TVP Kultura Poniedziałek, 18.01.2021 09:55 REŻYSERZY S.II - DAVID LEAN 1/10 SEZON 2 (THE DIRECTORS - DAVID LEAN) Film dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. W tym odcinku przyglądamy się sylwetce Davida Lean, twórcy m.in. takich obrazów jak: "Most na rzece Kwai", "Lawrence z Arabii", "Podróż do Indii". 11:00 RZEKA KŁAMSTWA - ODC. 1/7 Serial historyczno - obyczajowy, 86 min, 7 odc. , Polska 1988 Scenariusz i reżyseria: Jan Łomnicki Zdjęcia: Jerzy Gościk Muzyka: Piotr Hertel Występują: Jowita Miondlikowska, Marzena Trybała, Marta Klubowicz, Irena Kownas, Alicja Migulanka, Krystyna Feldman, Grzegorz Wons, Waldemar Kownacki, Jacek Kawalec, Hanna Skarżanka i inni Scenariusz serialu oparto na motywach cyklu powieściowego Ewy Szelburg - Zarembiny. Osobiste dramaty ludzi pochodzących z ubogich warstw społecznych są ukazane na tle ruchów niepodległościowych i rewolucyjnych w zaborze rosyjskim na przełomie XIX i XX wieku. Film przedstawia ich walkę o przetrwanie, a jednocześnie zachowanie godności. Jest to też opowieść o rodowodzie znacznej części polskiej inteligencji. Główną bohaterką serialu jest Joanna, osierocona dziewczynka, uparcie poszukująca szczęścia, której życie przypadło na czas burzliwych wydarzeń historycznych, w których uczestniczyli Polacy, od rewolucji 1905 do I wojny światowej. Małą Joannę gra Jowita Miondlikowska. W roli Joanny już nieco starszej zadebiutowała i odniosła sukces Joanna Trzepiecińska, wówczas studentka III roku szkoły teatralnej. Serial rozpoczyna się w stylu sagi rodzinnej, obfitującej w wielkie namiętności i tragiczne wydarzenia. Piękna młynarzowa Wincenta po pogrzebie swego trzeciego męża chce wydać swą pasierbicę Krystynę za właściciela browaru, a sama wyjść za urodziwego parobka Firmantego. Ale Krystyna, starsza siostra kilkuletniej Joasi, także kocha Firmantego. Następują dalsze dramatyczne wydarzenia: aresztowanie Wincenty, epidemia ospy, pożar młyna, śmierć Krystyny, która ginie w płomieniach na oczach Joanny. 12:55 POSZUKUJĄC LENNONA (LOOKING FOR LENNON) Film dokumentalny, 93 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Roger Appleton Film dokumentalny o Johnie Lennonie, który prezentuje szczegółowe i często nieznane wcześniej informacje na temat jego życia. Całość bogato ilustrowana jest materiałami archiwalnymi i dokumentami, do których dostęp mieli nieliczni. Film koncentruje się raczej na życiu prywatnym niż twórczości muzyka, rzucając nowe światło na pewne wydarzenia. 14:45 PORTRET OSOBISTY CZ. 2 Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2018 Reżyseria: Piotr Małecki Scenariusz: Piotr Małecki Zdjęcia: Piotr Małecki Kontynuacja pierwszej części "Portretu osobistego" Piotra Małeckiego, który filmuje czterech polskich fotografów. Tym razem przyglądamy się pracy Rafała Milacha, Mikołaja Grynberga, Macieja Nabrdalika i duetu Magdy Wunsche i Agnieszki Samsel. 15:45 PANNA NIKT Dramat, 98 min, Polska/Niemcy 1996 Reżyseria: Andrzej Wajda Scenariusz: Radosław Piwowarski Dramat, 98 min, Polska/Niemcy 1996 Reżyseria: Andrzej Wajda Scenariusz: Radosław Piwowarski Zdjęcia: Krzysztof Ptak Muzyka: Andrzej Korzyński Występują: Anna Wielgucka, Anna Powierza, Anna Mucha, Stanisława Celińska, Jan Janga Tomaszewski, Małgorzata Potocka, Leszek Teleszyński, Małgorzata Pieczyńska, Anna Romantowska, Adam Siemion i inni Adaptacja głośnej powieści Tomka Tryzny, uznanej przez polską krytykę literacką za jeden z najważniejszych debiutów lat dziewięćdziesiątych. Historia piętnastoletniej Marysi, która pod wpływem dwu koleżanek wyrzeka się swego kodeksu moralnego i ukształtowanych przez tradycję poglądów na życie, daje się rozmaicie interpretować. Można ją odczytywać zgodnie z wymową podtytułu ("tajemnicza podróż o dojrzewaniu") jako opowieść o bolesnej inicjacji w dorosłość lub potraktować w kategoriach filozoficznej powiastki o rozpadzie świata. Równie uprawione są interpretacje, których myślowym tworzywem będzie kontrast między naturą i kulturą, cywilizacją wiejską i miejską. Oniryczno - erotyczna warstwa "Panny Nikt" z pewnością zainspiruje freudystów, zaś wielowarstwowa narracja - zwolenników postmodernizmu. Andrzej Wajda poszedł jeszcze innym tropem. Jego adaptacja powieści Tryzny to przede wszystkim współczesny moralitet. W dziejach wchodzącej w dorosłość Marysi reżyser dostrzegł metaforę sytuacji duchowej współczesnego Polaka, który zafascynowany mirażami dobrobytu i obyczajowo - politycznej swobody zbyt pochopnie i niejako "hurtowo" rezygnuje z dotychczas pielęgnowanych wartości. Tymczasem Wajdowska "Panna Nikt" zdaje się przywoływać znane jeszcze w XIX wieku powiedzenie o zdejmowaniu kajdan razem z butami. Reżyser zdaje się za romantycznym poetą ostrzegać, że z "pawia narodów" łatwo stać się "papugą". Udziałem tej ostatniej jest śmieszność i wewnętrzna pustka, o czym tak boleśnie przekonała się Marysia. Film Wajdy to nie tylko kryptocharakterystyka dzisiejszego stanu "duszy polskiej". To także świetnie zagrana i nowocześnie zrealizowana (krótsze ujęcia, oryginalne zdjęcia) opowieść o pokusach młodości. To wreszcie pierwsza od wielu lat próba nawiązania przez reżysera autentycznego kontaktu z nastoletnim widzem. Wszak "każdy był kiedyś małą dziewczynką", jak mówił w wywiadzie twórca "Korczaka". Problem tylko w tym, czy uda się odkryć ją w sobie na nowo. Piętnastoletnia Marysia mieszka w starej wiejskiej chałupie wspólnie z ojcem, matką i licznym rodzeństwem. Kiedy jej rodzice dostają mieszkanie w bloku, dziewczynka przenosi się do miasta. Musi też zmienić szkołę. W nowej nie czuje się jednak dobrze. Jej widoczny na każdym kroku prowincjonalizm wywołuje nieustanne drwiny i szyderstwa kolegów. Uwagę Marysi szybko zwracają dwie dziewczynki. Pierwsza, Kasia Bogdańska, ma duszę artystki. Ponadprzeciętna inteligencja łączy się u niej z talentem kompozytorskim oraz cygańskim, buntowniczym stylem życia. Druga zaś, Ewa Bogdaj, imponuje nieśmiałej i zahukanej prowincjuszce niezwykłą urodą i modnymi, kosztownymi ubraniami. Przypadek sprawia, że Marysia zaprzyjaźnia się po kolei z obiema, co radykalnie zmienia jej życie i spojrzenie na świat. 17:35 CZTERDZIESTOLATEK - ODC. 11/21 - CUDZE NIESZCZĘŚCIE, CZYLI ŚWIADEK OBRONY Serial komediowy, 45 min, Polska 1974 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Jerzy Gruza, Krzysztof Teodor Toeplitz Aktorzy: Andrzej Kopiczyński, Anna Seniuk, Irena Kwiatkowska, Roman Kłosowski, Leonard Pietraszek, Bogdan Ejmont, Barbara Bargiełowska, Seweryn Butrym, Edward Dziewoński, Jan Himilsbach i inni Kolega z budowy, inżynier Bek, zwraca się do Karwowskiego z nietypową prośbą. Podejrzewa, że żona go zdradza i chciałby, żeby kolega przez pewien czas ją śledził. Powodowany męską solidarnością Stefan spełnia prośbę kolegi, przez co naraża się na długi szereg nieprzyjemnych sytuacji. Ostateczna kompromitacja następuje w sądzie, podczas sprawy rozwodowej Beków. 20:00 PANORAMA KINA POLSKIEGO - KONOPIELKA Komediodramat, 89 min, Polska 1981 Reżyseria: Witold Leszczyński Scenariusz według powieści Edwarda Redlińskiego: Witold Leszczyński Zdjęcia: Zbigniew Napiórkowski Muzyka: Wojciech Karolak Aktorzy: Krzysztof Majchrzak, Anna Seniuk, Joanna Sienkiewicz, Jerzy Block, Marek Siudym, Tomasz Jarosiński, Franciszek Pieczka, Anna Milewska, Arkadiusz Bazak, Aleksander Fogiel, Jan Jurewicz, Jacek Kałucki, Marek Kępiński Adaptacja znanej i cenionej powieści Edwarda Redlińskiego. Jej autor, Witold Leszczyński, zasłynął przejmującym filmem pt. "Żywot Mateusza", ukazującym dramat człowieka podświadomie zmierzającego do samozagłady. W opinii wielu krytyków "Konopielka" jest filmem, który dorównuje klasą "Żywotowi...". Podobnie jak tamten przenosi widza w pejzaże odludnej wsi, lecz czyni to w nieco odmiennej tonacji emocjonalnej. Dużo więcej tu komizmu (głównie słownego), pojawia się też satyra na postęp, a z drugiej strony na fanatyczne i pełne przesądów zacofanie. Humorystyczne walory filmu oddają jednak często pola poważniejszej refleksji nad wymuszanym przez rozwój cywilizacji zrywaniem więzi człowieka z przyrodą, odrzucaniem tradycji, w której przecież nie wszystko jest złe i pozbawione znaczenia. Jak mówił autor powieści i scenariusza, Edward Redliński: "Konopielka to rzecz o przeszłości, o "kulturze statycznej", życiu tradycyjnym, a nie o tym, skąd przyszliśmy, co w nas jeszcze w środku, co przezwyciężyliśmy..." O powodzeniu filmu Leszczyńskiego zadecydowało przede wszystkim znakomite aktorstwo, zwłaszcza Anny Seniuk jako Handzi i Krzysztofa Majchrzaka w kluczowej roli Kaziuka. Ekranową "Konopielkę" docenili jurorzy festiwali w Gdańsku oraz Vevey i Havgesund, przyznając jej główne nagrody. Akcja filmu toczy się w zapadłej wsi Taplary, gdzieś na Białostocczyźnie. Młody chłop, Kaziuk, wyjeżdża rankiem do lasu po drzewo. Po powrocie zastaje w chałupie istną rewolucję: przedwcześnie ocielona (co wskazuje na siły nieczyste) krowa, wędrowny dziad, nauczycielka i prelegent z miasta, który w dodatku wytyka jego rodzinie brak higieny, zabobonność i zacofanie. Nawołuje też do organizowania szkoły i budowy linii elektrycznej. Kaziuk niewiele z tego rozumie, ale pozostaje pod wrażeniem. Zwłaszcza apetycznej nauczycielki, która w nocy śni mu się w stroju Ewy. Ku zdziwieniu chłopa sen materializuje się nazajutrz, gdy przybyszka zostaje jego lokatorką. Od tej pory w spokojnej chałupie Kaziuków nic już nie będzie tak jak dawniej. 21:35 POWIDOKI PANI BOVARY Dysk./wywiad/debata, 10 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Barbara Schabowska (prowadząca), Piotr Nowak (prowadzący) "Powidoki" to program publicystyczny poruszający istotne zagadnienia z zakresu filozofii, etyki i socjologii. Dwoje prowadzących: dziennikarka Barbara Schabowska i filozof prof. Piotr Nowak na przykładach wybranych przez siebie książek podejmą dyskusję nad zawartością tych dzieł i ich społeczną recepcją. W tym odcinku przedmiotem dyskusji jest powieść Gustava Flauberta z 1857 roku "Pani Bovary". 24:00 SCENA MUZYCZNA - GRZEGORZ TARWID Koncert, 51 min, Polska, 2020 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Grzegorz Tarwid, Barbara Schabowska (prowadząca) W kolejnym odcinku "Sceny muzycznej" wystąpi Grzegorz Tarwid - pianista i kompozytor. Uczył się u mistrzów polskiej pianistyki jazzowej: Wojciecha Kamińskiego, Andrzeja Jagodzińskiego i Michała Tokaja, by następnie przenieść się na studia do Kopenhagi i inspirować się duńską szkołą improwizowaną. Ma na swoim koncie koncerty m.in. ze Zbigniewem Namysłowskim, Maciejem Obarą, ale też Marcinem Maseckim czy Janem Młynarskim. Współtworzy: autorski kwartet z Maciejem Kądzielą, Andrzejem Święsem i Krzysztofem Szmańdą, trio Sundial z Wojciechem Jachną i Albertem Karchem, duet Diomede z Tomaszem Markaniczem, projekt Sprzedam z Maciem Morettim i Jędrzejem Łagodzińskim oraz Sextet Franciszka Pospieszalskiego. W styczniu 2020 roku był kuratorem festiwalu Piano Room w warszawskim klubie Spatif. W "Scenie Muzycznej" wykona na fortepianie i syntezatorze solowe, mocno improwizowane utwory. 01:35 THELMA I LOUISE (THELMA & LOUISE) Dramat obyczajowy, 124 min, USA 1991 Reżyseria: Ridley Scott Scenariusz: Callie Khouri Zdjęcia: Adrian Biddle Muzyka: Hans Zimmer Aktorzy: Susan Sarandon, Geena Davis, Harvey Keitel, Michael Madsen, Christopher McDoland, Stephen Tobolowsky, Brad Pitt, Timothy Carhart, Lucinda Jenney, Jason Beghe i inni Pięć nominacji do Oscara (montaż, zdjęcia, reżyseria oraz dla odtwórczyń tytułowych ról Geeny Davis i Susan Sarandon) i złota statuetka dla autora scenariusza to najważniejsze wyróżnienia filmu drogi, który odniósł sukces artystyczny i komercyjny. "Thelmę i Louisę" - wspaniałe widowisko pełne ekspresji i napięcia, na przemian dramatyczne i komediowe - nakręcił brytyjski reżyser Ridley Scott, twórca mocnych thrillerów"Obcy - 8 pasażer Nostromo", "Czarny deszcz", "Osaczona", "Łowca androidów". Film ten to historia dwóch przyjaciółek z małego miasteczka w stanie Arkansas, które postanawiają oderwać się od szarej egzystencji i poznać smak przygody i ryzyka. Thelma (Geena Davis) jest gospodynią domową. Jej mąż, ponury sprzedawca dywanów, pomiata żoną i traktuje jak służącą. Louise (Susan Sarandon) pracuje w miejscowym barze jako kelnerka. Kobieta dobiega czterdziestki i pragnie stabilizacji. Tymczasem narzeczony, bujający w obłokach muzyk, nie kwapi się z propozycją małżeństwa. W końcu przyjaciółki zostawiają swych nieciekawych partnerów i same wyjeżdżają na weekend do wynajętego domku w górach. Kiedy zatrzymują się na pierwszy odpoczynek w przydrożnym barze, dochodzi do tragedii. Przygodnie poznany mężczyzna usiłuje zgwałcić Thelmę, która po kilku kieliszkach mocniejszego trunku zachowuje się zbyt swobodnie. W obronie przyjaciółki staje Louise, która bez namysłu strzela do napastnika. Od tej chwili niewinna przejażdżka zamienia się w dramatyczną ucieczkę. W życiu Thelmy i Louise rozpoczyna się nowy rozdział. W obawie przed odpowiedzialnością jadą do Meksyku, gdzie mają nadzieję znaleźć bezpieczne schronienie. Osaczone przez policję, decydują się na dramatyczny krok. 03:50 TAMTE LATA, TAMTE DNI - BARBARA KRAFFTÓWNA Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Wykonawcy: Marta Perchuć-Burzyńska (prowadząca) Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem lata swojej młodości i najlepsze role wspomina wybitna polska aktorka filmowa i teatralna, Barbara Kraftówna.