TVP Historia Sobota, 16.01.2021 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 16 STYCZNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1921 - premiera "Brzdąca" Charliego Chaplina; 1941 - Niemcy nakazali usunięcie pomników w okupowanej Warszawie; 1961 - powrót skarbów wawelskich z wojennej tułaczki; 1969 - samospalenie Jana Palacha na Vaclavskim Namesti w Pradze; 07:05 ŚWIĘTOKRZYSKI PARK NARODOWY Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2005 Autor: Grzegorz Rąkowski, Stanisław Fiuk-Cisowski Reżyseria: Stanisław Fiuk-Cisowski, Zdzisław Cozac Scenariusz: Grzegorz Rąkowski, Stanisław Fiuk-Cisowski Wykonawcy: Krystyna Czubówna, Ksawery Jasieński Film poświęcony przyrodzie Gór Świętokrzyskich - krainie jodeł i gołoborzy, objętej ochroną Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Film pokazuje procesy górotwórcze, które ukształtowały Góry Świętokrzyskie, należące do najstarszych na naszym kontynencie, a także życie przyrody na gołoborzu, przemiany jodłowego boru, świat zwierząt oraz rośliny lasów i łąk w czasie wszystkich pór roku. Poznajemy też historię i kulturę regionu: starożytne dymarki i dzieje benedyktyńskiego opactwa na Łyścu. Dokument wzbogacają inscenizacje legend świętokrzyskich. Komentarz czyta Krystyna Czubówna, a cytaty z "Puszczy jodłowej" Stefana Żeromskiego prezentuje Ksawery Jasieński. 08:00 Z ANDRUSEM PO GALICJI - SUCHA BESKIDZKA Magazyn, 25 min, Polska, 2015 Reżyseria: Tomasz Paulukiewicz Cykl satyrycznych spotkań z Arturem Andrusem, który odwiedza galicyjskie miasta, opowiada o ich historii, dniu dzisiejszym i ich niezwykłym klimacie. Artur Andrus tym razem odwiedził Suchą Beskidzką. 08:35 WIEDŹMIN - ODC. 12/13 FALWICK Serial fantastyczno - przygodowy, 45 min, 13 odc. , Polska 2002 Reżyseria: Marek Brodzki Scenariusz: Michał Szczerbic Zdjęcia: Bogdan Stachurski Muzyka: Grzegorz Ciechowski Aktorzy: Michał Żebrowski, Anna Dymna, Ewa Wiśniewska, Grażyna Wolszczak, Andrzej Chyra, Maciej Kozłowski, Zbigniew Zamachowski, Michał Milowicz, Dorota Kamińska, Henryk Talar, Karolina Gruszka, Agnieszka Sitek, Maja Ostaszewska, Agata Buzek, Daniel Olbrychski Po rozprawie z Cykadą wiedźmin Geralt podąża do miejsca, w którym, o czym dowiedział się od zbira, może znajdować się Ciri. Tymczasem Nilfgaardczycy i intrygant Falwick już zorientowali się, że ktoś stara się pokrzyżować ich plany. Geralt w przebraniu nilfgaardzkiego rycerza znajduje karczmę. W walce z liczniejszymi rycerzami Białej Róży i ich pachołkami zabija przeciwników. Przyjazne elfy obiecują zaopiekować się przetrzymywanymi w karczmie dziećmi. Niestety, wśród wielu uwolnionych nie ma Ciri. Wiedźmin jest przekonany, że dziewczynka skorzystała z zamieszania i udało się jej umknąć z miejsca uwięzienia. Pod karczmą rozciągają się bowiem długie i mroczne lochy. Wśród trupów rycerzy zakonnych zaścielających pobojowisko Geralt czeka na powrót Falwicka i sług cesarza. Bez słowa daje się pojmać przez zdumionych umiejętnościami szermierczymi wiedźmina Nilfgaardczyków. Podczas przesłuchiwania Geralt umiejętnie rzuca cień podejrzenia na Falwicka. Intrygi renegata wychodzą na jaw. Hrabia zamierzał sprzedać Ciri cesarzowi, długo zwodząc jego wysłanników w nadziei wytargowania lepszej ceny. Nilfgaardzki baron, któremu bardzo nie w smak knowania i chciwość zakonnika, zarządza sąd boży. Falwick niechętnie staje do walki ze swym najzawziętszym przeciwnikiem. Nie ma wątpliwości, jak zakończy się starcie, gdy wiedźmin i renegat skrzyżują żelazo. Geralt i Jaskier, ciągle w rękach Nilfgaardczyków, popadają w poważne tarapaty. Najpierw zostają spojeni wbrew swojej woli, potem grozi im straszliwa śmierć na palu. Dzięki fortelowi udaje im się ujść niebezpieczeństwu. Ratunku szukają w tej drodze ucieczki, z której skorzystała wcześnej Ciri. W podziemnych lochach znajdują skarby, lecz złota i wyjścia na zewnątrz strzegą potwory. 09:35 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - SMAK CZARNEGO CZOSNKU Magazyn, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Jarosław Frankowski, Sławomir Orman Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) W kolejnym odcinku Karol Okrasa zaprosi widzów na spotkanie z czarnym czosnkiem. Pochodzi z krajów Dalekiego Wschodu, choć dziś zaczyna się cieszyć coraz większym uznaniem w Stanach Zjednoczonych i Europie. Powstaje on w wyniku dojrzewania całych główek czosnku w określonej wilgotności, w temperaturze około 60C przez kilka tygodni. Po tym czasie okrywa główki zmienia barwę z białej na szarobrązową, a ząbki tracą wodę, kurczą się, po czym robią się czarne lub czasami granatowe. Taki czarny czosnek ma dużo ma więcej właściwości prozdrowotnych niż zwykły. Zawiera on więcej przeciwutleniaczy, ponadto ma właściwości bakteriobójcze i wspomaga odporność, tak samo jak zwykły czosnek tylko znacznie bardziej. Kucharz pokaże jakie potrawy można przygotować z dodatkiem czarnego czosnku. 1/ Czarny hamburger z kaczego mięsa z czarnym sosem majonezowym, 2/ Pieczony łosoś z glazurą z czarnego czosnku, 3/ Duszoną cykorią, humus z czarnym czosnkiem i pieczonym bakłażanem. 11:25 KRAJOBRAZY DZIKIEGO ZACHODU - ODC. 2/3. WIELKIE RÓWNINY (ODC. 2/3) Film dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2014 Reżyseria: Wayne Shipley Scenariusz: William Blewett Ta pełna kolorów seria bada, w jaki sposób dzikie dziewicze obszary kontynentu północnoamerykańskiego wpłynęły na historię Dzikiego Zachodu. W pierwszym odcinku odkrywamy trzy wielkie pasma górskie - Appalachów, Gór Skalistych i Sierra Nevada oraz zgłębimy temat, jak poradzili sobie z nimi pionierscy osadnicy. Drugi odcinek pokazuje Wielkie Równiny, krainę bezleśnych łąk zajmującą powierzchnię pół miliona kilometrów kwadratowych, która była scenerią niektórych najbardziej dramatycznych wydarzeń w tamtym czasie. W trzecim odcinku pokażemy pięć wielkich pustyń Ameryki, które stały na drodze pionierów w podróży na Zachodnie Wybrzeże. 12:25 JAK POWSTAWAŁY KONTYNENTY - AFRYKA. ODC. 1/4 (RISE OF THE CONTINENTS) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2013 250 milionów lat temu Ziemia wyglądała jak obiekt z innego układu słonecznego. Kontynenty, które znamy dzisiaj, były skoncentrowane w jednym obszarze lądowym - Pangei - otoczonym ogromnym oceanem. Ale około 200 milionów lat temu ten superkontynent zaczął się rozpadać: powstawały nowe baseny oceaniczne, góry wzbiły się w niebo i przez miliony lat powstało siedem nowych mas lądowych, z których każda jest wyjątkowa. To nasze kontynenty. Odc. 1. Afryka to miejsce narodzin człowieka. Od dwustu tysięcy lat jest domem naszego gatunku. Można pomyśleć, że znajduje się tu od zawsze, ale to nieprawda. Naukowcy odkrywają zdumiewającą historię tego kontynentu. Kto wie, gdzie szukać, znajdzie tu wiele wskazówek co do burzliwej przeszłości tego lądu. Oderwana od dawnego superkontynentu Pangei, doświadczyła działania ogromnych sił geologicznych, które zmieniły ją nie do poznania. W ten sposób ukształtowały się wszystkie atrybuty współczesnej Afryki - jej świat zwierząt, jej bieda i bogactwo, a nawet starożytne cywilizacje. Obecnie Afryka stoi na progu jeszcze większych zmian, gdyż siły, które ją stworzyły, mogą ją wkrótce zniszczyć. Historia Afryki, jaką znamy, zaczyna się w jednym z jej najpiękniejszych miejsc w Wodospadach Wiktorii. Sto osiemdziesiąt milionów lat temu w tym miejscu było piekło na Ziemi. Na powierzchnię wydostało się nawet milion kilometrów sześciennych lawy. Lawa unicestwiła życie na dużej powierzchni. Jednak nie mówimy o zniszczeniu, a o narodzinach Afryki, bo wcześniej nie było Afryki i innych kontynentów. Na Ziemi istniał jeden superkontynent Pangea. W wysokich górach i na rozległych pustyniach panowały ekstremalne warunki. Erupcje w okolicy dzisiejszych Wodospadów Wiktorii oznaczały koniec superkontynentu. Wtedy narodziła się Afryka. Natomiast życie dało jej coś, co znajdowało się głęboko we wnętrzu. Pod superkontynentem powstawały pióropusze płaszcza, które wypychały materiał skalny, co w konsekwencji prowadziło do rozrywania kontynentu. Z czasem od superkontynentu odrywały się kolejne fragmenty. Erupcje na obszarze Wodospadów Wiktorii doprowadziły do ukształtowania się Indii i Antarktyki. Kolejny pióropusz płaszcza oderwał Amerykę Północną, a potem Południową. Wówczas powstała Afryka, jaką znamy dzisiaj. To oddzielenie doprowadziło do dramatycznych zmian klimatu, krajobrazu, jak również fauny. Zwierzęta musiały się przystosować do odmiennych warunków. Najznaczniejsze miały miejsce wzdłuż nowo powstałych wybrzeży. Powstały sto osiemdziesiąt milionów lat temu i obecnie tętnią życiem. 13:25 EDISON - 1/2 (1/2) Film dokumentalny, 54 min, USA, 2015 Reżyseria: Rafael De La Uz Scenariusz: Rafael De La Uz Zdjęcia: Rafael De La Uz Wykonawcy: Jan Wilkans Thomas Alva Edison urodził się w rodzinie drobnego kanadyjskiego przedsiębiorcy, otrzymał jedynie podstawową edukację domową. Jego pierwszy wynalazek był porażką finansową, ale już w wieku 35 lat Edison stał się najbardziej znanym wynalazcą w kraju. Wynalazł żarówkę elektryczną, fonograf, kamerę filmową i akumulator zasadowy niklowo - żelazowy. Opracował też sposób produkcji syntetycznego kwasu karbolowego i bezprzewodowej komunikacji telegraficznej pomiędzy pociągami i stacjami. W chwili śmierci mógł rościć sobie prawo do 1093 udanych patentów w USA. Tempo jego pracyw tragiczny sposób odbiło się jednak na życiu prywatnym. Jego pierwsza żona prawdopodobnie zabiła się, przyjmując śmiertelną dawkę morfiny, druga była całkowicie nieszczęśliwa. Edison jednak w wielu dziedzinach wpłynął na życie milionów ludzi i stał się jednym z najsłynniejszych Amerykanów na świecie. 14:35 BIBLIA - ŚWIĘTY PAWEŁ, CZ. 3 (THE BIBLE - PAUL OF TARSUS P. 3) Serial religijny, biogarficzny, 48 min, Niemcy/Włochy/Francja/USA, 2000 Reżyseria: Roger Young Aktorzy: Johannes Brandrup, Barbara Bobulova, Giorgio Pasotti, Thomas Lockyer Fresk historyczny ukazujący życie św. Pawła od prześladowań chrześcijan, poprzez jego działalność misyjną, po uwięzienie w Cezarei i wysłanie go do Rzymu. 16:20 NEANDERTALCZYCY. POZNAJ SWOICH PRZODKÓW - POZNAJ SWOICH PRZODKÓW. ODC. 2/2 (NEANDERTHALS: MEET YOUR ANCESTORS) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2018 Neandertalczycy. Przywykliśmy myśleć o nich jako o prymitywach i małpoludach, jak o nieudanym prototypie nowoczesnego człowieka. Najnowsze badania jednak wykazują, że neandertalczycy wcale nie zniknęli. Wciąż żyją. W nas. Według naukowców większość dzisiejszych mieszkańców planety nosi w DNA geny neandertalczyków. Można to wytłumaczyć tylko w jeden sposób. Gdzieś, kiedyś neandertalczycy i praprzodkowie człowieka współczesnego musieli mieć wspólne dzieci. Co więcej, neandertalskie dziedzictwo wciąż daje o sobie znać. Wpływa na naszą skórę, układ odpornościowy, ryzyko zachorowania na raka. W filmie autorzy spróbują rozwikłać niektóre zagadki tajemniczych przodków ludzi. Na podstawie zachowanych szczątków stworzą najwierniejszy w historii komputerowy portret neandertalczyka. Zbadają ich siłę, umiejętności adaptacyjne i inteligencję, a nawet mowę. Następnie poproszą Andy’ego Serkisa, hollywoodzkiego eksperta od nowoczesnych technologii filmowych, by wyczarował cyfrowego neandertalczyka, przenosząc widzów o tysiąclecia wstecz. Z drugiej części filmu widzowie dowiedzą się, dlaczego neandertalczycy zniknęli, co dziesiątki tysięcy lat temu przeważyło szalę na stronę homo sapiens, jakim cudem neandertalczycy nie wygrali i jak to możliwie, że ludzie wciąż tu są, a oni odeszli? 17:25 SPÓR O HISTORIĘ - NA SYBIR PO WYZWOLENIU Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2020 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (prowadzący) Na początku stycznia 1944 roku maszerująca na Berlin Armia Czerwona przekroczyła przedwojenną granicę z Polską. W ślad za nią wchodziły oddziały NKWD. Na zajmowanych terenach rozpoczynały się rządy znaczone terrorem. Podejrzewani o niesprzyjanie nowej władzy byli aresztowani i osadzani w obozach specjalnych. Często powstawały one na miejscu dotychczasowych niemieckich więzień i obozów koncentracyjnych. Stąd więźniów kierowano na wschód. Tak było chociażby w Rembertowie. W marcu 1945 roku wyruszył stąd liczący blisko dwa tysiące ludzi transport na Ural. Wśród zesłanych znajdował się nierozpoznany wówczas przez NKWD zastępca komendanta głównego Armii Krajowej gen. Emil Fieldorf "Nil" ukrywający się pod nazwiskiem Walenty Gdanicki. 18:05 NOCE I DNIE - ODC. 5/12 - UŚMIECHY LOSU Serial obyczajowy, 53 min, Polska 1977 Scenariusz i reżyseria: Jerzy Antczak Zdjęcia: Stanisław Loth Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Jadwiga Barańska, Jerzy Binczycki, Beata Tyszkiewicz, Andrzej Szczepkowski, Janina Traczykówna, Janina Seredyńska, Kazimierz Opaliński, Anna Niehrebecka, Bogusław Sochnacki, Jerzy Kamas, Mieczysław Kalenik Po śmierci seniora rodu, Joachima Ostrzeńskiego, Barbara otrzymuje w spadku 6 tysięcy rubli. Niechcicowie rozważają, jak najrozsądniej spożytkować niemałą dla nich sumę pieniędzy. Po długim zastanowieniu decydują się zakupić place budowlane w Kalińcu. Życie w Serbinowie toczy się utartym trybem, wypełnia je zwykła, codzienna praca. Agnieszkę, najstarszą córkę, rodzice odwożą na pensję do miasta. Jedynym godnym uwagi wydarzeniem w dość monotonnej egzystencji mieszkańców majątku jest ślub Romana Katelby z Celiną Mroczkówną, byłą nauczycielką dzieci Niechciców. 19:00 GIGANCI HISTORII - ODC. 3 NARODZINY SOLIDARNOŚCI Teleturniej, 44 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Edyta Gładys Wykonawcy: Przemysław Babiarz (prowadzący) Nie byłoby wolności bez Solidarności! Nie byłoby również naszego programu bez tak wspaniałych tematów. Historia powstawania Związku Zawodowego, który sprawił, że runęły mury, nawet te, które zdawały się nie do zburzenia (ruszenia), jest tematem tego odcinka teleturnieju Giganci Historii. 20:00 SZLAK NADZIEI - /3/ Reality show, 42 min, Polska, 2020 Reżyseria: Dariusz Goczał, Dariusz Goczał Scenariusz: Dariusz Goczał, Mikołaj Wit Wykonawcy: Ida Nowakowska (prowadzący), Łukasz Nowicki Prowadząca Ida Nowakowska, Kasia, Gosia, Janek, Jacek, Sławek i Rafał docierają do polskiej wsi Wierszyna na Syberii, gdzie w podziękowaniu za gościnę pomagają mieszkającym tam rodakom. Po pobycie w Wierszynie ekipa rusza w dwudniową podróż koleją transsyberyjską. W Nowosybirsku poznają rolę powołanych przez generała Andersa mężów zaufania i dowiedzą się o kolejnych etapach tułaczki Andersowców. Następnym celem jest Kazachstan. Po męczącej podróży uczestnicy docierają do leżącego u stóp gór Tienszan Kanionu Szaryńskiego. Od tej chwili na kolejne trzy dni żegnają się z cywilizacją 21:00 ARCHIWISTA - ODC. 3 Serial kryminalny, 43 min, Polska, 2020 Reżyseria: Maciej Żak Scenariusz: Piotr Rzepka Zdjęcia: Jakub Stolecki Muzyka: Jan Krzysztof Górski, Piotr Mikołajczak Aktorzy: Henryk Talar, Paulina Gałązka, Maria Gładkowska, Mirosław Zbrojewicz, Mateusz Kmiecik, Rafał Mohr, Beata Fido, Sylwia Juszczak, Jakub Kamieński, Szymon Roszak, Sebastian Łach, Małgorzata Klara, Rafał Fudalej, Izabela Celińska, Agnieszka Cesarczyk Strączek zostaje nominowany na stanowisko zastępcy komendanta. Postanawia od razu wykorzystać swoją władzę i wzywa do gabinetu Zuzę i Henryka. Oświadcza, iż archiwum ma być niebawem zamknięte. W tej sytuacji Wasiluk trafi do patrolu, a Mikos przejdzie na emeryturę. Po powrocie do swojego królestwa wzburzony archiwista zaczyna intensywnie myśleć. Po chwili przypomina sobie pewną sprawę, którą prowadził Mirosław. Choć Strączek uznał, że utonięcie samochodu Jana Gołka z właścicielem w środku, to był wypadek, Henryk jest przekonany, iż policjant popełnił błąd. 21:50 ZAGINIONE SKARBY - TRYPTYK "EMALIA Z LIMOGES" Film animowany, 8 min, Polska, 2017 Reżyseria: Beata Szuszwedyk - Sadurska Scenariusz: Beata Szuszwedyk - Sadurska Zdjęcia: Sławomir Frank Cykl programów poświęconych kradzieżom dzieł sztuki. Odcinek opowiada o Tryptyku "Emalia z Limoges". Emalia limuzyjska została skradziona w czasie okupacji z gołuchowskiej kolekcji księżnej Izabelli z Czartoryskich Działyńskiej. Przybliżona zostaje zupełnie nieznana historia największego w Europie zbioru dzieł mistrzów emalierstwa. Odcinek przedstawia mechanizmy największego w historii rabunku dzieł sztuki, które miało miejsce podczas okupacji. 00:10 KONWÓJ (ACTION IN THE NORTH ATLANTIC) Dramat wojenny, 122 min, USA, 1943 Reżyseria: Byron Haskin Scenariusz: Raoul Walsh Zdjęcia: Tony Gaudio Aktorzy: Humphrey Bogart, Alan Hale, Julie Bishop Kapitan Steve Jarvis i jego pierwszy oficer Joe Rossi dowodzą podczas drugiej wojny światowej niewielkim statkiem. Pewnego dnia zostaje on storpedowany przez Niemców, ale załogę ratuje amerykański okręt wojenny. Po powrocie do Stanów marynarze dowiadują się, że organizowany jest konwój do Murmańska. Jarvis i Rossi mustrują się ze swoją załogą na pokład "Syreny". Alianckie statki wciąż atakowane są przez niemieckie łodzie podwodne. Pewnego dnia konwój rozprasza się. Tylko "Syrena" nie zbacza z obranego kursu. Płynie w kierunku Murmańska nawet wtedy, gdy gubią ją ochraniające okręty wojenne. Statek jest ostrzeliwany z powietrza przez samoloty, spod wody przez niemieckie łodzie... (opis filmweb) 02:25 MROKI CZARNEGO LASU (MROKI CZARNEGO LASU) Film dokumentalny, 79 min, Kanada, 2020 Reżyseria: Wacław Kujbida Scenariusz: Wacław Kujbida Zdjęcia: Grzegorz Filipiak, Leon Tischenko Muzyka: Cody Martin Wykonawcy: Monika Januszek - Surdacka, Jarosław Zoń, Artur Tomasik, Marzena Bury, Jakub Bury, Jakub Oziębło, Michał Gregorczyk, Maciej Charczuk, Piotr Flisiak, Andrzej Grzyb Film "Mroki Czarnego Lasu" nie tylko opowiada o jednej z najmroczniejszych akcji ludobójstwa niemieckiego na Polakach w czasie okupacji Polski, ale również przybliża bestialstwo obu totalitarnych okupantów, jakie dotknęło wschodnie ziemie dawnej Rzeczypospolitej. W sierpniu i wrześniu 1941 roku, okupujący Polskę Niemcy, dokonali masowych mordów podstępnie aresztowanych przedstawicieli inteligencji polskiej Stanisławowa. Wcześniej okupujący te ziemie Sowieci nie tylko przeprowadzali aresztowania i wywózki Polaków na Wschód, ale też zamordowali setki Polek i Polaków, często nieludzko ich torturując, w więzieniach Lwowa i Stanisławowa. Akcją mordów w Czarnym Lesie, będącej częścią niemieckiego planu Intelligenzaktion - całkowitej zagłady wszystkich polskich elit, kierował SS Hauptstumpfüher Hans Krüger, ten sam, który zorganizował wcześniej mord profesorów we Lwowie. Miejsca stanisławowskich egzekucji odkrył dopiero w roku 1988 Adam Rubaszewski. W 2011 roku, dzięki wysiłkom członków założonego przez Irenę i Witalija Czaszczina, miejscowego Towarzystwa Kultury Polskiej Przyjaźń, we współdziałaniu z polską Radą Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa i z miejscowymi władzami ukraińskimi, odsłonięto na odrestaurowanym i uporządkowanym terenie cmentarza, pomnik ofiar. Okazało się, że w stanisławowskich dołach śmierci leży nie 250 ciał ofiar zbrodni, jak pierwotnie uważano, ale szczątki ponad 700, rozstrzelanych tam osób. Film "Mroki Czarnego Lasu" przybliża historię Stanisławowa, Grodu Rewery, zwanego kiedyś również Trzecim Grodem Rzeczpospolitej, rekonstruuje kalendarz zbrodniczych działań Niemców w 1941 roku. Narracja filmu, oprócz bogatych i niejednokrotnie unikalnych materiałów źródłowych oraz przy pomocy Grupy Rekonstrukcyjnej Gregor, prowadzona jest poprzez relacje dwóch naocznych świadków i uczestników tamtych wydarzeń: prof. Jerzego Hickiewicza, którego ojciec został w Czarnym Lesie rozstrzelany oraz Marii Popiel - Sumary, która straciła zarówno ojca jak i brata. Witalij Czaszczin z Iwano - Frankiwska z kolei, wprowadza widzów w kulisy odnalezienia miejsc egzekucji oraz historię ponad 16 - letnich wysiłków miejscowych mieszkańców, członków założonego przez niego i żonę Irenę, Towarzystwa Kultury Polskiej Przyjaźń. To dzięki właśnie tym ludziom sam cmentarz jak i doroczne, rocznicowe uroczystości tej zbrodni, są od lat jednym z głównych miejsc i wydarzeń w mieście. współfinansowano ze środków Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w ramach sprawowania opieki nad Polonią i Polakami za granicą w roku 2019, poprzez Fundację Pomoc Polakom na Wschodzie.