TVP Kultura Czwartek, 03.12.2020 Zmiany z dnia 02.12.2020 w stosunku do raportu z dnia 18.11.2020 (zmodyfikowano opis: Omówienie) 08:30 TAMTE LATA, TAMTE DNI - JERZY ILLG Dysk./wywiad/debata, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Wykonawcy: Marta Perchuć-Burzyńska (prowadzący) Tym razem swoje dzieciństwo i młodość wspomina poeta, krytyk literacki i wieloletni redaktor naczelny Społecznego Instytutu Wydawniczego "Znak", Jerzy Illg. W rozmowie wraca do czasów zabaw na podwórku w Katowicach, spotkań katowickiego undergroundu na poddaszu Urszuli Broll i Andrzeja Urbaniaka, początków ruchu hippisowskiego oraz swojej znajomości z Czesławem Miłoszem (zmodyfikowano opis: Omówienie) 09:00 PARĘ OSÓB, MAŁY CZAS Dramat psychologiczno - obyczajowy, 105 min, Polska 2005 Scenariusz na podstawie książki Jadwigi Stańczakowej "Dziennik we dwoje" i reżyseria: Andrzej Barański Zdjęcia: Dariusz Kuc Aktorzy: Krystyna Janda, Andrzej Hudziak, Igor Przegrodzki, Monika Obara, Arkadiusz Detmer, Krystyna Tkacz, Elżbieta Kępińska, Witold Skaruch, Zdzisław Wardejn Andrzej Barański już w połowie lat 80. myślał o przeniesieniu na ekran "Zawału" Mirona Białoszewskiego, ale na przeszkodzie stawały mu kłopoty z pozyskaniem praw autorskich i zdobyciem funduszy na produkcję. Pod koniec lat 90. miał już gotowy scenariusz o jego serdecznej przyjaciółce i sekretarce, niewidomej Jadwidze Stańczakowej, ale znów musiało minąć kilka lat, nim wreszcie projekt doczekał się realizacji. Za kanwę scenariusza posłużyła książka Jadwigi Stańczakowej "Dziennik we dwoje", na podstawie której powstała kameralna i subtelna, niezwykle ciepła, ale przenikliwa opowieść o przyjaźni dwojga artystów pióra, uhonorowana m. in. na FPFFw Gdyni w 2005 r. nagrodą za wybitną kreację Krystyny Jandy i nagrodą dziennikarzy, oraz nagrodą na festiwalu w Karlovych Varach za główną rolę męską dla równie znakomitego Andrzeja Hudziaka. Akcja filmu obejmuje lata 1975 - 1982 i ukazuje złożone relacje Mirona Białoszewskiego i Jadwigi Stańczakowej z punktu widzenia tej ostatniej. Trudno jednak powiedzieć, że jest to wyłącznie jej relacja: niewidoma kobieta oglądała bowiem i poznawała świat oczyma Mirona, czy to podczas przejażdżek z nim po mieście (co prawda, często w środku nocy, bo pisarza drażnili ludzie i światło słoneczne), czy to poprzez jego teksty opisujące rzeczywistość. Potrzebowali siebie nawzajem, mimo że nie umieli nazwać tego, co ich łączyło: przyjaźń, bliskość duchowa, platoniczne uczucie? On - nadwrażliwy egoista, kapryśny introwertyk, odsuwał od siebie wszystko, co stanowiło prozę codziennej egzystencji. Potrzebował kogoś, kto by się nim opiekował i pilnował bieżących spraw: od kupowania ubrań, sprzątania i prania, poprzez załatwianie spraw urzędowych, po przepisywanie jego tekstów, umawianie spotkań z wydawcami i czytelnikami. Ona pragnęła za wszelką cenę żyć jak ludzie widzący, być aktywna i samodzielna, czuć się potrzebna. Po rozstaniu z wieloletnim przyjacielem, nazwanym w filmie Jackiem, Białoszewski stał się jeszcze bardziej zależny od niej i grona znajomych, sąsiadów, przyjaciół, którzy dbali o niego i jego sprawy pod dyskretne dyktando Jadwigi. On nie bardzo umiał okazywać wdzięczność, bywał wobec niej opryskliwy, ale też potrafił jak nikt inny pocieszyć ją w samotności i depresji, na którą cierpiała. Gdy Jadwiga też zapragnęła pisać, bezceremonialnie krytykował jej wiersze, powodowany doświadczeniem, ale i zawodową zazdrością. Nie chciał mieć przy sobie konkurentki, która początkowo podejmowała te same tematy, opisywała te same miejsca i osoby co on, lecz jednocześnie udzielał jej cennych wskazówek pisarskich. Gdy zdołał ją przekonać, że powinna się skupić na swych odczuciach i przeżyciach osoby niewidomej, przyniosło to korzyść im obojgu: jej wiersze zyskały na autentyzmie i oryginalności, on przestał się obawiać rywalizacji i porównań. Nie ma w tym filmie wyraźnie zarysowanej akcji, linearnej fabuły, są za to drobne obrazki z PRL - owskiej codzienności, w której oboje żyli (kłopoty z zaopatrzeniem, problemy ze zdobyciem telefonu, biurokracja, nie najłatwiejsze warunki mieszkaniowe itp.), ale także z cowtorkowych spotkań literackich w mieszkaniu pisarza, z jego wieczorów autorskich, spacerów z Jadwigą po mieście. Film Andrzeja Barańskiego opowiada również o tym, jak ta zgrzebna rzeczywistość przekształca się w sztukę, staje się tworzywem literackim, dając dzieła najwyższej próby. (dodano pozycję programową) 13:30 ROK 2020 - ODC. 25 Film dokumentalny, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Kasior Krzysztof Scenariusz: Zasępa Grzegorz Serial dokumentalny poświęcony pandemii wirusa COVID - 19. W tym odcinku odwiedzamy troje bohaterów. Aktor Witold Dębicki mówi o sobie, że jest "aktorem drugoplanowym", co nie zmienia faktu, że ten zawód jest dla niego wszystkim. Ojciec inżynier mówił mu, że to "niemęski" zawód, ale Witold nie dał się przekonać i w tajemnicy zdawał do szkoły teatralnej. Ani razu nie żałował, że jest aktorem. Marcin Wyrostek jest światowej klasy akordeonistą, czyli gra - jak mówi - na "obciachowym instrumencie" zwanym w kregach muzycznych "mułem" albo "ciążą". Przed laty wygrał program "Mam talent" i od tego czasu zaczęło mu się w życiu powodzić. Koncertował na całym świecie, od Seattle po Dubaj. Wyrostek twierdzi, że akordeon dopiero walczy o należną mu pozycję w świecie muzyki. Jest instrumentem młodym, ma dopiero 200 lat i jego znaczenie i pozycja stale rosną. Marcin nagrywa teraz płytę hip - hopową. Trzecim gościem programu jest aktorka Ewa Błaszczyk. Buduje teraz nową klinikę "Budzik" na Bródnie w Warszawie. Mówi: "Kochajcie swoich bliskich, bo tylko oni są naprawdę ważni". Poza tym, twierdzi, że pandemia paradoksalnie dała nam czas, by zatrzymać się w biegu i pomyśleć. (dodano pozycję programową) 13:55 TRZECI PUNKT WIDZENIA Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2020 Scenariusz: Dariusz Gawin, Dariusz Karłowicz, Marek Cichocki Wykonawcy: Dariusz Gawin (prowadzący), Marek Cichocki (prowadzący), Dariusz Karłowicz (prowadzący) W kolejnym wydaniu "Trzeciego punktu widzenia": 1. ANGELA MERKEL 15 LAT Piętnaście lat rządów kanclerz Angeli Merkel to bezprecedensowo długi okres rządów jednego polityka wybranego w wolnych wyborach. W okresie tym udało się zbudować potęgę Niemiec, jako europejskiego hegemona i całkowicie zmienić oblicze niemieckiej polityczności. Na czym polega fenomen Angeli Merkel, z czego wynika jej charyzmatyczność i jak wyglądać będą Niemcy po jej odejściu? 2. ZADUSZKI Rozmowa na temat wprowadzanej w niektórych krajach nowej formy pochówku - chemicznej utylizacji ciała. O tym, jak bardzo stoi to w sprzeczności z polską kulturą i tradycją i o coraz głębszym wypieraniu z naszego życia sacrum. Co obyczaje pogrzebowe mówią nam o współczesnym świecie? 3. CHINY W OCZACH EUROPEJCZYKÓW Opublikowano ostatnio wyniki badań na temat stosunku mieszkańców Europy do Chin w kontekście wywołanej przez nie światowej pandemii. Mimo pewnego spadku, wynika z nich obraz raczej pozytywny, a zdezorientowani Europejczycy nie postrzegają Chin jako geopolitycznego zagrożenia. Czy Chińczycy poniosą kiedykolwiek odpowiedzialność za światowy kryzys?