TVP Kultura Czwartek, 28.01.2021 08:25 TAMTE LATA, TAMTE DNI - MARTA LIPIŃSKA Dysk./wywiad/debata, 23 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Wykonawcy: Marta Perchuć-Burzyńska (prowadząca) Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem swoje dzieciństwo i wspomina znana i popularna aktorka filmowa i teatralna, Marta Lipińska. Rozmowa toczy się w warszawskim parku Królikarnia, miejscu dziecięcych zabaw małej Marty. 08:55 MAŁY WESTERN Film animowany, 5 min, Polska, 1960 Reżyseria: Witold Giersz Scenariusz: Witold Giersz Zdjęcia: Aleksander Lipowski Muzyka: Jerzy Matuszkiweicz "Mały western" w reżyserii Witolda Giersza. Jest to animowana wersja klasycznego westernu. 09:15 PRZEZ CAŁĄ NOC (ALL NIGHT LONG) Dramat, 87 min, Wielka Brytania, 1962 Reżyseria: Basil Dearden Scenariusz: Nel King Zdjęcia: Edward Scaife Muzyka: Philip Green Aktorzy: Patrick Mcgoohan, Richard Attenborough, Keith Michell, Betsy Blair, Paul Harris Pulsująca jazzem, niezwykła adaptacja "Otella". Reżyser umiejscowił akcję w środowisku muzyków jazzowych, świętujących pierwszą rocznicę ślubu Rexa i Delii, pianisty i wokalistki. Wychodząc za mąż, Delia zdecydowała się zrezygnować z własnej kariery. Tęskni jednak za śpiewaniem, co dla własnych celów postanawia wykorzystać jeden z muzyków, Johnny Cousin. Jeśli namówi wokalistkę, by weszła do jego zespołu, zdobędzie pieniądze od klubowego potentata. Postanawia więc skłócić przyjaciół i rozbudzić zazdrość w Reksie. Film "Przez całą noc" (All Night Long) to przede wszystkim fantastyczny popis jazzowy. Można tu zobaczyć i posłuchać największych muzyków tamtego okresu: Charliego Mingusa, Dave’a Brubecka, Johna Dankwortha czy Berta Courtleya. (źródło: Karolina Kosińska, http: //www.kinonh.pl) 11:00 MARIA CURIE - ODC. 2/3 (MARIA CURIE UNE FEMME HONORABLE) Film biograficzny, 89 min, Francja/Polska, 1991 Reżyseria: Michel Boisrond Scenariusz na podstawie własnej powieści: Franoise Giroud Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Jean - Marie Senia Wykonawcy: Tadeusz Karolak Aktorzy: Wojtek Klata, Karolina Kunkiewicz, Aleksandra Koncewicz, Henryk Machalica, Tomasz Marzecki, Piotr Pawłowski, Barbara Rachwalska, Hanna Stankówna, Joanna Sobieska, Marie Christine Barrault, Jean-Luc Moreau, Roger Van Hool, Wanda Neumann, Andrzej Szczepkowski, Monika Scatti Jako laureaci Nagrody Nobla Maria i Piotr Curie rozpoczynają nowy etap życia. Nieprzyzwyczajeni do zaszczytów i powszechnego zainteresowania, czują się trochę zagubieni w nowej sytuacji. Piotr obejmuje katedrę fizyki na Sorbonie. Maria rodzi drugą córkę, Ewę. Starsza, Irena, ma już 9 lat. Nieoczekiwanie na rodzinę spada nieszczęście - Piotr ginie w wypadku. Maria z trudem dochodzi do siebie po tej tragedii. Przyjmuje jednak propozycję przejęcia po mężu katedry fizyki. Jest pierwszą kobietą wykładającą na Sorbonie. W jej życiu pojawia się nowy mężczyzna - prof. Paul Langevin. Maria zgłasza swoją kandydaturę do Akademii Francuskiej, ale nie zostaje przyjęta. Pretekstem do jej odrzucenia jest skandal wywołany przez rodzinę Langevina. Atakującym ją dziennikarzom Maria przekazuje otrzymaną właśnie wiadomość o przyznaniu jej po raz drugi Nagrody Nobla, tym razem w dziedzinie chemii. 12:35 WAKACJE Film fabularny kinowy, 15 min, Polska, 2018 Reżyseria: Filip Bojarski Scenariusz: Filip Bojarski Zdjęcia: Tomasz Wierzbicki Aktorzy: Monika Kwiatkowska, Bogusław Suszka, Paweł Deląg Jest dzień zakończenia roku szkolnego, ale 40 - letnia nauczycielka Ewa nie pojedzie nigdzie na wakacje. Mimo wszystko spróbuje wyciągnąć z domu swojego rozczarowanego życiem męża na spontaniczną wycieczkę rowerową nad pobliską rzekę. (filmpolski.pl) 13:00 ŚLADAMI WIELKICH KOMPOZYTORÓW - ŚLADAMI MOZARTA (MOZART) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2012 Reżyseria: Alain Dualt Cykl dokumentalny przedstawiający sylwetki sławnych kompozytorów. Ten odcinek poświęcony jest Wolfgangowi Amadeuszowi Mozartowi, artyście zaliczanemu wraz z Haydnem i Beethovenem do tzw. klasyków wiedeńskich. Razem z pianistką Anne Queffelec, dyrygentami Markiem Minkowskim i Adamem Fischerem odwiedzamy Salzburg, Wiedeń oraz cmentarz Saint - Marx, żeby odkryć życie i twórczość wybitnego kompozytora. W trakcie odcinka dowiadujemy się również o historii jego imienia czy relacji z ojcem i żoną. 14:05 URODZENI ARTYŚCI - BEATA I KAROLINA LEGIERSKIE Reportaż, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Wykonawcy: Emilia Komarnicka - Klynstra (prowadząca), Redbad Klynstra - Komarnicki (prowadzący) Para popularnych aktorów Emilia Komarnicka - Klynstra i Redbad Klynstra - Komarnicki ponownie rusza w Polskę. Tym razem gospodarze programu odwiedzają ludzi, którzy w uprawianych dziedzinach wykazują się najwyższym profesjonalizmem i miłością do zawodu. Bohaterkami tego odcinka są kobiety z trzech pokoleń koronczarek: matka, córka i wnuczka, Beata, Karolina i Laura Legierskie. 14:35 TANGO Film animowany, 7 min, Polska, 1980 Reżyseria: Zbigniew Rybczyński Scenariusz: Zbigniew Rybczyński Muzyka: Janusz Hajdun Na zrealizowane w 1980 r. "Tango" Zbigniewa Rybczyńskiego od razu spadł deszcz nagród: Grand Prix i nagroda publiczności na festiwalach we francuskim Annecy i w hiszpańskim mieście Hueska, Grand Prix i nagroda FIPRESCI w Oberhausen, nagroda główna festiwalu filmów krótkometrażowych w Krakowie, wyróżnienie jury za nowatorstwo techniczne oraz nagroda publiczności w Ottawie oraz nagroda dla najlepszego filmu animowanego w fińskim Tampere. Ukoronowaniem tego triumfalnego pochodu był przyznany "Tangu" w 1983 r. Oscar dla najlepszego krótkometrażowego filmu animowanego. Jego autor przebywał już wówczas od dwóch lat za granicą. Stan wojenny zastał go w Austrii, gdzie poprosił o azyl. Oscar otworzył mu drogę za ocean, dokąd przeniósł się wraz z rodziną. Tam założył swoje własne studio produkcyjne, Zbig Vision, w którym realizował, jako pierwszy twórca na świecie, filmy wideo w technice wysokiej rozdzielczości. Rybczyński wciąż eksperymentuje z materią sztuk wizualnych, korzysta z najnowocześniejszych technologii elektronicznych, skutecznie przełamując bariery oddzielające tradycyjnie rozumianą twórczość filmową od wideo artu. W swoich późniejszych filmach artysta korzysta ze skonstruowanego przez siebie systemu komputerowego sterowania kamerą. Dzięki temu, jak również dzięki technice blue box i komputerowej obróbce obrazu, może nagrywać poszczególnych aktorów, tło, scenografię, rekwizyty i łączyć to wszystko w jedną wspólną całość. Uzyskuje w ten sposób efekty niemożliwe przy tradycyjnym sposobie filmowania. Nakręcone techniką zdjęć kombinowanych (materiał filmowy i fotograficzny poddawany zabiegom animacyjnym) "Tango" to historia pewnego pokoju, w którym przez lata mieszka wielu lokatorów. Reżyser nie ukazuje jednak ich dziejów w porządku chronologicznym. Losy kolejnych osób pokazane są wraz z powtórzeniem historii poprzedników. Dawni lokatorzy wciąż odradzają się w swych mechanicznych ruchach, jakby nic wokół nich się nie działo. Pokój zagęszcza się, akcja dynamizuje, a jednocześnie jest w tym rytm monotonii, mechanicznego powtarzania się. Próbowano odczytywać "Tango" na różne sposoby: dla jednych był to widomy znak naszej życiowej stagnacji, bezmyślnej nudy, jałowości codziennej egzystencji. Zaabsorbowani własnymi czynnościami nie dostrzegamy bliźnich, izolujemy się w swych poczynaniach, odgradzamy warstwą samotności. Według odmiennych interpretacji to z kolei rozpaczliwe wołanie o chwilę intymności, spokoju, samotności w świecie, w którym jesteśmy skazani na ciągłe przebywanie z innymi. W jednym i w drugim przypadku rzeczywistość jest sprowadzona w wymiar absurdu i groteski, stanowi surrealistyczną wizję przesyconą humorem spod znaku Witkacego. 14:45 LOKOMOTYWA Film animowany, 6 min, Polska, 1976 Scenariusz: Zbigniew Rybczyński Wykonawcy: Teresa Przeradzka, Andrzej Kosecki, Franciszek Kokot, Jan Kusiewicz Animowana ilustracja do wiersza Juliana Tuwima. 14:50 KWADRAT Film animowany, 3 min, Polska, 1972 Reżyseria: Zbigniew Rybczyński Zdjęcia: Zbigniew Rybczyński Taniec pikseli w wykonaniu Zbigniewa Rybczyńskiego, laureata Oscara za najlepszy krótkometrażowy film animowany. 14:55 MINIATURY FILMOWE DO MUZYKI KLASYCZNEJ - SYMFONIA DZIECIĘCA Film animowany, 3 min, Polska, 1990 Reżyseria: Hieronim Neuman Scenariusz: Hieronim Neuman Zdjęcia: Krzysztof Szyszka Wykonawcy: Janos Rolla, Węgierska Orkiestra Kameralna Im. Franciszka Liszta Impresja filmowa do muzyki Leopolda Mozarta. 15:00 KATAR Film animowany, 5 min, Polska, 1984 Reżyseria: Hieronim Neumann Scenariusz: Hieronim Neumann Zdjęcia: Zbigniew Kotecki Muzyka: Janusz Hajdun Wykonawcy: Stanisław Sojka Filmowa wersja wiersza Jana Brzechwy pod tym samym tytułem. 17:25 CZTERDZIESTOLATEK - ODC. 19/21 - Z DALA OD LUDZI, CZYLI COŚ SWOJEGO Serial komediowy, 53 min, Polska 1977 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Jerzy Gruza, Krzysztof Teodor Toeplitz Aktorzy: Andrzej Kopiczyński, Anna Seniuk, Irena Kwiatkowska, Roman Kłosowski, Leonard Pietraszak i inni Za namową swojego byłego przełożonego Stefan Karwowski postanawia nabyć działkę rekreacyjną w pobliżu Warszawy. Pani Magdzie niezbyt podoba się ten pomysł, więc z odrobiną złośliwej satysfakcji śledzi perypetie męża. Dyrektor Karwowski musi bowiem uzyskać zrzeczenie się praw do działki ze strony wdowy po poprzednim właścicielu, która stawia dość dziwne warunki. Kobieta pracująca, występująca tym razem w roli operatora koparki, burzy nadzieje bohatera na osiedlenie się w oazie ciszy, zapowiadając budowę wielkiego środka rekreacyjnego w pobliżu działki. 19:15 MARIA JAREMA Reportaż, 21 min, Polska, 2020 Reżyseria: Anna Zakrzewska Scenariusz: Anna Zakrzewska Maria Jarema - rzeźbiarka, malarka, scenograf. Urodzona w 1908 roku w Starym Samborze, zmarła w 1958 w Krakowie. Należała do grona najciekawszych osobowości artystycznych skupionych po 1945 roku wokół Tadeusza Kantora, z którego teatrem Cricot 2 była związana przyjacielsko i zawodowo (nie tylko jako scenografka, projektantka kostiumów, ale również jako aktorka). Choć zawsze blisko współdziałała z grupami artystycznymi, zachowywała swój własny styl wypowiedzi. Lata jej edukacji, podobnie jak początki twórczości przypadły na okres przedwojenny. Pierwsze pudełko z farbami otrzymała od Zygmunta Waliszewskiego. Jako kierunek studiów wybrała jednak rzeźbę. Kształciła się w ASP w Krakowie; tam właśnie w latach 1929 - 35 studiowała na Wydziale Rzeźby pod kierunkiem Xawerego Dunikowskiego. W okresie poprzedzającym wybuch wojny uprawiała przede wszystkim twórczość rzeźbiarską. Tworzyła formy zwarte, nawiązujące do świata organicznego; formy, których żywotność i sprężystość podkreślała gładka powierzchnia. Później do warsztatu rzeźbiarza powracała sporadycznie, konsekwentnie stosując wypracowane uprzednio formuły (Kompozycja, 1956). (Opis: www.culture.pl) 19:45 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - OLGA BOZNAŃSKA Magazyn, 5 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Anna Zakrzewska, Tomasz Filiks Zdjęcia: Magda Seweryn, Kamil Hasiuk Wykonawcy: Renata Higersberger Olga Boznańska jest powszechnie znana przede wszystkim za sprawą swoich ikonicznych portretów, w których udawało się jej przedstawić nie tylko wizerunek portretowanego, ale również jego wnętrze. W największym z namalowanych swoich płócien, "W oranżerii", artystka portretuje kobietę z końca XIX wieku. Ta młoda osoba w wieku Boznańskiej, gdy malowała jej obraz, jest symbolem braku możliwości decydowania o swoim losie. Narzucone społeczne wymogi osadzają ją w środowisku zbliżonym do cieplarni. O Oldze Boznańskiej, jednej z pierwszych artystek, które mogły utrzymać się ze swojej sztuki, opowie Renata Higersberger. 21:30 KINO MISTRZÓW - ZABICIE ŚWIĘTEGO JELENIA (KILLING OF A SACRED DEER, THE) Thriller, 115 min, Irlandia/USA, 2017 Reżyseria: Jorgos Lantimos Scenariusz: Efthymis Filippou, Jorgos Lantimos Aktorzy: Colin Farrell, Nicole Kidman, Barry Keoghan, Raffey Cassidy, Alicia Silverstone Główny wątek filmu skupia się na znanym kardiochirurgu, który zaprzyjaźnia się z tajemniczym nastolatkiem, jak się później okazuje, mającym związek z przeszłością lekarza. Kiedy chirurg przedstawia chłopca rodzinie, następuje cała seria nieprzewidzianych tragicznych zdarzeń. Steven Murphy jest wybitnym specjalistą, może poszczycić się wieloma znaczącymi osiągnięciami w dziedzinie kardiochirurgii. Szczęście dopisuje mu także w życiu osobistym, jest zamożny, ma wspaniałą żonę i dwoje dzieci, 14 - letnią córkę Kim i młodszego o dwa lata syna Boba. Pewnego razu po skończonej trudnej operacji na otwartym sercu, Steven idzie do knajpki coś zjeść. Tu poznaje 16 - letniego Martina. Przypadkowa znajomość rozwija się. Steven zaprasza Martina do swego domu na kolację. Żal mu chłopca, który przed 10 laty stracił ojca w wypadku samochodowym. W rewanżu Martin prosi, by Steven odwiedził go w domu jego matki. Od tego czasu na rodzinę Murphych spadają same nieszczęścia. Ich idealny dotąd świat zamienia się w piekło. Kiedy Martin znowu spotyka się ze Stevenem, wyjawia mu wreszcie prawdę o okolicznościach śmierci swego ojca. Następny krok należy do Stevena, który musi złożyć ofiarę, by ratować swoją rodzinę. Złota Palma na festiwalu w Cannes w 2017 za najlepszy scenariusz. 23:55 SCENA MUZYCZNA - IZA POŁOŃSKA - "PEJZAŻ BEZ CIEBIE" Koncert, 47 min, Polska, 2020 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Izabela Połońska, Barbara Schabowska (prowadząca) W kolejnym odcinku "Sceny Muzycznej" wystąpi wokalistka Izabela Połońska. Koncert kameralny poświęcony twórczości Jeremiego Przybory i Jerzego Wasowskiego ze specjalnym udziałem Polish Cello Quartet i Leszka Kołdziejskiego. 03:40 KINO NOCNE - OGRÓD ROZKOSZY ZIEMSKICH (THE GARDEN OF EARTHLY DELIGHTS) Dramat obyczajowy, 103 min, Wielka Brytania/Włochy/Polska 2003 Scenariusz, reżyseria i zdjęcia: Lech Majewski Zdjęcia: Lech Majewski Muzyka: Lech J. Majewski, Józef Skrzek Aktorzy: Claudine Spiteri, Chris Nightingale, Barry Chipperfield, Novella Martinoli, Gian Campi, Mariarosa Marchiori Miło i pięknie kosztować darów życia w rozświetlonym pejzażu Ogrodu rozkoszy ziemskich, u stóp fantastycznych budowli, na zielonych błoniach przeciętych lustrami wody, wśród nieprzebranych rzesz nagich ludzi, równie radosnych i niewinnych jak Adam i Ewa w raju. Ludzi cieszących się pięknem swych ciał, oddających się delikatnym pieszczotom, kontemplujących piękno krajobrazu i bratających się z przyrodą niekiedy tak mocno, że przybierających zoomorficzne kształty. Ale nawet tu, w bezgrzesznym świecie Ogrodu, zażywanie rozkoszy należy miarkować. Ci powściągliwi dostąpią wiecznego szczęścia u boku Chrystusa, na lewym skrzydle tryptyku. Nazbyt łapczywi, zbyt głodni silnych wrażeń, trafią na prawą deskę "Tysiącletniego królestwa", do przerażającej krainy wiecznego lęku i cierpienia. Tam, pod straszliwym drzewem śmierci, czekają na nich szpony demonów, cęgi potworów i ostrza machin katowskich... Lech Majewski, absolwent łódzkiej PWSFTViT, malarz, prozaik, poeta, kompozytor, reżyser filmowy i teatralny, zadebiutował na srebrnym ekranie filmem "Rycerz" w 1980 roku. W Hollywood nakręcił znany także polskim widzom "Lot świerkowej gęsi", sfilmował operę "Pokój saren" z własnym librettem, a w 1999 roku zrealizował nagradzany na festiwalach film "Wojaczek". "Ogród rozkoszy ziemskich", będący koprodukcją włosko - brytyjsko - polską, oparł na swej powieści "Metafizyka". Bohaterami filmu są Claudia i Chris. Mężczyzna, konstruktor statków, umysł ścisły, pewnie poruszający się w uładzonym świecie fizycznych wzorów i liczb, rzadko odkłada kamerę. Jest filmowym maniakiem rejestrującym niemal każdą godzinę spędzoną z partnerką, w tym także najbardziej intymne zbliżenia. Claudia, historyk sztuki, interesuje się średniowieczną alchemią, a nade wszystko - twórczością Hieronima z Aken zwanego Boschem, wielkiego artysty niderlandzkiego żyjącego na przełomie XVI i XVI stulecia. Kobieta przygotowuje doktorat na temat jego głośnego obrazu "Tysiącletnie królestwo", znanego powszechnie jako "Ogród rozkoszy ziemskich". Naukowe zainteresowania łączy z osobistą fascynacją tym niesamowitym dziełem "malarza diabłów". Próbuje rozszyfrować ukryte w obrazie tajemnice, znaleźć wskazówki pozwalające dostąpić rajskich rozkoszy już za życia. Czy to się jej uda? Czy zdąży? Nagłe i nieoczekiwane rozpoznanie groźnej, może nawet i śmiertelnej choroby zmusza Claudię do pośpiechu. Zaś dość kontrowersyjna filmowa pasja Chrisa nabiera nowego znaczenia. Może już wkrótce ulotny cyfrowy zapis pozostanie jedynym świadectwem chwil spędzonych z piękną, pełną życia, poszukującą swego miejsca w świecie, łaknącą szczęścia kobietą?