TVP Historia Sobota, 06.02.2021 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 6 LUTEGO ODC. 464 Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1918 - zmarł Gustaw Klimt; 1935 - zaczęła się sprzedaż gry planszowej "Monopoly"; 1968 - wydanie wyroku na Janusza Szpotańskiego; 1989 - początek obrad "Okrągłego Stołu"; 07:05 JESIENNE OPOWIEŚCI Film dokumentalny, 50 min, Polska 2005 Scenariusz i realizacja: Marcin Krzyżański, Dariusz Krzywański Zdjęcia: Krzysztof Skrok, Marek Przęczek Nastrojowa opowieść o zmianach zachodzących w polskiej przyrodzie w poszczególnych porach roku. Malarskie zdjęcia ukazują piękno i bogactwo rodzimej przyrody, często niedoceniane przez nas samych. Wystarczy jednak wybrać się za miasto i rozejrzeć uważnie dokoła, by przekonać się, jak wiele się dzieje w świecie zwierząt i roślin zarówno latem, jak i zimą. Dwaj młodzi przyrodnicy: Andrzej Felger i Marcin Krzyżański postanowili przyjrzeć się z bliska polskiej przyrodzie szykującej się do jesieni. Ten film stanowi plon ich obserwacji. Dwukrotnie w ciągu roku noc zrównuje się z dniem i za każdym razem ta chwila zapowiada wielką zmianę: wiosną - wielkie przebudzenie do życia, jesienią - przygotowania do zimowego snu. Największe jesienne misterium zaczyna się już pod koniec lata, kiedy to ptaki wyruszają na południe. Do dziś to zjawisko pozostaje zagadką dla naukowców. Skąd bowiem skrzydlaci wędrowcy wiedzą, kiedy wyruszyć, jak znajdują właściwą drogę, zwłaszcza że mają do pokonania tysiące kilometrów? Skąd wreszcie biorą siły na tak długie wyprawy? Już w sierpniu w drogę ruszają kraski i dudki, ale koniec lata wyznaczają dopiero odlatujące w ślad za nimi bociany. Przed odlotem ich sejmikujące stada widać z daleka na łąkach. Nie wszystkim jednak dane jest spędzić zimę w Afryce. Wiele bocianów ginie, wpadając na linie elektryczne; jest to dla nich dzisiaj największe zagrożenie, tym bardziej że ptaki te coraz częściej gnieżdżą się właśnie na słupach energetycznych. Słabe, chore osobniki przy odrobinie szczęścia trafiają np. do azylu w warszawskim zoo. Jeszcze bardziej widowiskowa niż przeloty bocianie jest jesienna wędrówka żurawi i gęsi. Wiele stad tych ptaków zatrzymuje się na odpoczynek nad jeziorem Oświn, jednym z nielicznych polskich jezior wolnych jeszcze od obecności człowieka. Oświn to ostoja ptactwa mająca wręcz europejską rangę. Do zimy szykują się nie tylko ptaki, ale i drzewa: feeria barw drzew liściastych to jedno z najpiękniejszych jesiennych zjawisk. Dla każdego gatunku drzew charakterystyczny jest inny kolor liści. Jesień to również pora grzybów. W przyrodzie występują ich setki tysięcy gatunków, ale tych przyciągających uwagę ludzi - wielkoowocnikowych - jest w Polsce tylko (!) ok. 4 tys. gatunków, jadalnych i niejadalnych. Dla wielu gatunków zwierząt nadejście jesieni wiąże się z rozmaitymi rytuałami. Bobry, chociaż nie zasypiają na zimę, intensywnie gromadzą zimowe zapasy. Pod ciosami ich ostrych zębów padają kolejne drzewa. Gdy drzewo już leży na ziemi, zwierzęta zabierają się do obgryzania go z kory i pędów: część konsumują od razu, część chowają na najcięższy okres. W chłodne jesienne noce zaczyna się także rykowisko jeleni. Samce, które przez większą część roku trzymają się z daleka od łań zajętych wychowaniem młodych, teraz zbliżają się do nich. Im donośniejszy ryk, tym dorodniejszy jest przyszły ojciec i tym większą daje gwarancję na zdrowe, silne potomstwo. W Tatrach, najwyższych polskich górach, właściwie w ogóle nie ma lata: późna wiosna od razu przechodzi w jesień. Tatrzańskie hale mają osobną, niepowtarzalną paletę barw, podobnie jak tamtejsze niebo - tylko nad Tatrami tak intensywnie u nas granatowe. A że w górach zima jest najsroższa, to żyjące tam zwierzęta muszą zgromadzić największe zapasy tłuszczu. Niedźwiedzie i świstaki w ciągu lata podwajają z tego powodu swoją wagę. Jedynie kozicom niestraszne mrozy, śniegi i wiatry. Pokryte trzywarstwową sierścią, pozostaną na tatrzańskich turniach przez całą zimę. 08:55 CZARNE CHMURY - ODC. 5/10 - CZARNA SAKWA Serial przygodowo - historyczny, 46 min, Polska 1973 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Ryszard Pietruski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Leonard Pietraszak, Ryszard Pietruski, Edmund Fetting, Stanisław Niwiński, Tadeusz Białoszczyński, Anna Seniuk, Janusz Zakrzeński, Jerzy Zelnik, Mariusz Dmochowski, Józef Nalberczak, Bronisław Pawlik, Elżbieta Starostecka i inni Rajtarzy kapitana Knothego dopadają zbiegów w karczmie, gdzie pułkownik i jego wachmistrz szukali schronienia. Wywiązuje się bójka, Dowgird i Kacper salwują się ucieczką. Knothe, mimo wyraźnego rozkazu namiestnika, aby pułkownika pojmać i doprowadzić żywego, strzela za odpływającymi w łódce i trafia Dowgirda. Jednak radość rajtarów jest przedwczesna. Namiestnik Hollstein wpada w gniew, że żołnierze nie usłuchali jego rozkazu. Nie wie, że Dowgird żyje, choć jest ciężko ranny. Opiekuje się nim miejscowy znachor, pan Krzysztof szybko wraca do zdrowia. Niebawem będzie mógł podjąć przerwaną podróż do stolicy. Kacper wyrusza na poszukiwanie dobrych koni, na drodze znajduje tajemniczą czarną sakwę, którą podróżujący dyliżansem wysłannicy mieli dostarczyć rezydentowi elektorskiemu w Warszawie. Jej zawartość musiała być bardzo cenna, skoro na wieść o utracie sakwy von Hollstein postanawia osobiście jechać do Warszawy i dopilnować odzyskania kompromitujących dokumentów. 09:50 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - ZIMĄ NAD MORZEM Magazyn, 24 min, Polska, 2017 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Jarosław Frankowski, Sławomir Orman Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) Kolejny cykl programów rozpocznie wyprawa kulinarna Karola Okrasy do popularnej nadmorskiej miejscowości. W sezonie, czyli w lipcu i w sierpniu, plaża w Dębkach jest oblegana przez wczasowiczów. Ale pod koniec zimy świeci pustkami. Prószy śnieg, a lodowaty morski wiatr przenika przez najgrubsze ubranie. Nie odstraszy to jednak Karola, który nawet w takich warunkach potrafi przygotować prawdziwe przysmaki. Na plaży, na przenośnej kuchence przygotuje trzy propozycje potraw oparte na tradycyjnych daniach Kaszubów nadmorskich. Pierwsza to sałatka ze śledzia, ogórków kiszonych i śledziowego mlecza podana z podpieczonymi na patelni ziemniakami. Druga potrawa nawiązuje do kaszubskiej tradycji wekowania mięsa, czyli łopatka wieprzowa w weku. Trzecie danie to pulpety z dorsza w sosie śmietanowym. 11:30 Z BIEGIEM NILU - ODC. 2/4 (ODC. 2/4) Film dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2014 Fotograf i pisarz Levison Wood marzył o wyprawie wzdłuż Nilu, odkąd był małym chłopcem, podjął więc wyzwanie wędrówki biegiem drugiej najdłuższej rzeki świata. Wyruszył z Rwandy, dawną trasą oficerów armii brytyjskiej przez pustynie, dżungle, sawanny, góry i strefy wojny. Po drodze, żyjąc wśród napotkanych społeczności, poznaje ich życie i zwyczaje. W Rwandzie Levison i jego przewodnik Boston udają się do źródła Nilu. Stamtąd przedzierają się przez gęstą dżunglę i moczary do Tanzanii, gdzie świętują Boże Narodzenie, ozdabiając pobliskie drzewa skarpetkami i kapeluszami. W Ugandzie podróżników niezwykle gorąco wita podekscytowany tłum mieszkańców miast Kasensero i Kampala. W południowym Sudanie Levison zostaje wraz z plemieniem Mundari i ich bydłem na wyspie, gdzie bierze udział w walce zapaśniczej. W ochronie przed komarami musi posmarować włosy krowim moczem i pokryć swoje ciało odchodami krów. W Sudanie Levison spełnia dziecięce marzenia i obozuje w cieniu piramid Meroe. W Egipcie, ostatnim kraju na trasie podróży, Levison zostaje pierwszym człowiekiem, któremu pozwolono wędrować wokół jeziora Nasera. Wreszcie, po zadziwiającej podróży obejmującej ponad 5000 km, 6 krajów, około 7 milionów kroków w ciągu 9 miesięcy, Levison Wood dociera do Morza Śródziemnego. 13:25 POLSKIE 100 LAT - POLSKA 1944 - 1949. POWRÓT DO ŻYCIA Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Maciej Dancewicz Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Kazimierz Kaczor, Tomasz Marzecki Druga wojna światowa przyniosła Polsce niebywałe straty ludzkie, proporcjonalnie największe spośród wszystkich uczestników wojny. Śmierć poniosło ponad 6 mln obywateli polskich (w tym około 3 mln Żydów). Wiele dóbr kultury, bezcennych zbiorów archiwalnych i bibliotecznych, kolekcji dzieł sztuki, materiałów naukowych uległo całkowitemu zniszczeniu. Polska poniosła też gigantyczne straty materialne, sięgające 38 procent substancji majątku narodowego sprzed wojny. Pragnienie normalności, stabilizacji, spokoju było jednym z najpowszechniejszych. Kolidowały z nim obawy o przyszłość wynikające z zupełnie nowego położenia Polski, z objęcia władzy przez ludzi powszechnie wiązanych z obcymi wpływami. Utrata ziem wschodnich, widoczne uzależnienie od Związku Sowieckiego rodziły poczucie krzywdy i osamotnienia, mimo daniny krwi oddanej w nieustępliwej walce o niepodległość. Zarazem jednak wśród najszerszych kręgów dostrzec można było entuzjazm odbudowy, przekonanie o nadrzędności zadania podniesienia kraju z ruin, skłonność do ofiarności i poświęcenia, autentyczną radość z uzyskiwanych na tym polu efektów. 14:05 C. K. DEZERTERZY - CZ. I (.) Komedia, 84 min, Polska/Węgry 1985 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Janusz Majewski, Pavel Hajny Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Gyorgy Selmeczy Aktorzy: Marek Kondrat, Zoltan Berezedy, Wiktor Zborowski, Jacek Sas - Uhrynowski, Robert Koltai, Anna Gornostaj, Kalina Jędrusik, Krzysztof Kowalewski, Wojciech Pokora, Zbigniew Zapasiewicz, Josef Abraham, Janusz Bukowski, Mariusz Dmochowski, Edward Dziewoński, Gustaw Lutkiewicz, Olgierd Łukaszewicz, Leon Niemczyk, Stefan Friedmann i inni "C. K. Dezerterzy" pojawili się na ekranach polskich kin w okresie komediowej "posuchy". Film Janusza Majewskiego wypełnił tę lukę, która powstała w naszej kinematografii, gdy na chwilę zamilkli Juliusz Machulski i Stanisław Bareja - etatowi spece od komedii. Nic zatem dziwnego, że "Dezerterzy" szybko stali się przebojem sezonu. Wartka akcja, świetne aktorstwo, mnogość najczęściej niewyszukanych gagów zapewniły filmowi spore powodzenie. Za podstawę scenariusza filmu posłużyła mało znana i przez krytykę niezbyt ceniona powieść Kazimierza Sejdy. Książka ta początkowo traktowana była niemal jak plagiat "Przygód dobrego wojaka Szwejka" Jarosława Haszka. Temat przecież ten sam - rozkład C. K. monarchii widziany przez pryzmat wojska. Bohaterowie i typ humoru - także podobni. Dopiero po jakimś czasie okazało się, że arcydzieło Haszka przetłumaczono na polski dopiero po ukazaniu się powieści Sejdy. Tak więc Polak nie mógł go znać. Tym bardziej daje do myślenia zbieżność obserwacji, stylu i socjologiczno - historycznych konkluzji obu pisarzy. O ile jednak powieść Haszka zasługuje na miano genialnej, o tyle książka Sejdy jest jedynie barwnie napisanym "czytadłem", choć w latach trzydziestych niezmiernie popularnym i przez ówczesną prasę okrzykniętym "książką miesiąca". Sprawnie skreślona intryga, wyraziści bohaterowie, spiętrzenie zabawnych sytuacji to z kolei cechy, które uczyniły z "C. K. Dezerterów" wdzięczny materiał na filmowy scenariusz. W efekcie pracy Janusza Majewskiego i Pavla Hajnego powstała historia pięciu dezerterów, którzy najpierw drobiazgowo przygotowują ucieczkę (część I), a potem "dają nogę" ze znienawidzonych koszar, by na końcu do nich wrócić (część II). Oryginalnym zamysłem reżysera było powierzenie pięciu głównych ról aktorom różnych narodowości, zgodnie z literą scenariusza. Niestety, zamiar ten spalił na panewce. Ostatecznie rolami Polaka, Czecha, Żyda, Węgra i Włocha podzielili się aktorzy polscy i węgierscy. Akcja filmu toczy się w roku 1918. Do małego garnizonu, gdzieś na węgierskiej prowincji, przybywa nowy zastępca dowódcy - oberleutnant von Nogay (kapitalny Wojciech Pokora) - typ fanatyka i sadystycznego służbisty. Jego zadaniem jest przerobić wielonarodowościową zbieraninę dekowników i maruderów na karne i zdyscyplinowane wojsko C. K. monarchii. Gorliwy Austriak szczególną uwagę zwraca na osobników "podejrzanych politycznie". Jest wśród nich szeregowiec Jan Kaniowski ps. "Kania" - młody Polak, obdarzony niezwykłym sprytem. To on, dzięki rozpowszechnianiu wiadomości o swej ranie, która pozbawiła go męskości, zyskał zaufanie właścicielki miejscowego domu publicznego. Znalazł tym samym drogę do łóżka jej córki - pięknej Mitzi, pilnie strzeżonej przed mężczyznami. On też, wspólnie z Węgrem Benedekiem, planuje operację "Pierzyna". Pod tym dwuznacznym kryptonimem kryje się najprawdziwszy plan dezercji. 16:20 WE WŁADANIU MONSUNÓW - SUSZA ODC. 3/5 (LANDS OF THE MONSOON) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2014 Część 3. Susza Egzotyka, przyroda i kultura południowej Azji zostały ukształtowane przez jedno z największych zjawisk na ziemi: wiatry monsunowe. Przemierzają one ten rozległy region, zamieniając suszę w potop. Życie ludzi i zwierząt zdominowane jest przez to szalejące zjawisko pogodowe. Od północnych wybrzeży Australii po najwyższe szczyty Himalajów, pustynie północnych Indii, do bujnych lasów równikowych Borneo - uczestniczymy we wspaniałej podróży przez ziemie monsunu. Po drodze poznajemy różnorodne smaki i kolory niezwykłej przyrody oraz kultur w różnych regionach. Dowiadujemy się, w jaki sposób mieszkańcy tych terenów radzą sobie z burzliwą pogodą. Film to fascynująca historia relacji między naturą a ludźmi, którzy żyją przez tysiące lat w cieniu monsunu. 17:25 SPÓR O HISTORIĘ - ZWIĄZKU SOWIECKIEGO WALKA Z KOŚCIOŁEM Dysk./wywiad/debata, 29 min, Polska, 2018 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (prowadzący) Zwycięski przewrót komunistyczny w Rosji dał początek krwawej walce z wyzyskiwaczami, ale i równie bezpardonowej walce z religią. Nowa bolszewicka Rosja miała stać się krajem ateistycznym. W takim duchu wychowywano młodzież. Związek Wojujących Bezbożników propagował ateizm. Przystąpiono do eksterminacji duchownych. Niszczone były obiekty sakralne. Do jakich jeszcze metod uciekano się, ateizując w kolejnych latach społeczeństwo Związku Sowieckiego? Jaka była sytuacja Cerkwi prawosławnej w ostatnich latach caratu? Co zmienia się w chwili abdykacji cara? Lenin, a religia [marksizm a religia]. Czy bolszewicy chcieli "ułożyć się" w Cerkwią? Jak definiowali religię? Straty duchowe i materialne Kościołów. Początek wojny z Niemcami - czerwiec 1941 roku. Czy paradoksalnie wojna nie uratowała religii? [Stalin zwraca się w stronę Cerkwi - potrzebuje sojusznika. Sytuacja zmieni się po zakończeniu wojny. Politykę walki z religią będą kontynuować następcy Stalina]. Prześladowania Kościoła katolickiego. Polityka na ziemiach polskich włączonych do Związku Sowieckiego w 1939 roku. Wiara jako fundament tożsamości narodowej. 18:10 NOCE I DNIE - ODC. 11/12 - U SCHYŁKU DNIA Serial obyczajowo - historyczny, 52 min, Polska 1977 Scenariusz i reżyseria: Jerzy Antczak Zdjęcia: Stanisław Loth Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Jadwiga Barańska, Jerzy Binczycki, Stanisława Celińska, Ilona Kuśmierska, Barbara Rachwalska, Beata Tyszkiewicz, Janina Traczykówna, Andrzej Szczepkowski i inni Niechcicowie urządzili się jakoś na nowym miejscu, wszystko znów wydaje się ustabilizowane i zwyczajne. Niestety, wciąż nie mijają kłopoty z Tomaszkiem. Emilka przeżywa swój pierwszy zawód miłosny. Barbara z niepokojem obserwuje męża, który jest ustawicznie znużony, całkowicie pozbawiony dawnej energii. Któregoś dnia Bogumił wraca z pola z wysoką gorączką. Jest nie tylko chory, ale także zmęczony szamotaniną i walką trwającą całe życie. Odchodzi na zawsze, prosząc dzieci o zachowanie uczciwej postawy w życiu. Dla Barbary śmierć męża oznacza ruinę całego jej świata. Agnieszka wraca do Warszawy, aktywnie uczestniczy w ruchu niepodległościowym. Emilka wychodzi za mąż. Obie córki żyją swoimi sprawami. Barbara sprzedaje Pamiętów i przenosi się do Kalińca. 19:00 GIGANCI HISTORII - ODC. 6 WŁADYSŁAW ŁOKIETEK Teleturniej, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Edyta Gładys Wykonawcy: Maciej Kurzajewski (prowadzący) Pozornie nie miał szansy na sukces. Złośliwe przezwisko miało piętnować jego wzrost. A jednak dumnie przeszło do historii. Nosił je król zwycięzca, który zdobył koronę i zjednoczył kraj. Władysław Łokietek. Wiedza o nim będzie bronią w walce o zwycięstwo w tym odcinku Gigantów Historii. Giganci Historii to teleturniej dla miłośników. Każdy odcinek to jeden temat i jeden zwycięzca, ten, który zna najlepsze odpowiedzi na pytania przygotowywane przez ekspertów, dziennikarzy i konkurentów. Teleturniej, w którym liczy się wyłącznie wiedza historyczna, znajomość realiów epoki, niuansów, ciekawostek, faktów. Dla zawodników to rywalizacja, dla widzów pełna emocji lekcja historii. Na zwycięzcę teleturnieju czeka tytuł Giganta historii i nagroda 20 tys. PLN. 20:00 SZLAK NADZIEI - /6/ Reality show, 43 min, Polska, 2020 Reżyseria: Dariusz Goczał, Dariusz Goczał Scenariusz: Dariusz Goczał, Dariusz Goczał, Mikołaj Wit Wykonawcy: Ida Nowakowska (prowadzący), Łukasz Nowicki Prowadząca Ida Nowakowska oraz uczestnicy: Kasia, Gosia, Janek, Jacek, Sławek i Rafał opuszczają Kazachstan i przez Morze Kaspijskie docierają do Iranu. Spotykają się tam z religią, kulturą i zwyczajami całkiem odmiennymi od europejskich. Lecz podobnie jak rodacy podczas drugiej wojny światowej szóstka śmiałków na każdym kroku spotyka się z życzliwością Persów. Uczestnicy wykonują zadanie powierzone przez prowadzącą Idę Nowakowską, poznając syna oraz męża Polki, która przybyła do Iranu z zesłania na Syberii wraz z Armią Andersa. 21:00 ARCHIWISTA - ODC. 9 Serial kryminalny, 40 min, Polska, 2019 Reżyseria: Maciej Żak, Robert Wichrowski Scenariusz: Dominik W.Rettinger, Bartosz Janiszewski Zdjęcia: Jakub Stolecki Aktorzy: Henryk Talar, Paulina Gałązka, Mirosław Zbrojewicz, Mateusz Kmiecik, Rafał Mohr, Maria Gładkowska, Sylwia Juszczak, Angelika Kurowska, Kamil Ruszecki, Tomasz Sapryk, Rafał Pyka, Aneta Todorczuk, Marcin Januszkiewicz, Rafał Walentynowicz, Kacper Dyka Boguś zostaje napadnięty i wciągnięty do samochodu. Gdy wraca pobity do domu, wyjaśnia siostrze, że miał spotkanie ze Świtałło, gangsterem, który ma na pieńku z jego szefem. Policjantka namawia brata, by zgłosił sprawę na policję, ale on woli o wszystkim opowiedzieć Henrykowi. W czasie ich rozmowy pada nazwa baru Czarny Koń. Mikos przypomina sobie, że to miejsce łączy się z samobójstwem właściciela, Michała Jaksa. Zuza przegląda akta sprawy i nie widzi w nich nic niezwykłego. Henryka jednak niepokoi fakt, że patolog znalazł na szyi denata ślady po duszeniu sznurem lub kablem. Niestety, śledczy nieco zlekceważyli ten trop. Archiwiści odwiedzają Konrada Korytko, emerytowanego policjanta, który prowadził dochodzenie. Ten przyznaje, iż chciał szybko zamknąć sprawę, bo odchodził na emeryturę. Po tej rozmowie Zuza jedzie do Świtałły. Prowokuje go i aresztuje za napaść na funkcjonariusza policji. Pobrane na komendzie odciski palców gangstera pasują do części tych znalezionych w mieszkaniu Jaksa. Wściekła Banaszak robi awanturę podwładnej, że przesłuchuje Świtałłę, choć śledztwo nie zostało wznowione. Zuza wypuszcza gangstera. Kolejny trop prowadzi policjantkę do Joanny, wdowy pod Michale. Kobieta, która teraz mieszka z nowym partnerem Patrykiem i pięcioletnim synem, twierdzi, że nie ma nic do dodania na temat śmierci Michała. Później dzwoni jednak do Zuzy i oświadcza, iż jedną z osób, która źle życzyła jej mężowi, był niejaki Robert Burda. Wasiluk i Stachura odwiedzają barmana w jego nowym miejscu pracy, ale rozmowa z nim nie przybliża ich do rozwiązania zagadki śmierci Jaksa. Dzięki pomocy Zdzisława archiwiści dowiadują się, że Joanna już dwa lata przed śmiercią męża próbowała się z nim rozwieść. Kiedy wydaje się, że zakończenie dochodzenia jest kwestią czasu, Mikos oświadcza jednak Wasiluk, że muszą zrezygnować z dalszego śledztwa. 21:50 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - CICHA PRZYSTAŃ MARII ANTONINY (MARIE ANTOINETTE) Film dokumentalny, 106 min, Francja, 2013 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel Bohaterką kolejnego odcinka francuskiej serii "Historia w postaciach zapisana" jest Maria - Antonina. Kiedy przybyła do Paryża z dworu Habsburgów w Wiedniu, by poślubić Ludwika XVI, miała zaledwie 14 lat. Niestety młoda królewska para bardzo szybko straciła popularność. Budżet Francji poważnie ucierpiał w wyniku nieudanych reform finansów państwa oraz wydatków związanych z długotrwałymi wojnami. Winą za to obarczono młodą królową - oskarżono ją o rozrzutność i okrzyknięto Madame Deficit. Wypadki rewolucyjne doprowadziły do stracenia jej małżonka - króla Ludwika XVI, a sama Maria Antonina została uwięziona i skazana przez stronniczy trybunał rewolucyjny na śmierć na gilotynie. Do ostatniej chwili, mimo wielu poniżających ataków i upokorzeń, zachowała niezwykłą królewską godność. "Historia w postaciach zapisana" (tytuł francuski: Secrets d'Histoire) to seria programów historycznych, realizowanych przez francuską telewizję publiczną. Gospodarzem cyklu jest znany dziennikarz Stephane Bern, którego przodkowie pochodzą z Polski. Każdy z odcinków przedstawia losy wybranej postaci historycznej oraz prezentuje skarby kultury - miejsca i zabytki stanowiące część europejskiego dziedzictwa. 23:50 MARIA ANTONINA (MARIE ANTOINETTE) Film biograficzny, 117 min, Francja/USA, 2006 Reżyseria: Sofia Coppola Aktorzy: Asia Argento, Kirsten Dunst, Judy Davis Obraz barwnego życia francuskiej królowej Marii Antoniny, żony króla Ludwika XVI, która żyła w burzliwym wieku XVIII. Maria Antonina (Kirsten Dunst) jest najmłodszą córką cesarzowej Marii Teresy Habsburg (Marianne Faithfull). W wieku 14 lat zostaje wydana za mąż za rok od niej starszego delfina Francji Ludwika XVI (Jason Schwartzman). Małżeństwo ma wymiar polityczny i ma cementować przyjaźń francusko - austriacką. Od momentu ślubu rodzina królewska, matka panny młodej i lud Francji czeka na potomka. Tymczasem młodzi nadal nie skonsumowali swojego związku. Wyrwana ze swojego dotychczasowego życia, młodziutka Maria Antonina musi dostosować się do dworskiego życia pełnego konwenansów. Nieznająca się na polityce, przytłoczona nową rolą, Maria oddaje się przyjemnościom. Podczas gdy francuski lud staje się coraz biedniejszy, królowa żyje bardzo rozrzutnie. Zaopatruje się w nowe stroje i klejnoty, uwielbia karmić się ciastkami oraz oddaje się hazardowi. Nie zdaje sobie sprawy z intryg politycznych, które ją otaczają, ani z sytuacji społecznej, w której znajduje się jej kraj. Próżna, a także podejrzewana o liczne romanse zostaje znienawidzona przez Francuzów... "Maria Antonina" to trzeci pełnometrażowy film Sofii Coppoli. 02:00 A WIĘC WOJNA! NIEZAPOMNIANE KADRY. OPOWIEŚĆ O CZASIE POKOJU I WOJNY Film dokumentalny, 68 min, Polska, 2019 Reżyseria: Grzegorz Czerniak Scenariusz: Ania Ćwięka, Wojciech Saramonowicz Film dokumentalny, opowiadający historie z przełomu czasu pokoju i rzeczywistości wojennej. Na przygotowaną opowieść składają się odnalezione i zdigitalizowane unikalne filmy z Polskiej Agencji Telegraficznej z lat 1935 - 39, pokazane po raz pierwszy. Premierowe materiały filmowe PAT zestawione zostały z niewykorzystanymi fragmentami propagandowego filmu Fritza Hipplera "Feldzug in Polen", uzupełnione są narracją świadków epoki - osób, które jako dzieci zapamiętały dramatyczny czas ostatnich dni II Rzeczypospolitej. "A więc wojna! Z dniem dzisiejszym wszystkie zagadnienia schodzą na plan". - Dalszy tak rozpoczynający się komunikat można było usłyszeć w audycji Polskiego Radia rankiem 1 września 1939 roku. Niemcy przekroczyli granicę II RP, a kilkanaście dni później Związek Sowiecki przypieczętował pakt zawarty z III Rzeszą 23 sierpnia. Polska stała się terenem pierwszego aktu II wojny światowej miejscem, w którym miał zrealizować się najbardziej bezwzględny plan dwóch totalitaryzmów. (Producent: Instytut Pileckiego Filmoteka Narodowa - Instytut Audiowizualny, 2019.)