TVP Kultura Środa, 27.01.2021 08:55 GŁOSY Film dokumentalny, 10 min, Polska, 1959 Reżyseria: Marek Nowicki Zdjęcia: Marek Nowicki Film eksperymentalny w niekonwencjonalny sposób opowiadający o malarstwie Jerzego Nowosielskiego. Prezentuje obrazy artysty, ikony i przedstawienia sakralne w zestawieniu z maszynami tkackimi, krosnami w zakładzie przemysłowym, umieszcza je w procesie tworzenia tkanin, przyrównuje ich konstrukcje do budynków fabrycznych. Film pozbawiony komentarza. 09:20 WSPOMNIENIE LATA Film obyczajowy, 83 min, Polska 2016 Reżyseria: Adam Guziński Scenariusz: Adam Guziński Aktorzy: Urszula Grabowska, Robert Więckiewicz, Max Jastrzębski, Paulina Angielczyk, Jakub Lustyk, Kamil Kucewicz, Dawid Kraszewski, Karol Stala, Weronika Jakubowska, Elżbieta Romanowska, Joanna Niemirska, Karolina Łukaszewicz, Dominika Bednarczyk Miejsce akcji to prowincjonalne miasteczko w Polsce, a czas - koniec lat 70. ubiegłego wieku. W swoim filmie Adam Guziński przedstawił obraz zmagającej się z samotnością i spragnionej uczucia młodej kobiety, widziany z perspektywy jej nastoletniego syna. Uwagi krytyki nie uszły dobre role dwojga protagonistów: Urszuli Grabowskiej jako matki Wisi i debiutującego na ekranie Maksymiliana Jastrzębskiego jako jej syna Piotrka. Film powstał w 2016 roku, ale jego premiera odbyła się w marcu 2019 roku. Piotrek ma dopiero 12 lat, jednak już teraz przyjdzie mu wkroczyć w świat dorosłych, poznać zupełnie inną stronę życia, które dotychczas wydawało mu się bezpieczne i beztroskie. Nadchodzące wakacje nie zapowiadają się najlepiej dla nastolatka, który bardzo tęskni za ojcem, przebywającym za granicą, dokąd wyjechał za chlebem. Jerzy nie ma częstych kontaktów z rodziną, raz w miesiącu odbywają jedynie krótką rozmowę telefoniczną. Piotrek spędza lato w małej miejscowości ze swoją matką. Być może wrażliwy nastolatek właśnie tego roku przeżyje najważniejszy moment w swoim w życiu. Właśnie teraz doświadcza pierwszej miłości i przyjaźni, ale też boleśnie odczuje romans matki, która pod nieobecność męża zbliży się do innego mężczyzny. To letnie zauroczenie Wisi nie pozostanie bez konsekwencji. Kiedy Jerzy dowiaduje się o zdradzie żony, odchodzi. Rozpad rodziny najbardziej odbije się na psychice młodego czwłowieka. Piotrek nie zrozumie postępowania dorosłych, po części siebie obwinia o tę sytuację, dręczy go myśl, że to przede wszystkim on zawiódł zaufanie ojca, nie potrafił stanąć na straży rodzinnego szczęścia. Czy silne przeżycia w wieku dojrzewania mogą wpłynąć na dalsze losy chłopca, na jego decyzje w dorosłym życiu? 11:00 MARIA CURIE - ODC. 1/3 (MARIA CURIE UNE FEMME HONORABLE) Film biograficzny, 82 min, Francja/Polska 1990 Reżyseria: Michel Boisrond Scenariusz na podstawie własnej powieści: Franoise Giroud Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Jean - Marie Senia Wykonawcy: Tadeusz Karolak Aktorzy: Marie Christine Barrault, Jean-Luc Moreau, Roger Van Hool, Wanda Neumann, Andrzej Szczepkowski, Monika Scatti, Luigi Diberti, Aleksander Bardini, Piotr Machalica, Mirosława Marcheluk, Maria Czubasiewicz, Joanna Jędryka, Krzysztof Kołbasiuk, Jerzy Kryszak, Ryszard Barycz Nagrodzona Złotą Nimfą dla najlepszego serialu i Srebrną Nimfą za rolę żeńską dla Marie - Christine Barrault na Festiwalu Filmowym w Monte Carlo w 1991 r. adaptacja książki Franoise Giroud o jednej z najsłynniejszych i najwybitniejszych kobiet XX w. Maria Skłodowska - Curie, dwukrotna laureatka Nagrody Nobla, nie tylko zrewolucjonizowała naukę, ale także wywarła istotny wpływ na zmianę obyczajów, torując kobietom drogę do działalności naukowej. Była pierwszą kobietą, która otrzymała tytuł profesora i prowadziła wykłady w katedrze fizyki na Sorbonie, jako pierwsza kobieta w historii została też przyjęta do Akademii Francuskiej, a za swoje zasługi została pochowana w Panteonie. Przy tym wszystkim była kobietą skromną i szlachetną, oddaną mężowi i córkom. Młodziutka Maria Skłodowska, panna z szanowanej, ale niezbyt zamożnej rodziny, pracuje jako guwernantka w majątku szlacheckim. Rodzice zakochanego w niej panicza nie wyrażają jednak zgody na małżeństwo syna z dziewczyną niższego stanu. Odrzucona Mariaprzenosi się do Warszawy, a trzy lata później, korzystając z zaproszenia siostry Broni, która skończyła studia medyczne w Paryżu i tam wyszła za mąż, udaje się do Francji. Zapisuje się na wydział fizyki na Sorbonie, później także na wydział matematyczny. Po następnych trzech latach 27 - letnia panna Skłodowska może się już pochwalić dwoma dyplomami. Na przyjęciu u prof. Kowalskiego Maria poznaje Piotra Curie, młodego francuskiego nauczyciela fizyki i chemii, człowieka prawego, lecz nieśmiałego i roztargnionego, bez tytułu naukowego, mającego za to żywy umysł i ogromny szacunek dla nauki. Młodzi od razu przypadają sobie do gustu i w 1895 r. biorą ślub. Na świat przychodzi ich córka, Irenka. Maria marzy o własnym laboratorium, gdzie mogłaby prowadzić badania nad zjawiskiem, które określiła mianem radioaktywności. Przypisuje je istnieniu nowego pierwiastka, który proponuje nazwać radem. Jego uzyskanie w czystej postaci okazuje się jednak katorżniczą pracą. Zainteresowany wynikami badań żony Piotrwłącza się do jej pracy. Złe warunki w zimnym, wilgotnym laboratorium, brak pieniędzy, złe samopoczucie wywołane napromieniowaniem obojga sprawiają, że po kilku miesiącach Piotr jest gotów się poddać i przyjąć propozycję objęcia katedrę fizyki w Genewie. Zostaje jednak w Paryżu ze względu na żonę. Dostaje pracę na Sorbonie, Maria zaś w Ecole Normale. Po dwóch latach pracy, w 1903 r. , udaje im się wreszcie wyodrębnić czysty rad i określić jego właściwości. Maria, będąca drugi raz w ciąży, traci dziecko wskutek poronienia. W tym samym czasie małżonkowie otrzymują wiadomość o przyznaniu im, wespół z Henrim Becquerelem, Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki. 12:30 NIEPOSPOLITA Film historyczny, krótkometrażowy, 21 min, Polska, 2019 Reżyseria: Tomasz Dobosz Scenariusz: Danuta Nierada, Miłosz Lodowski Zdjęcia: Marcin Magiera Aktorzy: Patryk Szwichtenberg, Agata Różycka, Marek Karpowicz, Andrzej Szeremeta, Szymon Mysłakowski Pisarz Tadeusz Dołęga - Mostowicz w roku 1939 podróżuje po Polsce ze swoją uroczą asystentką Dianą i przeprowadza wywiady z ludźmi sukcesu. Na swojej drodze spotyka m.in. Melchiora Wańkowicza, o. Maksymiliana Kolbe, Janusza Kusocińskiego, Eugeniusza Kwiatkowskiego i Hankę Ordonównę. 13:00 FABRYKA HITÓW: RYTM 4/4 (SOUNDBREAKING: FOUR ON THE FLOOR) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Jeff Dupre, Maro Chermayeff "Soundbreaking. Fabryka Hitów" (Soundbreaking. Stories from the Cutting Edge of Recorded Music) to seria ośmiu odcinków prezentująca ewolucję muzyki, odkąd zaczęto ją nagrywać. W każdym odcinku zgłębiane są różne tajniki towarzyszące rejestrowaniu utworów, które tłumaczą uznani producenci muzyczni i pionierzy tej branży. Seria jest także bogata w wypowiedzi i archiwalia światowej sławy artystów. 14:05 FABRYKA HITÓW - ŚWIAT JEST WASZ (SOUNDBREAKING: THE WORLD IS YOURS) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Jeff Dupre, Maro Chermayeff Seria ośmiu odcinków prezentująca ewolucję muzyki, odkąd zaczęto ją nagrywać. W każdym odcinku zgłębiane są różne tajniki towarzyszące rejestrowaniu utworów, które tłumaczą uznani producenci muzyczni i pionierzy tej branży. Seria jest także bogata w wypowiedzi i archiwalia światowej sławy artystów. Odcinek "Świat jest wasz" (The World is Yours) przybliża zjawisko samplingu i powstanie na jego podstawie zupełnie nowych gatunków muzycznych. 15:10 PRZEZ CAŁĄ NOC (ALL NIGHT LONG) Dramat, 87 min, Wielka Brytania, 1962 Reżyseria: Basil Dearden Scenariusz: Nel King Zdjęcia: Edward Scaife Muzyka: Philip Green Aktorzy: Patrick Mcgoohan, Richard Attenborough, Keith Michell, Betsy Blair, Paul Harris Pulsująca jazzem, niezwykła adaptacja "Otella". Reżyser umiejscowił akcję w środowisku muzyków jazzowych, świętujących pierwszą rocznicę ślubu Rexa i Delii, pianisty i wokalistki. Wychodząc za mąż, Delia zdecydowała się zrezygnować z własnej kariery. Tęskni jednak za śpiewaniem, co dla własnych celów postanawia wykorzystać jeden z muzyków, Johnny Cousin. Jeśli namówi wokalistkę, by weszła do jego zespołu, zdobędzie pieniądze od klubowego potentata. Postanawia więc skłócić przyjaciół i rozbudzić zazdrość w Reksie. Film "Przez całą noc" (All Night Long) to przede wszystkim fantastyczny popis jazzowy. Można tu zobaczyć i posłuchać największych muzyków tamtego okresu: Charliego Mingusa, Dave’a Brubecka, Johna Dankwortha czy Berta Courtleya. (źródło: Karolina Kosińska, http: //www.kinonh.pl) 16:50 TANGO Film animowany, 7 min, Polska, 1980 Reżyseria: Zbigniew Rybczyński Scenariusz: Zbigniew Rybczyński Muzyka: Janusz Hajdun Na zrealizowane w 1980 r. "Tango" Zbigniewa Rybczyńskiego od razu spadł deszcz nagród: Grand Prix i nagroda publiczności na festiwalach we francuskim Annecy i w hiszpańskim mieście Hueska, Grand Prix i nagroda FIPRESCI w Oberhausen, nagroda główna festiwalu filmów krótkometrażowych w Krakowie, wyróżnienie jury za nowatorstwo techniczne oraz nagroda publiczności w Ottawie oraz nagroda dla najlepszego filmu animowanego w fińskim Tampere. Ukoronowaniem tego triumfalnego pochodu był przyznany "Tangu" w 1983 r. Oscar dla najlepszego krótkometrażowego filmu animowanego. Jego autor przebywał już wówczas od dwóch lat za granicą. Stan wojenny zastał go w Austrii, gdzie poprosił o azyl. Oscar otworzył mu drogę za ocean, dokąd przeniósł się wraz z rodziną. Tam założył swoje własne studio produkcyjne, Zbig Vision, w którym realizował, jako pierwszy twórca na świecie, filmy wideo w technice wysokiej rozdzielczości. Rybczyński wciąż eksperymentuje z materią sztuk wizualnych, korzysta z najnowocześniejszych technologii elektronicznych, skutecznie przełamując bariery oddzielające tradycyjnie rozumianą twórczość filmową od wideo artu. W swoich późniejszych filmach artysta korzysta ze skonstruowanego przez siebie systemu komputerowego sterowania kamerą. Dzięki temu, jak również dzięki technice blue box i komputerowej obróbce obrazu, może nagrywać poszczególnych aktorów, tło, scenografię, rekwizyty i łączyć to wszystko w jedną wspólną całość. Uzyskuje w ten sposób efekty niemożliwe przy tradycyjnym sposobie filmowania. Nakręcone techniką zdjęć kombinowanych (materiał filmowy i fotograficzny poddawany zabiegom animacyjnym) "Tango" to historia pewnego pokoju, w którym przez lata mieszka wielu lokatorów. Reżyser nie ukazuje jednak ich dziejów w porządku chronologicznym. Losy kolejnych osób pokazane są wraz z powtórzeniem historii poprzedników. Dawni lokatorzy wciąż odradzają się w swych mechanicznych ruchach, jakby nic wokół nich się nie działo. Pokój zagęszcza się, akcja dynamizuje, a jednocześnie jest w tym rytm monotonii, mechanicznego powtarzania się. Próbowano odczytywać "Tango" na różne sposoby: dla jednych był to widomy znak naszej życiowej stagnacji, bezmyślnej nudy, jałowości codziennej egzystencji. Zaabsorbowani własnymi czynnościami nie dostrzegamy bliźnich, izolujemy się w swych poczynaniach, odgradzamy warstwą samotności. Według odmiennych interpretacji to z kolei rozpaczliwe wołanie o chwilę intymności, spokoju, samotności w świecie, w którym jesteśmy skazani na ciągłe przebywanie z innymi. W jednym i w drugim przypadku rzeczywistość jest sprowadzona w wymiar absurdu i groteski, stanowi surrealistyczną wizję przesyconą humorem spod znaku Witkacego. 17:15 CZTERDZIESTOLATEK - ODC. 18/21 - GRA WOJENNA, CZYLI NA KWATERZE Serial komediowy, 60 min, Polska 1977 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Jerzy Gruza, Krzysztof Teodor Toeplitz Aktorzy: Andrzej Kopiczyński, Anna Seniuk, Anna Dymna, Irena Kwiatkowska, Roman Kłosowski, Leonard Pietraszak i inni Dyrektor Stefan Karwowski otrzymuje wezwanie na okresowe ćwiczenia wojskowe. Wraz z kompanią, którą dowodzi, trafia do Warszawy, na ten sam teren budowy Trasy Toruńskiej, którym na co dzień zarządza. Jego przełożonym zostaje technik Maliniak - w cywilu jego podwładny, który postanawia w pełni wykorzystać tak niebywałą okazję bycia kierownikiem własnego dyrektora. 19:10 NIEDZIELA Z...TWÓRCZOŚCIĄ ANDRZEJA STRZELECKIEGO Dysk./wywiad/debata, 40 min, Polska, 2020 Scenariusz: Katarzyna Sitnik Wykonawcy: Katarzyna Sanocka (prowadząca) Kolejny odcinek cyklicznego programu "Niedziela z..." poświęcony jest twórczości Andrzeja Strzeleckiego, który zmarł w lipcu 2020 roku. Był znany jako reżyser, aktor i satyryk. Prze wiele lat był dyrektorem Teatru Rampa i rektorem Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie. Prowadził festiwale, gale i programy telewizyjne, był zapalonym golfistą. W programie wspominają go przyjaciele i współpracownicy. 23:40 BERLIN LIVE - LEFTFIELD (BERLIN LIVE - LEFTFIELD) Koncert, 59 min, Niemcy, 2015 Reżyseria: Hannes Rossacher Wykonawcy: Leftifield Cykl koncertów, które od lat odbywają się regularnie na scenie berlińskiego klubu SchwuZ i są transmitowane w całej Europie. To mieszanka stylów współczesnej muzyki, wykonana w wyjątkowym klimacie nocnego życia Berlina. Występy poprzedzone są krótkimi wywiadami z artystami. W kolejnym odcinku wystąpiła legenda muzyki elektronicznej - Letfield. Zespół założyli w 1989 roku producenci Neil Barnes i Paul Daley, stając się prekursorami gatunku intelligent dance music i progressive house, łączącego zróżnicowane gatunki muzyczne. Podczas koncertu z cyklu "Berlin live" usłyszymy m.in. utwory "Universal Everything", "Phat Planet" i "Storms End". 01:45 LEKKIE OBYCZAJE - ZWARIOWAĆ ZE SZCZĘŚCIA (LA PAZZA GIOIA) Film komediowy, 111 min, Włochy 2016 Reżyseria: Paolo Virzi Scenariusz: Paolo Virzi, Francesca Archibugi Aktorzy: Valeria Bruni Tedeschi, Micaela Ramazzotti, Valentina Carnelutti, Tommaso Ragno, Bob Messini, Sergio Albelli Interesujące i pogodne spojrzenie na przyjaźń i wolność, film ukazuje cienką linię między szaleństwem a zdrowiem psychicznym. Beatrice i Donatella przebywają w znajdującym się w Toskanii ośrodku terapeutycznym dla kobiet z problemami psychicznymi. Tu się poznają i tu połączy je przyjaźń. Obie mają za sobą różne doświadczenia życiowe i bardzo różnią się między sobą. Pierwsza z nich lubi konfabulować, pozuje na milionerkę obracającą się w wyższych sferach. Donatella z kolei mało interesuje się światem zewnętrznym, woli skupić się na własnych sprawach i przeżyciach. Jest wrażliwa i krucha, skrywa mroczną tajemnicę z przeszłości. Te dwie pacjentki ośrodka terapeutycznego pewnego dnia uczestniczą w zajęciach edukacyjnych poza zakładem i korzystając z okazji, decydują się na ucieczkę. Tak zaczyna się pełna przygód podróż, która pozwoli im odkryć swoją przeszłość i zmienić swoje życie. Udaje im się odnaleźć szczęście i miłość. 03:45 KINO NOCNE - NIC ŚMIESZNEGO Komediodramat, 91min, Polska 1995 Scenariusz i reżyseria: Marek Koterski Zdjęcia: Bogdan Stachurski Muzyka: Bernard Kawka Aktorzy: Cezary Pazura, Ewa Błaszczyk, Maciej Kozłowski, Marek Kondrat, Henryk Bista, Jerzy Bończak, Wojciech Wysocki, Grażyna Trela, Krzysztof Kowalewski, Zbigniew Buczkowski i inni Filmy Marka Koterskiego niełatwo poddać gatunkowym klasyfikacjom. Reżyser bowiem potrafi umiejętnie żonglować konwencjami. Raz bliżej mu do groteski i awangardy ("Dom wariatów" 1984), kiedy indziej znów "skręca" w kierunku komediodramatu z domieszką czarnego humoru i kina psychologicznego ("Życie wewnętrzne" 1986, "Porno" 1989, "Dzień świra" 2002). Wszystkie dotychczasowe filmy Koterskiego mają jednak wspólny motyw. Jest nim duchowy upadek człowieka, próba opisu i analizy przyczyn jego wewnętrznej degrengolady, na zewnątrz objawiającej się rozpadem więzi rodzinnych i niemożnością autentycznego zaangażowania w związek uczuciowy. Bohaterowie Koterskiego to zwykle jednostki "wydrążone", wyobcowane, utożsamiające potrzeby emocjonalne z fizycznymi popędami, najczęściej seksualnym. Podobnie jest w "Nic śmiesznego". Główny bohater, Adam Miauczyński, to reżyser filmów pornograficznych. Został nim w nadziei zdobycia sławy i bogactwa. Jednak mija już czterdziestka, a młodzieńczym marzeniom wciąż daleko do realizacji. Przez długi czas Miauczyński był tylko drugim reżyserem, na dodatek nieustannie wyrzucanym z pracy za nieudolność. Zamiast luksusowego samochodu i podróży po świecie ma dziesięcioletniego "malucha" i od dwudziestu lat mieszka w mieście, którego serdecznie nienawidzi. Z powodzeniem u płci przeciwnej też nie jest najlepiej. Wszystkie atrakcyjne dziewczyny, które przechodzą przez jego łóżko, to byłe przyjaciółki kumpla. Co zaś do miłości "na całe życie", to właśnie się z nią rozwiódł. Złośliwy los sprawił wszakże, że nadal mieszkają razem. Jakby tego nie było dość, Adam nie może się pocieszyć nawet szczęśliwym dzieciństwem. Jako noworodek zbyt długo leżał w szpitalu w mokrej pieluszce, w wyniku czego obtarł sobie nogi do krwi. Ślady pozostały do dziś. Jego matka, nie mogąc znieść, że nie ma córki, ubierała malca w dziewczęce fatałaszki. Wszystkie te niewesołe myśli przychodzą Miauczyńskiemu do głowy... w prosektorium. Teraz, jako trup może spojrzeć z dystansu na całą swą żałosną egzystencję. Monolog wewnętrzny rozpoczyna od smutnej konstatacji: "Nie spotkało mnie w życiu nic śmiesznego". Część krytyki porównywała film Koterskiego do słynnego "Zezowatego szczęścia" Andrzeja Munka. Miauczyński pod wieloma względami przypomina Piszczyka. Podobnie jak on jest wiecznym pechowcem, którego ambicje są wprost proporcjonalne do nieudacznictwa. Jego groteskowo - humorystyczne perypetie również kryją głębsze treści, dotyczące polskich przywar, kompleksów i ograniczeń. Jeden z krytyków pisał: "Nic śmiesznego" jest przede wszystkim filmem bardzo polskim. O naszym malkontenctwie, o niemożnościach, o marazmie inteligenta, który nie potrafi znaleźć sposobu na życie i liczy, że dobrobyt i szczęście spłyną mu w ręce same. Koterski śmieje się z wszystkiego i wszystkich. Z absurdalnej rzeczywistości wokół, ze środowiska filmowego, z siebie samego. "Nic śmiesznego" to pewnie trochę i rozliczenie z jego własnym życiem, z jego tęsknotami i marzeniami. Rozliczenie bardzo gorzkie, pomimo salw śmiechu, które co chwila wybuchają na sali".