TVP Historia Niedziela, 06.12.2020 06:40 BYŁ TAKI DZIEŃ - 6 GRUDNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1912 - odkrycie popiersia Nefretete; 1917 - deklaracja niepodległości Finlandii przyjęta przez tamtejszy parlament; 1971 - pierwszy w Polsce kolorowy program telewizyjny; 1980 - ukazał się "Niby - dziennik" Zygmunta Mycielskiego; 06:50 ŚWIĘTY AUGUSTYN - ODC. 5/5 - PAŃSTWO BOŻE (SANT'AGOSTINO EP. 5) Serial biograficzny, 40 min, Włochy/Polska 2010 Reżyseria: Christian Duguay Scenariusz: Francesco Arlanch Zdjęcia: Fabrizio Lucci Muzyka: Andrea Guerra Występują: Aleksandro Preziosi, Monica Guerritore, Alexander Held, Johannes Brandrupt, Wenanty Nosul, Katy Louise Saunders, Franco Nero, Krzysztof Pieczyński, Jerzy Zelnik i inni Do Hippony przypływają papieskie statki po Augustyna. Biskup zwleka jednak z wejściem na pokład pod pozorem, że nie załadowano jeszcze wszystkich jego dzieł. W rzeczywistości zamierza udać się do obozu Wandalów z mediacją pokojową. Jednak Waleriusz nie chce nawet o tym słyszeć. Za jego zgodą Fabiusz ogłasza pobór mieszkańców. Augustyn ostro protestuje. Jego zdaniem oznacza to rzeź ludności i zagładę miasta. Jego głos nie na wiele jednak się zdaje. Tymczasem relacje między chrześcijanką Lucyllą a Fabiuszem wyraźnie się ocieplają. Atak Rzymian na obóz Wandalów kończy się klęską. Augustyn udaje się samotnie na rozmowę z wodzem barbarzyńców Genzerykiem. Oferuje siebie w zamian za uwolnienie jeńców. Po powrocie do Hippony przedstawia Waleriuszowi i mieszkańcom warunki kapitulacji ogłoszone przez przywódcę Wandalów. Waleriusz gwałtownie się sprzeciwia i wzywa Hippończyków do dalszego oporu. Augustyn zaś oferuje im miejsce na papieskich okrętach, każąc uprzednio wyładować zmagazynowane tam swoje dzieła. Cudem ocalały z poprzedniej bitwy Fabiusz nawraca się na chrześcijaństwo i wraz z Lucyllą odpływa bezpiecznie do Rzymu. Cesarska flota, ostatnia nadzieja Waleriusza, zostaje pokonana przez Genzeryka. Augustyn zapada na ciężką chorobę i umiera. Hippona zostaje zdobyta, splądrowana i spalona. Jedyną rzeczą, którą Genzeryk rozkazuje ocalić, są pisma Augustyna. 09:00 WIEDŹMIN - ODC. 3/13 CZŁOWIEK - PIERWSZE SPOTKANIE Serial fantastyczno - przygodowy, 46 min, 13 odc. , Polska 2002 Reżyseria: Marek Brodzki Scenariusz: Michał Szczerbic Zdjęcia: Bogdan Stachurski Muzyka: Grzegorz Ciechowski Aktorzy: Michał Żebrowski, Anna Dymna, Ewa Wiśniewska, Grażyna Wolszczak, Andrzej Chyra, Maciej Kozłowski, Zbigniew Zamachowski, Michał Milowicz, Dorota Kamińska, Henryk Talar, Karolina Gruszka, Agnieszka Sitek, Maja Ostaszewska, Agata Buzek, Daniel Olbrychski W lesie Geralt jest świadkiem próby gwałtu grupy żołdaków na kilkunastoletniej dziewczynie. Chcąc zapobiec złu, musi stanąć do walki z ludźmi, a więc sprzeniewierzyć się wiedźmińskiemu kodeksowi. Geralt zabija kilku napastników, lecz wobec ataku z tyłu pozostaje bezradny. Gdyby w porę nie pojawił się jego dawny opiekun, nie uszedłby z życiem. Uratowana z opresji dziewczyna to Renfri, księżniczka, która uciekła z zamku, nie mogąc znieść macochy. Chce przystąpić do leśnej bandy, by w przyszłości zemścić się na drugiej żonie ojca. Zdumiony Geralt odkrywa, że dziewczyna nie okazuje mu żadnej wdzięczności. Jest zarozumiała, dwulicowa, zepsuta. Do wiedźmina żywi zaś mieszaninę pogardy i litości. Odprowadziwszy Renfri do kryjówki zbójników, Geralt rusza dalej. Ratuje życie młodziutkiej driadzie Morenn, zabijając leśnego wija. Morenn jest poważnie ranna, ugodziła ją strzała siepaczy Falvicka, który prowadzi podjazdową wojnę przeciw elfom. Dzięki ziołowym miksturom Geraltowi udaje się wyleczyć driadę. Ta okazuje się przeciwieństwem Renfri - cicha, łagodna, a w dodatku zakochana w swym wybawcy. Widząc uczucie Morenn, zakłopotany Geralt postanawia odwieźć ją do rodzinnego Brokilonu. Mimo, że driada nie jest mu obojętna, zamierza dochować wierności kodeksowi wiedźmińskiemu, a w tym nie ma miejsca na miłość. 10:15 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - GOTOWANIE NA DZIKO Magazyn, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Jarosław Frankowski, Sławomir Orman Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) Tym razem Karol Okrasa zaprosi widzów na opowieść o gotowaniu na dziko. Jeszcze do niedawna niemal każda polska książka kulinarna zawierała liczne przepisy na potrawy tzw. na dziko. Przyczyną takiego stanu rzeczy był fakt, że tak ceniona w dawnej kuchni polskiej dziczyzna stawała się z biegiem lat coraz bardziej produktem rzadkim i odświętnym. Twórcom tych przepisów, chodziło o to, by smakowi mięsa hodowlanych zwierząt nadać specyficznego aromatu dziczyzny. Zazwyczaj wykorzystywano tu długie bejcowanie mięsa w octowych zalewach, bogatych w kojarzące się z lasem przyprawy, takie chociażby, jak jałowiec. Karol pokaże, że można uzyskać dziki smak potraw, bez konieczności długiego bejcowania. Przygotuje roladę z ligawy wołowej aromatyzowaną leśnymi przyprawami, długo duszoną w sosie z czerwonego wina. Będzie również sandacz pieczony na wędzonym boczku z dzika, podany z leśnymi grzybami. 10:50 POLESKI PARK NARODOWY Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2004 Reżyseria: Karol Nowakowski, Maciej Janisławski Scenariusz: Karol Nowakowski, Maciej Janisławski Wykonawcy: Arkadiusz Iwaniuk Film o Poleskim Parku Narodowym. Przedstawia historię jego powstania oraz florę i faunę typową dla środowiska Polesia Lubelskiego. Narratorem jest jeden z pracowników naukowych Poleskiego Parku Narodowego, dr Arkadiusz Iwaniuk. 12:55 WISŁA OD ŹRÓDŁA DO UJŚCIA - ODC. 2. OD UJŚCIA DUNAJCA DO UJŚCIA NARWI Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2013 Reżyseria: Paolo Volponi Obraz Wisły - od źródła do ujścia. Autorzy pokazują jej wyjątkowe wartości jako strategicznego zasobu naturalnego Polski i Europy. Film składa się z trzech odcinków podzielonych zgodnie z charakterystyką geograficzną rzeki: 1) Wisła Górna, 2) Wisła Środkowa, 3) Wisła Dolna. 14:35 WOJOWNICY CZASU - WIŚLANIE CZYLI U ZARANIA DZIEJÓW Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2016 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Krzysztof Krzyżanowski, Grzegorz Zawadzki, Grzegorz Gajewski Muzyka: Piotr Martuś Miłośnicy najstarszej historii Polski sięgają daleko poza X wiek, wiek chrztu Polski, aby odtworzyć początki naszej państwowości. Jednym z obrzędów sięgających do tradycji prechrześcijańskich jest krakowska "Rękawka". W każdy wtorek po Wielkanocy, przy Kopcu Krakusa wyznaczają sobie spotkanie bractwa i drużyny wczesnośredniowieczne, by świętować powitanie wiosny. 15:40 BIBLIA - SALOMON, CZ. 4 (THE BIBLE - SOLOMON, PART 4) Serial religijny, 44 min, Niemcy/Włochy/Francja/USA, 1997 Reżyseria: Roger Young Aktorzy: Max Von Sydow, Anouk Aimee, Richard Dillane, David Suchet Król Salomon był synem Dawida. Tuż przed śmiercią Dawida wybucha spór o sukcesję tronu. Salomon pokonuje swojego starszego brata i zostaje królem Izraela. Słynący z mądrości, sprawiedliwości i umiłowania pokoju Salomon zdobywa szacunek ludu. 16:30 GIGANCI HISTORII - ODC. 17. HETMAN STANISŁAW ŻÓŁKIEWSKI Teleturniej, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Edyta Gładys Wykonawcy: Maciej Kurzajewski (prowadzący) To będzie podróż do czasów, gdy Polska była środkowoeuropejskim mocarstwem. Skrzydlata jazda husaria siała popłoch i zamęt w szeregach wroga. Biliśmy Turków, Rosjan, Szwedów i Tatarów. Zajęliśmy nawet Kreml. Tą armią dowodził hetman Stanisław Żółkiewski. Uczestnicy tego odcinka teleturnieju zmierza się z wiedzą dotycząca jego biografii. 18:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 6 GRUDNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1912 - odkrycie popiersia Nefretete; 1917 - deklaracja niepodległości Finlandii przyjęta przez tamtejszy parlament; 1971 - pierwszy w Polsce kolorowy program telewizyjny; 1980 - ukazał się "Niby - dziennik" Zygmunta Mycielskiego; 19:00 WĘGRZY W WARSZAWIE Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tadeusz Pawlicki Scenariusz: Tadeusz Pawlicki, Monika Krzyżaniak Zdjęcia: Monika Krzyżaniak Muzyka: Mateusz Pospieszalski Film przedstawia historię oddziałów węgierskich sprzymierzonych z III Rzeszą, stacjonujących wokół Warszawy latem 1944 roku. Węgrzy potajemnie negocjowali z dowództwem powstania warszawskiego przejście potężnego (20 000 żołnierzy) i dobrze uzbrojonego oddziału węgierskiego na stronę Polaków. Gdyby negocjacje się powiodły, los powstania mógłby być inny. Narratorem jest Istvan Elek, który uczestniczył w negocjacjach i pomocy, jakiej Węgrzy udzielali warszawskim powstańcom. Istvan Elek został niedawno odznaczony przez Prezydenta RP Andrzeja Dudyę. Historia Istvna jest tylko pretekstem, aby pokazać podobieństwo sytuacji w trzech trudnych dla obu narodów okresach 1920, 1944 i 1956 roku. Polacy i Węgrzy uwikłani w sytuacje narzucone im przez okupantów i sąsiadów, drogo zapłaciłli za swoje wybory. W 1920 r. bolszewicka agresja omal nie zmiotła młodego Państwa Polskiego. W 1944 r. na froncie wschodnim zginęło tysiące honwedów, a próba uniezależnienia się od hitlerowców, doprowadziła do zajęcia Budapesztu i zagłady węgierskich Żydów. Walka o niezależność od sowieckiej dominacji w 1956 roku doprowadziła do likwidacji - na wiele lat - wszelkich form niezależności. 20:05 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - DZIEŃ, KTÓRY WSTRZĄSNĄŁ FRANCJĄ (JULY 14TH 1789) Film dokumentalny, 44 min, Francja, 2013 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel, Stephan Bern (prowadzący) Opowieść o początku Wielkiej Rewolucji Francuskiej. Wystarczył jeden dzień, by rozpętała się burza. 14 lipca 1789 roku lud Francji zdobył więzienie, symbolizujące władzę króla, a Bastylia stała się odtąd symbolem rewolucji. Wraz ze Stephane ' em Bernem, prowadzącym ten popularny program historyczny, poznajemy, godzina po godzinie, wydarzenia lipca 1789 roku, który przeszedł do historii Francji. Odwiedzamy miejsca wydarzeń z 12, 13 i 14 lipca: Ogrody Palais - Royal, Tuilleries, Hotel des Invalides, Pałac w Wersalu i wreszcie - Bastylię, gdzie miał miejsce ostateczny szturm rewolucjonistów. 21:05 DZIAŁA NAVARONY (THE GUNS OF NAVARONE) Dramat wojenny, 150 min, Wielka Brytania/USA 1961 Reżyseria: J. Lee Thompson Scenariusz na podstawie powieści Alistaira MacLeana: Carl Foreman Zdjęcia: Oswald Morris Muzyka: Dimitri Tiomkin Zdjęcia: Oswald Morris Muzyka: Dimitri Tiomkin Występują: Gregory Peck, David Niven, Anthony Quinn, Stanley Baker, Anthony Quayle, James Darren, Irene Papas, Gia Scala, James Robertson Justice i inni "Działa Navarony" były jednym z największych przebojów kasowych lat 60. Scenariusz, będący adaptacją powieści Alistaira MacLeana, wyszedł spod ręki Carla Foremana, wcześniej autora scenariuszy do takich głośnych dzieł, jak "Pokłosie wojny", "Most na rzece Kwai" czy "W samo południe", który tak wspominał swoją pracę: < 'W "Działach Navarony" zamierzałem dać studium spustoszeń, jakie czyni wojna w człowieku, w sferze ludzkich doznań i przeżyć. Interesującą mnie problematykę usiłowałem wpisać w przygodowe ramy fabuły powieści MacLeana >. Ostatecznie aspekt widowiskowy wziął górę nad duchowym i moralnym i powstało bardzo sprawne, efektowne i trzymające w napięciu kino przygodowe. Praca nad filmem trwała zresztą niemal trzy lata. Plenery kręcono na greckich wyspach, w zdjęciach uczestniczyły jednostki greckiej marynarki. Akcja filmu - fikcyjna, choć osnuta wokół autentycznych wydarzeń - rozgrywa się w 1943 r. na wyspach greckich leżących nieopodal wybrzeży Turcji. Alianci zostali wyparci z wysp na Morzu Egejskim, zajmują tylko Kretę i niedużą wysepkę Kheros leżącą w odległości zaledwie kilku mil od Turcji. Zajęcie Kheros przez Niemców ma przyśpieszyć wciągnięcie do wojny neutralnej dotąd Turcji. Nieduży garnizon aliancki na Kheros skazany jest na zagładę, podobnie jak mieszkająca na wyspie ludność cywilna. Jedyną szansę ratunku stanowi ewakuacja drogą morską. Ale przejścia przez cieśninę między wyspą Navarona a sąsiednią Maidos strzegą zainstalowane przez Niemców na Navaronie potężne działa. Trzeba je zniszczyć w ciągu tygodnia, przed planowanym rajdem niszczycieli. Do agentów Intelligence Service zgłasza się major Franklin, gotów zorganizować złożoną z Anglików i Greków grupę komandosów, która dokonałaby tego trudnego zadania. Do grupy zostają zwerbowani: kapitan Mallory - w cywilu słynny alpinista, grecki pułkownik Andrea Stawrou, kapral Miller - specjalista od materiałów wybuchowych, telegrafista Brown i Grek Pappadimos. Franklin obejmuje dowództwo. Podczas burzy grupa ląduje szczęśliwie na południowym, niestrzeżonym cyplu wyspy. Wkrótce jednak Franklin ulega wypadkowi i łamie nogę. Rozkazy przejmuje Mallory. Zwiadowcy badają wyspę i nawiązują kontakt z partyzantami, w których oddziale są teraz także dwie kobiety: Maria i Anna. Dziwnym zbiegiem okoliczności Niemcy dowiadują się o miejscu przebywania oddziału i komandosi dostają się w ręce gestapo. Wszystko wskazuje na to, że w ich grupie działa szpieg. 23:45 DYNASTIA TUDORÓW II - ODC. 7 (THE TUDORS II, EP. 7) Serial historyczny, 53 min, Kanada/Irlandia/USA, 2008 Reżyseria: Dearbhla Walsh Aktorzy: Jonathan Rhys Meyers, Henry Cavill, Natalie Dormer, Maria Doyle Kennedy Kolejne reformy Cromwella zaprowadzają coraz większy terror. Anna Boleyn nieustanie czuje się zagrożona ze strony Katarzyny i jej córki Marii. Henryk tymczasem spotyka się z lady Jane Saymour. 00:55 OTO CZŁOWIEK - RZECZ O HENRYKU SŁAWIKU I JOZSEFIE ANTALLU Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2019 Reżyseria: Adam Kraśnicki Scenariusz: Adam Kraśnicki Film dokumentalny o losach Henryka Sławika, ale też i Jozefa Antalla (seniora) będący opowieścią o biografii jednego z wielu Polaków i Węgrów, którzy w okresie minionej wojny dali prawdziwe świadectwo cnót obywatelskich, narodowych i ogólnoludzkich. Główny bohater filmu - rodowity Ślązak, pochodzący z Szerokiej, obecnej dzielnicy Jastrzębia Zdroju, wychowany i ukształtowany w tyglu wielokulturowości śląskiej, należy do tych postaci, które w konkretny i praktyczny sposób tworzyli najlepszą część historii narodu polskiego i węgierskiego.