TVP Kultura Niedziela, 06.12.2020 07:00 LITURGIA PRAWOSŁAWNA Z KLASZTORU W WOJNOWIE Sprawozdanie, 80 min, Polska, 2020 Autor: Katarzyna Popławska Prawosławny żeński klasztor w Wojnowie to wspólnota sióstr zakonnych, które niosą posługę ludności prawosławnej na Mazurach. Siostry żyją zgodnie ze swoją regułą, modląc się i pracując. Przy klasztorze funkcjonuje również parafia prawosławna, która gromadzi wokół klasztoru okoliczną ludność prawosławną i otacza ich posługą duszpasterską. 09:40 OD UCHA DO UCHA - NIE - WIELKA ORKIESTRA. TV - MUZYCZNY ŚWIAT BAŚNI Koncert, 57 min, Polska, 2019 Reżyseria: Grzegorz Sadurski Scenariusz: Eliza Orzechowska, Piotr Piszczatowski, Joanna Bronisławska, Grzegorz Sadurski Wykonawcy: Nospr, Alexander Humala, Piotr Piszczatowski (prowadzący), Joanna Bronisławska (prowadzący), Joanna Moskowicz, Łukasz Konieczny, Zbigniew Raubo, Łukasz Trepczyński Imponująca sala koncertowa NOSPR otwiera swoje podwoje dla najmłodszych widzów TVP Kultura. To wspaniała okazja, by w rodzinnym gronie posłuchać najpiękniejszej muzyki, nie ruszając się z domu. Narodową Orkiestrę Symfoniczną Polskiego Radia poprowadzi Alexander Humala, a o magii muzyki opowiedzą w przystępny sposób Joanna Bronisławska i Piotr Piszczatowski. Na kolejnym koncercie z cyklu "Nie - Wielka Orkiestra. TV" zabrzmi muzyka, która przenosi w świat baśni. Usłyszymy, takie utwory jak "Uczeń czarnoksiężnika" Paula Dukasa, "Piekielny taniec króla Kościeja" ze suity z baletu "Ognisty Ptak" Igora Strawińskiego, a także znane wszystkim fragmenty dzieł Camille'a Saint - Saensa, Gioacchina Rossiniego, Piotra Czajkowskiego czy Sergieja Prokofiewa. 10:50 SERIALOWA NOSTALGIA - CZARNA ŻMIJA - SEZON 4, ODC. 5 (BLACK ADDER) Serial komediowy, 28 min, Wielka Brytania, 1989 Reżyseria: Richard Boden Scenariusz: Richard Curtis, Ben Elton Aktorzy: Rowan Atkinson, Tony Robinson, Hugh Laurie, Stephen Fry Seria czwarta zaczyna się w roku 1917. Edmund Czarna Żmija jest kapitanem wojsk brytyjskich podczas I Wojny Światowej. Trwa dochodzenie w sprawie przecieków tajnych informacji do nieprzyjaciela. Szpieg prawdopodobnie działa w lazarecie. Generał posyła tam swojego oficera, strzeliwszy mu w stopę, by jako pacjent rozszyfrował szpiega. 11:25 SERIALOWA NOSTALGIA - CZARNA ŻMIJA - SEZON 4, ODC. 6 (BLACK ADDER) Serial komediowy, 29 min, Wielka Brytania, 1989 Reżyseria: Richard Boden Scenariusz: Richard Curtis, Ben Elton Aktorzy: Rowan Atkinson, Tony Robinson, Hugh Laurie, Stephen Fry Seria czwarta zaczyna się w roku 1917. Edmund Czarna Żmija jest kapitanem wojsk brytyjskich podczas I Wojny Światowej. Nadchodzi rozkaz do wielkiego ataku. Czarna Żmija usiłuje się ratować, udając wariata i prosząc o pomoc znajomego promineneta, który miał u niego dług wdzięczności. 12:40 DIABELSKI WYNALAZEK (VYNALEZ ZKAZY) Film przygodowy science fiction, 79 min, Czechosłowacja, 1958 Reżyseria: Karel Zeman Scenariusz: Frantisek Hrubin, Karel Zeman Zdjęcia: Antonin Horak, Bronislau Pikhart, Jiri Tarantik Muzyka: Zdenek Liska Aktorzy: Lubor Tokos, Arnost Navratil, Miroslav Holub, Vaclav Tregl, Vanislov Kuvlov, Hugh Downs, Vaclav Kyzlink, Jana Zatloukalova "Diabelski wynalazek", największy sukces w historii czeskiej kinematografii, w 1958 roku obiegł cały świat, zdobywając szturmem światowe festiwale i miliony widzów w kinach. Historia diabolicznego milionera pragnącego zdobyć świat za pomocą broni masowego rażenia, luźno oparta na "Strasznym wynalazcy" Juliusza Verne ’ a, to dosłownie cały zestaw nowych środków wyrazu, charakterystycznych dla późniejszej twórczości Karela Zemana: pełno w nim rozmaitych maszyn zderzonych z dziką naturą, ożywionych epokowych rycin (inspirację stanowiły ryciny pierwszych ilustratorów książek Verne ’ a), powstałych przez namalowanie prążków na całych dekoracjach (łącznie z kostiumami), rozmaitych efektów specjalnych (z zastosowaniem najstarszych trików Mliesa). Animacja lalkowa, rysunkowa, poklatkowa czy wycinankowa połączona jest tu z grą aktorów. Świat powietrza, który wypełniają majestatyczne balony, pędzące chmury, słońce, latające cuda techniki, uderzające o brzegi morskie fale, zderza się ze światem podwodnych głębin, przecinanym oryginalnymi łodziami podwodnymi, pełnym dziwacznych morskich stworzeń. (Źródło opisu: www.iluzjon.fn.org.pl) 14:15 REJS Komedia, 66 min, Polska 1970 Reżyseria: Marek Piwowski Scenariusz: Marek Piwowski, Janusz Głowacki Zdjęcia: Marek Nowicki Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Stanisław Tym, Joanna Lothe, Wanda Stanisławska-Lothe, Jerzy Dobrowolski, Jan Himilsbach, Zdzisław Maklakiewicz, Andrzej Dobosz, Feridun Erol, Jerzy Karaszkiewicz, Ryszard Pietruski, Wojciech Pokora, Roman Suszko, Wacław Antczak Ten film otacza legenda. Istnieje liczne grono jego wielbicieli, niektórzy znają go niemal na pamięć, scena po scenie. Skąd bierze się siła tej improwizowanej w dużej mierze opowiastki o rejsie wycieczkowym parowcem po Wiśle? Przyczyn jest chyba kilka. Po pierwsze, krytyka wszelkiego zniewolenia, na tyle zawoalowana, że mająca walor satyrycznego uogólnienia. Po drugie, trudne do osiągnięcia w kinie wrażenie spontaniczności rozgrywających się przed kamerą wydarzeń. Wreszcie, udział niepowtarzalnych osobowości polskiego kina: Jana Himilsbacha, Zdzisława Maklakiewicza czy Stanisława Tyma. Zresztą - jak twierdzą wielbiciele - tego filmu nie sposób opisać, trzeba go koniecznie obejrzeć - każdą minę, każdy grymas, sytuację po sytuacji, kadr po kadrze... 15:35 SIOSTRA ANGELICA (SUOR ANGELICA) Film muzyczny, opera, 55 min, Francja, 2012 Reżyseria: David Pountney Wykonawcy: Csilla Boross, Natasha Petrinsky, Anne Destrael, Francoise Delplanque, Kathleen Wilkinson, Ivana Rusko, Ivi Karnezi, Jessie Baty, Elisabeth Soina "Siostra Angelica" to jednoaktowa opera Giaccomo Pucciniego należąca do tzw. tryptyku ("Płaszcz", "Siostra Angelica", "Gianni Schicchi"). To znakomity przykład opery werystycznej. Spektakl został zarejestrowany w Operze Lyońskiej w 2012 roku. Siostra Angelica decyzją swojej arystokratycznej rodziny zostaje umieszczona w klasztorze. To reakcja na jej nieślubne dziecko - owoc przelotnego romansu. Przez wiele lat siostra żyje w odosobnieniu i nikt z rodziny jej nie odwiedza. Pewnego dnia przybywa do niej ciotka księżna. Nie ma jednak dla niej dobrych informacji... 16:40 ZAGINIONE SKARBY - "PORTRET MŁODEGO MĘŻCZYZNY" Film animowany, 6 min, Polska, 2020 Reżyseria: Beata Szuszwedyk - Sadurska Scenariusz: Beata Szuszwedyk - Sadurska Muzyka: Michał Izydorczyk Wykonawcy: Kacper Kaliszewski Cykl programów poświęconych kradzieżom dzieł sztuki. Odcinek przybliży losy namalowanego przez Ferdinanda Bola (1616 - 1680) obrazu "Portret młodego mężczyzny", który prawdopodobnie w 1817 roku został zakupiony do Galerii Stanisława Augusta Poniatowskiego. Po 1945 roku Portret młodego mężczyzny uznany został za stratę wojenną. 17:15 NIEDZIELA Z... - DUBBINGIEM Dysk./wywiad/debata, 40 min, Polska, 2020 Scenariusz: Natalia Banaczek Wykonawcy: Katarzyna Sanocka (prowadząca) Dubbing to tworzenie ścieżki dialogowej filmu, serialu lub gry, polegające na zastąpieniu ścieżki oryginalnej wersją lokalną. Głosy podkładają często wyspecjalizowani aktorzy głosowi. Widzowie często nie zdają sobie sprawy, kto użycza głosu bohaterom filmów animowanych i na czym polega ich praca. Kolejny odcinek cyklicznego programu "Niedziela z..." poświęcony jest aktorkom i aktorom dubbingowym, którzy zdradzą tajniki swojej pracy. 18:10 NIEDZIELA Z... - TWÓJ VINCENT (LOVING VINCENT) Film animowany, 90 min, Wielka Brytania/Polska, 2017 Reżyseria: Dorota Kobiela, Hugh Welchman Wykonawcy: Danuta Stenka, Jerzy Stuhr, Józef Pawłowski Aktorzy: Douglas Booth, Jerome Flynn, Robert Rulaczyk Bohaterowie obrazów Vincenta van Gogha przedstawiają historię życia oraz tajemniczej śmierci artysty. Jak zginął Vincent van Gogh? Zagadkę śmierci genialnego malarza, którego sztukę doceniono na długo po jego śmierci, chcą rozwiązać twórcy filmu "Twój Vincent" w reż. Doroty Kobieli. To pierwsza na świecie pełnometrażowa animacja malarska. Na ekranie ożyją najsłynniejsze obrazy van Gogha. Bohaterowie filmu to poza samym Vincentem van Goghiem Adeline Ravoux, Armand Roulin, dr Gachet i jego córka Margaret Gachet czy listonosz Roulin, czyli postaci, które uwiecznił na swoich płótnach. Twórcy filmu poszukują odpowiedzi na pytanie, czy van Gogh popełnił samobójstwo, czy też może został przez kogoś zamordowany. 20:00 OSTATNI CESARZ (THE LAST EMPEROR / L'ULTIMO IMPERATORE) Film biograficzny, 160 min, Wielka Brytania/Chiny/Włochy 1987 Reżyseria: Bernardo Bertolucci Scenariusz: Mark Peploe, Bernardo Bertolucci, Enzo Ungari Zdjęcia: Vittorio Storaro Muzyka: Ryuichi Sakamoto, David Byrne, Cong Su Aktorzy: John Lone, Joan Chen, Peter O'Toole, Ying Ruocheng, Victor Wong, Dennis Dun, Ryuichi Sakamoto i inni Inspiracją scenariusza tego niezwykłego filmu stały się dwie książki: pamiętnik Aisin - Gioro Pu Yi "Byłem ostatnim cesarzem Chin" oraz jego nauczycieka Reginalda Johnstona "Twilight in the Forbidden City". Na ich podstawie Bertolucci z niebywałym rozmachem zbudował epicką opowieść o dramatycznym życiu Pu Yi, ostatniego cesarza Państwa Środka, który z obiektu kultu milionów ludzi zmienia się w więźnia poddanego resocjalizacji. Pu Yi urodził się w 1906 roku. Z woli Cesarzowej w wieku 3 lat został zabrany matce i osadzony na tronie jako dziesiąty władca mandżurskiej dynastii Ching. Gdy miał 6 lat, dynastia abdykowała na rzecz republiki, ale chłopiec aż do pełnoletności pozostał w Zakazanym Mieście jako jego władca. To swego rodzaju więzienie opuścił w 1924 roku, wyrzucony z niego wraz z resztką dworu przez żołnierzy generała Fen Yuhsinga. Przez jakiś czas występował w roli zachodniego playboya, do której to roli w dużym stopniu przygotował go bezwiednie Szkot Reginald Johnston. Potem Pu Yi był marionetkowym cesarzem Mandżuko. W 1945 roku dostał się do niewoli radzieckiej. Po kilku latach wrócił do Chin, gdzie został poddany reedukacji i do końca życia pracował jako ogrodnik. Bertolucci opowieść zaczyna w 1950 roku na granicy radziecko - chińskiej, od przekazania Chińczykom przez władze radzieckie jeńców wojennych. Jest wśród nich Pu Yi, któremu niektórzy jeńcy oddają cześć. Były cesarz zamyka się w dworcowej kancelarii i próbuje popełnić samobójstwo podcinając sobie żyły. Dalej reżyser prowadzi akcję dwutorowo, cofa się w czasie, by w dzieje postępującej reedukacji bohatera wpleść opowieść o jego smutnym dzieciństwie przeżywanym samotnie i bez miłości, wychowywaniu chłopca na boga, jego dorastaniu, dramatycznej konfrontacji z rzeczywistością, nieudanych małżeństwach, niemożności sprostania roli, jaką mu wyznaczyła historia. Ten film już zanim powstał, stał się sensacją, bo po dwóch latach pertraktacji, w 1984 roku Bernardo Bertolucci jednak otrzymał zgodę na jego realizację w Chinach wcześniej zupełnie niedostępnych dla zachodnich filmowców. Po raz drugi "Ostatni cesarz" stał się sensacją, gdy w 1988 roku Amerykańska Akademia Filmowa przyznała mu aż 9 Oscarów: dla najlepszego filmu, reżysera, za najlepsze zdjęcia, scenariusz adaptowany, muzykę, scenografię, dźwięk, kostiumy i montaż. Bertolucci po mistrzowsku zapanował nad niebywałą machiną produkcyjną: 60 aktorów - w tym czterech odtwórców roli tytułowego bohatera - 19 tys. statystów, blisko 300 techników, sztab charakteryzatorów, tysiące kostiumów i rekwizytów. Efekt zachwyca przepychem i dopracowaniem najdrobniejszych szczegółów. Znakomicie skonstruowany scenariusz dopełniają świetnie z nim współgrające mistrzowskie zdjęcia i doskonała muzyka. 23:25 CZWORO DO PARY (THE ONE I LOVE) Thriller, 87 min, USA 2014 Reżyseria: Charlie McDowell Scenariusz: Justin Lader Aktorzy: Mark Duplass, Elisabeth Moss, Ted Danson Ethan i Sophie przeżywają kryzys małżeński. Kiedyś bardzo się kochali, dziś ich związek jest zagrożony, dlatego postanawiają skorzystać z pomocy specjalisty. Regularne seanse terapeutyczne nie przynoszą jednak efektów. W tej sytuacji terapeuta propnuje im tygodniową kurację w odosobnieniu, w położonej na odludziu ogromnej posiadłości. Próbująca ratować swoje małżeństwo para, przyjmuje wyzwanie mając nadzieję, że tym razem terapia przyniesie skutek. Kiedy jednak Ethan i Sophie przekroczą bramy rezydencji, w ich życiu zaczynają się dziać zagadkowe rzeczy, które jeszcze bardziej komplikują ich sytuację. Od tej pory już nic nie jest takie, na jakie wygląda. Na samym początku pobytu dochodzi do niezrozumiałych zdarzeń. Sophie odwiedza domek gościnny, gdzie pojawia się również Ethan. Po raz pierwszy od długiego czasu, małżonkowie przeżywają miłosne uniesienie. Kiedy jednak Sophie wraca do rezydencji, zastaje tam śpiącego męża. Przebudzony Ethan zupełnie nie pamięta zdarzenia, a żona przyjmuje to najpierw za głupi żart. Ale kolejnej nocy sytuacja się powtarza. Tym razem jednak to Sophie nawiedza przebywającego w domku gościnnym Ethana i spędza z nim upojną noc. Nazajutrz rano żona przysięga zdumionemu mężowi, że spała sama w rezydencji. Czy zatem Sophie i Ethan mają sobowtórów? Kim naprawdę są nawiedzający ich tajemniczy kobieta i mężczyzna? 01:25 TERAZ ANIMACJE! - FERAL (FERAL) Film animowany, 12 min, USA, 2012 Reżyseria: Daniel Sousa Scenariusz: Daniel Sousa Krótki film animowany nominowany do Oscara. Myśliwy przygarnia znalezionego w lesie dzikiego chłopca i stara się go wprowadzić w świat cywilizacji. Chłopiec, wyobcowany w dziwnym nowym środowisku, próbuje się przystosować do życia, wykorzystując te same strategie, dzięki którym przetrwał w lesie. (opis festiwalowy, źródło: ANIMATOR) 01:35 TERAZ ANIMACJE! - PORTRET (A PORTRAIT) Film animowany, 2 min, Grecja, 2014 Reżyseria: Aristotelis Maragkos Scenariusz: Aristotelis Maragkos Animowany dokument będący biografią dziadka autora i podróżą w głąb siebie. (opis dystrybutora) 01:35 TERAZ ANIMACJE! - LEO (L 3.0) Film animowany, 4 min, Francja, 2014 Reżyseria: Alexis Decelle, Cyril Declercq, Vincent Defour, Pierre Jury Film animowany. W opustoszałym Paryżu żyje robot o imieniu Leo. Jego samotność kończy się w chwili, gdy spotyka ostatnią żywą istotę. 01:45 KINO NOCNE - WOLNY STRZELEC (NIGHTCRAWLER) Dramat kryminalny, 112 min, USA 2014 Scenariusz i reżyseria: Dan Gilroy Aktorzy: Jake Gyllenhaal, Rene Russo, Bill Paxton, Kevin Rahm, Riz Ahmed, Michael Hyatt, Price Carson Akcja filmu rozgrywa się we współczesnym Los Angeles. To tu mieszka główny bohater Louis Bloom (znakomita rola Jake’a Gyllenhaala), bezrobotny, utrzymujący się z drobnych rozbojów i kradzieży. Louis chciałby znaleźć jakiś inny sposób na życie, ale nikt nie daje mu szansy. Pewnego razu jest świadkiem wypadku na autostradzie. Kiedy ratownicy patrolu drogowego udzielają pomocy kierowcy, nagle zjawia się grupka amatorów ze sprzętem filmowym, która rejestruje całe zajście. Okazuje się, że "filmowcy" sprzedają później nakręcony przez siebie materiał telewizyjnej stacji informacyjnej. Do Louisa dociera genialna myśl, że zajęcie wolnego strzelca to świetny sposób na szybki i łatwy zarobek. Wyposażony w skaner do nasłuchu policyjnych częstotliwości i kamerę, lokalizuje i filmuje miejsca wypadku. Pierwszy nakręcony przez siebie materiał dostarcza do Niny Rominy, szefowej programów newsowych jednej ze stacji telewizyjnych. Okazuje się, że jest w tym bardzo dobry i zostaje szybko doceniony. Stara się ulepszać swoje filmy, stosując różne sztuczki. Zatrudnia też do pomocy bezdomnego i naiwnego młodzieńca Ricka. Ambitny i coraz bardziej pochłonięty swoją pracą Louis, ciągle jednak czuje niedosyt, w czym niemały udział ma stale podżegająca go Nina. Za jej namową postanawia kręcić coraz bardziej krwawe i drastyczne filmy, które sprzedadzą się drożej. Wkracza w kryminalny, mroczny świat Los Angeles. Kiedy udaje mu się sfilmować scenę zbrodni, zanim przybędzie policja, później pojawia się u niego dwoje funkcjonariuszy, Fronteri i Lieberman, którzy wypytują o szczegóły zdarzenia i rysopisy morderców. Louis zachowuje jednak najważniejsze informacje dla siebie, by w stosownym momencie je wykorzystać. 03:50 ROŚLINY TRUJĄCE Dramat psychologiczny, 68 min, Polska 1986 Scenariusz i reżyseria: Robert Gliński Zdjęcia: Andrzej Wolf Aktorzy: Bogusław Linda, Piotr Machalica, Jan Jakubowski, Mariusz Dmochowski, Wiesława Mazurkiewicz, Piotr Pawłowski, Katarzyna Figura, Ryszarda Hanin i inni W filmie Roberta Glińskiego nie tylko rośliny są trujące, trujący jest również klimat, w którym żyją bohaterowie jego noweli. Akcja toczy się w drugiej połowie lat 50. Nie dając wiary wspomnieniom dużej części starszego pokolenia, które lata te postrzega jako okres "popaździernikowej euforii" i ulgi po okresie "błędów i wypaczeń", Gliński ukazuje je jako czas zagubienia, braku nadziei i wiary w przyszłość. W tej trudnej rzeczywistości pewna inteligencka rodzina kultywuje tradycje niepodległościowe, pamięć o marszałku Piłsudskim i uczestnikach powstania warszawskiego. Mimo to z domu pełnego książek, muzyki i szlachetnych zasad kolejno uciekają synowie: konformista Juliusz, prawnik z wykształcenia, i młody dziennikarz Adam, zdolny i wrażliwy chłopak zwany przez kolegów "Szekspirem notatek prasowych". Adam pragnie zdobyć pozycję w zawodzie, ułożyć sobie życie prywatne, ale nie potrafi zachować dystansu do ponurych wydarzeń, których jest świadkiem i które odciskają trwałe piętno na jego psychice. Kiedyś pracował w "Po prostu", teraz udaje mu się dostać do redakcji "Kuriera". Naczelny wysyła go do podwarszawskiej wsi, która ma być wchłonięta przez miasto, aby napisał reportaż o dokonujących się tam przemianach cywilizacyjnych. Adam sporządza notatki o nieuczciwym sołtysie i o dziewczynie z dobrego domu, która zeszła na złą drogę, ale nie tego oczekuje od niego redakcja. Adama przeraża informacja o trujących roślinach hodowanych w ogrodzie botanicznym w podejrzanych celach. Jeszcze większe wrażenie wywiera na nim sprawa młodego więźnia oczekującego na egzekucję w celi śmierci. Dziennikarz angażuje się w sprawę skazanego. Prowadzi śledztwo na własną rękę, które potwierdza jego wcześniejsze ustalenia. A jednak więzień zostaje stracony, gdyż dziennikarzowi zabrakło dowodów. Adam traci pracę i stopniowo popada w obłęd, który doprowadza go do tragicznego końca.