakowską, Elżbietę Kępińską, Zofię Kucównę i Ewę Wiśniewską. Film Barbary Sass jest więc już trzecią ekranizacją powieści Gojawiczyńskiej. Bohaterki filmu poznajemy w ostatnich latach przed wybuchem wojny. Franka, Kwiryna, Bronka i Amelka ukończyły szkołę powszechną. Poza Kwiryną wszystkie są w trudnej sytuacji finansowej, a jednak chciałyby się dalej uczyć. Niełatwo jest wyrwać się z biedy Nowolipek i dziewczęta zdają sobie z tego sprawę. Pierwsze miłosne przeżycia odmiennie kształtują ich charaktery, ale wszystkie cztery zostają ciężko przez życie doświadczone. Pierwsza miłość wrażliwej Bronki kończy się brutalnym gwałtem, później dziewczyna trafia na ulicę. Bronka daremnie oczekuje listów od Ignasia Pędzickiego, którego obdarzyła szczerym uczuciem, popada w apatię i wiąże się z całkowicie obojętnym jej Różyckim. Rodzice Kwiryny zostają zamordowani, to jednak dziewczyny nie załamuje, postanawia zacząć żyć na własny rachunek. Amelka zachodzi w ciążę z urzędnikiem Michałowskim, który skłania ją, by pozbyła się dziecka. Zabieg pozostawia trwałe ślady w jej psychice. 02:15 MEDYCEUSZE: WŁADCY FLORENCJI - ODC. 1/8 (MEDICI: MASTERS OF FLORENCE) Serial historyczny, 55 min, Francja, 2016 Reżyseria: Sergio Mimica - Gezzan Scenariusz: Nicholas Meyer Aktorzy: Dustin Hoffman, Richard Madden Florencja, XV wiek. Po śmierci Giovanniego Medyceusza (Dustin Hoffman) na czele potężnego rodu staje jego syn Kosma (Richard Madden). Młody władca Florencji jest zainteresowany rozwojem sztuki i podróżami, trwoniąc na te zachcianki większość majątku rodzinnego. Mimo oporów szlachty florenckiej Kosma będzie rządził Florencją przez 30 lat, zyskując sobie miano jednego z prekursorów epoki odrodzenia.