TVP Historia                         Czwartek, 21.01.2021


Zmiany z dnia 20.01.2021
w stosunku do raportu z dnia 08.01.2021

(dodano pozycję programową)
23:30 ERRATA DO BIOGRAFII - CZESŁAW STRASZEWICZ

Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2008
Reżyseria: Grzegorz Braun

Czy artysta winien, czy ma prawo składać talent na ołtarzu ojczyzny? Czy traktowanie serio zasady inter arma 
silent musae ma budzić podziw, czy politowanie? Czy ceną, jaką płaci się za trzymanie się zasad, musi być 
zapomnienie? Oto dylematy kluczowe dla biografii jednego z zapomnianych pisarzy polskich XX w. 
Czesław Straszewicz (1904 - 1963) zaliczany był w drugiej połowie lat 30. XX wieku do grona obiecujących 
prozaików i już przed wojną miał poważny dorobek pisarski. W sierpniu 1939 razem z Witoldem Gombrowiczem 
wziął udział w inauguracyjnym rejsie polskiego transatlantyku Chrobry z Gdyni do Ameryki Południowej. Na wieść
o wybuchu wojny Straszewicz podjął decyzję powrotu do Europy, gdzie zaciągnął się do wojska i na długie lata 
zamilkł jako pisarz. 
Uległszy ciężkiemu wypadkowi ("przejechał mnie czołg pisał") współtworzył ściśle zakonspirowaną radiostację 
Świt (udającą rozgłośnię podziemną w kraju, a w rzeczywistości nadającą z Bletchley pod Londynem). 
Gombrowicz tymczasem, jak wiadomo, pozostał w Argentynie, by po latach opisać w "Trans - Atlantyku" ów 
epizod, moment wyboru, który zaważyć miał na życiu i twórczości obu pisarzy. 
Po wojnie, Straszewicz opublikował tylko jedną powieść "Turyści z bocianich gniazd", która spotkała się z dużym 
uznaniem krytyki emigracyjnej, w PRL pozostała zaś oczywiście całkowicie przemilczana. Jerzy Giedroyc mówił 
o nim: "Zawsze uważał, że musi poświęcić swoje sprawy osobiste, gdy wymagają tego przyzwoitość czy 
patriotyzm". 
W filmie o Czesławie Straszewiczu opowiadać będą m. in.: Nina Taylor - Terlecka, Renata Gorczyńska i Violetta 
Wejs - Milewska.